4-برنامه نويس ها:برنامه نويس شخصي است که مستندات تحليل گر سيستم ها رابه عنوان يک راهنما به کارگرفته ودستورات برنامه که باعث انجام عمليات لازم توسط رايانه مي شود را تهيه مي نمايد (مک لويد، 1387، ص 186). اکثر شرکتها که از رايانه‌هاي بزرگتر استفاده مي کنند،کارمندان متخصص اطلاعاتي دارند. اکثر اين متخصصان درواحدهاي خدمات اطلاعاتي هستند امابيشتر آنها درقسمت کاربران مي باشند. وظيفه متخصصان طراحي سيستم هاي رايانه‌اي براي رفع نيازهاي خاص شرکت مي باشد. محصول تلاشهاي آنهايک کتابخانه نرم‌افزاري از برنامه هاي معمول درشرکت مي‌باشد که به اين کار،کاربرنامه نويسي مي گويند که نرم افزار خاص براي رفع نيازهاي خاص شرکت که ممکن است درديگر نرم افزارهاي ازپيش نوشته شده لحاظ نشده باشد طراحي مي کنند. امروزه عموماً استقبال ازنرم افزارهاي ازپيش نوشته شده بيشتر از طراحي نرم افزارهاي خاص براي يک شرکت خاص مي باشد.
5-اپراتورها: تجهيزات رايانه‌اي بزرگ چون رايانه‌هاي مين فريم وريزرايانه‌ها رااداره مي کنند. اپراتورها، تجهيزات راکنترل مي کنند، برگه هاي کاغذي چاپگرها راعوض مي کنند، کتابخانه هاي نوار وديسکها رامديريت کرد. بعضي وظايف مشابه راانجام مي دهند(مک لويد، 1387، ص 186).
ح. کاربرد سيستم اطلاعاتي رايانه‌محور
همانطور که قبلاً ذکرشد کاربرد سيستم هاي اطلاعاتي رايانه‌محور امروز درپنج محيط مي باشد پردازش داده هاي حسابداري، سيستم هاي اطلاعات مديريت MIS، سيستم هاي پشتيباني تصميم، اداره مجازي و سیستم مدیریت اطلاعات پروژه. پردازش داده هاي حسابداري ازاولين کاربردهاي رايانه وسيستم هاي اطلاعاتي بود. به چهار کاربرد دیگر در ذیل اشاره می گردد :

1. 1. سيستم هاي اطلاعات مديريت MIS

دربخش هاي قبل نکاتي درباره نگرش سيستمي، سيستم، سيستم هاي اطلاعاتي آمد. سيستمي که کنترل وبازسازي اطلاعات رااز دنياي محيطي وعمليات داخل سازمان بعهده دارد، بطريقي که باسازماندهي وانتخاب داده ها اطلاعات لازم را جهت اتخاذ تصميم، برنامه ريزي وکنترل براي مديران آماده سازد سيستم اطلاعاتي مديريت ناميده مي شود. مديران همواره بدنبال اطلاعات هستند واتخاذ تصميمات آنان براساس داده هاي مرتبط وبا موضوع تصميم است. درگذشته منابع اطلاعاتي آنان اتفاقي وغيرمطمئن وبه‌طرق مختلف وگوناگون بوده واطلاعات آنان از طريق مقامات مافوق ويا مرئوسين وساير پرسنل سازمان تامين مي شد. که عدم اطمينان واتکاء به صحت اطلاعات راتشديد مي کرد زيرا افراد اطلاعات رابا افزايش ويا کاهش  به مقامات ومسئولين منتقل مي کردند. لذااطميناني ازدرستي آن نبود. تجهيزمديريت به يک سيستم اطلاعاتي صحيح ومطمئن که توانايي مديريت رادراتخاذ تصميم برنامه ريزي وکنترل سازمان ياري دهد داراي يک روند تاريخي است واين سير تاريخي بامفاهيم دفترداري دوبل که توسط پروز لوکاپاکليلي^[22] درسال 1494 ارائه شد آغاز گرديد. سيستم هاي اطلاعات مديريت تاقرن بيستم با تأني به حرکت خودادامه دادوشايد علت آن عدم توانايي بشر درحفظ، نگهداري وبازيابي اطلاعات بود. باتوسعه رايانه‌هاي باظرفيت، سرعت ودقت بالا دراواسط قرن بيستم تکامل وکاربرد مفاهيم سيستمهاي اطلاعاتي مديريت،با روندي ديگر وباسرعت بيشتري توسعه يافت که حاصل آن تغييرات درعمليات وفعاليتها ووظايف سازمانهاي تجاري دنيا به شرح زيرشد(مومني، 1372، ص23،26):

