احتمال قرار‌گیری در حالت‌های مختلف شکل‌ (۳-۲۵):

(۳-۶۶)

(۳-۶۷)

(۳-۶۸)

• مرحله فرسایش^[۱۴]

زمانی که قطعات و اجزا یا تجهیزات به دوره‌ی فرسودگی می رسند، شکست های زیادی رخ می‌دهد. به عبارتی سرعت خرابی لحظه‌ای دستگاه‌ها روند افزایشی به خود گرفته و در نتیجه در این دوران هر مقدار از عمر دستگاه می‌گذرد، احتمال خرابی در آن بیشتر خواهد شد. این ناحیه به نام مرحله فرسایش شناخته می‌شود و مشخصه آن روند شدید افزایشی آهنگ وقوع خطر بر حسب زمان می‌باشد. در این ناحیه از توزیع نرمال و ویبال برای ارزیابی قابلیت اطمینان استفاده می‌شود.

• تابع توزیع نرمال

تابع چگالی احتمال در توزیع نرمال حول مقدار میانگین μ کاملاً متقارن است پراکندگی نتایج نسبت به این مقدار توسط انحراف استاندارد σ سنجیده می‌شود. بنابراین شکل دقیق و موقعیت تابع چگالی احتمال با این دو شاخص به طور کامل قابل تعیین است]۸[. تابع چگالی احتمال برای توزیع نرمال همواره به صورت رابطه زیر نوشته می‌شود:
(۳-۶۹)
انتگرال این تابع برابر یک و به معنای وقوع قطعی می‌باشد. شکل (۳-۲۶) نمودار این منحنی و مساحت قسمتهای زیر منحنی را بیان می‌کند. احتمال وقوع متغیر اتفاقی در فاصله میان هر دو حد اختیاری با تغییر حدود انتگرال، تعیین‌پذیر است. ولی این انتگرال‌گیری با توابع ساده، امکان پذیر نیست. به همین دلیل از جداولی که نتیجه محاسبه انتگرال را برای حدود مشخصی از x در اختیار می‌گذارد استفاده می‌شود. برای این منظور ضرورتاً منحنی یگانه‌ای بنام منحنی استاندارد حاکم بر همه توزیع های نرمال بر مبنای تغییر متغیر زیر باید ایجاد شود:
(۳-۷۰)
(۳-۷۱)
در رابطه (۳-۷۰)، Z متغیر اتفاقی جدید می‌باشد که مقدار میانگین آن صفر و انحراف معیار آن برابر واحد می‌باشد. در شکل (۳-۲۶) مساحت زیر منحنی در محدوده‌های معینی بر مبنای ضرایب صحیح برای σ در اطراف مقدار میانگین μ ارائه شده است. طبق این شکل، مساحت زیر منحنی در محدوده برابر با ۶/۹۹% بوده و به این مفهوم است که احتمال وقوع متغیر در محدوده‌ای خارج از آن نسبتا کوچک است.

شکل ۳-۲۶ : تابع چگالی احتمال نرمال

• قابلیت اطمینان ترانسفورماتور در مرحله فرسایش

نمودار شماره 4-1 رضایت شغلی بر اساس ترفیعات……………………………………………………………………….38
نمودار شماره 4-2 رضایت شغلی بر اساس حقوق………………………………………………………………………….38
نمودار شماره 4-3 رضایت شغلی بر اساس همکاران………………………………………………………………………39
نمودار شماره 4-4 رضایت شغلی بر اساس سرپرستان…………………………………………………………………….39
نمودار شماره 4-5رضایت شغلی بر اساس کار و ماهیت شغل………………………………………………………….40
نمودار شماره 4-6 رضایت کلی کارکنان………………………………………………………………………………………..40
نمودار شماره4-7 مهارت ادراکی مدیران………………………………………………………………………………………..41
نمودار شماره 4-8 مهارت فنی مدیران……………………………………………………………………………………………42
نمودار شماره4-9 مهارت انسانی مدیران…………………………………………………………………………………………42
نمودار شماره 4-10 مهارت کلی مدیران…………………………………………………………………………………………43
نمودار شماره 4-11 بررسی نرمال بودن خطاها در فرض اول…………………………………………………………..47
نمودار شماره 4-12 بررسی نرمال بودن خطاها در فرض دوم…………………………………………………………..51
نمودار شماره 4-13 بررسی نرمال بودن خطاها در فرض سوم………………………………………………………….55
پیوست ها
عنوان صفحه
پرسشنامه رضایت شغلی(JDI)…………………………………………………………………………………………………….69
پرسشنامه مهارت های ادراکی, انسانی و فنی …………………………………………………………………………………73
چکیده
موضوع مهارتهای مدیریتی از جمله مسایلی است که از ابتدای تکوین مدیریت تا به امروز مورد توجه بوده و به شیوه های مختلف به آن پرداخته شده است, مهارتهایی که برای مدیران لازم است به سه دسته فنی , انسانی و ادراکی تقسیم شده است.

