۱-۳- ضرورت مسئله و بیان موضوع اصلی تحقیق
با وجود توسعه و رشد روز افزون فناوری های جدید، امروزه اهمیت و ضرورت استفاده از فناوری اطلاعات در سازمان ها امری اجتناب ناپذیر است، فناوری اطلاعات قادر است تا فرصتها و امکاناتی را ایجاد کند که ضمن پشتیبانی از اهداف و ماموریت سازمان ها آنان را در انجام وظایف و بهبود خدمات خود یاری نماید.
بدیهی است یکی از عوامل کلیدی موفقیت در به کارگیری فناوری اطلاعات، داشتن یک جهت گیری، نگرش، طرح و برنامه مشخص در این زمینه می باشد. طرح جامع فناوری اطلاعات قادر است با ارائه مدل و چارچوبی راهبردی جهت مدیریت موثر اطلاعات، از یک سو ماموریت و اهداف سازمان را پشتیبانی نماید و از سویی دیگر زیرساختی را فراهم کند تا امکان گردش، مبادله مناسب و موثر داده ها، تامین اشتراک منابع(داده ها، کاربردها و تجهیزات) و زمینه ای را برای همسویی با تحولات محیط و بهبود خدمات ایجاد نماید.

سازمان‌اسناد و کتابخانه‌ملی‌جمهوری‌اسلامی‌ایران‌مؤسسه‌ای‌آموزشی‌، پژوهشی‌، علمی‌و خدماتی ‌است‌. و در این راستا رسالت کتابخانه ملی به شرح ذیل می باشد:
گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مکتوب (چاپی و خطی) و غیر مکتوب در ایران و یا متعلق به ایرانیان خارج از کشور.
گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مکتوب (چاپی و خطی) و غیر مکتوب در زمینه ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی، خصوصاً انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی.
گردآوری، حفاظت، سازماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مکتوب (چاپی و خطی) و غیر مکتوب معتبرعلمی، فرهنگی و فنی از کشورهای دیگر.
پژوهش و برنامه ریزی علمی کتابداری و اطلاع رسانی.
شرکت در تحقیقات و فعالیت های بین المللی ذیربط.
اتخاذ تدابیر و اخذ تصمیمات لازم برای صحت، سهولت و سرعت امر تحقیق و مطالعه در همه زمینه ها به منظور اعتلای فرهنگ ملی و انجام تحقیقات مربوطه.
انجام مشاوره، نظارت، هدایت و ارائه خدمات فنی و برنامه ریزی و سازماندهی کتابخانه های کشور.
ارائه روش های مطلوب به منظور هماهنگ کردن خدمات و فعالیت های کتابخانه های ملی، عمومی و تخصصی جهت تسهیل مبادله اطلاعات.
کتابخانه ملی، در راستای رسالت خود از زمان تاسیس تا کنون به بهترین شکل ممکنه انجام وظیفه کرده است، اما اکنون با سرعت تغییر بسیار زیاد فناوری، پدیده جهانی شدن، ظهور اینترنت، فناوری های نو و محیط های پژوهشی دیجیتال باعث شده است که داشتن برنامه جامع فناوری اطلاعات احساس گردد، تا بتواند به بهترین شکل و کوتاهترین زمان به انجام رسالت خود بپردازد.
۱-۴- هدف تحقیق
هدف از این تحقیق، انتخاب مدل برنامه جامع فناوری اطلاعات و بکارگیری آن در اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات کتابخانه ملی ایران می باشد. با توجه به رشد سریع و روزافزون فناوری اطلاعات در دنیایی کنونی و نیاز سازمان برای پاسخگویی به این تغییرات و بکارگیری و استفاده از فناوری به روز، لازم بود تا طرح جامعی تهیه گردد، پس این پژوهش یک هدف کاربردی دارد.
۱-۵- سوالات تحقیق
سوالات مطرح شده در راستای انتخاب مدل برنامه جامع فناوری اطلاعات مناسب با محیط و نیازهای کتابخانه ملی به شرح زیر می باشد:
سوالات اصلی
معیارهای اصلی در انتخاب الگوی برنامه جامع فناوری اطلاعات چیست؟
مراحل انجام معماری اطلاعات و الگوی منتخب چگونه است؟
مدل مناسب برای برنامه جامع فناوری اطلاعات یک سازمان چیست؟
برنامه جامع فناوری اطلاعاتی که مناسب برای اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات کتابخانه ملی باشد دارای چه ویژگیهایی است؟
سوالات جزئی
خصوصیات کلیدی کتابخانه ملی چیست؟
وضعیت فعلی سازمان از نقطه نظر فناوری اطلاعات چگونه است؟
وضعیت مطلـوب سازمان از نقطه نظر فناوری اطلاعـات متناسب با یک افق برنامه ریزی مشخص کجاست؟
برنامه‏ها و استراتژیهای مورد نیاز برای حرکت از وضع موجود به سوی وضع مطلوب چه می باشد؟
۱-۶- مفروضات تحقیق
با توجه به اینکه موضوع تحقیق، انتخاب طرح جامع فناوری اطلاعات برای اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات کتابخانه ملی می باشد، مفروضات این تحقیق به شرح ذیل می باشد:
عدم وجود برنامه جامع فناوری اطلاعات در کتابخانه ملی ایران.
