۷)خودکنترلی:این متغیر به وسیله پرسشنامه و با طیف لیکرت پنج گزینه ای اندازه گیری اندازه گیری میشود. شاخصهای اندازه گیری این متغیر عبارتند از ارائه خدمات بدون واسطه،کنترل حسابهای مالی شخصی.( Shu-Hsum etal, 2012).
۸)تداوم استفاده از فناوری: این متغیر به وسیله پرسشنامه و با طیف لیکرت پنج گزینه ای اندازه گیری میشود. شاخصهای اندازه گیری این متغیر عبارتند از تجهیزات به روز، امکانات فیزیکی جذاب ،ایجاد اعتماد به نفس در مشتریان و غیره.( Shu-Hsum etal, 2012).
۱-۸ قلمرو تحقیق
۱-۸-۱ قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی تحقیق در حوزه رفتار سازمانی و بانکداری الکترونیک قرار دارد که در زمینه آن به بررسی روابط بین متغیرهای فناوری خویش خدمت ،ارزش مشتری، آمادگی پذیرش مشتری، استفاده آسان ،سودمندی، هزینههای کاهش، خودکنترلی، تداوم استفاده از فناوری پرداخته میشود.
۱-۸-۲ قلمرو مکانی
قلمرو مکانی تحقیق شعب بانک تجارت شهر رشت میباشد.
۱-۸-۳ قلمرو زمانی
قلمرو زمانی تحقیق بهار و تابستان ۱۳۹۴ میباشد.
فصل دوم
ادبیات تحقیق
بخش اول
فناوری خویش خدمت
۲-۱-۱ مقدمه
توسعه شگفت انگیز فناوری اطلاعات و گسترش آن به بازارهای پولی و بانکی جهان، علاوه بر تسهیل امور مشتریان بانکها، روشهای جاری بانکداری را متحول و دگرگون ساخته است. با رشد روزافزون معاملات تجارت الکترونیک در سطح جهان و نیاز تجارت به حضور بانک جهت نقل و انتقال منابع مالی، بانکداری الکترونیک به عنوان بخشی تفکیک ناپذیر از تجارت الکترونیک و دارای نقشی اساسی در اجرای آن است. به جرأت میتوان گفت بدون بانکداری الکترونیک ، تجارت الکترونیک نیز محقق نخواهد شد. سرعت توسعه صنعت انفورماتیک ، باعث ایجاد تغییرات عمده ای در شکل پول و سیستمهای انتقال منابع در عرصه بانکداری گردیده و مفاهیم جدیدی را به عنوان پول الکترونیک و انتقال الکترونیکی آن ارائه نموده است. این دو مفهوم ایجاد کننده نوع جدیدی از بانکداری ، تحت عنوان (بانکداری الکترونیک) میباشند.هم اکنون، در اکثر کشورهای پیشرفته ، بانکها خدمات درون خطی بانکی را جهت مشتریان خود از طریق اینترنت فراهم آورده اند و مشتریان بدون نیاز به حضور در بانک، غالب کارهای بانکی خود را با اتصال به صفحه اصلی ویژه بانکها و با بهره گرفتن از رمز مخصوص خود انجام میدهند.(Ho & Co, 2008).
با توجه به موج جهانی شدن، بسیاری از مفاهیم و تعاریف در زندگی اجتماعی – اقتصادی بشر امروز تغییر کرده اند افراد هر جامعه بسیار سهل و آسان به اطلاعات دسترسی دارند. تغییراتی که به واسطه ظهور اینترنت یا به طور اعم فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی یکایک افراد جوامع مختلف ایجاد شده، باعث گردیده که سرعت نشر مفاهیم، فناوری نوین و نیز خدمات تازه افزایش چشمگیری یابند. در این بین تجارت الکترونیکی به عنوان موتور محرکه اقتصاد محور قرن بیست و یکم از جایگاهی ممتاز برخوردار است. از مهمترین مولفههای اثر گذار در عینیت یافتن تجارت الکترونیکی، مبادلات مالی است. با رشد سریع اینترنت ، بانکداری آنلاین نقش بسیار مهم و اساسی در پرداختهای الکترونیکی پیدا کرده و در حقیقت بستر مناسبی را برای تراکنشهای مالی ایجاد نموده است.(Ming, 2009).
