سینهاروییوهمکاران(۱۹۹۰)دربررسیتأثیرنیتروژنروی کنجدملاحظهکردندکهکاربرد٣٠و۶٠کیلوگرمنیتروژنبهدوشکلاورهونیتراتآمونیوممنجربهافزایشارتفاعبوتهوتعداد شاخههایاولیهدربوتهگردید .
نتایج حاصل با نتایج سعید شریعتی(۱۳۷۵) و دانش شهرکی و همکاران(۱۳۸۷) که اعلام کردند مصرف نیتروژن در ابتدای مرحله گلدهی کلزا باعث افزایش تعداد انشعابات در بوته می شود مطابقت دارد. احمدی (۲۰۱۰) نیز طی آزمایشی نشان داد که کاربرد کود نیتروژن باعث افزایش تعداد انشعابات در بوته می شود.
نیتروژن موجب ازدیاد شاخ و برگ گلرنگ می گردد، ولی مصرف زیاد کود های نیتروژنه موجب خوابیدگی گیاه می شود(ویز،۲۰۰۰).
نتایجتجزیهواریانساختلافمعنیداریدربینریزمغذیروی ازنظرصفت تعدادشاخههایفرعی در سطح احتمال یک درصد نشان داد. مقایسهمیانگینریزمغذی های روی و بور نشان دادکه روی بیشترین تاثیر را با میانگین ۵۶۸/۹ بر تعداد شاخه جانبی گذاشته است و در گروه آماری a قرار گرفته است.
شکل۳-۶- تاثیرمحلولپاشیرویوبوربرتعدادشاخهجانبی
سینگوهمکاران ( ۱۹۹۳ ) درآزمایشینتیجهگرفتندکهمحلولپاشیکلزاباسولفاترویموجبافزایشتعدادشاخهفرعی،تعدادغلافوعملکرددانهمیگردد. نقشاساسی رویدرفعالسازیتعدادزیادیآنزیمگیاهیمی باشد(ملکوتیوداودی، ۱۳۸۲).
تحقیقاتنشاندادهاستکهبورباروینیزاثرمتقابلداشتهوباافزایشمقدارروی،جذببورکاهشمییابد(گرانتوبیلی،۱۹۹۳). کمبودبوربرنقاطرویشی ریشه ها،ساقه هاوبرگهایجوانتأثیرمی گذارد. برگهایجوانتغییرشکلدادهوحالتروزتبهخود می گیرند.باکمبودبورفاصلهمیانگرههاکاهشیافتهو درصورتادامهکمبود،تولیدغنچه،گلوبذرکاهش می یابد. مطالعاتدیگرنشانمیدهدکههم میزانرویپائینوهمفسفربالا،تجمعبوررادرگیاهان افزایشمی دهد. بنابراینمصرفروی،احتمالاًسمیتبوررادرگیاهانکاهشمی دهد)ملکوتیومتشرعزاده،۱۳۷۸).
۳-۴- تعداد کپسول در ساقه اصلی
اثر مقادیر مختلف کود اوره روی تعداد بوته در شاخه اصلی معنی دار نشد اما محلول پاشی با عناصر ریز مغذی در سطح احتمال یک در صد معنی دار گردید و اثر متقابل کود اوره و محلول پاشی نیز در سطح ۵% معنی دار گردید.
شکل۳-۷- تاثیراثراتمتقابلمقادیرمختلفنیتروزنومحلولپاشیرویوبوربرتعدادکپسولدرشاخهاصلی
در مقایسه میانگین اثر متقابل مقادیر مختلف کود اوره با محلول پاشی عناصر ریز مغذی روی و بور بیشترین تعداد کپسول در ساقه اصلی با میانگین۷۸۷/۱۸ با مصرف ۵۰ کیلو گرم در هکتار کود اوره و محلول پاشی روی و بور حاصل شد. مصرف کود های ریز مغذی باعث افزایش سنتز برخی آنزیم های محرک رشد شده که موجب افزایش باروری می گردد و در نتیجه تعداد غلاف های بارور شده در سویا افزایش می یابد. فروزان و محمدی(۱۳۸۶) در گیاه لوبیای چیتی نشان دادند که مصرف کود روی بر تعداد غلاف در بوته تاثیر معنی داری نداشت که شاید به علت این باشد که کود روی به تنهایی مصرف گردیده است. با توجه به اثر تشدید کنندگی عناصر بر روی یکدیگر پس احتمال می رود که عناصر آهن، روی، بور و منگنز در کنار هم باعث افزایش تعداد غلاف در بوته گردیده است.
