۱۰۰

جایگاه حسابرس داخلی جهت شناسایی انواع ریسکهای صاحب کار از جمله ریسک کسب وکار،ریسک معاملات و… بهتراز حسابرس مستقل است.

۲٫۶۵

۱٫۰۷

۱۰۰

نوع صنعت شرکت صاحب کار در استفاده از خدمات حسابرسان داخلی موثر است.

۳٫۱۴

۰٫۷۷

۱۰۰

وضعیت مالی صاحب کار(مانند توان پرداخت بدهی) دراستفاده از خدمات حسابرسان داخلی موثراست .

۳٫۳۷

۱٫۰۰

۱۰۰

۴-۲-۱ پایایی پرسش نامه
در این تحقیق برای آزمون پایایی و اعتبار پرسشنامه تعدادی از پرسشنامه‌ها در اختیار اساتید، حسابداران رسمی و برخی نیز از طریق ایمیل در اختیار صاحب‌نظران قرار گرفت که نهایتاً تعداد ۱۵پرسشنامه قابل تحلیل جمع‌ آوری گردید. به منظور ارزیابی پایایی پرسش‌نامه این تحقیق از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. با بهره گرفتن از نرم افزار آماری SPSS آزمون آلفای کرونباخ برای تمام سوال‌های پرسش‌نامه انجام شد که جدول آن در قسمت پیوست آورده شده است، بر اساس نتایج به دست آمده ضریب آلفا برای طیف لیکرت برابر۶/۹۷% بود که نشان‌دهنده آن است که تمام سوال‌های تحقیق در راستای موضوع تحقیق بوده و از انسجام محتوایی بسیار بالایی برخوردارند.

۴-۳ آمار استنباطی
۴-۳-۱ آزمون t تک نمونه‌ای
آزمون t تک نمونه‌ای برای این منظور انجام می‌شود که آیا میانگین یک متغیر تفاوت معنی‌داری با یک مقدار ثابت که به وسیله SPSS مقدار آزمون نامیده می‌شود، دارد یا خیر؟ از طریق این آزمون ما به دنبال پاسخ‌گویی به سوالات هستیم که به عنوان مثال در مورد اتکا،حسابرسان مستقل (جامعه آماری) کدامیک از زمینه‌های همکاری مطرح‌شده در پرسش‌نامه را بیشتر مورد توجه خود قرار می‌دهند و یا ازنظرحسابرسان مستقل کدام عامل یا عوامل دراثربخشی حسابرسی داخلی بیشتر مورد توجه حسابرسان مستقل می باشد و… با توجه به اینکه برای هر عامل امتیاز ۱ تا ۵ در پرسشنامه درنظرگرفته شده است پس مقدار ثابت را در نرم‌افزار SPSSعدد ۳ قرار می‌دهیم،یعنی میانگین کدام یک از سوالات حداقل دارای عدد ۳ می‌باشد؟ می توان فرضیه‌ای به شرح زیر برای هر یک از سوالات مطرح کرد:
H₀: µ ≥ ۳ ادعا H₁: µ< 3 نقیض ادعا
جدول۳-۴ نتایج آزمون را برای هر یک ازسوالات تحقیق نشان می‌دهد:

متغیر

جدول ۴-۳٫ آزمون t تک نمونه‌ای
سوال مربوط به هرمتغیر

میانگین

سطح معنی داری آزمون t

فرض H₀ ردنمی شود

سطح اتکا

میزان استفاده از نتایج آزمونهای کنترلی انجامشده حسابرسان داخلی توسط حسابرس مستقل.

۲٫۳۵

۰٫۰۰

خیر

۳/۳ تعهد

سازمان

۱/۴ درک مفهوم یک ارزش
۲/۴ سازمان دادن به یک نظام ارزشی

شخصیت پذیرفتن
بوسیله­ مجموعه ای از ارزش ها

۱/۵ آمادگی کلی
۲/۵ شخصیت پذیرفتن

شکل ۲-۳ مقایسه اصطلاحات طبقه بندی حوزه عاطفی با اصطلاحات متداول روانشناسی
(سیف، ۱۳۸۵: ۱۴۶- ۱۴۵).
طبقه بندی هدف های آموزشی، حوزه روانی – حرکتی
این حیطه هدف هایی را شامل می شود که در جهت افزایش توانایی عضلات و ایجاد هماهنگی بین آنها، همچنین ایجاد هماهنگی بین اعمال روانی، حرکتی قرار دارد. پیشرفت یادگیری در این حیطه ها مستلزم انجام این امور با دقت، سرعت و مهارت هر چه بیشتر است (میرزابیگی، ۱۳۸۷: ۱۳۳).
بر خلاف طبقه بندی حوزه شناختی که به بلوم و همکاران اختصاص دارد، و طبقه بندی حوزه عاطفی که منحصر به کتاب کواتول و همکاران است، برای حوزه روانی – حرکتی تعدادی طبقه بندی پدید آمده اند. در اینجا به بررسی طبقه بندی سیمپسون پرداخته می شود. نکته قابل توجه اینکه، این طبقه بندی نیز به صورت سلسله مراتبی از ساده به پیچیده مرتب شده اند.