این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین مهارتهای مدیریتی مدیران و رضایت شغلی کارکنان در دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس اجرا گردید.
روش این پژوهش از نوع همبستگی است.مدیران و کارکنان شاغل معاونت توسعه و مدیریت منابع انسانی دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس جامعه آماری این پژوهش را تشکیل داده اند.
ازمیان این جامعه آماری 24 نفر مدیر و 189 نفر از کارکنان به عنوان نمونه آماری با بهره گرفتن از روش نمونه گیری ساده و بر اساس جدول مورگان انتخاب شدند و با بهره گرفتن از پرسشنامه مهارتهای مدیریتی و پرسشنامه رضایت شغلی مورد آزمون واقع شدند.داده های گردآوری شده با بهره گرفتن از روش رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
بر اساس يافته ها كاركنان حوزه معاونت توسعه و مدیریت منابع انسانی دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس از لحاظ حقوق كمترين درصد رضايت و از لحاظ سرپرستان بالاترين درصد رضايت را دارند و مديران حوزه معاونت توسعه و مدیریت منابع انسانی دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس داراي مهارت ادراكي قوي, مهارت فني قوي و مهارت انساني ضعيف مي باشند.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بین مهارت فنی و مهارت ادراكي مدیریتی مدیران و رضایت شغلی کارکنان حوزه معاونت توسعه و مدیریت منابع انسانی دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس رابطه معناداری وجود دارد اما بین مهارت انساني مدیریتی مدیران و رضایت شغلی کارکنان معاونت توسعه و مدیریت منابع انسانی دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس رابطه معناداری وجود ندارد.
کلمات کلیدی : مهارت های مدیریتی , مدیران, رضایت شغلی , کارکنان
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1بیان مساله
در شرایط دائماً در حال تغییر ما نیز باید تغییر نمائیم ، و گر نه بهای سنگینی بابت عدم تغییر پرداخت خواهیم کرد .( دکترنوردال ، رئیس اتحدیه جهانی علم و بهره وری : پیام مدیریت )
هرسازمانی در پی آن است که به بهترین شکل به اهداف خود برسد.تحقق اهداف سازمانی بستگی به تمام عواملی دارد که در آن سازمان باهم در تعامل هستند و ازجمله مهم ترین عوامل انسانی نیروی انسانی است . نیروی انسانی عامل پیچیده ای است که دارای انگیزه و نگرش های متفاوتی می باشد . (رِیوفی, 1383)
نیروی انسانی در سازمان ها از اهمیت زیادی برخوردار است . یکی از مسائل مهمی که در هر سازمان مورد توجه قرار بگیرد , خشنودی و رضایت شغلی کارکنان آن است که از ارکان ضروری رضایت از زندگی و از مهمترین متغیرهای رفتار سازمانی به حساب می آید.(مرایی, 1379)
موضوع مهارتهای مدیریتی از جمله مسایلی است که از ابتدای تکوین مدیریت تا به امروز مورد توجه بوده و به شیوه های مختلف به آن پرداخته شده است, مهارتهایی که برای مدیران لازم است به سه دسته فنی , انسانی و ادراکی تقسیم شده است(کتز, 1375 )
مهارتهای فنی , انسانی و ادراکی عبارت است از توانایی هایی که الزاما ذاتی نبوده و قابل پرورش است و در انجام وظیفه مشخص و نه در توانایی بالقوه مدیر انعکاس می یابد.(کتز, 1974 (
بهبود مدیریت یک موضوع مدیریتی روز دنیاست که اصول و چارچوب مشخصی را برای دگرگون کردن و متحول نمودن سازمانها از نظر ساختار, گردش کار , شناسایی فرآیندهای اصلی و فرعی, فرهنگ سازمان و … را ارائه می دهد تا با بهره گرفتن از آن بتوان سازمان را در دنیای پرتلاطم و نامطمئن امروز کارا و اثربخش نمود.(فدایی و عادل, 1383)
مهارتهای مدیریتی در ارتباطات مدیریتی برای به دست آوردن رضایت سهامداران در تمامی مراحل کار بسیار حساس است.(رابینز, 1998)عوامل مختلفی از جمله ویژگی های فردی , نوع محیط کار و مهارتهای مدیریتی در میزان عملکرد کارکنان موثر است.(هلریگل, دان و وودان, 1996)
مدیریت در مفهوم کلی و عام، از دیدگاه‌های متفاوتی تعریف شده است. ماری پارکر فالت می‌گوید: مدیریت، هنر انجام دادن کارها به وسیله‌ی دیگران است. در این معنی هر کس بتواند کارها را با بهره گرفتن از نیروی دیگران به انجام برساند، مدیر است. به عبارت دیگر، مدیر هماهنگ‌کننده و کنترل‌کننده فعالیت‌های دسته‌جمعی برای رسیدن به هدف مطلوب سازمان با حداکثر کارآیی است.(قرایی مقدم, 1375)
در تعریف جامع‌تر، مدیریت را هماهنگی منابع انسانی و مادی در جهت تحقق هدف‌های سازمانی گفته‌اند.(صافی, 1373) .
می‌توان گفت: مدیریت، فعالیتی است منظم، در جهت تحقق هدف‌های معین که از طریق ایجاد روابط میان منابع موجود، انجام دادن کار با مشارکت افراد دیگر و شرکت فعال در تصمیم‌گیری صورت می‌گیرد. به بیان دیگر، منظور اصلی مدیریت در هر سازمانی عبارت است از هماهنگ‌سازی کوشش‌های افراد انسان و استفاده از منابع دیگر برای تحقق هدف‌های سازمان. در مؤسسات آموزشی این هدف‌ها مربوط به امور آموزش و پرورش و پیشبرد یادگیری است.(علاقه بند, 1374)
مهارتهای مدیران عبارت است از توانمندی مدیران در به حرکت درآوردن اجزای یک مجموعه برای حرکت متناسب همه اجزا به سوی اهداف تعیین شده می باشد و مهارتهای مدیران تابع سلیقه ها و یا رفتارهایی که عادات افراد آنها را تعریف نموده نیستند. منظور از مهارت توانایی به کار بردن موثر دانش و تجربه شخصی مدیران است که هر مدیر بتواند مهارت فنی (یعنی دانایی و توانایی در انجام وطیفه خاص که لازمه آن توانایی در کاربرد فنون و ابزار ویژه ), مهارت انسانی (توانایی و قدرت کار کردن با مردم و انجام کار به وسیله آنها) و مهارت ادراکی ( توانایی درک پیچیدگی های سازمان و تصور همه عناصر و اجزای تشکیل دهنده آن) خود را به نحو احسن در سازمان به کار بندد.(www.daneshname.roshd.ir)
ناتوانی مدیران در استفاده از مهارتها و برقراری ارتباط با کارکنان و سایر همکاران باعث کاهش روحیه افراد گردیده و مواردی مانند تشویش , غیبت کاری , تاخیر در کار و ترک خدمت و بازنشستگی زودرس را به همراه دارد.
عدم رضایت و عدم احساس تعلق و وفاداری کارکنان به سازمان , تاخیر , غیبت (روانی و فیزیکی ) و ترک سازمان را به همراه دارد که علاوه بر هزینه های متعدد در روحیه سایر کارکنان نیز تاثیر دارد.
غیبت کارکنان و عدم حضور مفید و مستمر آنها ( فیزیکی و روانی ) در سازمان در کنار خدمت یکی از مسایل مهمی است که نتیجه نارضایتی از شغل یا سازمان و نداشتن تعهد سازمانی و التزام به مبانی آن تلقی
می شود و به عنوان یک واکنش منفی رفتاری هم انگیزه روحیه , رضایت و کارایی فرد و هم بهره وری و اثربخشی سازمان را به خطر می اندازد.
رضایت کارکنان برجابه جایی و غیبت آنان اثر می گذارد, هنگامی که کارکنان از شغل خود رضایت ندارند به بهانه های مختلف در محل کار حاضر نمی شوند یا در صدد یافتن سازمان دیگری بر می آیند , در مقابل هنگامی که کارکنان راضی هستند منظم تر در محل کار خود حاضر می شوند .(مورهد و گریفین, 1374)
ال سابا معتقد است که مهارتهای انسانی در مدیران پروژه بیشترین تاثیر را روی شیوه مدیریت آنها می گذارد.(پنت و باروندی, 2008)
بلذر مهارتهای فنی یا سخت را در مدیران همانند حلقه گمشده , بسیار حساس برای موفقیت کارها می داند(21)مدیران رده های سرپرستی و عملیاتی به مهارتهای فنی ندارند بلکه به وظایف تصمیم گیری , برنامه ریزی , سازماندهی , هدف گذاری و تعیین خط مشی های سازمان نیازمند بود لذا بدین لحاظ مهارتهای ادراکی زیادی را می طلبند.(اتال, 1999)
رضایت شغلی به افزلیش بهره وری , تعهد سازمانی , سلامت فیزیکی و ذهنی فرد منجر می شود و در نتیجه روحیه فرد بالا رفته و از زندگی خود راضی می شود و در صدد کسب مهارتهای جدید شغلی بر می آید و در نهایت عملکرد او نیز ارتقا می یابد.که این امر افزایش بهره وری سازمان را بهمراه خواهد داشت.بنابراین پژوهشگر در نظر دارد تاثیر مهارتهای مدیریتی بر رضایتمندی کارکنان را مشخص نموده ودر شناسایی مهارتهای پویا و موثر بر رضایتمندی کارکنان گامی مهم در جهت بهره وری سازمان برداشته شود.هاسکو (2006) مهارتهای مورد نیاز برای رهبری را از ملزومات اصلی کار تیمی بیان می کند.او کار مناسب تیمی را مستلزم داشتن مهارتهای لازم می داند که توسط مدیران با واگذاری مسئولیت به افراد تیم و زیردستان کسب می شود(www.daneshname.roshd.ir)

