جدول ۲- ۳- نمونه ی اطلاعات مربوط به نرخ خطاهای انسانی در روش THERP(نسل سراجی و وطنی.۱۳۹۱)
توصیف خطا | احتمال وقوع خطا |
نرخ عمومی برای خطاهایی که با استرس خیلی بالایی همراه هستند. | ۰.۳ |
بروز خطا در حین فعالیتهای غیر معمول و پیچیده که با استرس همراه هستند. | ۰.۱ |
سرپرست قسمت متوجه خطای اپراتور نشود. | ۰.۱ |
بروز خطا در حین اجرای عملیات غیر معمول علاوه بر وظایف روتین به طورهمزمان | ۰.۱ |
اپراتور در ۳۰ دقیقه اول بروز شرایط به دلیل استرس نمی تواند صحیح عمل کند. | ۰.۰۳ |
بروز خطا در محاسبات ساده ای که خود به خود ایجاد می شوند. | ۰.۰۳ |
نرخ عمومی خطا برای ارتباطات شفاهی | ۰.۰۱ |
دریچه تست عملیات به طوردستی، بعداز تعمیرونگهداری به حالت اول برگردانده نمیشود. | ۰.۰۱ |
دریک سناریوی همراه با استرس بالا اپراتور در چند ساعت اول دچار خطا میشود. | ۰.۰۱ |
خطای عمومی حذف عمل | ۰.۰۱ |
بروز خطا در یک عملیات عادی که نیاز به مراقبت دارد. | ۰.۰۱ |
در تجزیه و تحلیل پیش بینی خطاهای انسانی کلیه ی خطاهای انسانی ممکن در هر یک از وظایف شغلی پیش بینی شده و راهکارهای ریکاوری هر کدام از آنها شناسایی شده و راه حل های مناسب جهت حذف یا کاهش آنها ارائه می گردد. این بررسی در وظایف شغلی حساس و آسیب پذیر نسبت به خطاهای انسانی انجام خواهد شد و در نهایت اقدامات کنترلی مناسب جهت پیشگیری و کاهش خطاها و محدود کردن پیامدهای ناشی از آنها توصیه میشود(نسل سراجی و وطنی.۱۳۹۱).
همانگون که بیان شد؛ خطای انسانی عبارت است از هر گونه انحراف رفتار انسان از آن چه باید باشد و برای آن برنامه ریزی شده است و یا هر گونه تخطی انسان از وظایف مشخص شده که از حد قابل قبول سیستم فراتر رود. اما “مک کورمیک و سندر" [۳۵] تصمیمات غیر صحیح و نامطلوب انسان و یا رفتاری که باعث کاهش بالفعل یا بالقوه ی کارایی سیستم و تأثیر ایمنی شود را نیز به عنوان خطای انسانی در نظر گرفته اند.
۲-۱۹مدل پنیر سوییسی در بروز خطای انسانی(جیمز ریزن)
در این رویکرد وجود چندین لایه دفاعی برای به حداقل رسانیدن و یا پیگیری از بروز خطا طراحی میشود. این مفهوم وجود سیستم دفاعی متعدد را مطرح میکند که به منظور جلوگیری یا کاهش بروز خطا ها طراحی شده است و به مدل پنیر سوییسی معروف است. این مدل لایه های دفاعی سیستم را به لایه های پنیر تشبیه میکند که هر کدام از این لایه ها سوراخ هایی دارد که نشان دهنده نقض در ایمنی هستند. حضور یک سوراخ در یک لایه ممکن است باعث حادثه ناگواری نشود چون لایه های دیگر به عنوان محافظ عمل می کنند. ولی اگر سوراخ ها هر لایه در امتداد هم قرار گیرند خطا به وقوع می پیوندد که نشان از نبود لایه های دفاعی برای پیشگیری از بروز خطاست. یکی از مدل های تئوریک رایج برای بررسی علل ریشه ای سوانح مدل پنیر سوییسی است که خصوصیت بارز آن توجه به ابعاد پنهان در زنجیره عوامل منجر به سانحه میباشد(قنادان و عبدی.۱۳۸۴).