۷-۱-۳-تعریف مفهومی صفات شخصیتی:
شخصیت از صفات یا ویژگی هایی تشکیل می شود که به تفاوت های فردی در رفتار،ثبات رفتار در طول زمان و تداوم رفتار در موقعیت های گوناگون می انجامد.این صفات می توانند منحصر به فرد باشند،در برخی گروه ها مشترک باشند،یا کل اعضاء گونه در آن سهیم باشند،ولی الگوهای آنها در فرد تفاوت دارند(فیست و فیست،ترجمه سیدمحمدی،۱۳۸۶).
تعریف نظری هریک از صفات شخصیتی:
روان رنجور خویی: به تمایل فرد به تجربه هیجانات منفی از قبیل اضطراب،افسردگی و خشم برمی گردد.
برون گرایی: به تمایل فرد به پرانرژی،شاد و معاشرتی بودن اطلاق میشود.
باز بودن به تجربه: به تمایل فرد به غیرسنتی و تخیلی بودن و علاقه مندی به هنر اشاره می کند.
توافق : به تمایل فرد به اعتمادورزی،کمک کنندگی و بخشندگی اشاره دارد.
مسئولیت پذیری: به تمایل فرد به قابل اعتماد بودن،کوشا و منظم بودن اطلاق می شود(اکسی[۴۳]،۲۰۰۴،به نقل از عمارتی،۱۳۹۰).
۷-۱-۴-تعریف عملیاتی صفات شخصیتی:
منظور از صفات شخصیتی در پژوهش حاضر نمره ای است که فرد از اجرای پرسشنامه شخصیت NEO-FFIبدست می آورد.
۷-۱-۵- تعریف مفهومی ابعاد کمال گرایی:
کمال گرایی یک ویژگی شخصیتی است که با تلاش برای رسیدن به بالاترین درجه و تعیین استانداردهای بسیار بالا برای عملکرد همراه با ارزیابی انتقادی بیش ازحد مشخص می شود(فلت و هویت[۴۴]،۲۰۰۲).
۷-۱-۶-تعریف عملیاتی ابعاد کمال گرایی:
کمال گرایی در این پژوهش نمره ای که با بهره گرفتن از پرسشنامه مقیاس جدید کمال گرایی که توسط هیل و همکاران(۲۰۰۴) تهیه شده منظور می گردد.
۷-۱-۷-تعریف مفهومی خودکارآمدی:
باورهای خودکارآمدی به تغییرات انگیزش،شناختی و رفتاری و افزایش تنظیم هیجان و عملکرد روانی-اجتماعی فرد مربوط می شود(بندورا،۱۹۷۷).
۷-۱-۸ -تعریف عملیاتی خودکارآمدی:
منظور از خودکارآمدی در پژوهش حاضر نمره ای است که فرد از اجرای پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر و مادوکس(۱۹۸۲) بدست می آورد.
۲-۱- مقدمه
فصل دوم:
پیشینه پژوهش
این فصل از دو بخش تشکیل می شود که شامل الف) پیشینه نظری متغیرهای اضطراب اجتماعی، صفات شخصیتی، ابعاد کمال گرایی و خودکارآمدی و ب) پیشینه تجربی پژوهش که شامل مروری بر تحقیقات انجام شده در رابطه با متغیرهای پژوهش می باشد.
۲-۲- مبانی نظری متغیرهای پژوهش
۲-۲-۱- اضطراب اجتماعی
مفهوم فوبی اجتماعی، اواخر دهه ۶۰ مطرح شد. اختلال اضطراب اجتماعی نیز با عنوان اختلال های فوبیک از اوایل دهه ۸۰ وارد متون علمی شد. در میانه دهه ۸۰ از اختلال اضطراب اجتماعی با عنوان اختلال اضطراب غفلت شده یاد کردند. از آن پس تحولات زیادی در خصوص این اختلال رخ داده است. هم اکنون توافق عموم با عنوان اختلال اضطراب اجتماعی بوده است تا این عنوان گویای تمایز و فراگیر بودن این اختلال و دلالتی بر آسیب زا بودن این اختلال باشد (محمدی و همکاران، ۱۳۹۲).
اضطراب اجتماعی با ترس افراطی از تحقیر[۴۵] و خجالت[۴۶] مشخص می شود(استین و استین[۴۷]،۲۰۰۸).در پنجمین طبقه بندی اختلالات روانی(DSM5،۲۰۱۳،ترجمه سیدمحمدی)،ملاک های تشخیصی زیر برای اضطراب اجتماعی در نظر گرفته شده است:
۱٫ترس یا اضطراب محسوس در مورد یک یا چند موقعیت اجتماعی که در آن ها فرد با احتمال بررسی دقیق دیگران مواجه شود.از جمله نمونه های آن عبارتند از: تعاملات اجتماعی(مانند گفتگو داشتن، ملاقات با افراد نا آشنا)، مورد مشاهده قرار گرفتن(مانند خوردن و نوشیدن) و عمل کردن جلوی دیگران (مانند ایراد سخنرانی).
۲٫فرد می ترسد که طوری عمل کند یا نشانه های اضطراب بروز دهد که به صورت منفی ارزیابی شوند(یعنی، خجالت آور یا تحقیرآمیز باشند؛ به طرد یا دلخوری دیگران منجر شوند.
۳٫موقعیت های اجتماعی تقریبا همیشه ترس یا اضطراب را برانگیخته می کنند.
۴٫از موقعیت های اجتماعی اجتناب می شود یا این موقعیت های با ترس یا اضطراب شدید تحمل می شوند.
۵٫ترس یا اضطراب با تهدید واقعی که توسط موقعیت های اجتماعی ایجاد می شود و با زمینه اجتماعی-فرهنگی بی تناسب است.