(۳-۲۱)
پارامترهای V و W کمیت های اسکالر هستند . با ماتریس P داده شده :
(۳-۲۲)
معادله (۳-۱۹) به شکل (۳-۲۳) در می آید :
(۳-۲۳)
و با حل معادله (۳-۲۳) بدست می آید :
(۳-۲۴)

پیشتر در معادله (۳-۲۰) گفته شد که در این تحقیق هدف از بکارگیری فیلتر کالمن ، استخراج شتاب و همچنین مشتق شتاب از روی اطلاعات سرعت است ، لذا تمام آنچه جز به جزء آورده شد را می توان در فلوچارت بعد خلاصه کرد :
شکل۳‌.‌‌۳ الگوریتم نهایی فیلتر کالمن[۴]
لازم به ذکر است تمامی معادلات بالا برای هر بعد به صورت جداگانه باید محاسبه شود . در ادامه از اطلاعات استخراج شده برای استفاده در روابط اینرسی استفاده می شود .

محاسبه زوایای شبه وضعیت
زوایای شبه وضعیت جانشین مناسبی برای زوایای سنتی پرنده ( غلت ، اوج ، سمت ) هستند ، با این مزیت که عملیات محاسبه آن ها تنها از روی بردار سرعت v_g و شتاب a_g قابل پردازش است .
زوایای شبه وضعیت بدون نیاز به داشتن اطلاعات دیگری از وسیله پرنده نظیر زاویه حمله^[۷۹] یا میزان زاویه باد و تنها با بهره گرفتن از اطلاعات GPS اندازه گیری می شوند .همانگونه که پیشتر اشاره شد ، زوایای شبه وضعیت از زاویه مسیر پرواز در محور طولی و از زاویه شبه غلت در محور عرضی تشکیل شده است .
زاویه مسیر پرواز (γ) ، زاویه بین بردار سرعت و خط افق است و با تقریب قابل قبولی به جای زاویه اوج به کار برده می شود .همچنین زاویه شبه غلت  هم به عنوان زاویه چرخش^[۸۰] موثر در محورعرضی به کار برده می شود و جایگزین مناسبی برای زاویه غلت متداول است .
شکل۳‌.‌‌۴ نمایش زوایای شبه وضعیت[۱۲]
شکل ۳‌.۴ بردارهای سرعت بدنی v_g و نیز محورهای بدنی ( y_b , z_b , x_b) را نشان می دهد ، همانگونه که اشاره شد ، زاویه اوج ، زاویه بین v_g و افق است و از طریق رابطه زیر محاسبه می شود .
(۳-۲۵)
زاویه شبه غلت از محاسبه زاویه ی شتاب پرنده و شتاب جاذبه به دست می آید ( شکل ۳‌.۵)
شکل۳‌.‌‌۵ طریقه محاسبه زاویه غلت
در شکل ۳‌.۵ ابتدا به توضیح بردار شبه شتاب بالارونده^[۸۱] (  ) پرداخته می شود ، در طول پرواز چهار نیرو بر هواپیما وارد می شود که این چهار نیرو عبارتند از :