بانکها به عنوان بزرگترین نهادهای مالی هر کشور نقش مهمیرا در بازارهای پولی و مالی و نیز در جلب و تشویق مردم به پس انداز ، جمع آوری سرمایههای کوچک و به کار انداختن آنها در رشتههای تولیدی و خدماتی ایفا مینمایند. در سالهای اخیر صنعت بانکداری به دلیل تغییر و تحولات عمده ای که در زمینههای فناوری و توسعه ی ارتباطات به وجود آمده ، تغییرات چشمگیری داشته است. گسترش ارتباطات الکترونیک و دسترسی تعداد زیادی از مردم جهان به شبکه ی جهانی اینترنت، بستری مناسب برای برقراری مراوادت تجاری و اقتصادی فراهم نموده است.
این عوامل ، زمینه ای را برای تسهیل انجام امور تجاری و خرید و فروش ایجاد نموده که منجر به افزایش رقابت بین موسسات بانکی و غیربانکی گردیده است.
بنابراین ، فناوری خویش خدمت را میتوان به عنوان فراهم آورنده امکاناتی برای مشتریان، که بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک و با بهره گرفتن از واسطههای ایمن بتوانند به خدمات بانکی دسترسی یابند، تعریف نمود.از طرفی، پیاده سازی فناوری خویش خدمت در کشورها نیاز به هماهنگی و همراهی سایر سازمانهای اجرایی و حقوقی مرتبط با نظام بانکی دارد که بدون آنها، بانکها به تنهایی قادر نخواهند بود تا از فناوری جدید به طور کامل و شایسته ، در جریان امور خود بهره مند شوند.(Ming, 2009).
در این بخش برای دستیابی به مفهوم فناوری خویش خدمت پیش از هر چیز به تعریف فناوری خویش خدمت خواهیم پرداخت و متغیرهای مختلف را در آن تعریف مینماییم و سپس مفاهیمیهمچون فناوری خویش خدمت و اقسام آن را مطرح نموده و بعد از آن به مطالعه موضوعات پیرامون آن خواهیم پرداخت.
۲-۱-۲ تعریف فناوری خویش خدمت
گوش[۵] (۲۰۰۴) فناوری خویش خدمت را خدمت اطلاعاتی تعاملی تعریف میکند که از یک طرف اطلاعات مشتریان که از طریق فرایند خدمات الکترونیک جمع آوری شده است میتواند توسط تامین کنندگان این خدمات گردآوری و تجزیه و تحلیل شوند و به عنوان مبنایی برای خدمات سفارشی مشتریان مورد استفاده قرار گیرند و از طرفی دیگر تبادل خدمات الکترونیک و تحویل آنها برای مشتریان، میتواند از طریق مبادلهی اطلاعات با تامین کنندگان خدمت انجام شود.
زیتهامل[۶] (۲۰۰۰) معتقد است فناوری خویش خدمت همان خدمات تحت شبکه یا وب است که از طریق اینترنت تحویل مشتریان میشود.در فناوری خویش خدمت مشتریان از طریق فناوری، مثل وب سایتهایشان با تامین کنندگان خدمات تماس برقرار میکنند.( پوربابایی، ۱۳۸۷).