1. 1. مديريت متمرکز وتکيه برمحورهاي تمرکز اطلاعات وبهره گيري ازفن‌آوري پيشرفته

1. 1. طراحي اطلاعات وارائه گزارشات لازم موردنياز براي اتخاذ تصميم مديريت، برنامه ريزي وکنترل سازمان

1. 1. طراحي سيستم اطلاعات مديريت باتکيه برکنترل وسيستم هاي اطلاعاتي مديريت کنترل پروژه ها

نتايج حاصل ازاين مفاهيم، MIS يا سيستمهاي اطلاعاتي مديريت ناميده مي شوند. هدف سيستمهاي اطلاعاتي مديريت افزايش روند ارائه واداره اطلاعات وکاهش حدس وگمان درحل مشکلات درسطوح مختلف سازماني ازطريق سيستمهاي بازخوراطلاعات وبازتاب بازيابي اطلاعات درجهت تکامل داده هاي جديد به سيستم است. MIS شامل سه جزء است:مديريت، اطلاعات وسيستم.
MIS نه تنها مديران رادرامور استراتژيک حمايت مي کند، بلکه درتصميمات تکراري وروزمره نيز اطلاعات لازم رادراختيار مديران تاکتيکي قرارمي دهد وآنها راقادر مي سازد تابه اطلاعاتي دست يابند که جهت تصميماتشان کمک موثري باشد. MIS مي تواند تصاويري از مغايرتها وانحرافات از برنامه هاي تعيين شده رانيز آشکار سازد چنين اطلاعاتي ازطريق تهيه گزارشات مديريت درقالبها وتصاوير منطقي وقابل تعبير وتفسير وتجربه وتحليل دراختيار مديريت قرار مي گيرد. زيرمجموعه هاي سيستم MIS عبارتند از: سيستمهاي اطلاعاتي مديريت نيروي انساني، سيستمهاي اطلاعاتي مديريت مالي وحسابداري، سيستمهاي اطلاعاتي مديريت توليد وسيستمهاي اطلاعاتي بازاريابي وفروش که متکي برپايگاههاي مشترک ومتقابل است. مديران MIS بايستي ازدنياي حقيقي وسيستمهاي موجود درسازمان مطلع باشند تابتوانند نقش موثري راايفا کنند وبهمين دليل بايستي اطلاعات صحيح دراختيارشان قرارگيرد. يکي از نقشهاي مهم مديرMIS، آگاهي وتفسير ازعوامل محيطي وبيروني سازمان است. مديران MIS بايستي ازارزشهاي سيستمهاي موجود مطلع گردند واينکه سيستمهاي دستي موجود چه اطلاعات ونقشي رابعهده دارند. عملاً مديرMIS براي طراحي وکنترل شرکت به معاون خدمات اجرايي يامعاون ارشد گزارش مي دهد دربسياري از شرکتها، شاخه معاونت MIS بوجود مي آيد که گزارش خود رامستقيماً به مديريت عالي تسليم مي‌دارد (مومني، 1372، ص32).
به سبب مزاياي MIS چون ارتباطات نزديکتر، کنترل دقيقتر وگردآوري داده هاي مطمئن تر وپردازش سريعتر داده ها وتبديل آنها به اطلاعات مديران، از سيستمهاي اطلاعاتي مديريت در برنامه ريزي سازماندهي، رهبري وايجاد انگيزه، گزارش‌دهي و کنترل استفاده کرده واين اعمال مديريتي رابا نهايت دقت وکارآيي، درمدت زمان بسيارکمتري درسازمان انجام مي دهد. حال براي انجام اين کارها مديريت يايد واسطي به نام مديرسيستم اطلاعاتي مديريت براي ارائه بهتروخدمات براي مديريت ، ضروري مي باشد. موسساتي که به سيستمهاي اطلاعات مديريت اوليه مبادرت نمودند چيزهاي ديگري فراگرفتند.