1. 1. نیروی وزن

1. 1. نیروی لیفت (بَرا یا بالابرنده)

1. 1. نیروی پیشران یا جلوبرنده

1. 1. نیروی دِرَگ (پسا یا مقاومت هوا)

نیروی شبه لیفت از تفاضل نیروی شتاب پرنده و محور شتاب زمین حاصل می شود و همواره بردار شتاب پرنده و شتاب زمین بر بردار سرعت عمود است .
(۳-۲۶)
(۳-۲۷)
(۳-۲۸)
(۳-۲۹)
(۳-۳۰)
در معادلات فوق t^[82] یا همان بردار مماس و n بیانگر بردار نرمال است . پس از محاسبه بردار شبه لیفت ، نوبت به محاسبه بردار شبه افق است .
(۳-۳۱)
و در نهایت پس از انجام محاسبات فوق زاویه شبه غلت از رابطه زیر محاسبه می شود :
(۳-۳۲)
پس از محاسبه زوایای شبه اوج و غلت نوبت به زاویه سمت است ، همانگونه که واضح است این زاویه به صورت مستقیم و بدون نیاز به انجام عملیات ریاضی در خروجی اطلاعات جی پی اس ، تحت عنوان زاویه مسیر وجود دارد و قابل استفاده است ، اما در صورتی که محاسبه آن مستقیما از روی اطلاعات سرعت مطلوب باشد ، به دست می آید:
(۳-۳۳)
پیاده سازی با زبان برنامه نویسی C
به جهت تکمیل فرایند طراحی ، کد زبان C استفاده شده در این تحقیق ا که به محاسبه زوایای مورد نیاز می پردازد ، آورده می شود . برای پیاده سازی سعی شده تا متغیرها ، اسامی و حتی ترتیب انجام آن ها طبق توضیحات پیشین باشد :
void C_GPSAngle( double *Vgt,double *ag,double *gg)
{
double Vn,Ve,Vd,V_gt,V_g2;
double a_n[3],g_n[3],scale[2],P_b[3],l_b[3];
Vn=Vgt[0]; // V_North
Ve=Vgt[1]; // V_East
Vd=Vgt[2]; // V_Down
V_gt=sqrt(Vgt[0]*Vgt[0]+Vgt[1]*Vgt[1]+Vgt[2]*Vgt[2]);
V_g2=V_gt*V_gt;
scale[0]=ag[0]*(Vgt[0]/V_g2)+ag[1]*(Vgt[1]/V_g2)+ag[2]*(Vgt[2]/V_g2);
scale[1]=gg[0]*(Vgt[0]/V_g2)+gg[1]*(Vgt[1]/V_g2)+gg[2]*(Vgt[2]/V_g2);

عنصر طبیعی آتش به صورت برق حرکت می‌کند و هر جا را بخواهد می‌سوزاند.

حذر ز فتنه‌ی ما و منی که این آتش
جج

مرا به جز من اگر اوفتد تو را گیرد

(همان: ۳۵)