۶٫ترس،اضطراب،یا اجتناب مداوم است، معمولا شش ماه یا بیشتر ادامه می یابد.
۷٫ترس، اضطراب، یا اجتناب ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کند.
-
- ترس، اضطراب،یا اجتناب ناشی از تاثیرات فیزیولوژیکی مواد (مثل سوء مصرف مواد مخدر،دارو) یا بیماری جسمانی دیگر نیست.
-
- ترس، اضطراب، یا اجتناب با نشانه های اختلال روانی دیگر، مانند وحشتزدگی،اختلال بدشکلی بدن، یا اختلال طیف اوتیسم بهتر توجیه نمی شود.
۱۰٫اگر بیماری جسمانی دیگری (مثل بیماری پارکینسون، چاقی، بدشکلی ناشی از سوختگی ها یا جراحت) وجود داشته باشد،ترس،اضطراب،یا اجتناب آشکارا نامربوط یا بیش از حد است.
۲-۲-۲- ویژگی های اختلال اضطراب اجتماعی
ویژگی اصلی اختلال اضطراب اجتماعی، ترس یا اضطراب محسوس یا شدید از موقعیت های اجتماعی است که در آن ها ممکن است فرد مورد بررسی دقیق دیگران قرار بگیرد(DSM5،۲۰۱۳،ترجمه سیدمحمدی).افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی از موقعیت هایی چون سخنرانی در حضور دیگران،ترس بسیار دارند.آنها می ترسند کاری انجام دهند یا چیزی بگویند که شرمنده شوند،می ترسند که ذهنشان تهی شود، نگرانند که نتوانند به سخنرانی ادامه دهند، مطلب بی معنی یا احمقانه ای بگویند.حتی اگر ترس های این افراد تایید نشود و عملکرد آنها به آرامی صورت گیرد،نسبت به توانایی خود در عملکرد مناسب در این موقعیت ها تردید دارند، در نتیجه می ترسند که دیگران در آینده توقع بیشتری از آنها داشته باشند(استین و همکاران،۱۹۹۶؛به نقل از عبدالمحمدی،۱۳۸۹).افراد مبتلا به این اختلال می دانند که ترسشان غیرمنطقی است، با این حال نمی توانند جلوی نگرانی خود را از اینکه دیگران مشغول بررسی دقیق آنها هستند،بگیرند.با اینکه افرا مضطرب اجتماعی به صورت افراطی از این موقعیت ها اجتناب می کنند، اما موقعیت هایی وجود دارند که در آن ها چاره ای ندارند. وقتی این حالت روی می دهد،در اثر اضطراب ناتوان می شوند (بهرامی،۱۳۹۰). موقعیت های اجتماعی تقریبا همیشه ترس یا اضطراب ایجاد می کنند.بنابراین، فردی که فقط گاهی در موقعیت های اجتماعی مضطرب می شود،مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی تشخیص داده نخواهد شد(DSM5،۲۰۱۳،ترجمه سیدمحمدی).
۲-۲-۳-شیوع اختلال اضطراب اجتماعی
برآورد شیوع ۱۲ماهه اختلال اضطراب اجتماعی برای ایالات متحده تقریبا ۷درصد است.برآوردهای شیوع کمتر از ۱۲ماهه در خیلی از مناطق دنیا با بهره گرفتن از ابزار تشخیصی یکسان،پیرامون۵/۰ تا ۰/۲ درصد است؛شیوع توسط در اروپا ۳/۲ درصد است.میزان شیوع ۱۲ماهه در کودکان و نوجوانان با میزان شیوع در بزرگسالان برابر است.میزان شیوع با افزایش سن کاهش می یابد.در مجموع،میزان اختلال اضطراب اجتماعی در کل جمعیت،در زنان بالاتر از مردان است(با نسبت احتمال ۵/۱ تا ۲/۲)،و تفاوت جنسیت در شیوع،در نوجوانان برجسته تر از جوانان است(DSM5،۲۰۱۳،ترجمه سیدمحمدی).
۲-۲-۴- شکل گیری و روند اختلال اضطراب اجتماعی
سن متوسط هنگام شروع اختلال اضطراب اجتماعی در ایالات متحده ۱۳سالگی است و ۷۵درصد افراد،سن شروع ۸تا۱۵ سال دارند.در تحقیقات آمریکایی و اروپایی،معلوم شده است که این اختلال گاهی از سابقه کودکی بازداری یا کم رویی اجتماعی پدیدار می شود.شروع می تواند در اوایل کودکی نیز باشد.شروع اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است بعد از تجربه استرس زا یا خجالت آور باشد(مثل مورد قلدری قرار گرفتن،استفراغ کردن در طول سخنرانی در انظار).یا ممکن است پنهان باشد و به کندی ایجاد شود.اولین شروع در بزرگسالی نسبتا نادر است و به احتمال زیاد بعد از واقعه استرس زا یا خجالت آور یا پس از تغییرات زندگی که به نقش های اجتماعی تازه نیاز دارند روی می دهد(مثل ازدواج کردن با فردی از طبقه اجتماعی متفاوت،دریافت ترفیع شغلی).این اختلال ممکن است بعد از ازدواج فردی که از قرار ملاقات گذاشتن می ترسد،کاهش یابد و بعد از طلاق دوباره پدیدار شود.در بین افرادی که برای مراقبت بالینی مراجعه می کنند،این اختلال گرایش دارد به اینکه خیلی بادوام باشد(DSM5،۲۰۱۳،ترجمه سیدمحمدی).
۲-۲-۵- مدل های سبب شناسی اختلال اضطراب اجتماعی
۲-۲-۵-۱- مدل شناختی مدل شناختی کلارک و ولز [۴۸]
بر اساس مدل شناختی کلارک و ولز افراد به سه دسته باور معتقدند: