مدل مفهومی پژوهش و فرضیه های آن از طریق مدلسازی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفته است. برازش کلی مدل (آزمون مدل) و برازش جزئی مدل (آزمون فرضیه های پژوهش) از جمله خروجیهای مدلسازی معادلات ساختاری است. برای اجرای این آزمون از نرمافزار AMOS استفاده شده است.
مدلهای معادله ساختاری به طور معمول ترکیبی از مدلهای اندازه گیری و مدلهای ساختاریاند. بر مبنای مدلهای اندازه گیری، پژوهشگر تعریف می کند که کدام متغیرهای مشاهده شده یا معرفها اندازه گیرندهی کدام متغیرهای پنهان هستند و بر پایه مدلهای ساختاری مشخص می شود که کدام متغیرهای مستقل دارای تاثیر بر کدام متغیر وابستهاند و یا اینکه کدام متغیرها با هم همبستهاند. به این ترتیب با بهره گیری از این مدلها میتوان به طور همزمان به ارزیابی کیفیت سنجش متغیرها و مقبولیت اثرات مستقیم و غیرمستقیم و همچنین تعاملهای تعریف شده میان متغیرها پرداخت (قاسمی, ۱۳۸۹). مدل مفهومی پژوهش در برگیرنده نوزده متغیر پنهان است که توسط تعدادی از متغیرهای مشاهدهپذیر اندازه گیری میشوند. هدف از انجام آزمون مدل، میزان همخوانی مدل نظری با داده های تجربی است. شاخص هایی هستند که میزان همخوانی را نشان می دهند. شکل ۴-۱ و شکل ۴-۲ به ترتیب مدل اولیه فرضیه های فرعی و اصلی پژوهش در نرمافزار را نشان میدهد.
شکل۴-۱- مدل اولیه فرضیه های فرعی پژوهش
شکل ۴-۲- مدل اولیه فرضیه های اصلی پژوهش
۴-۳-۲- اندازه های برازندگی مدل تایید شده
شاخص های برازش، مقادیری آماری را بدست می دهند که پژوهشگر را در تصمیم گیری نسبت به انتخاب مدل مناسبتر یاری میرساند. شاخص های برازش زیادی وجود دارد، اما پرکاربردترین آنها که در عین حال پایه و اساس سایر شاخص ها محسوب میگردد، ۲ است. هرچه مقدار ۲ به صفر نزدیکتر باشد، نشاندهنده برازش بهتر مدل است. از آنجا که مقدار مربع خی تحت تاثیر حجم نمونه و تعداد روابط مدل ساختاری قرار میگیرد، در این موقع مقدار خی دو بزرگ می شود. بنابراین با اتکا بر ۲ به نتایج مطلوب دست یافت. در نتیجه در کنار این شاخص از شاخص های دیگری نیز برای برازش مدلها استفاده می شود. ریشه خطای میانگین مجذورات تقریب (RMSEA) برای مدلهای خوب کمتر از ۰۵/۰ و برای مدلهای متوسط بین ۰۵/۰ تا ۰۸/۰ و برای مدلهای ضعیف بالاتر از ۰۱/۰ است (کلانتری, ۱۳۸۸). یکی دیگر از شاخص های مهم در برازش مدل، کای اسکوئر بهنجار یا نسبی ( ) است که اغلب مقادیر ۲ تا ۳ و یا مقادیر ۱ تا ۲ و یا مقادیر بین ۱ تا ۳ را قابل قبول میدانند. شاخص های تطبیقی مانند شاخص برازش هنجار شده، شاخص برازش افزایشی، شاخص برازش توکر- لویس و شاخص برازش تطبیقی نیز در برازش کلی مدل مورد استفاده قرار میگیرد که برای مدلهای خوب مقادیر بالاتر از ۹۰/۰ است. مقادیر بالاتر از ۸۰/۰ نشاندهنده برازش خوب یا متوسط مدل است (قاسمی, ۱۳۸۹). و نیز از شاخص های برازش مقتصد شامل نسبت مقتصد بودن، شاخص برازش هنجار شده مقتصد و شاخص مقدار آن کوچکتر باشد حاکی از هزینه بیشتری است که پژوهشگر در آزاد کردن پارامترها صرف کرده است. شاخص برازش هنجار شده مقتصد مقادیر بالاتر از ۵/۰ یا ۶/۰ برای این شاخص مناسب تلقی کرده اند. شاخص برازش تطبیقی مقتصد حداقل مقدار ۵/۰ بیشتر مورد توافق است و معیار سخت گیرانه آن را حداقل ۶/۰ تعیین کرده اند. در جدول ۴-۱۱ تعدادی از شاخص های بدست آمده از برازش مدل آورده شده است.
جدول ۴-۱۱- نتایج مدلسازی معادلات ساختاری برای مدل اولیه فرضیه های پژوهش
نام شاخص | اختصار | مقدار | برازش قابل قبول | |
فرضیه های فرعی | فرضیه های اصلی | |||
آماره کای مربع | ۲ | ۲۰۱/۸۴۶۷ | ۴۹۶/۲۳۶۶ | - |
درجه آزادی | ۲۱۷۸ | ۴۰۰ | - | |
نیکویی برازش | GFI | ۶۸۹/۰ | ۷۶۷/۰ | بزرگتر از ۹/۰ |