۰۱ ادراک^[۷۹]: استفاده از اندام های حسی برای دریافت نشانه های مورد نیاز در فعالیت های حرکتی.
۰۲ آمایه یا آمادگی^[۸۰]: آماده بودن برای یک عمل خاص.
۰۳ پاسخ هدایت شده^[۸۱]: عمل کردن با هدایت یک الگو.
۰۴ مکانیسم^[۸۲]: توانایی انجام یک تکلیف به طور عادتی و خودکار با میزانی از اعتماد و مهارت.
۰۵ پاسخ پیچیده آشکار^[۸۳]: انجام یک تکلیف با میزان بالایی از مهارت یا کفایت.
۰۶ انطباق: استفاده از مهارت های قبلاً آموخته شده برای انجام تکالیف تازه اما مربوط به تکالیف گذشته.
۰۷ ابتکار: خلق الگوهای تازه حرکتی برای حل مسائل غیر معمولی یا برخورد با موقعیت های جدید
(سیف، ۱۳۸۵: ۱۵۱-۱۴۹).
دیو^[۸۴] در طبقه بندی حیطه روانی – حرکتی سه نوع آمادگی را برای انجام مهارت های حرکتی ضروری می داند.
الف) آمادگی شناختی: فرد اطلاعات و آمادگی های لازم را در زمینه مهارت مورد نظر دارد که این آمادگی ها پیش نیاز انجام مهارت حرکتی می باشد.
ب) آمادگی جسمی: منظور آن است که عضو یا اعضای بدن برای انجام یک مهارت حرکتی تمرین و آمادگی کافی داشته باشد و حالت مناسب به خود بگیرد.
ج) آمادگی عاطفی: که به علاقه و تمایل فرد به انجام مهارت های حرکتی مربوط می شود. فردی که به انجام مهارتی بی علاقه باشد نمی توان انتظار داشت که آن عمل را با مهارت انجام دهد (سید روغنی، ۱۳۸۳: ۲۹ – ۲۸).
نکاتی که برنامه ریزان درسی و دست اندرکاران تعلیم و تربیت هنگام کاربرد حیطه ها بایستی به آن توجه داشته باشند، عبارتند از:
یکم – حیطه های سه گانه را نمی توان کاملاً مستقل دانست. توضیح این که برخی از رفتارها را می توان به سادگی در یکی از این سه حیطه قرار داد، حال آن که رفتارهای دیگر تا حدودی همپوشانی دارند.
دوم- آموزش مناسب آن است که به یک حیطه محدود نشود، بلکه حتی الامکان حیطه های دیگری را نیز شامل شود. توضیح این که لازم است حیطه شناختی و عاطفی در تمامی دروس و رشته های تحصیلی و در تمامی سطوح و پایه ها مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال چه در آموزش علوم تجربی در سطح دوره ابتدایی و چه در درس زیست شناسی و بهداشت، فیزیولوژی و یا در آموزش دیگر دروس علوم پزشکی در سطوح آموزش عالی. همچنین در مورد حیطه روانی- حرکتی. گر چه این حیطه در وهله اول برای آموزش کودکان در دروس مختلف مورد نیاز است، ولی در سطوح بالاتر سنی و تحصیلی نیز بر حسب نوع، رشته و مهارت های ویژه ضرورت می یابد (میرزابیگی، ۱۳۸۷: ۱۳۵- ۱۳۳). بست انتقادی بر نظام تعلیم و تربیت دارد و آن این است که آموزش و پرورش حیطه شناختی فرد را مورد نظر قرار می دهد و پرورش این حیطه نیز عمدتاً بر مبنای برنامه درسی کتاب محوری انجام می شود و سایر مسائل معمولاً نادیده گرفته می شود (Best; 2000).
سوم- در آموزش هر درس و در انتخاب هدف های آموزشی لازم است هر یک از دو یا سه حیطه به گونه ای متناسب بر حسب ضرورت مورد توجه قرار گیرند، نیز در هر حیطه، کلیه طبقات، مدنظر قرار گیرند، نه صرفاً طبقات پایین تر.
چهارم- هر حیطه، هر چه به طبقه بالاتر پیش رود، نوع هدف پیچیده تر و با اهمیت تر خواهد شد. نیز هر هدفی در طبقه بالا، مبتنی بر توانایی ها و مهارت های طبقات پایین تر است (میرزابیگی، ۱۳۸۷: ۱۳۵- ۱۳۳).
۲-۶- یادگیری
۲-۶-۱- تعریف یادگیری
در تعریف یادگیری بین دانشمندان علوم تربیتی و روانشناسان و صاحبنظران برنامه ریزی اختلاف نظر وجود دارد.
- در روانشناسی قدیم، یادگیری عبارت بود از « بخاطر سپردن آثار و نوشته های فیلسوفان قدیم یا کتابهای مدرسه.»
- گیلفورد (j.p Guilford) می گوید: « یادگیری هر نوع تغییری در رفتار است که از یک تحریک نتیجه می شود.»
- مان (N.Mann) یادگیری را چنین تعریف می کند: « هر نوع تغییر رفتاری که از تجربه ناشی شود نه از رشد.»
- شعاری نژاد معتقد است که « یادگیری، تغییرات نسبتاً ثابت در رفتار است که به صورت پاسخهای تازه تقویت شده، از راه تجربه و تمرین نتیجه می شود» (یارمحمدیان، ۱۳۷۷: ۶۲).
- دوهمن (Dohman) یادگیری را « فرایندی که در آن پردازش اطلاعات، احساسات، رویاروییها و تجارب از طریق درک و شناخت، موجب ایجاد توانایی و مهارت می شود » می داند.
- « یادگیری، فرایند روانشناختی عادی و طبیعی یا فطری است که در تمام سنین و تمام زمان ها و مکان ها روی می دهد » (کریمی، نصر و بقراطیان، ۱۳۸۸: ۲-۱).

در جایی دیگر ،همان وجود ظاهری« شمع» را در خیال خود به طرزی دیگر پرورانده و بروز داده است:
شمع حریم عشقم،پروای کشتنم نیست         بسیار دیده ام من،در زیر پا سر خویش( پیشین ، ۱۳۹۱ :۳ )
اغلب سرایندگان راجع به« گل و باغ و بلبل» بارها سخن گفته اند.اما آنچه درتخیل کسی مانند صائب تبریزی پیشرو مشخصه نازک خیالی شاعران سبک هندی، جوشیده است،نمونه ای می تواند باشد از تصورات شاعرانه خاص، که بکلی ازحوزه تخیل دیگر شاعران متفاوت می نماید.
دلم به پاکی دامان غنچه می لرزد              که بلبلان همه مستند و باغبان تنها( پیشین،۳:۱۳۹۱)
پس،می توان ادعا نمود که دامنه خیال در اشعار شاعران بسیار گسترده است و تصویر های متنوع و ابتکاری، نتیجه جستجوی ذهن آنان در پرورش ایماژ و یا معانی تخیلی می باشد. زیرا خیال تحت تاثیر احساس وعاطفه درذهن شاعر به پرواز در می آید و تصویری جدا از سروده های گویندگان دیگر خلق می گردد. مولوی، «نی» را سمبل و بدل فردی انسانی به تصویر خیال می کشد که غریب وار به جهان مادی افتاده و از«نیستان» آفرینش جدا شده است.اکنون حکایت جدایی خویش را با زبانی سوزناک بازگومی کند و سعی دارد تا به «اصل» خویش باز گردد.
هرکسی کو باز ماند از اصل خویش          باز جوید روزگار وصل خویش( پیشین،۴:۱۳۹۱)
اما صورت خیال و یا ایماژ در شعر همه شاعران ،اینگونه نیست وهرکدام در تصویرسازی تخیلی بنا به ذوق و مطابق شدت و ضعف تصویر برداری خیالی خویش ،هریک راهی دیگر برگزیده اند. صائب تبریزی در مورد همین ماده «نی» تصویر خیالش با مولانا متفاوت بوده و می سراید:
صور اسرافیل باشد،مرده را دل ناله اش               چهره زرین او،آهن دلان را کیمیاست
گرچه سرتا پای اویک مصرع برجسته است       هر سر بندی از او ترجیع بند ناله هاست
ترجمان ناز معشوق و تبار عاشق است       با دهان بی زبان،با هر زبانی آشناست( هاشمی پور ، ۱۳۹۱ :۴ )
۲-۳ :انواع طبیعت گرایی در میان شاعران
به نظر می رسد سه گونه طبیعت گرایی در میان شاعران رواج داشته است:
الف) طبیعت گرایی تقلیدی: در این نوع شعر، شاعر از طبیعت گرایان دیگر تقلید می کند که نمونه ی بارز آن شعر برخی از شاعران سده های آغازین است که تقلید از تصویر سازی های شاعران عرب  است و بیابان ، کاروان شتران و … نمونه هایی که نه با محیط زیست و شیوه ی زندگی شاعر منطبق است و نه شاعر آن منظره ها را دیده است. همین طور درشعر برخی از شاعران این روزگار، که بی آن که با طبیعت آشنا باشند و حتی شناختی مختصر  از طبیعت و جلوه های گوناگون آن داشته باشند، به تقلید ازشاعران طبیعت گرا از روستا و پدیده‌‌های طبیعت دم می زنند. ( شاه حسینی ، ۱۳۸۰ : ۸۸ ).
ب) طبیعت گرایی توصیفی: در این نوع، شاعر خواه معاصر باشد و خواه گذشته، در برابر پدیده ی طبیعی می ایستد و مانند گزارشگری آن چه را که می بیند وصف می کند. این وصف ها گاهی بسیار دقیق است و حاکی از دقت نظر شاعر، ولی به هر حال وصف است و از حد وصف تجاوز نمی‌کند. در چند دهه ی قبل که طبیعت گرایی توصیفی، ذهن و زبان شاعران سیاسی را نیز به خود مشغول کرده بود، شاعر گاهی از فقیری سخن می گفت که بی خانمان است و با تن پوش پاره در برف راه می‌رود و سرانجام کنج دیوار یا نبش کوچه ای آسمان برای او کفنی تدارک می بیند و او را زیر برف دفن می کند !

