آموزش مبتنی بر موزاییک کاری با کاغذ
متغیرهای وابسته پژوهش:
میزان یادگیری فراگیران در مباحث ساده شناختی هندسی (سطوح دانش، درک و فهم و کاربرد)
میزان یادگیری فراگیران در مباحث متوسط شناختی هندسی (سطوح تجزیه و تحلیل و ترکیب)
میزان یادگیری فراگیران در مباحث مشکل شناختی هندسی (سطح ارزشیابی).
میزان یادگیری فراگیران در مباحث هندسی (به شکل کلی)
میزان هوش منطقی ریاضی فراگیران
میزان هوش فضایی فراگیران
میزان خلاقیت فراگیران
متغیرهای کنترل پژوهش:
پایه تحصیلی (دانش آموزان پایه ششم)
موضوع و مواد آموزشی یکسان برای هر سه گروه شامل مباحث هندسی (پایه های سوم تا ششم)

اجرای پیش آزمون و حذف افراد دارای نمرات بسیار بالا یا پایین از گروه
ابزارهای اندازه گیری و شیوه اندازه گیری متغیرها:
ابزار گردآوری داده های این پژوهش در چهر بخش کلی به شرح زیر با توضیحات مربوط به هر یک می باشد.
پیش آزمون مفاهیم هندسی:
مفاهیم ساده شناختی: به منظور تعیین میزان توانایی دانش آموزان در حل مسائل مربوط به مفاهیم ساده ی شناختی شامل سطوح (دانش، درک و فهم و کاربرد) از مجموع نمرات در نظر گرفته شده برای ارزیابی یادگیری مفاهیم هندسی، ۹ نمره ی آن به ارزیابی مفاهیم ساده ی شناختی اختصاص یافت.
مفاهیم متوسط شناختی: به منظور تعیین میزان توانایی دانش آموزان در حل مسائل مربوط به مفاهیم متوسط شناختی شامل سطوح (تجزیه و تحلیل و ترکیب) از مجموع نمرات در نظر گرفته شده برای ارزیابی یادگیری مفاهیم هندسی، ۵/۸ نمره ی آن به ارزیابی مفاهیم متوسط شناختی اختصاص یافت.
مفاهیم مشکل شناختی: به منظور تعیین میزان توانایی دانش آموزان در حل مسائل مربوط به مفاهیم مشکل شناختی شامل سطح (ارزشیابی) از مجموع نمرات در نظر گرفته شده برای ارزیابی یادگیری مفاهیم هندسی، ۹ نمره ی آن به ارزیابی مفاهیم مشکل شناختی اختصاص یافت.
مفاهیم هندسی (کلی): این آزمون یک آزمون ۲۴ سؤالی به ارزش نمره ای برابر ۵/۲۶ است که شامل مفاهیم آموزشی مساحت و مختصات شکل های (ذوزنقه، لوزی، متوازی الاضلاع و مثلث) است؛ و در بر گیرنده ی سه سطح ساده، متوسط و مشکل شناختی و در واقع ترکیبی از سؤالات پیش آزمون های مربوط به این سه سطح است. این سؤالات بر اساس جدول هدف-محتوا و با همکاری ۳ نفر از معلمان با سابقه ی مقطع ابتدایی در قالب سؤالات صحیح غلط، چهار گزینه ای، کوتاه پاسخ و بلند پاسخ تهیه گردیده است.
پس آزمون مفاهیم هندسی:
مفاهیم ساده شناختی: به منظور تعیین میزان توانایی دانش آموزان در حل مسائل مربوط به مفاهیم ساده ی شناختی شامل سطوح (دانش، درک و فهم و کاربرد) در پس آزمون از مجموع نمرات در نظر گرفته شده برای ارزیابی یادگیری مفاهیم هندسی، ۱۵ نمره ی آن به ارزیابی مفاهیم ساده ی شناختی اختصاص یافت.
مفاهیم متوسط شناختی: به منظور تعیین میزان توانایی دانش آموزان در حل مسائل مربوط به مفاهیم متوسط شناختی شامل سطوح (تجزیه و تحلیل و ترکیب) در پس آزمون از مجموع نمرات در نظر گرفته شده برای ارزیابی یادگیری مفاهیم هندسی، ۲۱ نمره ی آن به ارزیابی مفاهیم متوسط شناختی اختصاص یافت.
مفاهیم مشکل شناختی: به منظور تعیین میزان توانایی دانش آموزان در حل مسائل مربوط به مفاهیم مشکل شناختی شامل سطح (ارزشیابی) در پس آزمون از مجموع نمرات در نظر گرفته شده برای ارزیابی یادگیری مفاهیم هندسی، ۲۱ نمره ی آن به ارزیابی مفاهیم مشکل شناختی اختصاص یافت.