۴-۲-پادشاهان اساطیری
در این جستار به بن‌مایه‌های اساطیری پادشاهان می‌پردازیم ولی پرداختن به دیگر پادشاهانی که در شعرشان از آن‌ها یاد نشده است در خور این جستار نمی‌نماید.
به نقل از آموزگار آمده: «شجره‌نامه‌ی اعقاب مشیه و مشیانه اصل و مبدأ بسیاری از نژادهای گوناگون را در بر می‌گیرد. شاخه‌ای که در خونیروس و در ایران ویج اقامت کردند نژاد ایرانیان را به وجود می‌آورند. با کمی تفاوت در متن‌ها، این نژاد از زوجی است که سیامک نامیده می‌شود. از سیامک نشاک زوج فِرَواک- فِرَواگین به وجود می‌آید و از فرو آگین زوج هوشنگ- روایت پیش نمونه‌ای انسان و نخستین زوج بشر در شاهنامه با دگرگونی‌هایی دیده می‌شود.
و تاریخ اساطیری ایران در شاهنامه با کیومرث شروع می‌شود و پسر او سیامک نام دارد، سیامک با دیو مقابله می‌کند و دیو بر سیامک پیروز می‌شود. بعد از سیامک فرزندش هوشنگ بر جایگاه او می‌نشیند و دوره‌ی پیشدادی از این جا آغاز می‌شود.» (آموزگار،۱۳۸۱ :۵۰)
بعد از هوشنگ تهمورث و بعد از تهمورث جمشید شاه می‌شود. بعد از جمشید ضحاک و بعد کاوه و فریدون و …
اسطوره‌ی شاهان در شعر شاعران مذکور بازتاب یافته است.
۴-۲-۱-جمشید
«جمشید یا جم نام نخستین پادشاه اساطیری ایران است که در سنسکریت «یم» و درگاتها «ییم» تنها و بدون صفت و در سایر قسمت‌ها با سه صفت «شید» روشن و درخشان، خوب، رمه و سریره «زیبا» توصیف شده است. صفت «شید» یا «خشئت» که صفت «خور» نیز هست. به این دلیل به جمشید نسبت داده شده که او در آغاز رب النوع آفتاب بوده است.»(یاحقی، ۱۳۸۶: ۲۹۱)
جمشید در اوستا پسر «و یونگهان» خوانده شده و نخستین کسی است که گیاه مقدس هوم را به اهورامزدا عرضه داشت و پیش از زردشت با او سخن گفت و اهورامزدا پیامبری را به او پیشنهاد کرد که او نپذیرفت سیصد سال که از سلطنت جمشید گذشت زمین بر موجودات تنگ شد و جمشید به سوی فروغ روی نمود و با نگین زرین خود زمین را بسود. پس زمین دامن بگشود و یک ثلث فراخ گردید. جمشید این کار را سه بار انجام داد؛ و زمین بر موجودات تنگ شد و جمشید به سوی فروغ روی نمود و با نگین زرین خود زمین را بسود. پس زمین دامن بگشود و یک ثلث فراخ گردید. جمشید این کار را سه بار انجام داد؛ و زمین را فراخ کرد. خدایان در انجمن خود طوفانی را پیش بینی کردند و به او گفتند که باید «وری» باغی بسازد. جمشید به اشارات ایزدان، وری ساخت از هر چهار طرف به بلندی یک میدان است و در آنجا تخم چارپایان و آدمیان و مرغان و دیگر جانوران بیاورد و برای آن‌ها جایگاهی نیکو بساخت تا از گزند طوفان و برف و سرما در امان باشند. «به روایت بندهشن این «وَر» در میانه‌ی پارس قرار دارد و سرزمین سعادت و شادکامی و بهشتی است که از دیده‌ی عالمیان پنهان است و نشانه‌ی یادگارها و خاطراتی است که ایرانیان از قدیم‌ترین زادگاه خود داشتند. وَرِ جمشید و مشابهت آن با کشتی سفینه‌ی نوح گاه سبب شده است که برخی او را با حضرت نوح اشتباه کنند. شاید به دلیل همین کوشش‌ها بود که برخی جمشید را با «پرومته یونانی همانند یافته‌اند؛ زیرا هر دو برای نجات والایی انسان کوشیده‌اند. جمشید پس از پدر به روایت بلعمی بعد از برادرش تهمورث در سلسله پیشوایان به جای او نشست، برای نخستین بار سلاح و شمشیر و کرباس و ابریشم و رنگ‌های الوان را به کار گرفت، دیوان را به اطلاعت خود درآورد و آن‌ها را به قطع درختان و ساختمان آجر و بنای خانه و گرمابه واداشت. مردمان را به چهار گروه، لشکریان و دانایان و رهبران، کشاورزان و پیشه‌وران تقسیم کرد و نخستین روز که به مظالم نشست. اور مزد روز بود از ماه فروردین، از آن پس آن روز را نوروز نام کردند و این جشن از جمشید یادگار ماند. در مدت سیصد سال پادشاهی جمشید هیچ بدی در جهان نبود و کسی از مرگ رنجه نمیشد. مرغان در برابر تخت افسان‌های او صف زده و آدمیان و دیوان به اطلاعت او درآمده بودند. ولی ناگهان به وسوسه‌ی ابلیس ادعای خدایی کرد و به همین دلیل فرکیانی از او جدا شد.»(همان: ۲۹۳)

نمودگاری جمشید:
شهریار در بیت زیر پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی را نگین ملک سلیمان فرض کرده است و اینکه جمشید نمادی برای امام (ره) است که جام اسلام و انقلاب را باز گردانده است.

نگین ملک سلیمان ستاده‌ایم از دیو

دوباره جام به جمشید باز می‌گردد

نگین گم شده اینک حکومت اسلام
ج

که با مراجع تقلید باز می‌گردد
ج

(شهریار،۱۳۸۶: ۱۱۵۳)

ژنتیکی گیاهی زراعی بومی به عنوان بخشی مشخص از تنوع زیستی در بردارنده مواد ژنتیکی است. که در اشکال اولیه و گونه های وحشی، وارینه های بومی و سنتی وجود دارد. و این منابع برای معیشت انسان اعم از تهیه غذا، دارو و تهیه سوخت … و بسیاری از مایحتاج انسان فراهم می کند.

