-
-
- شورای هماهنگ سازان ملی برای هماهنگی امور مربوط به دپارتمانهای مرتبط در کشوهای عضو با سازمان تاسیس میگردد.همچنین وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان قوانین موقت شورا را به منظور اغاز فعالیت های ان تعیین مینمایند. شورای هماهنگ سازان ملی وظیفه تهیه پیش نویس منشور سازمان را عهده دار خواهد بود.منشور سازمان میبایست به اهداف،وظایف و برنامه همکاریهای اتی سازمان،پروسه و اصول پذیرش اعضای جدید و جنبه های قانونی تصمیمات و همچنین نحوه اجرایی نمودن تصمیمات و همکاریهای سازمان با سایر سازمان های بین المللی تصریح داشته باشد.(دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی،۱۳۸۸: ۳۳-۳۷)
-
این سند در جریان اجلاس رسان کشورهای عضو سازمان در سال ۲۰۰۲ به امضا رسید.
ج)منشور سازمان:
منشور سازمان همکاری شانگهای در جریان اجلاس شورای رؤسای کشورهای عضو در ۱۴ و ۱۵ ژوئن سال ۲۰۰۱ در شهر شانگهای چین مورد موافقت سران کشورها قرار گرفت.در تاریخ ۷ ژوئن سال ۲۰۰۲ و در جریان اجلاس رؤسای کشورها در سن پترزبورگ روسیه به امضای سران شش کشور عضو سازمان رسید و در تاریخ ۱۹ سپتامبر سال ۲۰۰۳ لازم الاجرا شد.این منشور بر توفقات اجلاس ۱۹۹۶ گروه شانگهای پنج در خصوص اعتمادسازی در نواحی مرزی،توفق نامه ۲۴ اوریل ۱۹۹۷ در مورد کاهش نیروهای نظامی مرزی و کلیه توافقات دو جانبه و چند جانبه طی سالهای ۱۹۹۸ لغایت ۲۰۰۱ میان پنج کشور عضو گروه شانگهای پنج تاکید مینماید. شش کشور چین، روسیه، قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان بعنوان مؤسسین سازمانهمکاری شانگهای که از این پس [۳]SCO خوانده می شود، بر مبنای مناسبات تاریخی بین ملتهای خود و همچنین تلاش برای همکاریهای جامع و فراگیر اتی،سازمان همکاری شانگهای را تاسیس مینمایند.و تمایل دارند برای تقویت صلح و تضمین امنیت و ثبات منطقه ای در محیط چند جانبه گرایی سیاسی و جهان گرایی اطلاعاتی و اقتصادی تلاش نمایند.بدین منظور منشور SCO در ۱۵ ژوئن سال ۲۰۰۱ در ۲۶ ماده به شرح زیر مورد موافقت قرار میگیرد.
۱ـاهداف و وظایف:مهم ترین اهداف و وظایف سازمان عبارتند از: تقویت اعتماد متقابل،دوستی و حسن همجواری میان کشورهای عضو برای تثبیت همکاریهای چند وجهی در نگهداری و تقویت صلح و امنیت و ثبات در منطقه و کمک به ایجاد دموکراسی نوین،نظم عادلانه اقتصادی و سیاسی بین المللی.
-
- همکاری مشترک برای مقابله با تروریسم،جدایی طلبی و افراط گرایی در تمام اشکال ان،مبارزه با قاچاق مواد مخدر،قاچاق سلاح و سایر فعالیتهای جنایی با خصوصیت فراملی و مهاجرت غیر قانونی.
-
- تشویق همکاریهای منطقه ای در زمینه های مختلف سیاسی،تجاری، اقتصادی، دفاعی، اجرای قانون، حمایت از محیط زیست، فرهنگی، علمی، تکنولوژی، اموزشی، انرژی، حمل و نقل، فایناس و اعتبارات و نیز سایر زمینه های مربوط به منافع مشترک.
-
- اقدام مشترک و مشارکت جمعی بای ایجاد رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متوازن و جامع در منطقه به منظور افزایش استانداردها و ارتقاء شرایط زندگی در کشورههای عضو.
-
- هماهنگی رهیافتها برای تعامل در اقتصاد جهانی.
-
- ترویج حقوق بشر و آزادیهای اساسی بر اساس تعهدات بین الملی کشورهای عضو و قوانین داخلی کشورها.
-
- تقویت همکاری با سایر کشورها و سازمانهای بین المللی.
-
- همکاری در زمینه ممانعت از منازعات بین المللی و حل و فصل مسالمت امیز اختلافات.
-
- همکاری برای حل مشکلاتی که جهان در قرن بیست و یک با ان مواجه خواهد شد.
۲ ـ اصول:کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از اصول زیر پیروی می نمایند:
-
- احترام متقابل به حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی دولتها و خطوط مرزی، اجتناب از سیاست تهاجمی، عدم مداخله در امور داخلی سایر کشورها، عدم بکارگیری زور و تهدید توسل به زور در روابط بین الملل،عدم بکارگیری و جستجوی استفاده از نیروی نظامی برتر یکجانبه.
-
- برابری در میان کشورهای عضو، جایگاه مشترک بر اساس درک متقابل و احترام به عقاید یکدیگر.
-
- اجرای فعالیتهای مشترک بر اساس منافع متقابل.
-
- حل و فصل مسالمت امیز اختلافات میان کشورهای عضو.
-
- عدم تقابل و رویارویی سازمان همکاری شانگهای با هیچ کشور دیگر و یا هیچ سازمان بین المللی.