پ) طبیعت گرایی تالیفی یا تاویلی: در این نوع، شاعر با طبیعت است، خواه به گونه ی تالیفی یعنی دوست بودن و الفت داشتن و خواه به گونه ی تاویلی یعنی تعبیر و تفسیر کردن. از این رو نمی توان گفت شاعر آن چنان با طبیعت در آمیخته است که خود را از آن جدا تصور نمی کند و هم از پدیده‌های طبیعت برای بیان رساتر منظور خود کمک می طلبد. گاهی از پدیده ای به عنوان نماد استفاده می کند و گاهی به عنوان تمثیل. گاهی پدیده ای را چنان گسترش می دهد و به گونه ای عام مطرح می کند که جامعه یا جامعه هایی را در بر می گیرد و به صورت مانند در می آید و به مناسبت بر زبان جاری می شود.
شاعری که این گونه به طبیعت می نگرد نه تنها با شکل ظاهری بلکه با اجزای طبیعت و کارکرد گوناگون پدیده های  آن آشنا است. و گاهی حتی مفهوم نمادین و فولکوریک هر پدیده را نیز می‌شناسد و به هنگام از آن در ارتقای زبان و بیان شعری خود استفاده می کند.
تفاوت ناظمی که از دور به طبیعت می نگرد و با انواع صنایع بدیعی و بازی با لغات، قصیده ای در وصف بهار یا توصیف خزان می سراید ـ کاری که بسیاری از ناظمان سنتی عمری در آن تلف کرده اند ـ با شاعری مانند نیما که عطر و طعم و صدای طبیعت در شعر او تجلی می کند در همین آگاهی از پیوستگی با طبیعت و همبستگی با آن است. ولی این آگاهی درجه ها و جلوه های گوناگون دارد. برای مثال از یک طرف منوچهری را داریم که غرق تماشا و توصیف عاشقانه ی زیبایی های طبیعت است و هر چیز را چنان حاضر و بی واسطه می بیند که مجالی برای تفسیرها و تعبیرهای گوناگون نمی گذارد و در شعر او عشق همین عشق انسانی و باده، همین باده‌ی انگوری است. در طرف دیگر حافظ را داریم که طبیعت در شعر او جنبه نمادی و سمبلیک دارد و آن هم به حدی است که هنوز بعد از صدها سال بحث در این است که آیا شراب در شعر او واقعا شراب است یا ابزاری برای بیان مطلب عرفانی و اجتماعی. در شعر معاصر نیز از یک سو  نیما را داریم که در شعر او همه مرغکان و گل و گیاه شمال نغمه سر می دهند و می رویند و محمل مستقیم و غیر مستقیم اندیشه های او می شوند و از سوی دیگر شاملو را که در شعر او طبیعت از درون جامعه ی شهری سرک می کشد و این شهر و ذهنیت انسان شهری است که به طبیعت می نگرد و آن را ابزار بیان خود می کند.
تا سده ی نوزدهم این حضور طبیعت در شعر و اصولن در همه ی هنرها تجلی داشت. ولی در سده ی ما و در شعر بسیاری از شاعران، دیگر مظاهر صنعتی شعری جای طبیعت بکر را گرفته است. در شعر یک شاعر شهرنشین که با سرسام صدا و صنعت و خیابان و مترو سر و کار دارد، با شعر یک شاعر روستانشین که در آرامش سکوت و کشاورزی و جدول و جویبار، شب و روز می گذراند، تفاوت بسیار وجود دارد. اگر چه گاه همین تفاوت را در شعر دو شاعر شهر نشین نیز آشکارا می توانیم دید. مثلن تفاوت میان شعر ” فروغ فرخزاد ” و شعر “سهراب سپهری". “فروغ” نکوهشگر، “فروغ ” همه اضطراب و اعتراض و بیگانه با طبیعت و “سهراب ستایشگر، “‌سهراب” همه تسلیم و تکریم و آشنا با طبیعت. (شاه حسینی ، ۱۳۸۰ : ۹۰)
۲-۴ :اصطلاحات و تعاریف
۲-۴-۱ :تعریف کنایه :
معنای لغوی کنایه
کنایه از ماده «کنی» است، و یکی از انواع فن بیان در زبان فارسی است.کنایه در لغت به معنی پوشیده سخن گفتن است .
در اصطلاح سخنی است که دارای دو معنی نزدیک و دور باشد و این دو معنی باید لازم و ملزوم یکدیگر باشند؛پس گوینده آن جمله را چنان ترکیب کند و به کار برد که ذهن شنونده از معنی نزدیک به معنی دور منتقل گردد.مانند بیت زیر:
عابدانی که روی بر خلقند
پشت بر قبله می کنند نماز
در بیت بالا، روی بر خلق کردن و پشت بر قبله کردن هر دو کنایه از ریاکاری و توجه بر مردم به جای توجه به خداست.
اما کنایه در زبان هنر بیان عبارت است از ایراد لفظ و اراده معنی غیر حقیقی آن، آن گونه که بتوان معنی حقیقی آن را نیز اراده کرد چنان که فردوسی فرزانه طوس در بیت زیرگفته است :
نگه کرد رستم بدان سرفراز بدان یال سفت و رکیب دراز
قامت بلند آن پهلوان را اراده کرده است چرا که درازی رکاب لازمه اش بلندی قامت است .
باید دانست که تفاوت کنایه و مجاز در این است که در کنایه می توان معنی حقیقی اراده کرد ولی در مجاز معنی حقیقی اراده نمی شود.( همایی ، ۱۳۶۸ : ۲۵۷-۲۵۵ ).
۲-۴-۲ :تشبیه و انواع آن
تشبیه، از ریشه عربی « شبه» و مصدر متعددی به معنای مانند کردن می باشد.  در اصطلاح فن بیان و بدیع، مانند کردن چیزی است به چیز دیگر در صفتی در شعر یا متن ادبی.
در زبان عربی ابتدا شیوه‌های بلاغت به هم آمیخته بود و بعد به سه شاخه جداگانه (معانی، بیان و بدیع) تقسیم شد. در این تقسیم‌بندی تشبیه در شاخه بیان قرار می‌گیرد. در زبان فارسی بیشتر فنون بیان (از جمله تشبیه) و قسمتی از مباحث مربوط به معانی را در بخش بدیع (سخن آرایی) آورده‌اند و به همین علت در زبان فارسی تشبیه از اصطلاحات مشترک فن بیان و بدیع است.
۲-۴-۲-۱ :ارکان تشبیه: 
تشبیه دارای چهار رکن است که به مجموع آنها «ارکان تشبیه» گفته می‌شود:

