یکی از ویژگی­های اصلی فعالیت­های فراغتی، آزادی انتخاب فرد است. اما باید توجه داشت که این آزادی انتخاب، چه در گردشگری و چه در تفرج، کاملاً بدون محدودیت نیست. اگرچه انگیزه فردی برای برخی فعالیت­های تفریحی یا گردشگری گرایش ایجاد می­ کند، اما مشارکت واقعی حاصل انتخاب بهترین گزینه­ ها یا سازش میان شرایط موجود است. انتخاب توسط تعدادی مانع، شامل توانایی فیزیکی، معقولیت اقتصادی، آگاهی، محدودیت زمانی و اجبارات خانوادگی می­ شود. وجود و شدت این موانع در میان افراد مختلف و گروه ­های جمعیت­شناختی و اجتماعی ـ اقتصادی متفاوت و در مراحل چرخه حیات، متغیر است (هینچ و جکسون، ۲۰۰۰).

پژوهش­ها حاکی از آن است که محدودیت­ها، روابط متقابلی دارند و به صورت جمعی بر مشارکت اثرگذارند. بنابراین باید با توجه به آن ارزیابی شوند (بکمن^[۶۳]، ۱۹۹۱؛ بکمن و کرامپتون، ۱۹۹۰؛ بکمن و رایت^[۶۴]، ۱۹۹۰؛ بلیزی^[۶۵]، ۱۹۸۷؛ هندرسون و همکاران، ۱۹۸۸؛ جکسون و دان^[۶۶]، ۱۹۸۷؛ مک­گوایر^[۶۷]، ۱۹۸۴؛ رایت و گودیل^[۶۸] ، ۱۹۹۱).
بنابراین گردشگری و تفریح نیز به تعدادی از موانع واقعی یا ادراک­ شده مانند ایمنی و سلامت، امنیت و شرایط مالی حساس است. افراد در انتخاب مکان، زمان، مدت، نوع سفر، فعالیت­ها و هزینه­ های گشت و گذار آزادند و هر کدام از این موارد ممکن است توسط فاکتورهای پیش ­بینی­نشده یا غیرقابل کنترل تعدیل یا تغییر یابند. باید توجه داشت که ادراک فرد از فرصت­های تفرجی موجود به شدت بر روی مشارکت وی تأثیرگذار است (پیگرام و جنکینز^[۶۹]، ۱۹۹۹). به هر حال، نباید فراموش کرد که ارائه خدمات بر اساس اصل برآورده کردن نیازها یا تلاش برای تبدیل نیازهای پنهان به نیازهای آشکار از طریق ارائه چنین خدماتی بوده است (جکسون و اسکات، ۱۹۹۹). به طور کلی، پژوهش­هایی که در زمینه محدودیت­های گردشگری و اوقات فراغت انجام شده ­اند، پایه و اساس فهم عمیق و دقیق رفتار گردشگری است (گودیل و ویت، ۱۹۸۹).
۸-۲-۲ تعدیل یا تخفیف محدودیت­های فراغت
پژوهشگران در راستای غلبه بر محدودیت­های فراغت، سال­ها به مطالعه استراتژی­ های تعدیلی پرداخته­اند و با آزمودن رابطه میان محدودیت­های فراغت با مذاکره، انگیزه و مشارکت، نظریه تخفیف محدودیت­ها را تکمیل کرده ­اند (الکساندریس و همکاران، ۲۰۰۲؛ هوبارد و مانل^[۷۰]، ۲۰۰۱). نتایج چنین پژوهش­هایی حاکی از آن است که محدودیت­های فراغت الزاماً مجموعه ثابتی نیستند که عدم مشارکت را به همراه داشته باشند؛ بلکه، فرد در مواجهه با این محدودیت­ها می ­تواند بر آنها غلبه نماید (کروفورد و همکاران، ۱۹۹۱؛ جکسون، کروفورد و گودبی^[۷۱]، ۱۹۹۳؛ اسکات، ۱۹۹۱).
اسکات (۱۹۹۱) در یک پژوهش کمّی نشان داده است که افراد از روش­های نوینی برای غلبه بر محدودیت­ها استفاده می­ کنند؛ این نخستین بار بود که واژه «تعدیل» وارد ادبیات محدودیت شد. نظریه تعدیل بر این اساس استوار است که افراد راهی برای مشارکت در فعالیت مورد علاقه خود می­یابند. کی و جکسون (۱۹۹۱) نشان داده­اند که چگونه افراد علی­رغم وجود محدودیت­ها، در فعالیت­های فراغتی منتخب خود شرکت می­ کنند. از نظر شاو، بونن و مک­کیب^[۷۲] (۱۹۹۱) افرادی که با محدودیت­های بیشتری مواجهند، بیشتر در فعالیت­های فراغتی مشارکت دارند. این پژوهش اثر ساختار اجتماعی به عنوان یک محدودیت را بیشتر از پژوهش­های پیش از خود نشان داده است (شاو، بونن و مک­کیب، ۱۹۹۱).
استراتژی­ های تعدیلی عبارتند از: «مدیریت زمان»، «کسب مهارت»، «هماهنگی میان فردی» و «مدیریت منابع مالی» (هوبارد و مانل، ۲۰۰۱). علاوه بر این، نتایج فرایند تعدیل، به شدت نسبی محدودیت­ها، و رابطه میان محدودیت­ها و انگیزه برای مشارکت بستگی دارد (کروفورد و همکاران، ۱۹۹۱؛ لی، ۲۰۱۰).
کی و جکسون (۱۹۹۱) نیز برای غلبه بر محدودیت­های زمانی و مالی، استراتژی­ های زیر را پیشنهاد داده­اند:
کاهش، نه قطع مشارکت
پس­انداز پول به منظور مشارکت
تلاش در جهت یافتن ارزان­ترین فرصت
صرفه­جویی در کارهای غیرفراغتی
کاهش زمان اختصاص داده شده به کارهای منزل
کاهش ساعات کاری.
سامدال و همکارانش (۱۹۹۷) نیز به طور مشابه نشان داده­اند که افراد چگونه ساعات کاری و برنامه روزمره خود را تغییر می­ دهند تا بتوانند فعالیت­هایی را برگزینند که اهداف فراغتی آنها را برآورده می­سازد. جکسون و راکس^[۷۳] (۱۹۹۵) استراتژی شناختی شامل مدیریت زمان، کسب مهارت، تغییر روابط میان فردی، بهبود وضع مالی، درمان فیزیکی و تغییر خواسته­ های فراغتی و استراتژی­ های رفتاری مانند تعدیل فراغت و غیرفراغت را برشمرده­اند (هینچ و همکاران، ۲۰۰۱).
۳-۲ بخش دوم: صنعت گردشگری ایران
۱-۳-۲ تحلیل SWOT برای صنعت گردشگری در ایران
جدول -۲۲. تحلیل SWOT صنعت گردشگری ایران