فصل پنجم
مقدمه
خلاصه تحقیق
ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیات تحقیق
نتیجه گیری
پیشنهادات اصلی تحقیق
پیشنهادات فرعی تحقیق
پیشنهاد برای تحقیقات آتی

۵-۱)مقدمه: این فصل به خلاصه تحقیق، نتیجه گیری و پیشنهادات اختصاص یافته است. در این ارتباط ابتدا اهداف تحقیق بیان شده است، با توجه به هدف تحقیق که بررسی ارتباط بین عوامل صاحبکار و بودجه زمانی و بررسی انحرافات بودجه زمانی است، فرضیه های تحقیق در دو گروه ارائه شدند. فرضیات گروه اول به مقایسه ساعات بودجه شده و گزارش شده پروژه های حسابرسی و انحرافات بودجه زمانی می پردازد و فرضیات گروه دوم ارتباط بین عوامل صاحبکار و بودجه های زمانی را آزمون می نماید. این فرضیه ها به وسیله روش های آماری مناسب مورد آزمون قرار گرفت. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت مدل پیشنهادی بودجه زمانی حسابرسی صورتهای مالی در سازمان حسابرسی ارائه شد.
۵-۲)خلاصه تحقیق:
بودجه و فرایند بودجه بندی در مرکز ثقل سیستمهای کنترل مدیریت قرار دارد. بودجه در کل و بودجه زمانی به طور اخص یکی از ابزارهای برنامه ریزی و کنترل بوده که اگر به طور مناسب طرح ریزی گردد، منافع متعددی از آن حاصل می گردد. در نوشتارهای حرفه ای اهم منافع بودجه زمانی به شرح زیر می باشد:
زمان بندی کار حسابرسی و حسابرسان.
کنترل کیفیت عملیات حسابرسی.
ایجاد انگیزه برای حسابرسان جهت بهبود کارایی.
برنامه ریزی مطلوب برای انجام پروژه های آتی.
ارزیابی حرفه ای سالیانه حسابرسان.
مادامی که بودجه زمانی به طور مناسب و مطلوبی تدوین گردد، زمینه مناسب برای تحقق اهدافی نظیر کنترل کیفیت عملیات حسابرسی، ایجاد انگیزه در حسابرسان برای بهبود اثربخشی و کارایی نه تنها میسر بلکه به طور نسبی تضمین میگردد. بنابراین لزوم تهیه بودجه بر اساس معیارهای منطقی امری مهم و اجتناب ناپذیر است. موسسات حسابرسی نیز همانند سایر موسسات، سیستمهای کنترل مدیریتی خود را به منظور نظارت و کنترل عملیات ایجاد می نمایند و در این راستا یکی از اجزای اصلی چنین سیستمهایی، کنترلهای بودجه زمانی است. این کنترلها به صورت مقایسه ساعات بودجه شده و ساعات گزارش شده پروژه های حسابرسی و بررسی انحرافات مربوط می باشد. نتایج حاصل از این بررسی ها کاربردهای مهمی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
کمک به مدیران حسابرسی در مصالحه بین کنترل هزینه و اطمینان از کیفیت
ارزیابی پرسنل حسابرسی موسسه
تخصیص منابع انسانی بین پروژه های حسابرسی
بنابراین لزوم تهیه بودجه بر اساس معیارهای منطقی و بررسی انحرافات بودجه زمانی امری مهم و اجتناب ناپذیر است.
بدون وجود یک چارچوب نظری نتایج حاصل از تحقیقات صرفاً یک سرهم بندی یافته ها بوده که اغلب فاقد مفهوم می باشد. چارچوب نظری مبنایی است که فرد پژوهشگر بر اساس آن درباره روابط بین عواملی که در ایجاد مسأله مهم تشخیص داده شده اند نظریه پردازی می کند. این نظریه می تواند ضرورتاً سخن پژوهشگر نباشد و گاهی به طور منطقی از نتایج تحقیقات قبلی پیرامون مسأله نشأت می گیرد. فرضیات گروه اول این تحقیق مبتنی بر تئوری تغییرات تدریجی بودجه بوده و برای تدوین فرضیات گروه دوم از نتیجه تحقیقات گذشته استفاده شده است. این تئوری که برای اولین بار توسط اوتلی(weitzman.1980) و در سال ۱۹۸۰ ارائه گردید، بر این فرض استوار است که تغییرات در بودجه جاری نسبت به سال گذشته تحت تأثیر انحرافات بودجه زمانی سال گذشته قرار می گیرد.