در اين دوره مشخص شد که  مانع عمده در استفاده از سيستم‌هاي اطلاعات مديريت،  مديران هستند. مديران به عنوان يک گروه درمورد رايانه اطلاعي نداشتند آنان ازکارهاي خودآگاه ومي دانستند چگونه مسائل راحل کنند؛ لکن به اندازه کافي درمورد نقش اطلاعات درحل مسائل تأمل نکرده بودند. درنتيجه براي مديران بيان اين که دقيقاً‌ازسيستم اطلاعات مديريت چه مي خواهند دشواربود. اين وضعيت براي متخصصين اطلاعات غيرقابل تحمل بود زيراکه دانسته هاي آنان از مديريت کم بود، آنها نمي دانستند چه سؤالاتي راپرسش نمايند، با طي زمان مديران درباره رايانه ودرمورد فرآيندهاي مورد اجرا درحل مسائل تجربه آموختندو متخصصين اطلاعات نيز مباني مديريت رافراگرفتند. سيستم هاي اطلاعات مديريت براي انطباق بيشتر بانيازهاي مديران اصلاح وتوسعه يافت.  عاقبت جايگاه سيستم اطلاعات مديريت به عنوان يک زمينه عمده استفاده ازرايانه مستحکم شد. سيستم اطلاعات مديريت به دوطريق عمده درحل مساله کمک مي کند: يک منبع اطلاعات درپهنه سازمان فراهم مي نمايد ونيز به شناسايي ودرک مساله کمک مي‌کند. نورساطع از سيستم اطلاعات مديريت بااين هدف است که براي مديران علائم مساله يا متحمل الوقوع بودن مسائل را اعلام دارد. ضعف عمده سيستم اطلاعات مديريت آن است که نمي‌تواندنيازهاي خاص هرفرد را برطرف کند، مساله رابرآورد سازد. اغلب اوقات سيستم اطلاعات مديريت اطلاعات دقيق موردنياز رافراهم نمي کند مفهوم سيستم پشتيبان تصميم درپاسخ به چنين نيازي بوجود آمد(مک لويد، 1378،صص 434،411).
ازآنجا که سيستم اطلاعات مديريت بشر تحت تاثير رايانه واتوماسيون مي‌باشد، ممکن است ناخواسته بعضي تغييرات رفتاري درکارمندان بوجود آيد که لزوم توجه به فاکتورانساني رادرمؤسسات مي رساند. کارکنان شرکتهايي که براي اولين بارسيستم هاي پردازش داده ها رانصب کرده بود، احساس ترس کردند. کارکنان ازاين مي ترسيدند که رايانه‌ها باعث بي کاري آنها شود که عملاً دربعضي موارد همينطور شد. حتي درجاهايي که مديران نخواهند ازحجم نيروي انساني خود به علت رايانه‌اي شدن بکاهند، به علت اينکه سيستم اطلاعات مديريت آنها را مخفيانه کنترل کرده وبه حريم شخصي آنها وارد شود، مي ترسيدند. ساده ترين راه ابراز ترس کارکنان از سيستم جديد اعلام اين ترس به مدير خواهد بود. البته بايد اين رادرنظر داشت که اکثر کارکنان ترس خودرا پنهان مي کنند. درصورت اول مشکل اينجاست که بعضي مديران هم ممکن است ازسيستم جديد،  خود ترس داشته باشند. درچنين مواقعي چنين مديري نمي‌خواهد اطلاعات راباديگران تقسيم کند. دليل آنها اين است که آنها اطلاعات راجمع کرده اند وبايد توانايي استفاده ازآن راداشته باشند. بايد برنامه اي براي کاهش يا زدودن اين ترس از طرف مديران انديشه شود. مديريت شرکت مي تواند بااجراي تدابير زيراز ترس کارکنان بکاهد ( Mcleod, 1998, p.348,34):
1-استفاده ازرايانه به عنوان يک وسيله ارتقاي شغلي بادان کارهاي تکراري خسته کننده به رايانه ودادن کارهايي که تواناييهاي آنهارابه چالش برمي‌انگيزد؛
2-استفاده ازارتباطات رسمي براي حفظ آگاهي کارکنان ازتوجهات شرکت ؛
3-ساخت يک رابطه مطمئن بين کارکنان، متخصصان اطلاعاتي ومديريت؛
4-اهداف شرکت رادرراستاي نيازهاي کارکنان مشخص کنند.
درنهايت قابل توجه است که امروزه وظايف MIS ازمديران فراتررفته وکلاً MIS با کاربرد رايانه درخدمات تجارت وشرکتها درآمده است امروزه دردفتر هرشرکتي بخش MIS يامعاونت MIS رامي توان مشاهده کرد.