مفاهیم هندسی (کلی): این آزمون یک آزمون ۲۴ سؤالی به ارزش نمره ۵۷ از مفاهیم آموزش شامل مساحت و مختصات شکل های (ذوزنقه، لوزی، متوازی الاضلاع و مثلث) است؛ که در بر گیرنده ی سه سطح ساده، متوسط و مشکل شناختی و در واقع ترکیبی از سؤالات آزمون های مربوط به این سه سطح است. این سؤالات بر اساس جدول هدف-محتوا و با همکاری ۳ نفر از معلمان با سابقه ی مقطع ابتدایی در قالب سؤالات صحیح غلط، چهار گزینه ای، کوتاه پاسخ و بلند پاسخ تهیه گردیده است.
هوش منطقی ریاضی: به منظور تعیین میزان هوش منطقی-ریاضی دانش آموزان مورد مطالعه در پیش آزمون و پس از پرسشنامه استاندارد هوش های چند گانه گاردنر (بخش هوش منطقی – ریاضی) از کتاب هاروی و همکاران (۱۹۹۸) ترجمه (بهمن سعیدی پور، ۱۳۸۷) به تعداد ۱۰ سؤال استفاده گردید. این پرسش‌ها در یک مقیاس ۵ ماده ای طراحی گردیده‌اند که به آزمودنی اجازه می‌دهند تا ویژگی مطرح شده در پرسش را با ویژگی‌های خود مقایسه و میزان تطابق ویژگی مورد نظر را با ویژگی‌های خود از گزینه «اصلاً با رفتار من تطابقی ندارد» تا گزینه‌ی «کاملاً با رفتار من تطابق دارد» انتخاب نماید؛ بنابراین حداقل نمره که هر فرد در این آزمون کسب می کند ۱۰ و حداکثر آن ۵۰ می‌باشد.
هوش فضایی: به منظور تعیین میزان هوش فضایی دانش آموزان مورد مطالعه در پیش آزمون و پس از پرسشنامه استاندارد هوش های چند گانه گاردنر (بخش هوش فضایی) از کتاب سیلور استرانگ و همکاران (۱۹۹۸) ترجمه (بهمن سعیدی پور، ۱۳۸۷) به تعداد ۱۰ سؤال استفاده گردید. این پرسش‌ها در یک مقیاس ۵ ماده ای طراحی گردیده‌اند که به آزمودنی اجازه می‌دهند تا ویژگی مطرح شده در پرسش را با ویژگی‌های خود مقایسه و میزان تطابق ویژگی مورد نظر را با ویژگی‌های خود از گزینه «اصلاً با رفتار من تطابقی ندارد» تا گزینه‌ی «کاملاً با رفتار من تطابق دارد» انتخاب نماید؛ بنابراین حداقل نمره که هر فرد در این آزمون کسب می کند ۱۰ و حداکثر آن ۵۰ می‌باشد.
پرسشنامه سنجش خلاقیت: برای اندازه گیری خلاقیت از آزمون خلاقیت تورنس که شامل ۶۰ ماده سه گزینه‏ای است، استفاده شد. این پرسشنامه؛ خلاقیت را در ۴ بعد سیالی، بسط، ابتکار یا اصالت و انعطاف‏پذیری می‏سنجد. مجموع نمرات این ابعاد نشان دهنده نمره کلی‏ خلاقیت است که در پژوهش حاضر فقط از نمره کلی خلاقیت استفاده شده است. این پرسشنامه یک آزمون مداد کاغذی است که توسط کفایت (۱۳۷۳) به فارسی برگردانده شده است. سؤالات این پرسشنامه در ماده های سه گزینه ای است که برای تصحیح و نمره گذاری آن در هر سؤال سه گزینه ای به گزینه های (۱ تا ۳) به ترتیب نمره‌ی (۱ تا ۳) اختصاص می‌یابد. بدین ترتیب، حداقل نمره در این آزمون ۶۰ و حداکثری نمره ای که آزمودنی می‌تواند دریافت نماید، ۱۸۰ خواهد بود.
روایی و پایایی ابزار مورد استفاده:
تعیین روایی و پایایی هر یک از ابزار به کار رفته در پژوهش به شرح زیر تعیین گردیده است.
روایی پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی: در تهیه سؤالات پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی تعداد ۳ نفر از معلمان با سابقه ی مقطع ابتدایی همکاری داشته و سؤالات بر اساس جدول هدف-محتوا تهیه گردیده اند. بعد از تهیه سؤالات مورد نظر، مجموعه ی سؤالات در اختیار تعداد ۳ نفر از معلمان با سابقه و دارای مدرک فوق لیسانس در مقطع ابتدایی قرار گرفته و از آن‌ها خواسته شد تا نبست به تأیید روایی محتوایی و صوری سؤالات اقدام نمایند. در ادامه بعد از اعمال نظرات اصلاحی معلمان سؤالات به رؤیت اساتید محترم راهنما و مشاور رسیده و مورد تأیید قرار گرفته اند.
