چکیده
بنگاهها به منظور اجرای پروژه های سودآور و دستیابی به حداکثر بازدهی در جهت افزایش منافع سهامداران خود، از منابع مالی مختلف بهره میگیرند. به طور کلی هدف اصلی شرکتها و مؤسسات انتفاعی کسب سود بیشتر و به دنبال آن افزایش ثروت سهامداران، قیمت سهام و در نهایت ارزش شرکت میباشد. یکی از راه های کسب سود و ارزش برای شرکتها انتخاب روش مناسب تأمین مالی است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر ابزارهای تأمین مالی بر ارزش شرکت میباشد. تعداد فرضیه های مورد آزمون در این پژوهش ۱۲ فرضیه است که در این بین ۲ فرضیه اصلی و ۱۰ فرضیه فرعی میباشد. این پژوهش از نظر نوع، همبستگی و پیمایشی و از نظر هدف، کاربردی میباشد. روش نمونهگیری در این پژوهش تصادفی ساده و نمونهی آماری این پژوهش برای شش صنعت تجهیزات، صنایع غذایی، صنایع شیمیایی، محصولات غیر فلزی، نقلیهی موتوری و فلزات سنگین، انتخاب شده است. روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن و با بهره گرفتن از تحلیل رگرسیون چند متغیره میباشد. یافته های این پژوهش حاکی از تأیید رایطهی تمام روش های تأمین مالی کوتاهمدت و بلندمدت با ارزش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بین سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۱ میباشند.

کلیدواژه: ابزارهای تأمین مالی کوتاهمدت، ابزارهای تأمین مالی بلندمدت، ارزش شرکت، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران.
فصل اول
کلیات پژوهش
۱–۱ مقدمه
بنگاهها به منظور اجرای پروژه های سودآور و دستیابی به حداکثر بازدهی در جهت افزایش منافع سهامداران خود، از منابع مالی مختلف بهره می گیرند. توانایی بنگاه ها در مشخص نمودن منابع داخلی یا خارجی برای فراهم کردن سرمایه از عوامل اصلی رشت و پیشرفت آنها محسوب می شود. توانایی یک بنگاه در دسترسی به تأمین مالی خارجی عاملی کلیدی در توسعه، رشد و بقای آن است(رمضانی، ۱۳۸۳). دسترسی بنگاه ها به تأمین مالی خارجی قدرت رقابت پذیری آنها را افزایش میدهد. به علاوه، دسترستی به منابع مالی به طور قابل توجهی رشد بنگاه را تسهیل میکند. اشاره می کنند که محدودیت های اعتباری تأثیر منفی بر مخارج نوآوری و سرمایه گذاری دارند؛ دسترسی به مناب مالی تأثیر مثبتی بر رشد بنگاه دارد. بر این اساس، یکی از مهمترین تصمیمات مالی، نحوه تأمین مالی بنگاه های اقتصادی است که نقش بسزایی در استمرار و رشد سودآوری آنها دارد( نجفی، ۱۳۸۵). توانایی بنگاه ها در دستیابی به منابع مالی داخل و خارج از بنگاه به منظور سرمایه گذاری و اجرای طرح های توسعه ای آن از عوامل اصلی رشد و سودآوری محسوب می شود. شرکتها اغلب هنگامی که به منابع مالی جدید نیاز دارند، یا از طریق بهره گیری از منابع داخلی بنگاه اعم از سود انباشته و ذخایر، نیاز خود را مرتفع می سازند. یا از طریق دریافت وام و اعتبارات از بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری و یا انتشار سهام و سایر انواع اوراق بهادار بدهی و سرمایهای. البته عامل مهم در تصمیم گیری بنگاه ها هزینه تأمین مالی می باشد. تأمین مالی داخلی هیچ گونه هزینه ای برای بنگاه ها دربر نداشته و می تواند در بلندمدت بنگاه را بر افق های فراتری از سودآوری برساند( مؤمنی، ۱۳۸۹).