فناوری خویش خدمت یا سلف سرویس [۷]،به مجموعه فناورییهایی اطلاق میشود که در آن مشتری ،بدون نیاز به حضور خدمت رسانی به انجام فعالیتهای مورد نیاز و برطرف نمودن ضرورتهای خود میپردازد.شاید با بردن عنوان فناوری خویش خدمت اولین گزینه ای که به ذهن متبادر شود،رستورانهای سلف سرویس باشد. در این رستورانها، مشتریان بدون نیاز به ارائه درخواست خود مبنی بر نوع غذایی که سرو میکنند، خود اقدام به سرو غذاهای موجود مینمایند.مفهوم خویش خدمت در خدمات بانکی، مفهومیبسیار نزدیک به رستورانها دارد. با این تفاوت که مشتری، به برطرف سازی نیازهای خود که امور بانکی هستند میپردازد.چک کردن تراز مالی، واریز و انتقال وجه، پرداخت قبوض و… همگی از جمله مواردی است که یک فرد برای انجام آنها به بانک مراجعه مینماید. با توجه به گستردگی موارد استفاده خدمات خویش خدمت بانکها ، میتوان دستگاه های خودپرداز، بانک اینترنت و موبایل بانک را از جمله پرکاربردترین فناوری خویش خدمت دانست. خدمات فناوری خویش خدمت در بازار رقابتی ،چنانچه مسیری مستمر به سوی ارتقاء و تکامل را نپیماید، در پی از دست دادن ارزش و مزیت رقابتی و صرفههای اقتصادی (در مواجهه با انتظارات روزافزون مشتریان در سیمای میزان رضایت اعلانی و اظهاری آنها) به روایت سامانههای ثبت ماوقع بکارگیری خدمات،محکوم به زوال(در اثر کاهش ثمربخشی و میزان بکارگیری) است. فناوری خویش خدمت نوع جدیدی از بانکداری است که خدمات بانکی در آن با بهره گرفتن از محیطهای الکترونیکی صورت میگیرد.(Ho & Co, 2008).
۲-۱-۳ تاریخچه فناوری خویش خدمت
فناوری خویش خدمت نوع جدیدی از بانکداری است که خدمات بانکی در آن با بهره گرفتن از محیطهای الکترونیکی صورت میگیرد. این گونه فعالیت بانکی از سال ١٩٩١ و با همه گیر شدن اینترنت در تمامیدنیا رواج پیدا کرده است. گفته میشود اگر در جامعه ای فناوری خویش خدمت شکل بگیرد، باید به رونق تجارت الکترونیکی نیز امید بست، چون فناوری خویش خدمت خود پیش نیازی برای ورود به دنیای پررمز و راز تجارت الکترونیکی است. در فناوری خویش خدمت از ابزارهایی مانند دستگاههای خودپرداز، پایانههای فروشگاهی، کارت هوشمند، موبایل بانکینگ و بانکداری اینترنتی برای ارائه خدمات به مشتریان استفاده میشود. این امر منجر به تسریع روند مبادلات مالی و بانکی، رونق تجارت الکترونیک، رضایتمندی مردم و کاهش هزینههای بانکی میشود.البته در ایران هنوز به الفبای فناوری خویش خدمت نظم داده نشده است و ایران راه درازی برای توسعه فناوری خویش خدمت پیش روی خود دارد.( Ho & Co, ۲۰۰۸).
۲-۱-۴ الگوهای نظری فناوری خویش خدمت
۲-۱-۴-۱ سیستمهای فناوری خویش خدمت
این سیستمها در سه سطح به مشتریان سرویس دهی میکنند:
۱) اطلاع رسانی: این سطح فناوری خویش خدمت اینترنتی است.اطلاعات مربوط به خدمات و عملیات خود را از طریق شبکههای ارتباطی دولتی و خصوصی فراهم میکند.
۲) ارتباطات: این سطح امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتری را فراهم میآورد. ریسک این سطح در بانکداری الکترونیک بیشتر از سطح سنتی است.
۳)تراکنش: این سیستم متناسب با نوع اطلاعات و ارتباطات خود را از بالاترین میزان ریسک برخوردار است.در این سطح مشتری در یک ارتباط متقابل قادر است تا عملیاتی چون صورتحساب،صدور چک، انتقال وجه و ارائه ی صورتحساب را انجام دهد.