1. 1. مشبه؛

1. 1. مشبه به؛

1. 1. ادات تشبیه؛

1. 1. وجه شبه.

برخی غایت و هدف از تشبیه را نیز جزو ارکان تشبیه آورده‌اند.
هدف و خواست سخنور از تشبیه گوناگون است؛ مانند: بیان امکان مشبه، بیان حال او یا میزان شدت و ضعف صفت در آن، ستایش یا نکوهش مشبه، برتری دادن مشبه بر مشبه‌به و نشان دادن اهمیت و مشبه‌به و دلیل دل بستگی و یا نیاز به آن.( شمیسا ، ۱۳۸۱ : ۱۵۳ ) .
۲-۵ :استعاره و انواع آن
استعاره، در لغت به معنای “عاریه خواستن لغتی به جای لغت دیگر است( شمیسا ، ۱۳۸۱ : ۱۵۴ ) . و در اصطلاح ادبیات فارسی بکار بردن واژه­ای است به جای واژه دیگر با علاقه شباهت، با وجود قرینه. استعاره در واقع تشبیهی موجز و فشرده است؛ که تنها “مشبه به” آن باقی مانده باشد. علاوه بر آن شاعر در تشبیه، ادعای همانندی دو پدیده را دارد؛ اما در استعاره ادعای یکسانی آن دو را. این دو ویژگی، استعاره را هنری­تر و خیال­انگیزتر از تشبیه می­ کند. همچنین استعاره نوعی مجاز است؛ با این تفاوت که اگر علاقه(ارتباط بین معنای حقیقی و مجازی) از نوع مشابهت باشد، استعاره است و اگر علاقه، مشابهت نباشد، مَجاز است( همایی ، ۱۳۷۴ :۲۲۰ )
۲-۵-۱ :ارکان استعاره
۱ـ مستعارمنه(مشبه به): معنای اولیه و ظاهری.
۲ـ مستعارله(مشبه): معنای باطنی و مورد نظر شاعر.
۳ـ جامع(وجه شبه): ارتباط میان واژه اولیه و واژه مورد نظر.
۴ـ مستعار: لفظی که در آن استعاره شده است.
مثلاً در این بیت:
ای که بر مه کشی از عنبر سارا چوگان مضطرب حال مگردان! من سرگردان را
در این بیت، مه “مستعارمنه” است. روی یار که به ماه تشبیه شده “مستعارله” است. “جامع” زیبایی و درخشندگی است؛ که باعث تشبیه روی دلدار به ماه شده است و لفظ “مه” مستعار است. ( کزازی، ۱۳۶۸ : ۱۵۸)

موانع قانونی تهاتر قهری را می توان چنین برشمرد
الف) تعلق حق شخص ثالث به یکی از دو دین.
ب ) مرور زمان.
ج ) مواردی که دین باید به طور واقعی طلبکار پرداخت گردد.
اینک به تفصیل به بررسی هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.
۴-۵- تعلق حق شخص ثالث به یکی از دو دین:
یکی از موانع وقوع تهاتر قهری بین دو دین تعلق حق شخص ثالث به یکی از دو دین است قانون گذار به منظور حمایت از حقوق اشخاص ثالث تهاتر را در این فرض ممنوع دانسته است.
بازداشت دین مطابق قانون به نفع شخص ثالث یکی از مواردی است که دین متعلق حق غیر قرار می گیرد هر گاه یکی از از دو دین یا هر دو به نفع شخص ثالث بازداشت شده باشد تهاتر واقع نمی شود زیرا وقوع تهاتر متضمن اضرار به حق شخص ثالث است و حال آنکه به موجب قانون در مقابل حقوق ثابته اشخاص ثالث تهاتر مؤثر نخواهد بود.
تهاتر در حکم وفایی به عهد است و همانطور که به موجب ماده ۲۷۶ ق. م مدیون نمی تواند مالی را که از طرف حاکم ممنوع از تصرف در آن شده است در مقام وفایی به عهد تأدیه نماید. تادیه از طریق تهاتر نیز جایز نسیت. در این خصوص ماده ۲۹۹ ق. م چنین مقرر می دارد: درمقابل حقوق ثابته اشخاص ثالث تهاتر موثر نخواهد بود بنابراین اگر موضوع دین به نفع شخص ثالثی در نزد مدیون مطابق قانون توقیف شده باشد و مدیون بعد از این توقیف از داین خود طلبکار گردد دیگر نمی تواند با استناد تهاتر از تأدیه دین مال توقیف شده امتناع کند.

