ویژگی گسترش سطوح آگاهی معلمان باعث می شود آنان اهداف فردی خود را در یک هدف بزرگتر در راستای منافع و مصالح سازمان ادغام کنند. آنان به دقت بخشنامهها، مسایل، اخبار و اتفاقات مدارس خود را دنبال میکنند و نسبت به آن بیتوجه نیستند، این معلمان در جلسات غیرالزامی و فعالیتهای اجتماعی محیط آموزشی همیشه مشارکت فعال دارند. در نظر آنان اجزای یک سازمان( مدرسه) در یک کل و تمامیت سرنوشتشان به هم وابسته است.
۵-۳- پیشنهادهای کاربردی
۵-۳-۱- پیشنهاد بر اساس آزمون فرضیه اصلی
- در فرایند استخدام معلمان، با توجه به اینکه هوش معنوی( تفکر انتقادی وجودی، آگاهی متعالی، معناسازی شخصی و گسترش خودآگاهی) با رفتار شهروندی سازمانی معلمان رابطه مستقیم و معنیداری دارند، بنابراین پیشنهاد میشود میزان هوش معنوی افراد در فرایند انتخاب و ارتقای مدیریتی لحاظ گردد.

- کلاسها، کارگاهها و جلسات ویژه برای پرورش و رشد هوش معنوی از طریق آموزش مهارتهای تفکر انتقادی وجودی، خودآگاهی، معناسازی شخصی و گسترش خودآگاهی، در زندگی کاری و تقویت معنویت کارکنان در محیط کار برگزار شود.
- با توجه به وضعیت مناسب مؤلفه های هوش معنوی در معلمان، مدیران آموزش و پرورش بهتر است راه های عملی برای به کارگیری هر چه بیشتر هوش معنوی را شناسایی نموده و تجربیات خود را در اختیار دیگر سازمانها قرار دهند.
۵-۳-۲- پیشنهاد بر اساس آزمون فرضیه فرعی ۱
- بهتر است درباره هستی، مرگ، اهداف و رویدادهای زندگی سؤال کرده و تفکر نمایند.
- درباره وجود نیروهایی بزرگتر مانند خداوند و هدفمند بودن جهان تفکر کنند.
- برای چیزهایی مانند مرگ و هستی تئوریهایی ارائه دهند.
۵-۳-۳- پیشنهاد بر اساس آزمون فرضیه فرعی ۲
- با رشد و پرورش آگاهی متعالی معلمان می توانند جنبه های فراتر از جسم مادی خود را بشناسند.
- خود را به وسیله چیزهایی عمیق تر از جسم مادی تعریف کنند و از رابطه عمیق خود با دیگران آگاهی یابند.
- می توانند مشکل بودن احساس چیزهایی به غیر از اجسام و مواد را با رشد آگاهی متعالی حل نمایند.
۵-۳-۴- پیشنهاد بر اساس آزمون فرضیه فرعی ۳
- مدیران و سازمانها، معنادار کردن کار و زندگی برای کارکنان را در برنامههای بلند مدت قرار دهند.
- بتوانند معنا و هدف زندگی را به منظور سازگاری با موقعیتهای استرسزا دریابند.
- بهتر است مطابق اهداف زندگی تصمیم گرفته، و برای تجربه شکستهای خود معناسازی کنند.
۵-۳-۵- پیشنهاد بر اساس آزمون فرضیه فرعی ۴
- معلمان با گسترش خودآگاهی میتوانند اهداف فرعی خود را در یک هدف بزرگتر در راستای منافع و مصالح سازمان ادغام کنند.
- به وسیله یادگیری تکنیکهای مذهبی به حالتهای بالاتر از هوشیاری وارد شده، و خود را کنترل کنند.
- بهتر است اجزای یک سازمان( مدرسه) را در یک کل، و تمامیت سرنوشتشان را به هم وابسته بدانند.