۱-۲ بیان مسأله
مؤسسات و بنگاههای اقتصادی به ویژه فعالان در بخش صنعت، برای ادامهی حیات و فعالیتهای تولیدی خود و همچنین توسعهی فعالیتها، به سرمایه های کلان نیاز دارند. همچنین، این مؤسسات و بنگاههای اقتصادی برای تأمین سرمایهی مورد نیاز خود وابستگی شدیدی به بازارهای مالی دارند(کوربت و جنکینسون^[۱]،۲۰۰۵). نقش این بازارها در اختیار گذاشتن سرمایه های لازم برای مؤسسات و شرکتها است. یکی از نکات اساسی مورد توجه مدیران مالی بنگاههای اقتصادی، روشها و میزان تامین مالی است(بریلید و میرز^[۲]،۲۰۰۹). انواع منابع تأمین مالی در کشور به دو دستهی منابع مالی بدون هزینه و منابع مالی با هزینه تقسیمبندی میشود. منابع مالی بدون هزینه شامل پیش دریافت از مشتریان، بستانکاران تجاری، سود سهام پرداختنی و هزینه های پرداختنی است. منابع مالی با هزینه به دو دستهی منابع داخلی (سود انباشته) و منابع خارجی (تسهیلات کوتاه مدت و بلندمدت و انتشار سهام جدید) تقسیم میشود(میرز^[۳]، ۲۰۰۸). به طور کلی هدف اصلی شرکتها و مؤسسات انتفاعی کسب سود بیشتر و به دنبال آن افزایش ثروت سهامداران، قیمت سهام و در نهایت ارزش شرکت میباشد(هالسی^[۴]، ۲۰۱۰). یکی از راه های کسب سود و ارزش برای شرکتها انتخاب روش مناسب تأمین مالی است(پنمان^[۵]، ۲۰۰۹). در سالهای اخیر روش های تأمین مالی بهدلیل مزایایی که داشته است، نظر مدیران مالی شرکتها و مؤسسات تجاری را به خود جلب کرده است( فرناندز^[۶]، ۲۰۱۱). بنابراین در این پژوهش، تأثیر روش های تأمین مالی بر شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد مطالعه و بررسی قرار میگیرد، و با توجه به مزایایی که روش های تأمین مالی در این حیطه دارد، به دنبال این پرسش هستیم که آیا این روشها تأثیری بر ارزش شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادرا تهران دارند یا خیر؟
۱–۳ اهمیت موضوع
شرکتها برای اجرای پروژه های سرمایهگذاری سودآور در دسترس، تسویهی بدهیهای موعد رسیده، افزایش سرمایه در گردش و پرداخت سود به سهامداران به منابع مالی متعددی دسترسی دارند. این منابع، وجوه نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی و فروش داراییها (به عنوان منابع درون سازمانی تأمین مالی)، استقراض وام بانکی، انتشار اوراق مشارکت و انتشار سهام جدید (به عنوان منابع برون سازمانی تأمین مالی) را شامل می شوند. توانایی شرکتها در تعیین منابع مالی مناسب و تصمیمگیری صحیح در این خصوص از عوامل اصلی موفقیت شرکت به شمار میرود( لطفی، ۱۳۸۵). مهمترین هدفی که مدیریت در زمان انتخاب روش تأمین مالی باید توجه کند، افزایش ثروت سهامداران میباشد. یعنی با در نظر گرفتن هزینه هر یک از منابع مختلف تأمین مالی و آثار آن بر روی بازده و ریسک شرکت منابعی را انتخاب کند که باعث به حداقل رساندن هزینه های تأمین مالی گردد. ترکیب مناسب منابع تأمین مالی با خصوصیاتی همچون هزینه سرمایه اندک و نرخ بازده بیشتر همراه است(مؤمنی، ۱۳۸۹). بررسی مطالعات پیشین نشان میدهد اکثر مطالعات روش های تأمین مالی و تاثیرآن بر بازده روی مواردی چون ارتباط بین گزینش منابع تأمین مالی و بازده شرکتها، ارجحیت منابع برون سازمانی تأمین مالی به منابع درون سازمانی و یا برعکس، رسیدن به یک ساختار مطلوب سرمایه و ارتباط بین ساختار سرمایه و ریسک تأکید داشتهاند. با توجه به توضیحات ارائه شده و با توجه به اینکه از جمله کاربردیترین منابع برون سازمانی تأمین مالی در میان شرکتهای فعال در بورس تهران، وام بانکی و افزایش سرمایه است. وظایف اصلی مدیریت مالی، تصمیمگیری در ارتباط با تأمین مالی، سرمایه گذاری و تقسیم سود است( پنمان^[۷]، ۲۰۰۹). هر یک از این تصمیمات در رابطه با هدف شرکت است و تصمیمگیری در زمینهی ترکیب مطلوب این سه مورد، حداکثر کنندهی ارزش شرکت برای سهامداران است. بنابراین، شناسایی اولویت روش های تأمین مالی و عوامل تأثیرگذار بر آنها و انتخاب روش های مناسب در راستای به حداکثر رسانیدن ثروت سهامداران از اهمیت زیادی برخوردار است( چنگ^[۸]، ۲۰۰۹).
