همراه فعالیت ورزشی است (۲۴)، بر آن شدیم تا تأثیر هشت هفته تمرین هوازی به تنهایی و تمرین هوازی همراه با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی را بر نیمرخ لیپدی خون و آدیپونکتین زنان غیرفعال میانسال بررسی و مقایسه کنیم.
ضرورت و اهمیت تحقیق
چاقی مهمترین مشکل سلامتی در کشورهای توسعه یافته و یکی از مشکلات قابل توجه در کشورهای در حال پیشرفت است. پیش بینیها نشان میدهد تا سال۲۰۳۰ تقریبا نیمی از جمعیت جهان چاق بوده و یا اضافه وزن خواهند داشت (۲۸). با اینکه شیوع بالای چاقی درکشورهای اروپای شرقی و آمریکای شمالی بیشتر از سایر نقاط جهان گزارش شده، ولی ابتلا به چاقی و مرگ و میر حاصل از آن در کشورهای آسیایی بیشتر از سایر کشورها بوده است. شیوع چاقی به واسطه وضعیت اقتصادی و اجتماعی تغییر می کند. مطالعات انجام شده مشخص کرده اند که در کشورهای در حال توسعه و فقیر شیوع چاقی به خصوص در زنان بیشتر از کشورهای توسعه یافته است. شیوع بالای اضافه وزن و چاقی در کشور ما نیز گزارش شده است؛ به طوری که کشور ما نیز همانند بسیاری از کشورها در حال گذر تغذیه ای از لاغری ناشی از سوء تغذیه، به سوی چاقی ناشی از تغذیه نامناسب، پیش میرود. نتایج مطالعات مختلف در کشور ما نشان می دهد در ۳۴ درصد از زنان و ۱۰درصد از مردان و بیش از ۲۸ درصد از ساکنان شهرها و ۲۳ درصد از روستاییان، چاقی شکمی وجود دارد. شیوع چاقی و اضافه وزن به میزان هشداردهندهای در ایران رو به افزایش است که به واسطه توسعه شهرنشینی، تغییر در شیوه زندگی، الگوهای نامناسب مصرف مواد غذایی و کاهش فعالیت بدنی پدیدار گشته است (۲۹). اگر چه مبنای بیولوژیکی چاقی هنوز به طور کامل شناخته نشده است، بافت چربی به عنوان یک منبع عظیم ذخایر چربی، همچنین اهمیت زیادی در هموستاز انرژی دارد؛ به طوری که چربی های بدن را به شکل تری گلیسرید ذخیره نموده و به هنگام نیاز آن را در شکل های اسیدهای چرب آزاد(FFA) به درون جریان خون رها می کند (۳۰, ۳۱).
به دنبال اضافه وزن و با افزایش ذخایر چربی در بدن به سلامت فرد آسیب وارد شده و زمینه برای ابتلا به انواع بیماری های مزمن فراهم میگردد، لذا اصلاح شیوه زندگی و استفاده از روش های صحیح کاهش وزن، میتواند ما را در پیشگیری از ابتلا به این امراض یاری نماید.

کاهش وزن ناشی از رژیم غذایی ممکن است باعث کاهش ریسک های سلامتی مرتبط با چاقی شود، اما محدودیت کالری دریافتی به ویژه در افراد میانسال و مسن با تحلیل توده عضله اسکلتی همراه است. از این رو اضافه کردن فعالیت بدنی به رژیم غذایی ممکن است این اثر منفی رژیم غذایی را مهار نماید (۳۲, ۳۳). به هر حال در مورد تجویز مؤثرترین برنامه مداخله ای(تغییر روش زندگی) و سازوکارهای آنها در کاهش ریسک فاکتورهای قلبی عروقی نتایج روشن نیست (۳۳).
بنابراین انجام این تحقیق از آن جهت ضروری و مهم به نظر میرسد که با توجه به کمبود تحقیقات انجام شده در این زمینه، نتایج این تحقیق از یک طرف میتواند با تمرکز بر آدیپونکتین، یافته های تحقیقی موجود در تفاوتهای هورمونی دو روش بکار رفته در این تحقیق را در جهت کاهش وزن توسعه دهد، و از طرف دیگر میتواند با تعیین نقاط ضعف و قوت هر یک از این برنامهها کمک ارزشمندی به حفظ سلامت زنان(در بهبود اضافه وزن و پیشگیری از چاقی)که بخش عظیمی از جامعه را به خوداختصاص دادهاند، انجام داده باشد. از آنجا که بررسی مستقیم بر روی بافت چربی انسان و متابولیتهای موجود در آن از دشواری های خاص خود برخوردار بوده و از طرفی انجام تحقیقات روی مدلهای حیوانی در تمامی جهات نمیتواند کاربرد صد درصدی برای انسان داشته باشد، مطالعه بر روی سطوح سرمی آدیپونکتین و نیمرخ لیپیدی خون انسان برای انجام تحقیق حاضر انتخاب شد. با توجه به اینکه تحقیقات اندکی در زمینه تاثیر این دو فاکتور بر نیمرخ لیپدی خون و آدیپونکتین سرم صورت گرفته، لذا انگیزه انجام این پ‍ژوهش ایجاد و به دنبال یافتن تاثیر بکارگیری همزمان این دو متغیر بر نیمرخ لیپدی خون و آدیپونکتین زنان در دوره میانسالی هستیم.
اهداف تحقیق
هدف کلی
تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم غذایی کاهش وزن بر نیمرخ لیپیدی خون و آدیپونکتین زنان غیرفعال میانسال
اهداف ویژه
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر تریگلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر تری گلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال.
تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال.
مقایسه بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر تری گلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال.
مقایسه بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال.
مقایسه بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر تری HDL خون زنان غیرفعال میانسال.
مقایسه بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال.
مقایسه بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر تری آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال.
فرضیه های تحقیق
هشت هفته تمرین هوازی بر تریگلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر تریگلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسالتاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال تاثیردارد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
هشت هفته تمرین هوازی و رژیم کاهش وزن پلکانی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال تاثیر دارد.
بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر تری گلیسرید خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر کلسترول خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر HDL خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر LDL خون زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
بین اثر هشت هفته تمرین هوازی و هشت هفته تمرین هوازی با رژیم غذایی کاهش وزن پلکانی بر آدیپونکتین سرم زنان غیرفعال میانسال تفاوت وجود دارد.
تعریف واژه ها
تمرین هوازی: تمرین هوازی، فعالیتهای بدنی با شدت متوسط و مدت نسبتاً طولانی هستند که گروه های عضلانی بزرگ را فعال میکنند و اجرای آنها به حضور و مصرف اکسیژن توسط عضلات بدن وابسته است. انرژی مورد نیاز برای اجرای این نوع فعالیتها، عمدتاً از طریق سیستم هوازی تأمین میشود و این تمرینات میتوانند کارایی سیستم هوازی و استقامت قلبی ـ تنفسی را افزایش دهند. پیادهروی، جاگینگ، دویدن، دوچرخهسواری، طناب زدن و شنا کردن، با سرعت کم و متوسط مثالهای سادهای از فعالیتهای هوازی هستند (۳۴). تمرینات هوازی با شدت، تکرار و مدت کافی برای کسب یا حفظ آمادگی، سلامتی و یا اهداف ورزشی انجام میشود (۳۵). در این تحقیق برنامه تمرین هوازی به فعالیت بدنی اطلاق می شود که با شدت ۶۵ درصد ضربان قلب بیشینه شروع و در ادامه بعد از هر دو هفته ۵ درصد به فشار تمرین افزوده می شد و کل دوره به مدت هشت هفته و هفته ای ۳جلسه (در مجموع ۲۴ جلسه) انجام شد. مدت تمرین آزمودنی ها در هرجلسه حدود۶۰ دقیقه بود.
رژیم کاهش وزن پلکانی: این رژیم برگرفته از تحقیق رشیدلمیر و همکاران (۳۶, ۳۷) و بصورت پلکانی انجام شده است که در فصل سوم به تفصیل به آن پرداخته می شود. در این روش کل دوره به سه قسمت تقسیم شده است. مرحله اول سه هفته، مرحله دوم سه هفته و مرحله سوم دو هفته راشامل می شود.کاهش کالری بصورت پلکانی بوده و نهایتا تا ۴۰ درصد کالری دریافتی اولیه کاهش در نظرگرفته شد.
آدیپونکتین: یک سیتوکین ترشح شده از بافت چربی با ویژگی های ضدالتهابی و ضد آتروژنیک (۳۸) بوده که غلظت آن ارتباط معکوسی با توده چربی بدن دارد (۳۹). این هورمون ۰۱/۰ درصد کل پروتئین های پلاسما را شامل می شود (۴۰).
LDL: نوعی لیپوپروتئین است که وظیفه حمل کلسترول را در خون بر عهده دارد و حاوی ۲۰ درصد پروتئین، ۴۵ درصد کلسترول و ۱۰ درصد TG می باشد و کلسترول بد نامیده می شود، زیرا به جدار عروق چسبیده و رسوب می کند. میزان LDL بیش از ۱۳۰ میلی گرم بر دسی لیتر به عنوان سطح خطرناک در نظر گرفته می شود (۴۱).
HDL: نوعی لیپوپروتئین است که حاوی ۵۰ درصد پروتئین، ۲۰ درصد کلسترول و ۵ درصد TG می باشد و وظیفه بازگرداندن کلسترول از سطح خون به کبد را به عهده دارد و نیز با چسبیدن به LDL آن را از جدار عروق پاک می کند. HDL کلسترول خوب خوانده می شود چرا که محافظت از جدار عروق را به عهده دارد (۴۱).
VLDL: حاوی ۱۰ درصد پروتئین، ۶۰ درصد TG و ۲۰ درصد کلسترول می باشد. این کلسترول پس از انتقال تری گلیسریدهای خون به عضلات و بافت های چربی به LDL تبدیل می شود (۴۱).
TG: مهم ترین شکل ذخیره‌ای چربی ها است که در سلول های جانوری و گیاهی به صورت ذرات چربی وجود دارد. TG از ترکیب سه مولکول اسید چرب و یک مولکول گلیسرول تشکیل می‌شود. مقدار طبیعی آن در خون کمتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر است. سطح بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر آن باعث افزایش خطر ابتلا به آتروسکلروز می گردد (۴۱).
TC: به مجموع VLDL و IDL و LDL و HDL، TG اطلاق میگردد. IDL لیپوپروتئین با چگالی متوسط میباشد (۴۲).
فصل دوم:
ادبیات تحقیق
مبانی نظری
چاقی و بیماریزایی
چاقی وضعیتی است که در آن ذخایر چربی در بدن افزایش یافته و به حدی می رسد که به سلامت فرد آسیب می رساند. محدوده وزن مطلوب با طیف شاخص توده بدن^[۱]بین ۵/۱۸ تا ۲۵ است و بین ۲۵ تا ۳۰ اضافه وزن و بالای ۳۰ چاقی محسوب می شود. میزان مرگ و میر در فاصله ۲۵ تا۳۰ افزایش یافته و در بالای ۳۰ به سرعت صعود می کند (۲۹).
چاقی و حساسیت به انسولین