پایایی پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی: پایایی پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی به روش بازآزمایی و به فاصله ی زمانی یک هفته روی تعداد ۲۵ نفر از دانش آموزان جامعه ی آماری اجرا و سپس به محاسبه ی ضریب همبستگی بین داده های حاصل از دو بار اجرای آزمون ها پرداخته شد این ضریب ها برای سؤالات پیش آزمون ۷۸/۰ و برای سؤالات پس آزمون ۷۵/۰ بوده که هر دو نشان از پایایی ابزار دارد.
پرسشنامه هوش منطقی – ریاضی و هوش فضایی: فارنهام و همکاران (۲۰۰۲) اعتبار این پرسشنامه را بر اساس شاخص آلفای کرونباخ معادل ۷۸/۰ گزارش نموده‌اند (نقل از پادروند و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۰۱). هاشمی و همکاران (۱۳۸۵) اعتبار پرسشنامه را بر اساس شاخص آلفای کرونباخ محاسبه و بیش‌ترین مقدار آن را برای هوش دیداری-فضایی و معادل ۸۴/۰ گزارش کرده‌اند. حقیقی (۱۳۹۰) پایایی پرسشنامه ی هوش منطقی را با اجرا روی تعداد ۱۸۲ نفر از دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهرستان کنگاور بر اساس ضریب آلفای کرونباخ برابر ۷۲/۰ برای هوش منطقی-ریاضی و ۷۵/۰ برای هوش دیداری-فضایی گزارش نموده است.
پرسشنامه سنجش خلاقیت تورنس: ابزار به کار رفته برای تعیین میزان سنجش خلاقیت تورنس است. این پرسشنامه در پژوهش‌های زیادی مورد استفاده‌ی پژوهشگران قرار گرفته و در جوامع آماری مختلف تعیین روایی و پایایی گردیده است. از جمله عابدی در سال (۱۳۷۲) به تعیین میزان پایایی این آزمون با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ پرداخته و به ترتیب ضرایب (۷۵/۰، ۶۷/۰، ۶۱/۰ و ۶۱/۰) را برای چهار مؤلفه‌ی خلاقیت (سیالی، ابتکار، انعطاف پذیری و بسط) گزارش نموده است. وی همچنین با بهره گرفتن از روش تحلیل عوامل تأییدی به بررسی روایی آزمون پرداخته و نشان داده است که این آزمون از اعتبار همزمان قابل قبولی نیز برخوردار است.
روش جمعآوری اطلاعات:
داده های مورد نظر پژوهشگر در چهار بخش مورد مطالعه شامل (یادگیری مفاهیم هندسی، هوش منطقی ریاضی، هوش فضایی و خلاقیت) با بهره گرفتن از ابزار اندازه گیری داده ها و تحت شرایط تقریباً مساوی برای هر شش گروه، جمع آوری گردید. اگر چه به منظور جمع آوری داده های مورد نظر پژوهش مطالعات و جستجوهای فراوانی به منظور چگونگی اجرای پژوهش، کنترل متغیرها، چگونگی تهیه و تنظیم ابزار اندازه گیری متغیرها و همچنین تنظیم مبانی نظری پژوهش صورت گرفته و این مطالعات نه در بخش میدانی پژوهش، بلکه در بخش کتابخانه ای و مطالعاتی پژوهش صورت گرفته است. لذا در بیان روش جمع آوری داده ها می توان گفت که جمع آوری این داده ها در دو بخش مبانی نظری با انجام مطالعات کتابخانه ای و جستجوی نتایج پژوهش های مشابه و بخش میدانی پژوهش که در برگیرنده ی اجرای آزمون و اجرای عملی موضوع پژوهش می باشد صورت گرفته است. در بخش میدانی اجرای پیش آزمون ها در یک روز و تحت شرایط مساوی برای تمام آزمودنی ها و با همکاری تعداد ۶ نفر از معلمین با تجربه ی مقطع ابتدایی در مدرسه ی مورد دسترس صورت گرفته است. آموزش منابع مورد نظر پژوهش در طول ۶ جلسه ی آموزشی ۵۰ دقیقه ای و سپس پس آزمون ها نیز در یک روز به صورت همزمان اجرا گردیده است.
جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری:
جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دختر پایه ششم مدارس ابتدایی شهر ایلام در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ می باشد. به منظور تعیین نمونه های آماری مورد نیاز مطالعه، از روش نمونه های در دسترس استفاده گردید. بدین منظور بعد از انتخاب تعداد ۶۲ نفر از دانش آموزان یک آموزشگاه به صورت تصادفی در ۶ گروه تقسیم و هر یک از گروه ها بر اساس اصل انتساب تصادفی در یکی از گروه های آزمایشی قرار داده شدند. توزیع نمونه های مورد مطالعه در هر یک از گروه های آزمودنی در جدول (۲-۳) ارائه گردیده است.