۱-۴اهداف تحقیق
۱-۴-۱ هدف اصلی ۱: شناخت رابطه بین روش های تامین مالی کوتاه مدت و ارزش شرکت
۱-۴-۱-۱ اهداف فرعی
۱-۴-۱-۱-۱ شناخت رابطه بین تأمین مالی از طریق اعتبارات تجاری و ارزش شرکت .
۱-۴-۱-۱-۲ شناخت رابطه بین تأمین مالی از طریق وام های بانکی کوتاه مدت و ارزش شرکت .
۱-۴-۱-۱-۳ شناخت رابطه بین تأمین مالی از طریق پیش دریافتهای کوتاه مدت و ارزش شرکت .
۱-۴-۱-۱-۴ شناخت رابطه بین تأمین مالی از طریق ذخیره مالیات بر درآمد و ارزش شرکت .
۱-۴-۱-۱-۵ شناخت رابطه بین تأمین مالی از طریق اعتبارات غیرتجاری (سایر اسناد و حسابهای پرداختنی) و ارزش شرکت.
۱-۴-۱-۱-۶ شناخت رابطه بین تأمین مالی از طریق سود سهام پیشنهادی پرداختنی و ارزش شرکت.
۱-۴-۱ هدف اصلی۲: شناخت رابطه بین روش های تأمین مالی میانمدت وبلندمدت وارزش شرکت
۱-۴-۱-۲ اهداف فرعی
۱-۴-۱-۲-۱ شناخت رابطه بین تأمین مالی از طریق وام های بلند مدت و ارزش شرکت .
۱-۴-۱-۲-۲ شناخت رابطه بین تأمین مالی از طریق ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان و ارزش شرکت .
۱-۴-۱-۲-۳ شناخت رابطه بین تأمین مالی از طریق انتشار سهام عادی و ارزش شرکت .
۱-۴-۱-۲-۴ شناخت رابطه بین تأمین مالی از طریق اندوخته قانونی و ارزش شرکت .
۱-۵ فرضیات تحقیق
۱-۵-۱ فرضیه اصلی اول: بین روش های تامین مالی کوتاه مدت و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد
۱-۵-۱-۱ فرضیه های فرعی
۱-۵-۱-۱-۱ بین تأمین مالی از طریق اعتبارات تجاری و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۵-۱-۱-۲ بین تأمین مالی از طریق وام های بانکی کوتاه مدت و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۵-۱-۱-۳ بین تأمین مالی از طریق پیش دریافتهای کوتاه مدت و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۵-۱-۱-۴ بین تأمین مالی از طریق ذخیره مالیات بر درآمد و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۵-۱-۱-۵ بین تأمین مالی از طریق اعتبارات غیرتجاری (سایر اسناد و حسابهای پرداختنی) و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۵-۱-۱-۶ بین تأمین مالی از طریق سود سهام پیشنهادی پرداختنی و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۵-۲ فرضیه اصلی دوم: بین روش های میان مدت و بلند مدت تامین مالی و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد
۱-۵-۲-۱ فرضیه های فرعی
۱-۵-۲-۱-۱ بین تأمین مالی از طریق وام های بلند مدت و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۵-۲-۱-۲ بین تأمین مالی از طریق ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۵-۲-۱-۳ بین تأمین مالی از طریق انتشار سهام عادی و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۵-۲-۱-۴ بین تأمین مالی از طریق اندوخته قانونی و ارزش شرکت رابطه معنادار وجود دارد.
۱-۶ مدل مفهومی تحقیق
روش تأمین مالی کوتاه مدت:
۱- اعتبارات تجاری
۲- وام های بانکی کوتاه مدت
۳- پیش دریافتهای کوتاه مدت
۴- ذخیره مالیات بر درآمد
۵- اعتبارات غیرتجاری (سایر اسناد و حسابهای پرداختنی)