تالیفات راجع به داده ها
اجاره آثار سینمایی و برنامه های کامپیوتری
آثار مربوط به فرهنگ عامه و فولکلور
فصل دوم : اثرهای غیر قابل حمایت
مبحث نخست : در قوانین ایران
در قوانین ایران قبل از لایحه جامع ، بیشتر به مصادیق مورد حمایت قانون پرداخته شده است و از موارد خارج از حمایت نه تنها بحثی به میان نیامده بلکه مصادیق را هم نام نبرده و قانون در این زمینه ساکت می باشد .
در پیش نویس لایحه حقوق مالکیت ادبی و هنری ، آثار غیر قابل حمایت را ضمن مواد ۷ تا ۱۶ برشمرده است . بر اساس ماده ۷ موارد زیر از حمایت این قانون برخوردار نیستند :
الف ) هرگونه فکر ، مفهوم از قبیل مفاهیم ریاضی ، طرز کار دستگاه ها یا ابزار و وسایل ، روش های استفاده ، قواعد و اصول کلی ، اکتشاف ها و داده های محض حتی اگر در اثری بیان ، توصیف ، تشریح شده ، به تصویر کشیده شده یا مجسم شده باشند
ب ) ماده ۹ نیز در جهت با بند ۴ ماده ۲ کنوانسیون برن مقرر می دارد : کلیه قوانین و مقررات عمومی از قبیل قانون اساسی کشور ، قوانین عادی و آیین نامه ها و همچنین مفاد کنوانسیون ها و توافقات دوجانبه یا چند جانبه بین المللی را بعلت نیاز به دسترسی و تمسک اشخاص مختلف و تعابیر متفاوت از دایره شمول حمایت های قانون خارج دانسته اند .
ج ) کلیه متون رسمی اداری از قبیل ابلاغیه ها ، دستورالعمل ها ،بخش نامه ها آگهی های عمومی و سایر دستورات اداری ؛
د ) کلیه متون قضایی از قبیل احکام و قرار دادگاه ها ، آراء وحدت رویه و سایر تصمیمات قضایی صادره از مراجع قضایی ؛
ه ) سخنرانی های ایراد شده در مجامع عمومی رسمی از قبیل مجلس شورای اسلامی ، شورای شهر ، دادگاه علنی ؛
و )سایر متون رسمی صادره از مقامات عمومی برای اطلاع رسانی ؛
ز ) ترجمه رسمی موارد (ب) تا (ز) ؛
ح ) اخبار روز و گزارش رویدادهای مختلف به منظور اطلاع رسانی .
مبحث دوم : در موافقت نامه تریپس
در کنوانسیون برن و موافقت نامه تریپس هم آثاری وجود دارند که تحت حمایت واقع نشده یا آنها را از اثرهای تحت حمایت خود استثناء نموده اند .
در کنوانسیون برن ذیل بند ۲ ماده ۲ چنین آمده است : با وجود این ، این حق برای قانون گذاران کشورهای عضو اتحادیه محفوظ است که مقرر کنند ، آثار ادبی و هنری یا فقط یک یا چند دسته از آنها مادام که روی یک حامل مادی تثبیت نشده اند مورد حمایت قرار نگیرند .
در بند ۴ همین ماده نیز این اختیار را به قانون گذاران کشورهای عضو اتحادیه اعطاء نموده است که می توانند حمایت خود را شامل متون رسمی قانونی ، اداری یا قضایی نیز نمایند و در صورتی که حمایتی هم صورت نپذیرد تخطی از قانون محسوب نمی شود .
در بند ۸ ماده ۲ آمده است : حمایت این معاهده شامل اخبار روز یا وقایع متنوع که واجد جنبه اطلاع رسانی مطیوعاتی صرف هستند نمی شود .
در بند ۱ ماده ۲ مکرر بیان شده است « در اختیار قانون گذاران کشورهای عضو اتحادیه است که بخشی از حمایت مقرر در ماده قبلی یا تمام آن را نسبت به سخنرانی های سیاسی و سخنرانی های ایراد شده در جریان رسیدگی های قضایی حذف کند .
همچنانکه موافقت نامه تریپس در بند ۲ ماده ۹ حمایت از حق نسخه برداری و نمودهای عینی را مجاز دانسته است و ایده ها ، رویه ها ، روش های اجرایی و مفاهیم ریاضی را غیر قابل حمایت می داند .
مبحث سوم : آثار الحاق در اثرهای غیر قابل مورد حمایت
در قوانین ایران از اثرهای غیر قابل حمایت نه تنها بحثی به میان نیامده بلکه مصادیق را هم نام نبرده و قانون در این زمینه ساکت می باشد . بنابر این در صورت الحاق ایران به موافقت نامه تریپس ، این دسته از آثار ادبی و هنری تا هنگامی که روی یک حامل مادی تثبیت نشده اند مورد حمایت قرار نخواهند گرفت .