برای مثال هر گاه با تقاضای رضا مبلغ یک میلیون ریال طلب حسن نزد حسین به موجب اجرائیه توقیف شده باشد و سپس حسین نیز، مبلغ یک میلیون ریال از حسن طلبکار شود حسین نمی تواند با استناد به وقوع تهاتر از تأدیه یک ملیون ریال توقیف شده به رضا خودداری ورزد زیرا مبلغ مزبور به نفع رضا توقیف گردیده و دین متعلق حق او گرفته است بنابراین دین آزاد نیست تا مورد تهاتر قرار گیرد همچانکه وی نمی توانست با نادیده انگاشتن حق شخص ثالث مبلغ مزبور را به حسن تادیه کند از سوی دیگر حسن نیز نمی تواند با استناد وقوع تهاتر و سقوط دو دین از تأدیه بدهی خود به حسین امتناع ورزد.
بدیهی است چنانچه مدیون قبل از توقیف دین نزد او، از داین طلبکار شود به محض تلاقی دو دین و عدم وجود مانع تهاتر قهراً واقع شده و دو دین ساقط می شوند و دیگر موضوعی برای توقیف باقی نمی ماند. عدم وقوع تهاتر در فرض بازداشت یکی از دو دین به نفع شخص ثالث در صورتی است، که میزان طلب توقیف شده به نفع شخص ثالث برابر با میزان دین آن مدیون به طرف دیگر باشد برای مثال هریک از حسن و حسین مبلغ یک میلیون ریال به دیگری بدهکار باشد و در عین حال اجرائیه نیز در قبال یک میلیون ریال طلب رضا صادر شده باشد و گرنه چنانچه رضا از حسین ۵۰۰ هزار ریال باشد و اجرائیه جهت توقیف این مبلغ از طلب صادر شده باشد تنها ۵۰۰ هزار ریال از طلب حسین متعلق حق غیر است و به همان میزان هم تهاتر واقع نمی شود اما نسبت به ۵۰۰ هزار ریال باقی مانده طلب که توقیف نشده و آزاد است مانعی برای تهاتر وجود ندارد و لذا به نحو قهری بین دو دین حسن و حسین به یکدیگر تا میزان ۵۰۰ هزار ریال تهاتر واقع می شود و نسبت به ۵۰۰ هزار باقی مانده حسن در برابر حسین همچنان مدیون باقی می ماند.
نکته دیگر اینکه در صورتی بازداشت دین مانع از تهاتر است که این بازداشت به نفع شخص ثالث صورت گرفته باشد دراین حالت برای جلوگیری از اضرار غیر تهاتر لازم نیست.
اما هر گاه موضوع دین به نفع یکی از طرفین ( طلبکار) نزد مدیون مطابق قانون توقیف شده باشد و مدیون بعد از این توقیف از داین خود طلبکار گردد می تواند به استناد وقوع تهاتر از تأدیه مال توقیف شده امتناع ورزد این حکم از مفاد ماده ۲۹۹ ق. م نیز قابل استنباط است زیرا قانون تنها در فرض تعلق حق شخص ثالث برای جلوگیری از اضرار وی، تهاتر را ممنوع ساخته و حال آنکه در فرض مادین متعلق حق شخص ثالث قرار نگرفته بلکه رابطه محصور بین داین و مدیون است.
برای مثال هر گاه حسن مبلغ یک میلیون ریال از حسین طلبکار باشد و مطابق قانون بابت توقیف این طلب اجرانیه صادر شود و سپس به سببی از اسباب حسین نیز مبلغ یک میلیون ریال از حسن طلبکار شود بین دو دین تهاتر صورت می گیرد و توقیف طلب حسین مانع از تهاتر نیست زیرا در این فرض وقوع تهاتر مضر به حقوق ثابته توقیف اشخاص ثالث نیست و با وقوع تهاتر هریک از طرفین به حق خود می رسند غرض از توقیف طلب نیز حاصل می شود چرا که تهاتر درحکم تادیه دین است.
مطابق با ماده ۱۲۹۸ ق. م فرانسه نیز تهاتر به ضرر حقوق شخص ثالث واقع نمی شود بنابر این هر گاه مدیون پس از توقیف دین نزد او و توسط شحص ثالث از دین طلبکار شود نمی تواند به ضرر شخص توقیف کننده به تهاتر استناده نماید.
در حقوق انگلیس نیز بیان شده است دینی که به سبب قانونی یا قراردادی، متعلق حق غیر قرار گرفته باشد مورد تهاتر قرار نمی گیرد. در ممنوع بودن تهاتر بین دیون که به موجب قانون متعلق حق غیر قرار گرفته است، یک استثنا واقع شده است و این استثنا زمانی است که دیون بین دو شخص ناشی از یک منشا باشد در این صورت تهاتر واقع می شود.
بدیهی است که عدم وقوع تهاتر در فرض بازداشت یکی از دو دین مبتنی بر رعایت مصلحت شخص بازداشت کننده است بنابراین هر گاه او خود از این حق صرف نظر نماید مانع برطرف شده و بین دو دین تهاتر صورت می گیرد ماده ۲۹۹ ق. م به بیان یکی از موارد تعلق حق غیر به دین که توقیف دین باشد اکتفا کرده است. اما یکی دیگر از مواردی که دین متعلق حق شخص ثالث قرار می گیرد ورشکسته شدن تاجر است با صدور حکم ورشکستگی مطالبات تاجر ورشکسته متعلق حق طلبکاران قرار می گیرد. ^[۷۸]
دراین صورت بین مطالبات تاجر و دیون او بعد از تاریخ توقیف تهاتر واقع نمی شود زیرا به موجب ماده ۴۲۳ قانون تجارت تأدیه هر قرض اعم از حال یا موجل بعد از تاریخ توقف به هر وسیله که به عمل آمده باشد باطل و بلااثر خواهد بود بنابر این تهاتر نیز که در حکم تأدیه دین است بعد از تاریخ توقف واقع نمی شود برای مثال هر گاه تاجری که مبلغ یک میلیون ریال از دیگری طلبکار است به سبب توقف در تأدیه بدهی های خود ورشکسته گردد و سپس بعد از تاریخ توقف سررسید بدهی او به همان شخص برسد بین این دو تهاتر نمی شود زیرا طلب او ازاد نیست بلکه متعلق به حق طلبکاران است.
بدیهی است عدم وجود تهاتر دراین فرض نیز صرفاً مبتنی بر رعایت مصلحت طلبکاران تاجر ورشکسته است پس چنانچه آنان از حق خود نسبت به آن طلب صرفنظر نماییند مانع بر طرف شده و زمینه برای وقوع تهاتر فراهم می شود. البته کشورهای بسیاری نیز وجود دارند که تهاتر را در فرض ورشکستگی جایز شمرده اند بطور کلی می توان قوانین کشورها را این حیث به دو دسته عمده تقسیم نمود:
۱- کشورهائی که در فرض ورشکستگی مدیون تهاتر را جایز شمرده اند، فرانسه در صدر این کشورها قرار دارد.
مبنای استدلال این گروه این است که تهاتر دراین فرض موجب دستیابی یکی از طلبکاران به تمام طلب خود نمی شود و این فرض موجب دستیابی تمام طلب کاران به تمام طلب خود نمی شود و این تخلف آشکار از اصل برابری و مساوات است اصلی که مقررات مربوط به ورشکستگی مبتنی بر آن می باشد. ^[۷۹]
معذالک حق همین کشورها نیز یک مورد را از این قاعده مبتنی نموده اند و آن موردی است که دو دین متقابل ناشی از یک قرار داد هستند و بطور کلی نیز موردی که دو دین متقابل حق مطالبه به یکدیگر مرتبط که غیر قابل تجزیه باشند دراین صورت طرف مقابل حق مطالبه را خواهد داشت مانند حساب جاری و جساب وصی و حساب بین موکل و وکیل دراین موارد به ارتباط تنگاتنگ دو دین قصد طرفین استفاده شده است.
۲- کشورهایی که تهاتر را در فرض ورشکستگی مدیون جایز و حتی الزامی شمرده اند انگلیس، ایالات متحده، استرالیا، از این دسته اندو در میان نظام های لاتین پاناما، چین( البته به نحو محدود ) و اسکاتلند نیز در این زمره اند.