شناسایی و افزایش شمار گونه های زراعی بومی که پرورش آنها ممکن است برای نیازهای جمعیتی جهان اعم از تغذیه، خوراک دام، و تهیه سوخت در صنعت کاربرد داشته باشند از جمله مواردی است که اهمیت حیاتی دارد.
این کار می تواند با شناسایی گونه های بومی، آزمایش بر روی آنها، سازگار نمودن و پرورش آنها به نحو به نژادی در کمیت و کیفیت صورت گیرد. شناخت و ثبت گونه هایی مختلف گیاهی زراعی بومی. ویژگی ها و کاربردهای آنها در قسمت های مختلف دنیا و کشورهای متعاهد در کنوانسیون رم می تواند. از به خطر و انقراض افتادن این منابع ژنتیکی گیاهی و هم چنین دانش بومی که طی اعصار و قرون کسب شده جلوگیری کند.واقدام در زمینه اصلاح نژادی و معرفی گیاهان جدید برای بهره برداری کشورها توسعه یافته و در حال توسعه موثر واقع شود.
معرفی گیاهان جدید، از قبل اقدام شیوه های به نژادی برای بهره برداری مختلف در کشورها منجر به بهبود وضعیت بیولوژیکی زیست محیطی، خاک، آب و پوشش گیاهی می شود. و این دو با افزایش تنوع زیستی به منظور تعویض سیستم های تولید تک کشتی که در نقاط مختلف جهان می تواند ممکن شود .
گفتار سوم : همکاری بین المللی و کمک به کشورهای در حال توسعه
مطابق بند دو ماده هفت کنوانسیون رم همکاری بین المللی به ویژه در جهت ایجاد یا تقویت توانایی های کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر، در خصوص حفاظت و استفاده پایدار از منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی و ارتقاء سطح فعالیت های بین المللی برای ترغیب حفاظت، ارزیابی، مستند سازی، بهبود ژنتیکی، اصلاح نباتات، تکثیر بذر و تسهیم، در دسترسی قرار دادن ، تبادل منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی و اطلاعات و فن آوری مناسب آن وهمچنین نگهداری و تقویت ترتیبات سازمانی پیش بینی شده در بخش پنج معاهده و اجرای راهبرد مالی موضوع ماده ۱۸ معاهده باید تقویت گردد. براین اساس کنوانسیون با تعبیه« برنامه اقدام جهانی» برای حفاظت و استفاده پایدار از منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی، بر اجرای موثر آن از جمله از طریق اقدامات ملی و در صورت اقتضاء از طریق همکاریهای
بین المللی به منظور ایجاد چارچوب متناسب از جمله و به ویژه برای ظرفیت سازی، انتقال فن آوری و تبادل اطلاعات را مورد اذعان قرار داده اند. این امر در ماده ۱۶ معاهده تحت عنوان
شبکه های بین المللی زنتیکی گیاهی مورد تاکید قرار گرفته است.
همکاری کشورهای متعاهد در معاهده بین المللی ذخایر ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی می توانند از طریق کمیسیون منابع زنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی سازمان کشاورزی و خوار و بار جهانی «فائو» در ارزیابی دورهای آن از وضعیت جهانی منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی و مطابق بندسه ماده ۱۷ معاهده انجام گیرد.
از قرن بیستم با تشدید روند رو به تخریب اکوسیستم طبیعی، ضرورت همکاری
بین المللی برای پیدایی تعادلی پایدار در حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی من جمله ذخایر ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی مورد تأکید قرار گرفته است.
به عبارت دیگر زیان های محیطی و مشکلات ناشی از استفاده های نامعقول از منابع طبیعی و به خصوص خاک و منابع ژنتیکی گیاهی و جانوری در اثر عملیات کشاورزی نوین کشورهای را به فکر چاره اندیشی برای توجه به «نگرانی مشترک جهانی»^[۷۰] انداخته و یکی از روشها جهت حفاظت و بهره برداری متناسب از این منابع مورد نظر قرار گرفت. بهره وری از استراتژی کشاورزی پایدار مورد توافق قرار گرفته است.^[۷۱]
وامروزه براساس کنفرانس های منطقه ای و بین المللی برقرار شده موضوع همکاری بین المللی را بر محور حفاظت و استفاده از منابع ژنتیکی گیاهی برای تولید مواد غذایی در سطح جهانی باید براساس اجرای سیستم کشاورزی پایدار و حفظ محیط زیست پایه گذاری گردد.
و با کمک به کشورهای در حال توسعه با جایگزینی کشاورزی به روش های بیولوژیک در تولید کشاورزی زیستی می باشد.که چنین گفت:
همکاری در شبکه های بین المللی منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی براساس ترتیبات فعلی و طبق شرایط این معاهده ترغیب یا توسعه داده خواهد شد تا حداکثر پوشش ممکن منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی بدست آید.
کشورهای عضو معاهده به طور مقتضی تمام موسسات مربوط از جمله موسسات دولتی، خصوصی، غیر دولتی، تحقیقاتی، اصلاح و دیگر موسسات را برای مشارکت در
شبکه های بین المللی ترغیب خواهد نمود.
مبحث اول : نظام مندی همکاریهای بین المللی
سنتی ترین بعد حقوق بین الملل، تنظیم روابط بین تابعان آن یعنی دولتها و سازمان های بین المللی می باشد. و آن عمل متقابل یا تعادل امتیازات مکتسبه و الزامات بر عهده گرفته شده می باشد. اما پس از جنگ جهانی اول با ممنوعیت تجارت برده، حقوق بشر دوستانه و کنوانسیون بین المللی کار، شاهد ایجاد دسته ای از قواعد بین المللی هستیم، که مستثنی از اصل عمل متقابل بوده و مبتنی بر منافع بلاواسطه و مستقیم دولتی که تعهد بین المللی را به عهده می گیرد نمی باشند. آنچه مورد نظر است. منافع کلیه کشورها و جامعه بین الملل است .
