هچر
تخم مرغ ها به مدت ۲ الی ۳ روز در داخل هچر قرار می گیرند. کلیه موارد و اصول ذکر شده در ستر ، غیر از چرخش در هچر نیز انجام می پذیرد.
۱- دما: در طول دوره روند کاهشی را دنبال کرده و در کل در هچر دمای پایین تری نسبت به ستر خواهیم داشت.
۲- رطوبت: رطوبت در طی هچری به صورت یک منحنی سینوسی بوده و پس از یک خیزش به طرف بالا (۹۰ درجه فارنهایت یا ۳۲٫۲ درجه سانتیگراد) روند نزولی را تا انتهای تفریخ دنبال می کند.
۳- تهویه: میزان هوای مورد نیاز در هچر دو برابر میزان ستری در نظر گرفته می شود. یعنی به ازای هر ۱۰۰۰ عدد تخم مرغ ۰/۲۸ متر مکعب در دقیقه هوا نیاز می باشد. بهترین میزان افت هچری نیز ۲۱-۲۰ درصد می باشد.
تخلیه جوجه:
۱- با توجه به ساعت چیدن: در این روش پس از اتمام زمان انکوباسیون در نظر گرفته شده ، جوجه ها بر اساس همان ترتیبی که در ابتدا تخم مرغ آنها در ستر چیده شده است در هچر تخلیه می شوند.
۲- تخلیه بر اساس ساعت پیک رطوبت در هچر: با در نظر گرفتن اینکه کدام هچر در زودترین زمان ممکن افزایش رطوبت داشته، می توان عدد کد تخلیه را به آن اختصاص داد.
۳ - وزن کشی جوجه ها: حدود ۲ الی ۳ ساعت قبل از تفریخ جوجه با توزین جوجه سینی های علامت گذاری شده و برآورد میزان نسبت جوجه به تخم مرغ، می توان کد تخلیه را صادر نمود.
۴- مشاهده جوجه ها: که این روش سنتی ترین روش تخلیه می باشد و به جهت باز و بسته شدن مکرر درب هچرها و به هم ریختن تعادل دما و رطوبت آنها چندان مطلوب نمی باشد.
به طور کلی می توان گفت در صورتی که اطلاعات واصله از فارم مادر کامل باشد بهترین روش ، روش شماره ۱ بوده، در غیر این صورت توسط وزن کشی جوجه ها ۲ الی ۳ ساعت قبل از تخلیه می توان کد تخلیه را صادر نمود. بهترین نسبت جوجه به تخم مرغ در فصول سرد سال ۶۸/۵ % - ۶۷/۵ % و در فصول گرم سال ۶۹/۵ % - ۶۸/۵ % می باشد.
جهت شمارش هر ۱۵۰۰۰ قطعه جوجه یک کارگر در نظر گرفته می شود و مدت زمان تخلیه هر گاری حدود ۱۵ دقیقه می باشد. جوجه های درجه ۱ درون کارتن ها در ۴ قسمت ۱۰۰ تایی (در فصل زمستان) و یا ۸۰ تایی (در فصل تابستان) قرار داده می شوند.
جوجه های درجه ۲ هر واگن پس از اتمام تخلیه آن واگن مجدداً به دستگاه انتقال داده می شوند تا پس از پایان تخلیه و شمارش جوجه ها مجدداً مورد بازدید قرار گیرند. در این صورت امکان برگشت تعدادی از جوجه های جداسازی شده به جمع جوجه های درجه ۱ می باشد.
توزین جوجه ها:
وزن کشی جوجه ها به دو صورت گروهی و انفرادی ، ۱ ساعت پس از تخلیه هر واگن جوجه صورت می گیرد. میانگین وزن حاصل از توزین گروهی به عنوان وزن نهایی جوجه ها بوده و در کارت گواهی بهداشتی جوجه ها ثبت می گردد. پس از توزین انفرادی جوجه ها ، cv جوجه های تولیدی محاسبه شده و با cv تخم مرغ های آن مقایسه می گردد. در بهترین شرایط انتظار ۱ واحد اختلاف بین این دو عدد می باشد. در صورت اختلاف بیشتر احتمالاً عواملی در جوجه کشی مسبب این اختلاف گردیده که بایستی بررسی شود و یا بعضاً مشکلات پوسته و نیز انبارداری می تواند این پراکندگی را بوجود آورد.