۲-۱-۴-۲ انواع فناوری خویش خدمت
فناوری خویش خدمت در سطح کلی:یکی از مهمترین هدفهای ذکر شده در فناوری خویش خدمت،رفع الزام مردم به مراجعه به شعب بانکها برای دریافت خدمات بانکی و مرتبط ساختن سامانه مرکز بانکها با یکدیگر از طریق سامانههای اتوماسیون عملیات بین بانکی است.برای استقرار این نوع بانکداری، وجود سامانههای اداری نظام قراردادی هستند که بانکها و دیگر موسسههای مالی برای تبادل سریع مبلغ بین بانکی از آن استفاده میکنند و توسط بانک مرکزی کشورها یا ائتلافی از بانکها و موسسههای مالی اداره میشوند.مبادلههای بانکی به دو گروه عمده زیر تقسیم میشوند:
۱)مبادلههایی که میباید در یک فاصله زمانی کوتاه(۱۰ تا ۱۵ دقیقه) انجام شوند. این مبادلهها از نوع مبادلههای بین بانکی فوری میباشند.
۲)مبادلههایی که انجام آنها در یک فاصله زمانی کوتاه ضرورت ندارد.این نوع مبادلهها برای هر بانک طی روز به صورت گروهی جمع آوری شده و در مقطع مناسبی در همان روز بین بانکها مبادله میشوند.
فناوری خویش خدمت درون بانکی:این نوع بانکداری ، شامل استفاده از سامانههای مکانیزه ای است که در درون شبکه یک بانک و به منظور تسهیل در انجام امور داخلی بانک ایجاد شده و ارتباط شعب، مناطق
و ادارههای یک بانک را برقرار کرده است.لازم به ذکر است که سامانههای زیر مجموعه بخش ادارهها، در بانکهای مختلف به گونههای متفاوتی دسته بندی شده اند و نمیتوان یک دسته بندی یکسان را برای آنها ارائه نمود.به طور کلی ، این سامانهها به سه دسته اصلی زیر تقسیم بندی میشوند:
۱)سامانههای شعب شامل سامانه ریالی و ارزی
۲)سامانههای موجود در شبکه
۳)سامانههای ادارهها(Eric & Nilsson, 2007).
۲-۱-۴-۲-۱ شاخههای فناوری خویش خدمت بر حسب نیازهای بازار فناوری خویش خدمت
۲-۱-۴-۲-۲ بانکداری اینترنتی
بانکداری اینترنتی زیر مجموعهای از فناوری خویش خدمت است که روی بستر اینترنت انجام میشود. فناوری خویش خدمت تراکنشی، برای تمایز استفاده از سرویسهای بانکی از منبع اطلاعاتی است. گاهی بانکداری اینترنتی به عنوان زیر مجموعهای از بانکداری کامپیوتری تعریف میشود که شامل بانکداری بر خط نیز محسوب میشود.
در مقایسه با بانکداری اینترنتی، بانکداری بر خط به تراکنشهای بانکی موجود در شبکههای بسته اطلاق میشود، سرویس فناوری خویش خدمت به دو شکل ارائه میشود. بانکهای سنتی، کانالهای سنتی و الکترونیکی را در هم تلفیق میکنند یا بانکهایی که فقط سرویسها و تولیداتشان را از طریق کانالهای توزیع الکترونیکی ارائه میدهند بدون اینکه شعبهای داشته باشند. این بانکها «بانکهای مجازی»، «بدون شعبه» یا «بانکهای فقط اینترنتی» نامیده میشوند( ۲۰۱۲ , Cho& Lai).
۲-۱-۴-۲-۳ فناوری خویش خدمت مبتنی بر تلفن همراه و فناوریهای مرتبط با آن
مطالب پایان نامه ها درباره تأثیر ابعاد فناوری خویش خدمت بر تداوم استفاده از ...