شکل(۴-۳) میزان اهمیت و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بین معیارها را نشان میدهد. محور افقی نمودار اهمیت معیارها و محور عمودی تأثیرگذاری یا تأثیرپذیری معیارها را نشان میدهد.
شکل۴- ۳ روابط علت و معلولی معیارها
همانگونه که نتایج شکل(۴-۳) نشان میدهد معیارهای حمایت مدیریت، فرهنگ کارکنان و مشوقها در نیمه مثبت نمودار که متعلق به عوامل علی است، قرار گرفته است. در نتیجه دارای تأثیرگذاری بالایی میباشند. سه معیار دیگر یعنی هزینه، زمان و ارتباطات در قسمت منفی نمودار قرار دارند که نشان از تأثیرپذیری بالای این عوامل است.
۴-۴-۲- اولویتبندی استراتژیهای مدیریت دانش با تکنیک ANP
در این بخش بر آن هستیم تا با بهره گرفتن از تکنیک ANP به اولویتبندی استراتژیهای مدیریت دانش میپردازیم. فرایند ANP دارای چهار گام اصلی است:
گام۱، ساخت مدل و ساختمند نمودن مدل: مسئله بایستی به طور واضح بیان شده و همانند یک شبکه به یک سیستم معقول تجزیه شود. ساختار را میتوان به وسیله نظرات افراد تصمیمگیرنده از طریق طوفان مغزی یا روشهای مناسب دیگر حاصل نمود. بر اساس ادبیات پژوهش و مطالعات مشابه و نظرسنجی از خبرگان مدل پژوهش به شرح شکل(۴-۲) تدوین گردید.
گام۲، ماتریسهای مقایسات زوجی و بردارهای اولویت: در ANP و AHP عناصر تصمیمگیری در هر ترکیب به صورت زوجی به نسبت اهمیت خود با معیارهای کنترل و با خود نیز به صورت زوجی به نسبت مشارکت آنها در دسترسی به آرمان، مورد مقایسه قرار میگیرند. از افراد تصمیمگیرنده مجموعهای از مقایسات پرسیده میشود که در آن دو عنصر یا دو جزء در یک زمان، بر حسب اینکه چگونه به معیار مخصوص به خود کمک میکنند، مورد مقایسه قرار خواهند گرفت. به علاوه اگر ارتباطات درونی بین عناصر یک جزء وجود داشته باشد، از مقایسات زوجی بایستی استفاده نمود و بردار ویژهای را میتوان برای هر عنصر که نشان دهنده تأثیر آن بر دیگر عناصر است، بدست آورد. مقادیر اهمیت نسبی به وسیله مقیاس ۱ تا ۹ مشخص میشوند که در آن امتیاز ۱ بیانگر اهمیت یکسان بین دو عنصر و امتیاز ۹ نشان دهنده اهمیت فوقالعاده عنصر در مورد مقایسه (سطر ماتریس) با عنصر دیگری(ستون ماتریس) است. مقدار متقابل جهت مقایسه معکوس تخصیص داده میشود و به صورت که در آن ( ) بیانگر اهمیت i اُمین (j اُمین) عنصر در مقایسه با j اُمین(i اُمین) عنصر است. مقایسات زوجی در ANP همانند AHP در چارچوب
یک ماتریس صورت میگیرد و بردار اولویت محلی[۶۴] را میتوان از طریق تخمین اهمیت نسبی مربوط به هر عنصر(یا جزء) که مورد مقایسه قرار میگیرد، به وسیله رابطه زیر بدست آورد:
که در آن A ماتریس مقایسات زوجی و بردار ویژه و بزرگترین مقدار ویژه A میباشد. ساعتی (۱۹۸۰) چندین الگوریتم برای تخمین پیشنهاد داد. سه گام بیان شده زیر در مقاله چانگ و همکارانش(۲۰۰۵) جهت ترکیب اولویتها بکار میرود. این سه گام عبارتند از:
مقادیر هر یک از ستونهای ماتریس مقایسه زوجی را جمع کنید.
هر یک از درایههای ستون مربوطه را بر مجموع آن ستون تقسیم کنید. ماتریس بدست آمده به عنوان ماتریس مقایسه زوجی نرمالایز شده شناخته میشود.
درایههای هر یک از ردیفهای ماتریس مقایسه زوجی را جمع نمایید و این مجموع را بر هر n درایه ردیف تقسیم کنید. اعداد بدست آمده تخمینی را از اولویت نسبی هر یک از عناصر مورد مقایسه با معیارهای سطح بالای مربوطه بدست میدهد.
سوپرماتریس این پژوهش به صورت زیر خواهد بود.
مجموع ماتریسهای مقایسات زوجی عبارتند از:
: ماتریس مقایسات زوجی معیارهای ارزیابی معیارهای اولویتبندی استراتژیهای مدیریت دانش نسبت به اهداف فعالسازی اطلاعات، بهبود عملکرد و ارتقاء نوآوری: پس از گردآوری پرسشنامه و ماتریسهای مربوط به وابستگی بین معیارها، لازم بود تا نرخ ناسازگاری آنها محاسبه گردد. برای محاسبه نرخ ناسازگاری از نرم افزار Super Decisions استفاده شد. با توجه به استفاده از راهنمای تکمیل پرسشنامه از یک سو و حضور شخص پژوهشگر در هنگام تکمیل پرسشنامه و ارائه توضیحات لازم، در صورت نیاز، تمامی
ماتریسها از نرخ ناسازگاری قابل قبول (کمتر از ۱/۰) برخوردار بودند. نتایج در جدول(۴-۷) نشان داده شده است.
جدول۴- ۵ ماتریس تصمیم گروهی نرمال شده مقایسه زوجی معیارها نسبت به هدف فعالسازی اطلاعات
هدف: فعالسازی اطلاعات | مشوقها | حمایت مدیریت | زمان | ارتباطات | فرهنگ کارکنان | هزینه |
مشوقها | ۱ | ۲/۱۶ | ۱/۰۴ | ۱/۶۱ | ۱/۹۹ | ۴/۷۶ |
حمایت مدیریت | ۰/۴۶۲۹ | ۱ | ۰/۷۴ | ۱/۱۲ |