-
-
-
-
- سرپرستى خانواده
-
-
-
خانواده نخستین کانون رشد و آرامش بشری است که مراقبت از آن مسئولیتی سنگین به شمار آمده و موجب نجات از رنج و عذاب دنیوی و اخروی خواهد گردید. قرآن و روایات برای خانواده اهمیت ویژه ای قائل شده و احکام و آداب فراوانی رشد و بالندگی آن مقرر کرده اند که افزون بر رعایت آنها برای رفاه و آسایش و رشد و تعالی خانواده، باید از خدای سبحان نیز نجات و آسایش خانواده را خواست.(مفاتیح الحیاه،جوادی آملی،ص۲۳۵) در زندگى خانوادگى، مرد یا زن یکى باید رئیس و سرپرست و دیگرى معاون و تحت نظارت او باشد. مردان به خاطر دارا بودن بعضى از خصوصیت ها و توانایى بیشتر در امر مدیریت و نیز به خاطر تفاوتهایى که خداوند از نظر آفرینش- براساس مصلحت نوع بشر- میان مردان و زنان قرار داده، براى سرپرستى خانواده مناسبتر هستند. بنابراین قرآن کریم، تصریح مىکند که مقام سرپرستى و مدیریت در خانواده باید به مرد داده شود:
«الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ وَ بِما انْفَقُوا مِنْ امْوالِهِمْ» (نساء/۳۴)
مردان، سرپرست و نگهبان زنانند، به خاطر برتریهایى که خداوند (از نظر نظام اجتماع) براى بعضى نسبت به بعضى دیگر قرار داده است، و به خاطر انفاقهایى که از اموالشان (در مورد زنان) مىکنند.
ترجیح قدرت تفکّر مرد بر نیروى عاطفه و احساسات (بعکس زن که از نیروى سرشار عاطفه برخوردار است) و نیز داشتن بنیه و نیروى جسمى بیشتر، زمینه سرپرستى او را فراهم مىکند تا وى بتواند با ویژگى اول بیندیشد و نقشه طرح کند و با صفت دوم، بتواند از حریم خانواده خود دفاع کند.
بعلاوه تعهّد مرد نسبت به پرداخت هزینههاى زندگى و نیز مهریه و تأمین زندگى آبرومندانه همسر و فرزند، این حق را به او مىدهد که وظیفه سرپرستى به عهدهاش باشد. امام صادق علیه السلام فرمود:
« مِنْ سَعادَهِ الْمَرْءِ انْ یَکُونَ الْقَیِّمَ عَلى عِیالِهِ»
-
-
-
-
-
-
- سرپرستى خانواده، از سعادت مرد است.
-
-
-
-
-
مدیریت و سرپرستى مرد در خانواده منحصر به امور مالى و نظم و انضباط خاص خانوادگى نیست، بلکه مسؤولیت نظارت و هدایت همسر و فرزندان در مسائل اخلاقى و معنوى و جلوگیرى از فساد و تباهى آنان نیز به عهده مرد است. قرآن کریم مىفرماید:
«یا ایُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا انْفُسَکُمْ وَ اهْلیکُمْ ناراً وَ قُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجارَهُ» (تحریم/۶)
اى کسانى که ایمان آوردهاید! خود و خانواده خویش را از آتشى که هیزم آن انسانها و سنگهاست، نگه دارید.
از امام صادق علیه السلام درباره کیفیت حفظ خانواده از آتش الهى پرسیده شد، آن حضرت فرمود: «آنها را امر به معروف و نهى از منکر کنید» گفتند: این کار را مىکنیم، اما آنها قبول نمىکنند. فرمود: «در این صورت وظیفه خود را انجام دادهاید.»
رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرمود:
«الرَّجُلُ راعٍ عَلى اهْلِ بَیْتِهِ وَ کُلُّ راعٍ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ»
مرد سرپرست و عهدهدار امور خانوادهاش است و هر سرپرستى مسؤول کارهاى زیردستان است.
بنابراین، مرد باید با نظارت بر کارهاى افراد خانواده، آنان را از ارتکاب گناه و مفاسد اخلاقى باز دارد و چنانچه نسبت به تعهّداتى که در جهت هدایت خانواده دارد کوتاهى کند، مسؤول خواهد بود. پیامبر صلى الله علیه و آله مردانى را که به زنان خود اجازه پوشیدن لباسهاى بدننما و رفتن به مجالس مفسدهانگیز مىدهند، وعده عذاب الهى داده است.(اخلاق در خانواده،ج۲،ص۱۱۴)