۵- ۴- محدودیتهای تحقیق
هر تحقیق علمی متأثر از برخی محدودیتها میباشد و این مطالعه نیز از این امر مستثنی نیست. این محدودیتها شامل:
جهت گردآوری داده ها و اطلاعات فقط از ابزار پرسشنامه استفاده شده که ممکن است اطلاعات جمعآوری شده ناقص باشد.
ابزار هنجاریابی شده جهت سنجش هوش معنوی در دسترس نبوده و از ابزار خودگزارشی استفاده شده است.
بعضی از تکمیل کنندگان پرسشنامه، سوالات پرسشنامه را به دقت مطالعه نمیکنند و احساس اجبار در پاسخگویی به پرسشنامه را دارند.
مقطعی بودن تحقیق و استفاده از طرح همبستگی برای نشان دادن رابطه بین متغیرها محدودیت دیگر این مطالعه میباشد.
علیرغم ذکر محرمانه بودن پاسخهای پرسشنامه، بعضی از پاسخگویان با صداقت و اطمینان به سوالات پاسخ نمیدهند.
۵-۵- پیشنهادات برای تحقیقات آینده
قبل از توزیع پرسشنامه به پاسخگویان اطمینان کامل داده شود که تحقیق یک تحقیق علمی بوده و جوابها محرمانه خواهد ماند.
جهت گردآوری داده ها و اطلاعات برای دستیابی به نتایج دقیقتر بهتر است غیر از پرسشنامه ، از روش های دیگر مانند مصاحبه نیز استفاده گردد.
از پاسخگویان درخواست شود، زمانی که فرصت و حوصله پاسخگویی را دارند اقدام به تکمیل پرسشنامه نمایند.
پیشنهاد میشود پژوهشهای آتی با عنوان این تحقیق برای تمام معلمان مقاطع تحصیلی مختلف و اساتید موسسات آموزش عالی صورت گیرد.
پیشنهاد میگردد رابطه هوش معنوی با سایر مفاهیم از قبیل عدالت سازمانی، عملکرد سازمانی، رهبری تحول آفرین و… بررسی شود.
منابع
منابع فارسی
اسماعیلی، ناصر، ۱۳۸۶، بررسی مفهوم و مؤلفه های هوش معنوی وساخت ابزاری برای سنجش آن در بین دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی، پایان نامه کارشناسی ارشد.
افروز، غلامعلی، هومن، حیدر علی و محمودی، نسرین، ۱۳۸۸، بررسی عملی بودن، اعتبار، روایی و نرم یابی پرسشنامه هوش معنوی در دانشجویان، مقاله علمی- پژوهشی، تهران.
۳امین، سید حسن، ۱۳۷۶، وحدت وجود درفلسفه و عرفان اسلامی، چاپ اول، تهران، نشر بعثت.
بهشتی، نورالدین، ۱۳۹۱، بررسی رابطه بین رهبری تحول آفرین با تعهد سازمانی معلمان مقطع متوسطه شهرستان گرمی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی.
پاتو، مژگان، ۱۳۸۶، بررسی رابطه بین عمل به باورهای دینیو بهزیستی ذهنی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، مقاله ارائه شده در چهارمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، دانشگاه شیراز.
جعفری، علی اکبر، ۱۳۸۶، رابطه میزان دینداری و به کارگیری مقابله مذهبی با میزان اضطراب و افسردگی قبل و بعد از عمل جراحی در بیماران بستری، چکیده مقالات دومین همایش سراسری نقش دین در بهداشت روان، تهران، نشر آفتاب گرافیک.
چاری، مسعود، ملک، وحید رضا، ذبیحی دان، سحر و کشتکاران،کتایون، ۱۳۸۹، پیش بینی شادی بر اساس مؤلفه های هوش معنوی، خلاصه مقالات اولین همایش کشوری عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران.
حیدری تفرشی، غلامحسین، دریابگیان، آرزو، ۱۳۹۰، بررسی رابطه بین رضایت شغلی، تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان یک شرکت نیمه خصوصی، فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی،سال سوم، شماره ۱٫