بازی معضل زندانی
بازی هماهنگی
بازی متقارن و نا متقارن
بازی مجموع صفر – مجموع غیر صفر
به طور کلی نظریه بازی ها به دو شاخه اصلی بازی تعاونی۱ و بازی رقابتی۲ تقسیم می شود .
۳-۲-۳-۱- بازی تعاونی ( برد – برد )
در این بازی فرض بر این است که بازی گران منافع ناشی از پیوستن به ائتلاف های مختلق را بررسی می کنند و مکانیسمی برای اعمال تعهد بازی گران در پیوستن به این ائتلاف ها وجود دارد. در این نوع از بازی اجازه داده می شود که بازیکنان تشکیل یک ائتلاف بدهند تا در تصمیم گیری و طلاعات و نتیجه شریک باشند .برای مثال اگر مجموعه بازیکنان زیر را داشته باشیم]۴۴[:
۱- Cooperative Game
۲- non - Cooperative Game
می توانیم ائتلاف های زیر را در نظر بگیریم :
این بازی را معمولا با تابع خواص بیان می کنند و آن را بصورت ریاضی چنین بیان می کنیم:
۳-۲-۳-۲- بازی رقابتی ( برد – باخت )
در این بازی فرض وجود مکانیسم اجبار به حفظ تعهد برداشته شده و بازی گران در صورتی استراتژی را انتخاب میکنند که تخطی از آن برایشان بهینه نباشد و لذا ائتلاف ها و تعهد ها باید به خودی خود قابل اعمال۱ می باشد]۴۳[.
برای پیاده سازی این بازی هر بازی کن با آگاهی نسبت به حرکات سایر بازیکنان طوری بازی میکند تا بیشترین سود را ببرد . یعنی برای پیاده سازی این بازی اگر بخواهیم بدانیم چه حرکت یا اقدامی برای یک بازیکن مورد نظر بهتر است یا مجموعه اقدامات یک بازیکن را حدس بزنیم می بایست ان بازی کن خارج از مجموعه در نظر گرفته شود و حرکات سایرین را نظاره کند در آن صورت نوع حرکت بازیکن مورد نظر برای دریافت سود بیشتر قابل پیش بینی خواهد بود.
۱- Self – Enforcing
۳-۲-۳-۳- بازی ترسوها۱
خصوصیت این بازی این است که در آن ترکیبی از استراتژی های بازیگران وجود دارد که برای هر دوی آنها مطلوب است ولی چون هر بازی گری فاقد اطلاع از استراتژی انتخاب شده توسط بازی گر دیگر می باشد نمی داند که باید چه استراتژی را انتخاب کند تا بازی در یکی از این نقاط جذاب پایان یابد . به زبان ساده نقطه کانونی ، هر ویژگی در بازی است که باعث می شود توجه مشترک بازی گران به آن جلب شود و لذا نقطه کانونی شکل میگیرد .بازی ترسو ها در زندگی روزمره بسیار شناخته شده است . توصیف کلی بازی این است که راهی وجود دارد که فقط یک بازی گر می تواند از آن عبور کندو اگر هردو بازیگر سعی کنند از آن عبور کنند ( انتخاب همزمان استراتژی شهامت وضعیت هردو آنها بدتر از حالتی است که یکی از آنها منتظر شود که در عمل این راه میتواند بازار برق باشد .ماتریس پیامد های بازی به شرح زیر می باشد]۴۳[ :
| شهامت ( Dare ) | جا زدن ( Chicken Out ) | بازیگر دوم |
| ۱۰ و ۲- | ۰ و ۰ | جا زدن ( Chicken Out ) |
| ۱۰- و ۱۰- | ۲- و ۱۰ | شهامت ( Dare ) |
جدول ۳-۱- استراتژی بازی ترسوها ]۴۳[
۱-Dare
بازی سه استراتژی نش دارد : دو استراتژی خالص که در هرکدام یکی از بازی گران تصمیم میگیرد تا واردشود ( شهامت۱ ) و دیگری بیرون بماند ( جا زدن ) و یک استراتژی مختاط که در آن هر دو بازی گر به احتمال ۱۱/۵ استراتژی اول و به احتمال ۱۱/۶ استراژی دوم را انتخاب می کنند . بنابراین سه راه حل برای رسیدن به تعادل نش وجود دارد . نمیتوان گفت کدام بازی بهتر به تعادل نش میرسد به همین دلیل قدرت پیش بینی بازی کاهش پیدا میکند .
۳-۲-۳-۴- بازی تهدید معتبر۱ و غیر معتبر۲
عبارت تهدید غیر معتبر به این حقیقت اشاره دارد که حتی اگر یکی از بازی گران طرف مقابل را به استفاده از یک استراتژی خاص تهدید کرده باشد ولی اگر شرایط طوری شود که او مجبور شود تهدید خود را عملی کند خود او اجرای تهدید را عقلانی نخواهد یافت .
۳-۲-۳-۵- بازی معضل زندانی
فرض کنید دو شخص الف و ب با هم دوست هستند و هردو دریابند به دزدی وجنایت تمایل دارند . باهم شروع به قتل می کنند . پلیس آنها را دستگیر میکند . پلیس میداند که آنها دزدی کرده اند ، اما شواهد کافی برای متهم کردن آنها ندارد و برای محکوم کردن انها نیازمند اقرار آنهاست . این دو نفر در دو اتاق جدا نگه داشته می شوند . پلیس به هرکدام می گوید : ” اگر تو به جنایت اقرار کنی ، ولی دیگری این کار را نکند ، آزاد خواهی شد و شخص دیگر محکوم و اعدام میشود و به عکس ، اما اگر هر دو اقرار کنید به ۱۰ سال حبس محکوم می شوید و اگر هردو اقرار نکنید به ۲ سال حبس محکوم می شوید . ” وضعیت بازی به گونه ای میشود که هردو سکوت کنند بهتر از آن است که هردو اقرار کنند اما دی عین حال هر دو وسوسه میشوند آزاد شوند ، چرا که اگر دیگری سکوت کند و او اعتراف کند به آزادی خواهد رسید . از سویی هرکس میداند که اگر سکوت کند و دیگری اعتراف کند وضعیتش بدتراز حالتی خواهد شد که هردو اعتراف کنند .
۱- Credibl Threat
۲- In Credibl Threat
۳-۲-۴- کاربرد های تئوری بازی ها
با گذشت زمان رفته رفته تئوری بازی ها جایگاه خود را در عرصه های مختلف علمی ، سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی یافت . با توجه به روی آوردن انسانها به اقتصاد و بدست آوردن سود مالی کاربرد نظریه بازی ها را می توان در زمینه های زیر یافت:
۱-تئوری تصمیم گیری
۲- راهبر دهای دفاعی