۵-۲-۱)فرضیه های تحقیق:
فرضیه های این تحقیق به دو گروه تقسیم می شوند، فرضیات گروه «الف» درصدد مقایسه ساعات بودجه شده و ساعات گزارش شده پروژه های حسابرسی صورتهای مالی و بررسی تأثیر انحرافات حاصل بر تغییرات آتی بودجه زمانی، تحت تئوری تغییرات تدریجی بودجه میباشد و فرضیات گروه دوم ارتباط عوامل صاحبکار شامل معیارهای معرف اندازه، پیچیدگی، ریسک و سودآوری را با بودجه های زمانی آزمون مینماید. اطلاعات لازم جهت آزمون فرضیه های تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای جمع آوری شد. برای جمع آوری داده ها از پرونده های حسابرسی موجود در آرشیو سازمان حسابرسی و همچنین اطلاعات منتشر شده توسط سازمان بورس اوراق بهادار استفاده شد. بر اساس بررسی های صورت گرفته تعداد ۹۰ شرکت ( ۱۸۰ مشاهده) پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی دوره مطالعه بطور مداوم توسط سازمان حسابرسی، حسابرسی شده اند که از این تعداد، ۱۰۰ مشاهده به عنوان نمونه به صورت تصادفی انتخاب شد. به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات، ۱۱ شرکت از نمونه حذف و نهایتاً ۸۹ شرکت باقی ماند که مبنای آزمون فرضیه ها قرار گرفت.
۵-۳)ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه های تحقیق:
همانگونه که در فصل چهارم اشاره شد فرضیه های گروه «الف» با بهره گرفتن از آزمون t گروه های وابسته و رگرسیون ساده مورد آزمون قرار گرفت. در آزمون فرضیه های گروه «ب» از یک مدل رگرسیون ساده و یک مدل رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج آزمون هر فرضیه به صورت خلاصه و منسجم ذیلاً اشاره می گردد.
۵-۳-۱)فرضیه های گروه اول:
فرضیه شماره۱: ساعات کارگزارش شده پروژه های حسابرسی در سازمان حسابرسی بیشتر از ساعات کار بودجه شده است.
نتایج بدست آمده در رابطه با فرضیه فوق نشان دهنده آن بود که فرض H₀ رد می شود. به عبارت دیگر ساعات کار واقعی پروژه های حسابرسی در سازمان حسابرسی بیش از ساعات بودجه شده است. بنابراین فرض H₁ پذیرفته شد
فرضیه شماره۲: تغییرات بودجه زمانی سال جاری نسبت به سال گذشته با انحراف بودجه زمانی سال گذشته رابطه مستقیم دارد.
نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه فوق حاکی از رد فرضیه H₀ بود. به عبارت دیگر تغییرات در ساعات بودجه شده نسبت به سال گذشته به طور مستقیم با انحراف بودجه زمانی مرتبط است. بنابراین فرض H₁ پذیرفته می شود.
فرضیه شماره۳:رابطه مستقیم بین تغییرات در بودجه زمانی سال جاری نسبت به سال گذشته و انحراف بودجه سال گذشته در مواردی که این انحرافات مساعدند، قویتر از مواردی است که این انحرافات نامساعدند.
نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه فوق بیانگر پذیرش فرض H₀ بود. به عبارت دیگر، تأثیر انحرافات مساعد بر تغییرات بودجه زمانی دوره آتی کمتر یا مساوی انحرافات نامساعد است. بنابراین فرض H₁ رد می شود.
فرضیه شماره۴: تغییرات ساعات گزارش شده سال جاری نسبت به سال گذشته با انحراف بودجه زمانی سال گذشته رابطه معکوس دارد.
نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه فوق حاکی از رد فرضیه H₀ بود. به عبارت دیگر تغییرات در ساعات گزارش شده نسبت به سال گذشته به طور معکوس با انحراف بودجه زمانی مرتبط است. بنابراین فرض H₁ پذیرفته می شود.