1. 1. سيستم هاي پشتيباني تصميم^[23]

همانگونه که گفتيم سيستم هاي اطلاعات مديريت اشکالاتي دارد که سيستم هاي پشتيباني تصميم براي رفع آنها بوجود آمده است. سيستم اطلاعات مديريت به منظورتدارک پشتيباني شخصي براي هر مديرنمي باشد. اين ضعف سيستم اطلاعات مديريت، اقداماتي راباعث شد که منتهي به مفهوم سيستم پشتيباني تصميم گشت. سيستم پشتيباني تصميم به عنوان يک سيستم متکي بر رايانه به منظور استفاده توسط يک مدير خاص ياگروهي ازمديران درهرسطح سازماني براي اتخاذ تصميم درفرآيند حل يک مساله نيمه ساختاري، تعريف مي شود. سيستم پشتيباني خروجي به شکل گزارشات ادواري يا خاص، يا نتايج مشابه سازيهاي رياضي راايجاد مي کند. استيون. ال. آلر پس از مطالعه پنجاه وشش موسسه، شش نوع سيستم پشتيباني تصميم را شناسايي نمود. ساده ترين سيستم پشتيباني تصميم ازطريق ايجاد توانايي بازيابي عناصر داده ها از پايگاه اطلاعات به مدير کمک مي کند. پيچيده ترين سيستم پشتيباني تصميم عملاً تصميماتي رابراي مديراتخاذ مي نماييد. سيستم پشتيباني تصميم درمقابل سيستم اطلاعات مديريت موارد ذیل را انجام می دهد (مک لوید، 1387، صص 440، 442):

1. 1. فرد را حمايت مي‌کند

1. 1. حمايت مستقيم ايجاد مي کند

1. 1. تمام مراحل حل مساله راحمايت مي‌نمايد

1. 1. مسائل نيمه ساختاري راحمايت مي کند

1. 1. برپشتيباني تصميم تاکيد دارد.

مفهوم سيستم پشتيباني تصميم ،شکستهاي اوليه سيستم اطلاعات مديريت راتجربه نکرد. به احتمال قوي دليل اصلي آن، دامنه محدودترسيستم پشتيباني تصميم است. برخورد ملايم تر سيستم پشتيباني تصميم، شانس موفقيت خودراحداکثر مي کند (مک لوید، 1387، ص444).