پس از جنگ جهانی دوم دلمشغولیهای مربوط به حمایت از حقوق بشر موجب گسترش این دسته از قواعد حاوی تعهدات بلاعوض در جهت «منافع مشترک بشریت» می شود.
لذا کاملاً واضح است که قواعد شاکل حقوق بین الملل در موضوع محیط زیست من جمله حمایت از منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشتاورزی حاوی منافع مستقیم و بلاواسطه برای دول متعاهد نمی باشد.
بلکه هدف پیوند و روابط و همکاری بین الملل بین دول و تابعان حقوق بین الملل برای بهبود سرنوشت و زندگی بشریت است.
در چارچوب سازمان ملل متحد، اصلاً مفهوم همکاری بین المللی برای ایجاد هماهنگی در نقطه نظرات مختلف کشورهای صنعتی و توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه در خصوص اهمیت رعایت مسائل ذخایر ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی در موضوع تجارت، محیط زیست و کشاورزی فیمابین کشورهای متعاهد در کنوانسیون رم می باشد. البته در همین راستا اعلامیه ریو محیط زیست و توسعه ملل متحد در سال ۱۹۹۲ برای دستیابی به این روابط بین المللی و ارتباطات مشترک بر مشارکت جهانی، منصفانه میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. که مفهوم اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت شکل می گیرد.^[۷۲]
مبحث دوم : کمک های تکنیکی
رشد فزآینده جمعیت جهان و افزایش تقاضا برای مواد غذایی در دهه های اخیر موجب شد. تا در زمینه علوم کشاورزی و مواد غذایی، شاهد یک گذر جدی و اجتناب ناپذیر از کشاورزی سنتی به کشاورزی پیشرفته و بکارگیری روش های نوین ژنتیکی گیاهی در تولید محصولات زراعی باشیم.
همانگونه که می دانیم، گیاهان، اصلی ترین و مهمترین منابع تجدید شونده جهان هستند که علاوه بر تأمین غذای انسان ها و حیوانات، نیازهای غیر تغذیه ای، شیمیایی و صنعتی در جهان هم توسط گیاهان مرتفع می گردد. به همین دلیل، کاربرد روش های ژنتیکی گیاهی و برای افزایش کمی و کیفی محصولات از یک سو و کاهش هزینه ها و زمان تولید از سوی دیگر. استفاده از این روش ها در شاخه های گوناگون کشاورزی را بسیار ارزشمند کرده است. ^[۷۳]
به کارگیری روش ها و فنون و تکنیک ژنتیک گیاهی به طور جدی از سال ۱۹۸۳ آغاز و روندی به شدت رو به رشد را به ویژه در قلمرو اصلاح گیاهان زراعی استراتژیک طی کرد. پیشرفت در این حوزه، فوق العاده چشمگیر است به طوریکه در مدتی کمتر از یک دهه، سطح زیر کشت گیاهان زراعی توارثی و دست ورزی شده ژنتیکی وسعتی بالغ بر ۶۰ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی جهان را به خود اختصاص داد. و به این ترتیب این دانش و تکنیک در ژنتیکی گیاهی به منظور تأمین امنیت غذایی جمعیت رو به رشد جهان وارد عمل شده و مواد غذایی حاصل از این دانش ورود به عرصه تجارت بین المللی گردید.
پیش بینی جهانی در دهه های آتی با کشت گیاهان با تکنیک نوین اصلاح نژادی یا دست ورزی شده بازده محصولات کشاورزی بیشتر شده و رشد ۱۵ درصدی در افزایش عملکرد محصولات گیاهان زراعی باشیم. در حقیقت گیاهان زراعی با فنون و تکنیک مذکور گیاهانی شبیه به همتای طبیعی خود هستند. اما در چند صفت ویژه نسبت به گونه های طبیعی برتری دارند.
و امروزه کشورهای دارای دانش، فنون وتکنیک به نژادی توسعه یافته در جهت مشارکت جهانی در مبارزه و کاهش فقر و گرسنگی در سطح جهان با انتقال دانش مذکور به کشورهای در حال توسعه یا در رویشگاه طبیعی ذخایر ژنتیکی گیاهی تولید مواد غذایی برای دست یابی به امنیت غذایی و توسعه پایدار و با اندیشه حفظ تنوع زیستی دولت های متعاهد در کنوانسیون رم حمایت از منابع زنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی مقرر نموداه اند.
«کشورهای عضو معاهده رم موافقت می کنند که تأمین کمک فنی به طرفهایی متعاهد به ویژه کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد در حال گذر را با هدف تسهیل اجرای این معاهده به صورت همه جانبه یا از طریق سازمانهای بین المللی مربوط ارتقاء دهند».^[۷۴]
فصل سوم:
شناسایی حقوق کشاورزان و نظام چند جانبه دسترسی و تسهیم منافع
گفتار اول - شناسایی حقوق کشاورزان
مبحث اول - الزامات و بایسته های حقوق کشاورزان
جوامع بومی و محلی و کشاورزان تمام مناطق دنیا به ویژه در مراکز پیدایش^[۷۵]وتنوع گیاهان زراعی مشارکت فوق العاده ای در خصوص حفاظت و توسعه منابع ژنتیکی گیاهی که اساس تولیدات کشاورزی و غذایی در جهان را تشکیل می دهند ، داشته وخواهند داشت براین اساس کشورهای عضو معاهده رم در ماده نه موافقت نموده اند که مسئولیت شناسایی حقوق کشاورزان در رابطه با منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی با دولتهای متبوع آنها است. علاوه بر حقوق بشری بر محیط زیست، حمایت ها و حقوق خاصی نیز ناظر بر پاره ای از افراد و اقشار در اقدام و منتفع شدن از این حوزه وجود دارد.
