۳-۳-۳ عملیات استخراج
برای استخراج رنگ ابتدا مقدار ۲۰% پودر روناس را به همراه متانول و اسید استیک برای تنظیمpH بر روی ۵_/۴ تا ۵ در ۵۰ :۱ L:G طبق جدول (۳- ۴) به مدت ۲ ساعت در دمای ۹۰درجه سانتی گراد در دستگاه مافوق صوت قرار گرفت. پس از سرد شدن، برای گرفتن ناخالصی ها از صافی عبور داده شد (شکل ۳- ۱). سپس عملیات تغلیظ انجام گرفت. بعد غلیظ شدن محلول بدست آمده در مجاورت هوا خشک شده و به پودر تبدیل شد.

شکل ۳- ۱٫منحنی استخراج رنگ از رنگزای وسمه
جدول۳- ۴٫مواد مورد نیاز جهت استخراج رنگ از ریشه روناس

برای رنگرزی پشم و به دست آوردن طیف های مختلف رنگی از این پودر استخراج شده در غلظت های مختلف: ۴۰%، ۶۰% و ۸۰% استفاده شد. همچنین به منظور به دست آوردن طیف های مختلف رنگی و ثبات بیشتر نمونه ها، علاوه بر تغییر مقدار عصاره، از تغییر دندانه نیز استفاده شده است .
۳- ۳- ۴ دندانه کردن کالای پشمی
در پژوهش حاضر همانطور کی طی آزمایشات قبلی گفته شد از روش پیش دندانه و چهار دندانه زاج سفید، کلرید قلع، سولفات مس و دی کرومات پتاسیم استفاده شد.
روش کار طبق شکل (۳- ۲) به این صورت بود که ۲ گرم کالای پشمی را در حمام حاوی ۳/۰ گرم دندانه و ۵۰ :۱ L:G در دمای ۴۰ درجه سانتی گراد وارد کرده و به مدت ۱۵ دقیقه دمای حمام را به ۶۰ درجه سانتی گراد رسانده و در آن دما به مدت ۴۵ دقیقه نگه داشته، سپس برای از بین رفتن دندانه های سطحی کالاها با آب شستشوی سطحی داده شدند. (برای تمامی دندانه ها از روش فوق استفاده شد).
شکل ۳- ۲٫ منحنی دندانه کردن کالای پشمی
۳- ۳- ۵ رنگرزی پشم با روناس به روش متداول و به کمک امواج مافوق صوت
برای رنگرزی کالاهای دندانه شده با پودر روناس عصاره گیری شده برای هر یک از نمونه های دندانه شده با دندانه های مختلف یکبار در شرایط متداول و یکبار در شرایط مافوق صوت رنگرزی انجام شد.
در گروه اول از ۴۰% روناس عصاره گیری شده برای چهار دندانه عنوان شده استفاده شد و در هر دندانه یکبار به کمک امواج مافوق صوت و یکبار به روش معمول رنگرزی شدند.
در گروه دوم و سوم نیز به ترتیب از ۶۰% و ۸۰% پودر روناس مورد استفاده قرار گرفت و در هر گروه مانند گروه اول رنگرزی با هر چهار دندانه و هر دندانه یکبار به دو روش فوق انجام گرفت.
برای رنگرزی، ۲ گرم کالای دندانه شده در حمام های حاوی غلظت های مورد نظر پودر روناس،۵۰ :۱ L:G و۵- ۵_/۴ pH= که با اسید استیک تنظیم شده بود، مطابق با شکل (۳- ۳) در دمای ۴۰ وارد شده و به مدت ۲۰ دقیقه به ۸۰ درجه سانتی گراد رسانده و بعد از گذشت ۶۰ دقیقه در آن دما کالاها از حمام خارج شده با آب شستشو شده و در مجاورت هوا خشک شدند.
شکل ۳- ۳٫ منحنی رنگرزی با رنگزای روناس
نکته۱: به دلیل ته نشینی رنگ در حمام رنگرزی و امکان نایکنواختی کالا ،گاهی کالاها، در دو روش هم زده شدند.
نکته ۲: مقدار به جا مانده رنگ در پساب حمام رنگرزی بیشتر از حمامی است که با پودر استخراج نشده می باشد اما قدرت رنگی کالاهایی که با پودر عصاره گیری شده رنگرزی شده اند بیشتر است. همچنین با پساب به جا مانده می توان کالای دندانه شده دیگری را رنگرزی کرد که از ثبات های خوبی نیز برخوردارند.
جدول ۳- ۵٫کد گذاری نمونه های رنگرزی شده با رنگزای روناس