اهمیتوجودرویدرمناطقمریستمی،بهعلتکاراییآندرتولید هورموناکسیندرکلزا،باعثافزایششاخه بندی،تعدادخورجیندربوته،عملکرد دانهودرصدروغنمیگردد.
نتایج تحقیقاتسایرپژوهشهاییکهنتیجهگرفتهاند استفادهتوأمنیتروژنهمراهریزمغذی ها (بور، رویوآهن)باعثافزایشتعدادخورجیندربوتهودانهدرخورجینکلزامیشودمطابقتدارد.
زمانیکهسطوحمختلفمحلولپاشیبر اجزایعملکرددانهتاثیرمثبتداشتهباشند،برخودعملکرددانهنیزاثرمثبتدارند.
۳-۵- تعداد کپسول در شاخه فرعی
تعداد کپسول در شاخه فرعی تحت تاثیر مقادیر مختلف کود اوره، اختلاف معنی داری را در سطح احتمال ۱% نشان داد. در مقایسه میانگین مشاهده شد که مصرف کود اوره به میزان ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار با ۶۰۸/۵۴ کپسول بیشترین تاثیر را گذاشته است و در بالاترین گروه آماری قرار گرفته است البته مصرف ۱۰۰ کیلو گرم در هکتار کود اوره نیز در گروه آماری a قرار گرفته اما به دلایل اقتصادی و محیط زیستی توصیه می شود از کود اوره به میزان ۱۰۰ کیلو گرم در هکتار استفاده گردد.
مالیکوهمکاران(۲۰۰۳) بیان نمودندکهباافزایشمیزانکودشیمیایینیتروژن ارتفاعبوته،تعدادکپسولدربوته،تعدادشاخه های فرعی،تعدادبذردرکپسول،وزنهزاردانهودرصد روغندانهکنجدبهصورتمعنی داریافزایشیافت.
شکل۳-۸- تاثیرمقادیرمختلف نیتروژنبرتعدادکپسولدرشاخهفرعی
محلول پاشی عناصر ریز مغذی نیز در سطح یک در صد معنی دار گردید که در این میان محلول پاشی بور با میانگین ۱۲۹/۴۹ بیشترین تاثیر را داشته است. به نظر می رسد که افزایش عناصر غذایی به خصوص مواد ریز مغذی موجب سنتز برخی هورمون های موثر در گل دهی می گردد و موجب افزایش باروری گلها و در نتیجه افزایش تعدادکپسول و هم چنینین تعداد دانه در کپسول می گردد.
محلولپاشیدومرحلهایعنصربوردرمرحلهرشدزایشیسویاباعثافزایشتعداد غلافوتعداددانهدربوتهگردید(وانخده ، ۲۰۰۲).
وجود( B) دراینتحقیقباتوجهبهمتمرکزبودن آندراندامهایزایشیوبهویژهدرگلها، موجبافزایشتعدادخورجینوتشکیلبیشتر بذرشدهوبهعلتفتوسنتزبیشترو ساخت قند وهیدروکربنهاوذخیرهآنهادردانه،وزن هزاردانهافزایشیافتهودرنهایتعملکرددانه بیشترشدهاست .
شکل۳-۹- تاثیرمحلولپاشیرویوبوربرتعدادکپسولدرشاخهفرعی
جدول۳-۱-نتایج تجزیه واریانس شامل ارتفاع بوته، ارتفاع اولین شاخه زایشی از زمین، تعداد شاخه جانبی، تعداد کپسول در شاخه اصلی و فرعی
منابع تغییرات | درجه آزادی | ارتفاع بوته | ارتفاع اولین شاخه زایشی از زمین | تعداد شاخه جانبی | تعداد کپسول در شاخه اصلی | تعداد کپسول در شاخه فرعی |
تکرار | ۳ | ۳۷۷٫۱۷۲ | ۴۲٫۳۴۰ | ۱۲٫۰۱۱ | ۱۹٫۶۶۳ | ۶۵۷٫۰۹۰ |
نیتروژن | ۳ | **۱۹۱۵٫۷۹۹ | **۹۵٫۵۶۳ | **۲۵٫۴۳۱ | ۲٫۱۶۸ |