-
- مقابله با هرگونه رفتار غیر قانونی بر علیه منافع سازمان.
-
- اجرای تعهدات این منشور و سایر اسناد مصوب در چارچوب سازمان.(انوری و رحمانی،۱۳۸۴: ۵۵)
۳ ـ زمینه های همکاری:زمینه های همکاری میان کشورهای عضو سازمان به شرح زیر است:
-
- حفظ صلح و افزایش و امنیت و اعتماد در منطقه.
-
- ایجاد دیدگاه های واحد در سیاست خارجی بر اساس پیگیری منافع مشترک گروه در مجامع و سازمان های بین المللی.
-
- توسعه و اجرای اقداماتی با هدف مقابله با تروریسم، جدایی طلبی و افراط گرایی،قاچاق مواد مخدر،قاچاق سلاح و سایر فعالیتهای جنایی با خصوصیات فراملی و مهاجرت غیر قانونی.
-
- هماهنگی در فعالیت های کشورهای عضو در زمینه خلع سلاح و کنترل تسلیحات.
-
- حمایت و ترویج همکاریهای اقتصادی منطقه ای در زمینه ها و اشکال مختلف وپرورش محیط مناسبی برای تجارت و سرمایه گذاری با هدف دستیابی به تجارت آزاد.
-
- بهره برداری مناسب از شبکه حمل و نقل موجود و زیر ساخت های ارتباطی و توسعه ظرفیت های ترانزیت میان کشورهای عضو و توسعه سیستم های انرژی.
-
- کنترل، بهینه سازی و مدیریت محیطی مناسب شامل مدیریت منابع ابی در منطقه و اجرای پروژه ها و برنامه های محیطی مشترک.
-
- همکاری برای مقابله با بیماریهای فراگیر
-
- تبادل اطلاعات قانونی به منظور توسعه همکاریها در چارچوب سازمان.توسعه تعاملات در زمینه های علوم و تکنولوژی،اموزش، بهداشت، فرهنگ، ورزش و توریسم.(فصلنامه آسیای مرکزی وقفقاز،۱۳۸۰: ۸۸)
۴ ـ نشست ها:برای اجرائی نمودن اهداف و مقاصد این منشور، نشست ها و ارگانهای ذیل فعالند:شورای رؤسای کشورها، شورای رؤسای دولتها، شورای وزرای خارجه، اجلاسیه های مربوط به سران وزارت خانه ها یا سازمانها، شورای هماهنگ سازان ملی، ساختار ضد تروریستی منطقه ای و دبیر خانه.
۵ ـ شورای رؤسای کشورها: شورای رؤسای کشورها بعنوان رکن برتر سازمان عمل میکند.این شورا در مورد اولویتها و تعریف زمینه های اصلی ونیز موضوعات بنیادی وترتیبات داخلی و شیوه تعاملات سازمان با سایر سازمان ها و کشورها تصمیم گیری مینماید.علاوه بر ان بررسی موضوعات مهم بین المللی را در دستور کار دارد.اجلاسیه رؤسای کشورها سالی یکبار برگزار خواهد شد و ریاست ان بر عهده رئیس دولت میزبان خواهد بود.
۶ ـ شورای رؤسای دولتها:شورای رؤسای دولتها بحث بودجه سازمان و مباحث اقتصادی در چارچوب سازمان را بر عهده دارد.شورای رؤسای دولتهای کشورهای عضو سازمان سالی یکبار تشکیل جلسه خواهد داد.اجلاسیه رؤسای دولتها توسط نخست وزیر کشور میزبان مدیریت خواهد شد.
۷ ـ شورای وزرای خارجه: شورای وزرای خارجه فعالیتهای کلی سازمان، تشکیل جلسات شورای رؤسای کشورها و نیز رایزنی در مورد مشکلات بین المللی در چارچوب سازمان را ربر عهده خواهد داشت.این شورا ممکن است بیانیه هایی از طرف سازمان ارائه نماید.این شورا عموما یک ماه قبل از اجلاس رؤسای کشورها تشکیل جلسه می دهد.جلسات فوق العاده شورای وزرای خارجه به ابتکار و پیشنهاد حداقل دو تن از وزرای خارجه کشورهای عضو و قبول سایر کشورهای عضو تشکیل خواهد شد. اجلاسیه های شورای وزرای خارجه توسط وزیر خارجه کشور میزبان نشست شورای رؤسای کشورها،به عنوان رئیس دوره ای شورای وزرای خارجه سازمان اداره میگردد.رئیس دوره ای مسئولیت تماس های خارجی شورا با سایر کشورها و یا سازمانها را خواهد داشت.
۸ ـ اجلاسیه های رؤسای سایر وزارتخانه ها یا ارگانها:بر اساس تصمیم شورای رؤسای کشورها و شورای رؤسای دولتها ممکن است وزرای مرتبط کشورهای عضو به منظور افزایش تعاملات فی ما بین برای یک موضوع خاص در چارچوب سازمان همکاری شانگهای تشکیل جلسه دهند.این جلسه توسط وزیر و یا رئیس سازمان کشور میزبان و ترتیب دهنده جلسه مدیریت خواهد شد.
۹ ـ شورای هماهنگ سازان ملی:این شورا فعالیتهای روزانه سازمان را هماهنگی و هدایت میکند.و تدارکت لازم برای جلسات شورای رؤسای کشورها و شورای نخست وزیران و وزرای خارجه را فراهم میکند و سالی سه بار تشکیل جلسه میدهد.