(پیش نمازی ، سید علی ۱۳۸۶)
۱-۴ قابلیت جوجه درآوری – عوامل موثر در موفقیت
میزان موفقیت هرکارخانه جوجه کشی به تعداد جوجه درجه یک تولید شده آن واحد بستگی دارد . این عدد به صورت درصد جوجه خارج شده از تخم نسبت به کل تخم مرغ خوابانده شده بیان میشود که به آن معمولاً قابلیت جوجه درآوری اطلاق میگردد . معمولاً قابلیت جوجه درآ وری تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار میگیرد . بعضی از این عو امل مربوط به فارم مادر و تعدادی مربوط به کارخانه جوجه کشی می باشند . نطفه داری ( باروری ) مثال خوبی است که کاملاً بستگی به فارم مادر دارد و کارخانه جوجه کشی نمیتواند تغییری در آن ایجاد نماید . بسیاری از عوامل دیگر میتوانند تحت تاثیر هر دو قسمت قرار گیرند .(سیگارودی وهمکاران۱۳۷۸)
۱-۵جوجه درآوری تخم مرغهای نطفه دار
از آنجاییکه کارخانه جوجه کشی نقشی در نطفه داری تخم مرغ ندارد، بنابراین بسیار مهم است که علاوه برقابلیت جوجه در آوری میزان جوجه در آوری تخم مرغهای نطفه دار نیز مشخص شود . درصد جوجه در آوری تخم مرغهای نطفه دار ، معیار برای بیان کارآیی ماشینهای جوجه کشی میباشد . درصد جوجه در آوری تخم مرغهای نطفه دار از تقسیم درصد جوجه درآوری به درصد نطفه داری ضربدر عدد ۱۰۰ به دست می آید . (سیگارودی وهمکاران۱۳۷۸)
۱-۶ مدیریت تخم مرغهای جوجه کشی
جوجه درآوری مناسب با کیفیت مطلوب جوجه وقتی حاصل میگردد که تخم مرغ از زمان تولید تا خواباندن در ماشین جوجه کشی در شرایط مناسب نگهداری شود . تخم مرغ نطفه دار از تعداد زیادی سلول زنده تشکیل شده که بعد از تخمگذاری پتانسیل جوجه در آوری آن در بهترین شرایط نگهداری ، تنها حفظ شده و بهتر نمیگردد و در صورت عدم نگهداری در شرایط مطلوب این قابلیت به شدت کاهش می یابد .
۱-۶-۱استفاده از تخم مرغهای روی بستر موجب کاهش قابلیت جوجه درآوری میگردد . تخم مرغهای بستر باید به طور جداگانه از سایر تخم مرغها جمع آوری و بسته بندی گردند بطوریکه به راحتی قابل شناسایی باشند و اگر قرار است که از آنها برای جوجه کشی استفاده شود باید به طور جداگانه در مورد آنها اقدام شود .
۱-۶-۲ جهت پیشگیری از ایجاد ترکهای موئی همواره حمل و نقل تخم مرغها باید با دقت انجام گیرد .
۱-۶-۳تخم مرغهای جوجه کشی باید به دقت و در حالی که انتهای کوچک آنها به طرف پایین است در سینی های ستر و یا سینی های حمل قرار گیرند .
۱-۶-۴تخم مرغها باید به دقت درجه بندی شوند .در طی مراحل اولیه تولید ، وزن تخم مرغها را به دقت کنترل و تخم مرغهای مناسب برای جوجه کشی انتخاب شوند .
۱-۶-۵ تخم مرغها باید در اتاق جداگانه ای که حرارت و رطوبت آن قابل کنترل باشد نگهداری شوند.
۱-۶-۶ اطاق نگهداری و جابجایی تخم مرغها در فارم باید همیشه تمیز و مرتب باشد . انبار تخم مرغ باید نسبت به ورود کرم و حشرات قابل کنترل باشد .
تخم مرغهای نامناسب برای جوجه کشی باید جدا و حذف شوند . این تخم مرغها عبارتند از :
- تخم مرغهای کثیف
- تخم مرغهای ترکدار
- تخم مرغهای کوچک ( بر اساس وزن مورد نظر کارخانه)
- تخم مرغهای خیلی بزرگ و یا دوزرده
- تخم مرغهای پوسته نازک . تخم مرغهایی که پوسته آنها دارای رنگهای مختلفی است برای جوجه کشی قابل قبول هستند. (بزرگمهری فرد،محمدحسن ۱۳۸۴)
تخم مرغ های بد شکل و غیرطبیعی (کاتالوگ شرکت آویاژن)
۱-۷ نکات کلیدی در خصوص نگهداری تخم مرغ
تخم مرغها باید در فارم جمع آوری شده و حداقل هفته ای دو بار به کارخانه جوجه کشی منتقل شوند . برای ذخیره ونگهداری تخم مرغها سه محل وجود دارد که عبارتند از : انبار تخم مرغ در فارم ، وسائل حمل و نقل و انبار کارخانه جوجه کشی . به منظور جلوگیری از تغییرات شدید درجه حرارت و رطوبت که منجر به عرق کردن تخم مرغ و یا گرم و سرد شدن بیش از اندازه آن میشود ، بسیار مهم است که شرایط نگهداری از نظر درجه حرارت و رطوبت در این سه محل تا آنجا که ممکن است مشابه باشد . کاهش دما در زمان انتقال تخم مرغ از فارم به انبار ذخیره تخم مرغ درکارخانه جوجه کشی و نیز افزایش دما در مرحله انتقال تخم مرغها از انبار ذخیره کارخانه جوجه کشی به ماشین ستر باید به طور ملایم صورت پذیرد . (سیگارودی وهمکاران۱۳۷۸)
نمودار دمای تخم مرغ ) برای تخم مرغهای تازه(
۱-۸ شرایط مطلوب نگهداری تخم مرغ