موافقت و حمایت مدیریت ارشد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از طرح جامع فناوری اطلاعات.
تامین و حمایت مالی برای پیاده سازی طرح توسط مدیریت ارشد سازمان.
در دسترس بودن اطلاعات کافی برای انتخاب مدل برنامه جامع فناوری اطلاعات ویژه کتابخانه ملی ایران.
بسترسازی فرهنگی پیاده کردن طرح.
۱-۷- روش تحقیق
در تحقیق حاضر جهت انتخاب برنامه جامع از بین مدل های موجود طراحی ITMP، در ابتدا بر اساس مطالعات کتابخانه ای، با بهره گرفتن از منابع موجود در کتب، مقالات معتبر، پایان نامه ها، اینترنت، مصاحبه با متخصصین و کارشناسان و خبرگان اطلاعاتی گردآوری شده، بعد از تهیه لیستی از رویکردهای برنامه جامع فناوری اطلاعات و مقایسه آنها به کمک ابزار مصاحبه با خبرگان، معماری سرویس گرا به عنوان رویکرد برترانتخاب می گردد. سپس به تشریح کامل معماری سرویس گرا پرداخته آنگاه مدل های مختلف ارائه شده در آن را مرور کرده سه مدل مطرح توسط انجمن OASIS ، IBM و شرکت Oracle مورد ارزیابی قرار گرفته و به کمک تشکیل کارگاه آموزشی مدل پیشنهادی شرکت IBM برای اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات کتابخانه ملی انتخاب می شود. در ضمن تجزیه و تحلیل داده های دریافتی با یکی از روش های MADM به کمک نرم افزار Excel 2007 و Expert choice 2000 انجام خواهد شد. در واقع مسیر تحقیق به شرح ذیل می باشد:
بررسی ادبیات موضوع برنامه جامع فناوری اطلاعات و رویکردهای آن
بررسی کامل سازمان و شرایط آن به همراه فرآیندهای کاری و برنامه های موجود فناوری اطلاعات
استخراج توانایی ها و قابلیت های رویکردهای مختلف در معماری فناوری اطلاعات
تهیه فهرست رویکردها به همراه نقاط قوت و ضعف هرکدام
روایی راهنمای مصاحبه به کمک نظر کارشناسان و خبرگان امر به خصوص استاد راهنما
انتخاب رویکرد برتر جهت تدوین برنامه جامع مناسب و سازگار با کتابخانه ملی به کمک ابزار مصاحبه با خبرگان و صاحب نظران
تهیه فهرستی از مطرح ترین مدل های معماری سرویس گرا به همراه مشخصات آنها
روایی راهنمای کارگاه آموزشی به کمک نظر کارشناسان و خبرگان امر به خصوص استاد راهنما
انتخاب مدل برتر به کمک تشکیل کارگاه آموزشی
اعتبارسنجی مدل به کمک یکی از روش های MADM و تجزیه و تحلیل داده های خروجی به کمک نرم افزار Expert choice 2000
بکارگیری مدل منتخب در اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات
جمع بندی و نتیجه گیری
با توجه به مطالب بالا، ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش مطالعات کتابخانه ای، مشاهده، مصاحبه و کارگاه آموزشی می باشد.
تحقیق حاضر یک تحقیق توصیفی تحلیلی محسوب می گردد. از آنجا که گردآوری اطلاعات برای آزمون فرضیه یا پاسخگویی به سوالات مربوط به وضعیت موضوع مورد مطالعه است پس توصیفی می باشد، از طرفی نیز به دلیل اینکه مفاهیم اصلی و ابعاد کار، مولفه های مورد نیاز و نهایتا شاخص های جهت ارزیابی بکار رفته که به کمک روش تحلیل سلسله مراتبی AHP، تحلیلی می باشد.
تحقیق حاضر از نظر استراتژی تحقیق، از جنبه های کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفته، یعنی توصیف اطلاعات آماری انجام گرفته پس از جنبه کمی پیمایشی می باشد و هم از گردآوری اطلاعات و یادگیری و یاددهی یافته ها استفاده شده پس از جنبه کیفی اقدام پژوهی می باشد. پس از نظر استراتژی تحقیق روش ترکیبی(کمی – کیفی)بکار رفته است]۳و۴و۲۶و۲۷و۲۸و۲۹[.
۱-۸- قلمرو تحقیق
هدف پژوهش کاربردی بوده و قلمرو تحقیق نیز کتابخانه ملی ایران است که بکارگیری آن در اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات این سازمان می باشد و از نظر زمانی از پاییز ۱۳۸۹ تا پاییز۱۳۹۰ به طول انجامید.