استدلال این دسته اینست که خلاف انصاف و عدالت است که یک مکلف به اجرای کامل تعهدش باشد ولی تعهد مقابل اجرا نشود ویا فقط بخشی از آن اجرا شود. بهرحال، واقعیت اینست که فایده تهاتر به عنوان تضمین در این فرض است که می تواند خود را به نمایش بگزارد وتضمین واقعی در اینجاست که معنا میابد.
در حقوق انگلیسی به لحاظ اهمیت تهاتر در این فرض، در تقسیم بندی اقسام تهاتر از تهاتر ورشکستگی^[۸۰] به عنوان یکی از اقسام تهاتر یاد شده است و در کتب حقوق و مقررات نیز عمده ای به بیان احکام وآثار آن بطور جداگانه اختصاص داده شده است.
در این دسته کشور ها، در فرض ورشکستگی، برای وقوع تهاتر تحقق برخی از شرایط تهاتر نیز ضرورتی ندارد به نحوی که بین دو دین تهاتر میشود حتی در مواردی که قاعدتاَ تهاتر ممکن نیست. ^[۸۱]
برای مثال در آلمان در فرض ورشکستگی هر گاه در دو دین متقابل از یکدیگر غیرقابل تجزیه باشند مانند حساب جاری، حساب وصی و حساب بین موکل و وکیل، تهاتر حتی بعد از ورشکستگی یکی از دو مدیون نیز واقع میشود. ورشکستگی حوزه وسیعتری را شامل شده و دینی راکه هنوز موعد آن نرسیده است دینی که موضوع آن وجه نقد نیست، و دین معلق و احتمالی را نیز در بر می گیرد. در مورد اول، دین موجل تبدیل به دین حال میشود و در مورد دوم پرداخت پول جایگزین دین اصلی می شود. ودر مورد دین معلق و احتمالی تنها پس از وقوع معلق علیه می باشد که تهاتر واقع میشود.
مع الوصف، مدیونی که مکلف به تأدیه دین خود به نماینده قانونی ورشکسته است. میتواند تقاضای دریافت تضمینی را بنماید که در صورت تحقق معلق علیه بتواند تهاتر کند. بدین ترتیب و در زمان پرداخت دین، صریحأ حق تهاتر خود را حفظ کرده است. ودر صورت تحقق معلق علیه او میتواند در آن زمان اعلام تهاتر کند و بموجب آن حق مطالبه پرداخت قبلی را دارد. و چنین طلبی از طریق همان تضمینی که دریافت داشته مورد تصمین فرار گرفته است ^[۸۲].
در حقوق انگلیسی نیز تهاتر در فرض ورشکستگی دینی را که هنوز لازم التادیه نشده است و نیز دین نا معین و دین معلق رادر بر می گیرد. مضافأ به اینکه وقوع تهاتر در فرض ورشکستگی اجباری است و حتی طرفین با توافق یکدیگر نمی توانند از وقوع آن جلوگیری نمایند. همچنین در فرض ورشکستگی بر خلاف موارد معمولی، از تهاتر عطف به تاریخ توقف می شود و نه زمان صدور حکم تهاتر. ^[۸۳]
۴-۶- مرور زمان
در خصوص اینکه آیا مرور زمان از موانع تهاتر قهری به شمار می آید به دو نحو استدلال می توان کرد:
دینی که مشمول مرور زمان است که در مراجع قضایی قابل مطالبه نیست اما دلیلی مبنی بر اینکه چنین دینی قابل تماتر نمی باشد وجود ندارد. در حقوق ایران با انقضأ مدت مرور زمان، دین ساقط نمی شود بلکه کماکان بر ذمه مدیون باقی خواهند ماند منتهی چنین دینی از طریق اقامه دعوی قابل مطالبه نیست. ^[۸۴]
بنابراین در حقوق ایران و با توجه به مقررات در مرور زمان که قبلأ وجود داشته است مرور زمان صرفأ مانع استماع دعوی و رسیدگی به آن در محاکم دادگستری است و گرنه هیچ اثر دیگری بر آن مترتب نیست.
مرور زمان موجب نمی شود که دین به طور رسمی قابل مطالبه و یا لازم التادیه نباشد بلکه در چنین فرضی دین از طریق دیگری قابل مطالبه و مدیون مکلف به ایفای آن می باشد. مانند مرور زمان در چک که در صورت گذشت مواعد قانونی چک از نظر کیفری قابل پیکری نیست ولی کماکان دین از لحاظ حقوقی قابل مطالبه است.
در برخی از نظام ها یک طلب می تواند معتبر ولی در مراجع قضایی غیر قابل مطالبه باشد مانند دین مشمول مرور زمان، اما در برخی از نظام ها دین مشمول مرورزمان باطل و ساقط است و نه صرفا غیر قابل مطالبه قضایی، مقررات مربوط به مرور زمان صرفا برهمین مقدار دلالت دارد که دین مشمول مرور زمان از طریق نظام دعوی قابل مطالبه نیست ولی این امر به این معنا نیست که طلب مزبور از طریق دیگری غیر از اقامه دعوی مانند تهاتر قابل مطالبه نباشد.
دین مشمول مرور زمان یک دین معتبر تلقی شده و لذا امکان وصول چنین طلبی از سایر طریق امکان خواهد داشت بر همین اساس طلب کار می توانست طلب مشمول مرور زمان خود را که متسند به سند لازم الاجرا بود از طریق اجرا ثبت مطالبه کند. ^[۸۵]
درحقوق انگلیس نیز بر اساس قابل مطالبه بودن چنین دینی از سایر طرق و رد دعوی v. milburn curwem درسال ۱۸۸۹ چنین اظهار نظر شده است که دین مشمول مرورزمان لازم التادیه است اگر چه از طریق اقامه دعوی نمی توان آن را مطا لبه نمود از این رو طلب کار می تواند دین مشمول مرور زمان را از طریق حبس مالی که از مدیون در اختیار دارد وصول نماید.
در حقوق انگلیس با توجه به رویه دادگاه، دینی که مشمول مرور زمان است از طریق دعوی در دادگاه قابل مطالبه نیست. ولی هر دینی برای طلب کار ایجاد شد می تواند در مقابل دین مشمول مرور زمان از تادیه آن خودداری ورزد و دین خود را ایفا کند. ^[۸۶]با توجه به آنچه که بیان شد اصل بر وقوع تهاتر بین دو دین است و تحقق مانع محتاج به دلیل است. ^[۸۷]
با انقضا مدت مرور زمان دین ساقط نمی شود منتهی به دلیل موجبات خاصی که جنبه استثنائی دارد مطالبه آن از طریق مراجع قضایی ممکن نیست وبدبهی است که استثنا باید مورد تفسیر مضیق قرار گیرد. در این فرض استیفاء دین از طریق قضایی ممکن نیست اما این مسئله به آن معنا نیست که دین مزبور را از طریق تهاتر نیز قابل استیفاء نباشد. ^[۸۸]
ممکن است گفته شود که وقوع تهاتر قهری در این فرض مستلزم محرومیت مدیون از حقی است که قانونگذار در اختیار او قرار داده است زیرا مدیون دینی که مشمول مرور زمان شده است می تواند با طرح ایراد مرور زمان از مطالبه رهایی یابد و حال آنکه وقوع تهاتر قهری او را چنین حقی محروم می نماید و این در صورتی است که تهاتر نمی تواند به ضرر یکی از طرفین واقع شود.
در پاسخ باید گفت، مطابق با مقررات مربوط به مرور زمان در حقوق ایران چنین حقی به نحو مطلق به مدیون واگذار نشده است بلکه این حق مقید به طرح دعوی در مراجع قضایی است به عبارت دیگر این طور نیست که دین مشمول مرور زمان دیگر لازم التأدیه و قابل مطالبه نباشد بلکه چنین دینی همچنان لازم التأدیه و قابل مطالبه است و به همین خاطر است که اگر مدیون در دادگاه ایراد مرور زمان نکند دادگاه مکلف به رسیدگی است.
حق مدیون مقید به زمانی است که طرف مقابل بخواهد دین را از طریق دادگاه مطالبه نماید و لذا طلبکار می تواند بدون مراجعه به دادگاه طلب مستند به سند لازم الاجرای خود را حتی پس از انقضای مهلت مرور زمان آن از طریق اجرای ثبت وصول نماید. پس در این صورت هم باید گفته که از حق خود محروم می ماند و چنین اقدامی نباید جایز باشد.