1. 1. اداره  مجازي^[24]

گفتيم که امروزه MIS ازمفهوم اوليه خودگسترش پيداکرده کلاً به کاربرد رايانه درزمينه تجارت وموسسات درآمده است اولين پديده اي که بعداز ورود اين نگرش به موسسه دربرخواهد دانست اتوماسيون خواهد بود که درنهايت منجر به دفتر مجازي مي شود اولين اتوماسيون اداره^[25] درفعاليتهاي دفتري ومنشي‌گري بکاربرده مي شد. بعدها نيازهاي ارتباطي مديران وديگر به کاربرندگان دانش تشخيص داده شد. درسالهاي اخير، دامنه کار اداري از مکانهاي ثابت به موقعيتهاي ازراه دورگسترش يافته است که پيوند دراين نوع ادارات ازطريق ارتباطات داده ها صورت مي گيرد. موقعيتهاي ازراه دورکه شامل خانه ها، اتاقهاي متصل، خودروها وهرمکان ديگري که کارکنان اداره ممکن است باشند، اداره مجازي ناميده مي‌شود. اداره مجازي براي شرکتها مزايايي چون کاهش هزينه امکانات وتجهيزات يک شبکه رسمي ارتباطي، کاهش توقف کاري ويک نوع کمک اجتماعي رادارد. البته دربرابراين مزايا اشکالاتي هم دربردارد. اشکالات عمدتاً شامل کارکنان  مي شوند به طوريکه آنها احساس عدم تعلق به شرکت، ترس از دست رفتن شغل، وجدان کاري کمتر، وتنش خانوادگي خواهند داشت.که البته شرکتهامي توانند حلقه ارتباط خودرابا کارکنان از طريق تماسهاي تلفني مداوم، بکاربردن کنفرانس هاي تلفني، ملاقات هاي منظم هميشگي ، حفظ کرده و با اين کار اشکالات راکاهش دهند. هدف اصلي اتوماسيون اداري بدون توجه به اينکه چه کسي آن رابکارمي برد، افزايش بهره وري مي باشد. اولين کاربرد اتوماسيون اداري واژه‌پرداز بود که روشي استاندارد توليد اسنادچاپي مانند نامه ها، يادداشتها وگزارشها بود. نامه الکترونيکي ونامه صوتي، راهکارهايي بودند که ارتباط تلفني رابه چالش طللبيدند. درهردومورد فوق، جعبه پستي کاربران درحافظه رايانه قراردارد. تقويم الکترونيکي شخص رادرشرکت براي دسترسي به تقويمهاي ملاقات ديگران براي ملاقات وجلسه با آنان ياري مي کند.کنفرانس ازراه دور از ديگر امکانات اداره مجازي مي‌باشد .سه نوع کنفرانس ازراه دور وجود دارند:کنفرانس ازراه دورصوتي، تصويري ورايانه‌اي .لازمه کنفرانسهاي صوتي دسترسي شخص به تلفن مي‌باشد. کنفرانس ويدئويي دو عنصر صوت و تصوير را با هم ترکيب مي‌کند. کنفرانس رايانه‌اي مشابه نامه الکترونيکي مي باشد به جزاينکه شرکت کنندگان وموضوعات آنها خيلي محدودتر هستند. فاکس يک دستگاه کپي ازراه دورمي باشد که مي تواند با بهره گرفتن از دستگاه فاکس يا رايانه‌ها انجام شود. اگرچه فاکس يک برنامه باارزش براي اتوماسيون اداري است ولي عموميت آن از بوجودآمدن يک اداره بدون کاغذ جلوگيري مي کند. ويدئوتکست، موادمتني وگرافيکي رااز طريق حافظه رايانه قابل دسترس مي سازد. سيستم هاي تصويري مدرن برمحدوديتهاي کاغذ وذخيره ميکروفرم، بابه‌کاربردن OCR وفن‌آوريهايي ديسک فشرده غلبه کرده است. نشرروميزي برنامه کاربردي دراتوماسيون ادارات مي باشد که توانايي توليد ارتباطات چاپي يا تصويري حرفه‌اي وتخصصي رادارد. اتوماسيون اداري مي تواند باارائه پيوندهاي ارتباطي به حل مشکل کمک نمايد. ترکيب اتوماسيون اداري براي يک مدير براساس خصوصيات سازمان، سليقه هاي شخصي ومنابع قابل دسترسي شکل مي گيرد. بعضي برنامه هاي کاربردي اتوماسيون اداري، جايگزين هايي براي روشهاي ارتباطي سنتي هستند درحالي که ديگر برنامه ها فرصتهاي جديدي را ارائه مي دهند (Mcleod, 1998, p.393,394).