جوامع بومی و محلی و کشاورزان، تأثیر پذیرترین افراد از سیاست های جهانی در موضوع توسعه و اصلاح منابع ژنتیکی گیاهی هستند. و همانطور که ممکن است توسعه به ارتقای وضعیت رفاهی آنها منجر گردد. تخریب و آلودگی منابع زنتیکی گیاهی نیز به مراتب بیشتر از دیگران به این جمعیت آسیب می رساند. به همین دلیل، حقوق خاص این جمعیت ها نیز فراتر از مسائل کلی حقوق بشری، مورد توجه خاص بوده است. به عنوان نمونه در کنوانسیون تنوع زیستی تصریح شده، که «بسیاری از جوامع محلی، بومی وکشاورزان که تجسم زندگی سنتی می باشند وابستگی تردیک و سنتی به اینگونه منابع طبیعی و زیستی دارند. سهیم شدن عادلانه در مزایای حاصل از کاربرد دانش، ابتکارات و اقدامات سنتی مربوط به حفاظت از تنوع زیستی و استفاده پایدار از گونه های گیاهی در توجه به حقوق کشاورزان و بومی ها ضروری است».
حفاظت از منابع زنتیکی گیاهی بویژه در رویشگاه طبیعی که از مولفه های واقعی توجه به حقوق کشاورزان ممکن است بستری برای فراهم کردن زمینه ها بین المللی از وضعیت مطلوب زندگی و همزیستی جهانی باشد. از آنجا که بی توجهی به منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی که حقوق مسلم کشاورزان در آن متصوراست. بر حیات، بهداشت و تغذیه انسان ها موثر است. و لذا ایجاد سیستمی قابل اطمینان و موثر در حفاظت و بهره برداری مناسب از اینگونه منابع طبیعی، به تضمین رفاه نسل های آینده نیز کمک خواهد کرد. بر عکس بی توجهی به مقتضیات منابع ژنتیکی گیاهی ممکن است بقای نسلهای کنونی و حیات نسلهای آینده را در معرض خطر جدی به سبب عدم توجه به حقوق کشاورزان در عمل متقابل کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه قرار دهد.
در موضوع الزام شناسایی حقوق کشاورزان و زارعان مبحث توازن میان محیط زیست و توسعه که در کنوانسیون تنوع زیستی در ۵ ژوئن ۱۹۹۲ در ریودوژانیرو به تصویب رسید مورد ملاحظه قرار گرفته است .^[۷۶]
این کنوانسیون با توجه به افزایش تهدیدمنابع ژنتیکی گیاهی و جانوری جهان و از طرفی به خطر افتادن منافع کشاورزان به دلیل پیشرفت های جدیددرزمینه تکنولوژی^[۷۷]به خصوص تکنولوژی DNA به تصویب رسید.پس از تصویب این کنوانسیون، بحث های جدی در کشورهای توسعه یافته به دلیل تأثیر این کنوانسیون بر تحقیقات و پیشرفت های آینده در زمینه بیوتکنولوژیکی مطرح گردید. حتی ایالت متحده امریکا از امضای این کنوانسیون به دلیل این که نمی تواند به حد کافی از منافع دارندگان تکنولوژی حمایت کند، خودداری کرد^[۷۸].
و این امر، اجرای کنوانسیون تنوع زیستی و دسترسی به اهداف حفاظت و توسعه منابع ژنتیکی را با مشکلاتی مواجه ساخت.
مبحث دوم : اقدامات اساسی و مولفه های این حقوق
دولت های عضومعاهده بین المللی ذخایرژنتیکی گیاهی برای غذاوکشاورزی در این راستا موظف اند. با توجه به نیازها و اولویت های خودو در صورت اقتضاء و با رعایت قوانین ملی خود برای صیانت و اشاعه حقوق کشاورزان اقداماتی از جمله موارد زیر را بعمل آورند :
الف - صیانت از دانش سنتی مربوط به منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی
ب - حق مشارکت برابر در تسهیم منافع حاصل از بهره برداری از منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی
ج - حق مشارکت در تصمیم گیری ها در سطح ملی در زمینه مواردی که به حفاظت و استفاده پایدار از منابع زنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی مربوط می شود.
مهمتر این که در بند سه ماده نه معاهده منابع ژنتیکی گیاهی برای غذاوکشاورزی این مسئله مورد تأکید قرار گرفته است. که هیچ چیزی در این ماده نباید به گونه ای تفسیر شود. که حقوق کشاورزان را در نگهداری، استفاده، مبادله و فروش بذر یا مواد تکثیر شونده برداشت شده از مزرعه کشاورز در چارچوب قوانین ملی و در جایی که مصداق دارد محدود نماید .
قوانین و مقررات نوین مانند حق مالکیت معنوی ممکن است، اثرات نامطلوبی بر روی قوانین رایج گونه های گیاهی داشته باشد. و امتیازات انحصاری، کشاورزان را از تکثیر ارقام انحصاری یا ارقامی با ژن های انحصاری منع می نماید.
شاید این امر دلیل اصلی بوجود آمدن قانون حفاظت از ارقام جدید گیاهی باشد که سعی در طراحی نظام نوینی برای حفاظت از ارقام گیاهی دارد. بدیهی است حتی چنین قانون بازدارنده ای به مراتب بهتر و کم خطر تر از ورود بخش کشاورزی به عرصه های مربوط به قانون امتیاز انحصاری باشد. که ریشه در بخش صنعت دارد.
اصلاحات در قوانین داخلی و توافق منطقه ای و بین المللی در حفاظت از ارقام
گیاهی، حق کشاورزان را نباید برای ذخیره استفاده، مبادله و فروش بذر یا مواد تکثیر شونده برداشت شده از مزرعه کشاورز محدود نماید.
و حقوق کشاورزان که در نقش به نژاد گران و استفاده از ارقام متعلقه دارند. اختیار بیشتری داشته باشند.
مبنای چنین استدلالی براین استوار است که اینگونه زارعان و کشاورزان در ادامه و توسعه فعالیت های خود، به منابع مالی بیشتری احتیاج دارند. و این مسئله در تعارض با حقوق مرسوم کشاورزان برای ذخیره استفاده مبادله و فروش بذر خودشان می باشد.