و حال آنکه چنین نیست حق مدیون به طرح ایراد و مرور زمان و رهائی از مطالبه یک حق استثنائی است و تنها در دادگاه قابل اعمال است و حال آنکه در فرض ما وقوع تهاتر بین دو دین دیگر موضوعی را برای اعمال این حق باقی نمی گذارد. بنابر این در حقوق ایران، از آنجا که در مقررات مربوطه قابل مطالبه بودن دو دین از حیث قضایی به عنوان یکی از شرایط تهاتر ذکر نشده است و از مقررات مربوط به مرور زمان نیز این امر که مرور زمان مانع از تهاتر بین دو دین است استنباط نمی گردد دلیل بر شرطیت وجود ندارد.
حداکثر چیزی که می توان گفت این است که دو دینی که یکی از آن مشمول مرور زمان شده است عرفاً فاقد مماثلتی می باشد که برای وقوع تهاتر لازم است و لذا تهاتر بین آن دو ممکن نیست.
اما هر گاه دو دین مشمول مرور زمان شده باشند دیگر چنین اختلافی مورد نیاز نیست و لذا دلیلی بر عدم تهاتر بین آن دو وجود ندارد منتهی حقوق دانان، که قابل مطالبه قضایی بودن دو دین را برای وقوع تهاتر شرط دانسته اند نظر به اختلاف دو دین از این حیث نداشته اند و لذا تهاتر بین دو دین طبیعی را نیز منتفی دانسته اند.
ایشان شرط مزبور را به عنوان یک شرط مجزا و مستقلی مطرح کرده اند و برای توجیه آن چنین تحلیل نموده اند که هر گاه یکی از دو دین مشمول مرور زمان شده باشد با ایراد و مرور زمان از سوی مدیون دین قابل مطالبه نخواهد بود و مدیون ملزم به تأدیه نمی شود و تهاتر نیز در حکم ایفای دین است لذا دینی که نتوان مدیون آنرا ملزم به تأدیه آن نمود نمی توان از طریق تهاتر ساقط شود. ^[۸۹]
قضائی بودن دو دین از جمله شرایط تهاتر است و دین طبیعی به این جهت که قابل مطالبه نیست و امکان الزام مدیون به تأدیه آن وجود ندارد غیر قابل تهاتر با دین مدنی و یا حتی دین طبیعی مشابه دانسته شده است و این امر با قواعد حقوقی مطابقت دارد زیرا اولاً مرور زمان در این سیستم حقوقی نه تنها دعوی را غیر قابل استماع می سازد بلکه حتی مسقط حق می باشد و با انقضاء دین دیگر دین اساساً قابل مطالبه نیست و لازم التأدیه هم نمی باشد. ^[۹۰]
ثانیاً در بسیاری از این کشورها نص خاصی در این مورد وجود ندارد که برای وقوع تهاتر قهری لازم است که هر دو دین قابل مطالبه باشند. ^[۹۱] همین طور دربرخی از این کشورها نص خاص در خصوص تهاتر در فرض مرور زمان وجود دارد. تهاتر در حکم ایفای دین است و همانطور که نمی توان مدیون چنین دینی را ملزم به تادیه آن نمود الزام او به ایفای آن از طریق تهاتر نیز که به منزله ایفای اجباری دین است صحیح نمی باشد.
استدلال فوق گرچه قابل توجه است اما به جهاتی پذیرش آن مشکل به نظر می رسد. حکم به وقوع تهاتر قهری در این فرض مستلزم این است که مدیونی که دینش مشمول مرور زمان شده نتواند به ایراد مرور زمان استناد کند از مجموع مقرات مربوط به مرور زمان با توجه به فرض قانونگذار از وضع آن چنین به نظر می رسد که پس از انقضای مهلت مرور زمان الزام مدیون به تأدیه دین وجود ندارد و به عبارت دیگر چنین دینی با ایراد مرور زمان از سوی مدیون قابل مطالبه نیست.
بنابراین مدیون با انقضای مرور زمان این حق را دارد که با استفاده به مرور زمان از مطالبه رهایی یابد و حال آنکه وقوع تهاتر در این فرض موجب سلب این امکان از مدیون می گردد و همانطور که کرراً گفتیم تهاتر نمی تواند به ضرر یکی از طرفین واقع شود تهاتر جایگزین دو پرداخت است. بنابراین هر گاه الزام مدیون به پرداخت دین ممکن نباشد الزام او به پرداخت از طریق تهاتر که خود به منزله پرداخت اجباری است درست نمی باشد.
فرض قانونگذار در وضع مقررات مربوط به مرور زمان ثبات و اطمینان نسبت به مالکیت و هر نوع تسلط قانونی دیگر اشخاص بوده است.
اشخاص نباید نسبت به حقوقی که دارند برای همیشه در ابهام به سر برند. بنابراین این حق به مدیون داده شده است که با طرح ایراد مرور زمان در مقام دفاع در برابر مطالبه دین بر آید از خود می تواند از این حق صرف نظر کرده و دین را به این ایفا نماید اما الزام او به تأدیه آن جایز نیست.
ممکن است گفته شود که فرض قانونگذار از وضع مقررات مربوط به مرور زمان ملاحظات قضائی بوده است به این معنی که از تراکم بیش از حد دعاوی جلوگیری شود خصوصاً اینکه پس از گذشتن چنین مدت زمانی معمولاً رسیدگی به واقعیتی که مربوط به سال های بسیار دور است مشکل می نماید و لذا صرفاً استماع دعوی در مراجع قضائی منع شده است.
اما در پاسخ باید گفت درست است که ملاحظات فوق نیز مد نظر قانوگذار بوده است اما همانطور که گفتیم فرض عمده قانونگذار تأمین ثبات و اطمینان نسبت به حقوق اشخاص بوده است اگر بنا بود که وضع این مقررات فقط به جهت جلوگیری از تراکم پرونده است باشد باید بدون آنکه نیازی به طرح ایراد مرور زمان از سوی مدیون باشد دادگاه راساً رد دعوی را صادر می نمود و حال آنکه دادگاه مکلف به رسیدگی است مگر آنکه خوانده ایراد مرور زمان کند.
دینی که مشمول مرور زمان شده باشد قابل تهاتر نیست و لو آنکه دین مقابل نیز مشمول مرور زمان شده باشد بعبارت دیگر بین دودین طبیعی و اخلاقی مشابه نیز تهاتر صورت نمی گیرد زیرا طبیعی بودن هر دو دین تغییری را در این وضعیت ایجاد نمی کند که در این دو دین امکان اجبار مدیون به ایفای آن وجود ندارد و تهاتر نیز به همین جهت است که ممنوع می باشد و نه به دلیل فقدان مماثل، اگر چه گاه تنها یکی از دو دین مشمول مرور زمان شده باشد از باب فقدان مماثل عرفی بین آن دو نیز می توان به عدم وقوع تهاتر بین آن دو استفاده کرد بدیهی است که در فرضی که هر دو دین مشول مرور زمان شده اند گرچه تهاتر بین آنها دو ممکن نیست اما بهر حال با طرح ایراد مرور زمان هر دو دین غیر قابل مطالبه می شوند.
نکته دیگر اینکه انقضاء مهلت مرور زمان یکی از دو دین در زمان استناد یه تهاتر، مادام که این مهلت در زمان تلاقی دو دین و اجتماع شرایط تهاتر بین آن دو منتقضی نشده باشد مانع از تهاتر نیست. قانون مدنی ایران در مبحث تهاتر نص خاصی را به این مورد که مرور زمان مانع از تهاتر است اختصاص نداده است ولی از مجموع مقررات مربوط به وفای به عهد، مرور زمان و تهاتر این امر به به خوبی استنباط می گردد. ^[۹۲]
مسئله ای که دراین جا مطرح می شود این است که آیا مانع بودن مرور زمان، منوط به طرح ایراد مرور زمان از سوی مدیون است و یا اینکه به صرف انقضاء مهلت مرور زمان ولو قبل از طرح ایراد مرور زمان نیز تهاتر بین دو دین ممنوع است؟