1. 1. سیستم مدیریت اطلاعات پروژه

این سیستم که موضوع مورد بررسی در تحقیق حاضر است؛ یک چهارچوب منسجم از اطلاعات مورد نیاز جهت اجرای موفقیت آمیز پروژه در سازمان است و به عنوان یک سیستم اطلاعاتی تعریف می شود که از ابزارها و روش هائی جهت جمع آوری، ترکیب و انتشار اطلاعات پروژه استفاده می کند (Project management institute, 2008) . این سیستم یک نظام مدیریتی در پروژه است که با مدیریت اطلاعات پروژه و استفاده مناسب از ابزارها مدیریت کارآمدتری در پروژه ها خواهد داشت(حمیدی فر، 1389).
با پیچیده تر شدن سیستم های مدیریت پروژه که نتیجه مستقیم آن افزایش بیشمار متغیرهای تصمیم گیری است، ضرورت یک سیستم که بتواند اطلاعات مورد نیاز سازمان مدیریت پروژه را در زمان، کیفیت و شکل مناسب در اختیار قرار دهد، بیش از پیش نمود پیدا می کند. بدین منظور طراحی و اجرای اینگونه سیستم ها در راستای پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی مدیران پروژه ها امری غیرقابل اجتناب است. این سیستم بر آن است تا با جامع نگری در گردش اطلاعات، عوارض ناشی از عدم شفافیت و گردش نادرست اطلاعات در پروژه ها را به حداقل رسانده و در مدیران پروژه ها این اعتماد را ایجاد کند که اطلاعات مورد نیاز آنها را برای تصمیم گیری در زمان مناسب و شکل مطلوب در اختیارشان قرار می دهد (ذاکر زاده، 1380).

گسترش فن آوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی به صورت وسیع در بخش های مختلف صنعت، افزایش سود و قدرت رقابت صنایع و همچنین کاهش هزینه های مورد استفاده هر سازمان را می توان از مزایای سیستمهای اطلاعاتی دانست. این قاعده در مورد سازمان های پروژه محور و کلیه پروژه های مختلف نیز مصداق داشته به طوری که انتظار می رود استفاده از این سیستم ها بتواند به بهبود بهره وری و کارایی در فاکتورهای زمان، هزینه و کیفیت در بخش مدیریت آن پروژه ها کمک نماید. وظیفه سیستمهای مدیریت اطلاعات پروژه گردآوری، پردازش و پالایش داده های خام پروژه و ایجاد اطلاعات پایه ای و تحلیل شده مورد نیاز مدیریت در تمامی سطوح است. این اطلاعات با گذشت زمان و گذشت چند پروژه، دانش سازمانی ایجاد می کند. تسهیل کارهای پروژه نیز از وظایف این گونه سیستم ها به شمار می رود (زارعی، قربانی و عظیمیان زواره، 1391). در کنار این وظایف میتوان به مهمترین اهداف و رسالت این سیستم ها به شرح ذیل اشاره کرد؛

• • ایجاد فرایند و بانک یکپارچه اطلاعات برای پروژه‌ها

• • بهبود کارآیی و اثربخشی پروژه

• • تصمیم‌سازی و تدارک اطلاعات مفید و مؤثر برای تصمیم‌گیری‌های خرد و کلان مدیریتی

• • استخراج گزارش وضعیت پروژه در چرخه عمر پروژه منطبق بر ساختار شکست کار

• استخراج گزارش‌های متنوع و مفید به تناسب نیاز