(۲-۹)
(۲-۱۰)
۲-۱-۶-۵ انواع کنترل کننده در جبران‌ساز استاتیکی
به‌علت طبیعت غیر‌خطی پاسخ STATCOM کنترل‌کنند‌های بسیار زیادی بر اساس کنترل فیدبک ممکن است برای کنترل پاسخ ولتاژ STATCOM توسعه یابند هر چند کنترل فیدبک بصورت خیلی کم در کنترل سیستم‌های قدرت استفاده می‌شود، زیرا بسیاری از حالت‌های دینامیکی سیستم قدرت به‌عنوان ورودی کنترل در دسترس نیستند. از انواع کنترل ‌کننده‌های مورد استفاده برای STATCOM می‌توان کنترل کننده‌های زیر را نام برد [۱۰] :

الف ) کنترل تناسبی – انتگرالی (PI^[16])
در عمل کنترل PI معمولی برای کنترل پاسخ ولتاژ STATCOM مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنترل PI ممکن است در فرم فیدبک داده شود.
ب) روش مکان‌یابی قطبی
در این روش پاسخ دینامیکی سیستم خطی به‌وسیله اندازه و محل مقادیر ویژه آن و یا قطب‌ها کنترل می‌شود. پاسخ سیستم ممکن است تحت تاثیر جایگذاری مجدد و یا حتی تمام قطب‌های سیستم باشد معمولا با کنترل یا مکان‌یابی قطب، پایدار‌سازی یک سیستم به‌وسیله حرکت دادن یک یا چند قطب از نیم صفحه راست نمودار مختلط به‌سمت نیم صفحه چپ و افزایش میرایی پاسخ سیستم با افزایش اندازه بعضی از قطب‌های خاص میسر می‌گردد.
ج) روش LQR ^[۱۷]
این روش خود نوعی روش مکان‌یابی قطب است، با این حال در این روش سیستم به‌طور غیر مستقیم با مینیمم کردن شاخص عملکرد داده شده جایگذاری می‌شوند.
۲-۱-۷ مقایسه STATCOM با SVC
SVC و STATCOM از لحاظ قابلیت عملکرد جبران‌سازی بسیار به‌هم شبیه هستند، ‌‌اما اصول عملکرد آن‌ها اساسا متفاوت است. STATCOM به‌عنوان‌ یک منبع ولتاژ سنکرون عمل می‌کند، ‌‌در حالیکه SVC به‌عنوان ادمیتانس راکتیو کنترل شده عمل می‌کند.‌ این تفاوت باعث می‌شود STATCOM از مشخصات عملکرد بهتر و انعطاف پذیری بیشتری نسبت به ‌SVC برخوردار باشد. شکل(۲-۱۰) مشخصه (V-I) STATCOM و SVC را مقایسه می‌کند. همانطور که از شکل پیداست در محدوده عملکرد خطی مشخصه (V-I)، ‌‌قابلیت عملکرد جبرانسازی SVC و STATCOM مشابه‌ است [۱۱].
شکل(۲-۱۰): مقایسه مشخصه (V-I) STATCOM و SVC [11]
با در نظر گرفتن محدوده عملکرد غیر‌خطی، ‌‌STATCOM قادر است جبران خروجی‌‌اش را در محدوده حداکثر جبران‌سازی خازنی و سلفی بصورت مستقل از ولتاژ AC سیستم کنترل کند. در حالیکه حداکثر جریان جبران‌سازی قابل حصول با بهره گرفتن از SVC بصورت خطی با ولتاژ سیستم کاهش می‌یابد. بنابراین در تامین ولتاژ تحت اغتشاشات بزرگ سیستم که در آن‌ها ولتاژ سیستم خارج از محدوده خطی است STATCOM بسیار موثرتر از SVC عمل می‌کند.
قابلیت STATCOM در حفظ کامل جریان خروجی خازنی در شرایط ولتاژ پایین سیستم باعث می‌شود که STATCOM در حفظ پایداری گذرای سیستم کارامدتر باشد.
در مواقعی که نیاز به ‌جبران‌سازی توان اکتیو است، ‌‌STATCOM قادر است با بهره گرفتن از پایانه DC خود توان را از ‌یک منبع ذخیره انرژی(باطری، ‌‌بانک خازنی و غیره) بگیرد و از پایانه AC خود آن را به‌ شبکه تزریق کند. در حالیکه SVC‌ این قابلیت را ندارد.
پاسخی که STATCOM در حالت دینامیکی به ‌تغییرات ولتاژ شبکه می‌دهد بسیار مناسب‌تر از دیگر جبران‌سازها مانند SVC می‌باشد. [۱۲]
جدول(۲-۱) :خلاصه‌ای از مهمترین تفاوت‌های STATCOM و SVC [12]