• خلاقیت متوسط : ۸۵امتیاز الی ۷۵

• خلاقیت کم : امتیاز ۷۵ الی ۵۰

• خلاقیت بسیار کم : امتیاز ۵۰ و پائین تر

آزمون مورد استفاده در این تحقیق به عنوان فرم دکتر عابدی شناخته می شود. این پرسشنامه به دانش آموزان ، که هدف اساسی تحقیق سنجش و باروری قوای خلاقانه آنهاست ارائه و از آنان خواسته می شود گزینه مناسب را انتخاب نماید (دائمی ، ۱۳۸۳، ص ۳).
ب : پرسشنامه سنجش نگرشهای فرزند پروری والدین
این آزمون ( ضمیمه شماره ۲) اقتباس شده از پرسشنامه ارزشیابی نگرش والدین^[۲۷۳] ( PAS) که توسط شابین^[۲۷۴] ( ۱۹۴۹) ساخته شده است می باشد . فرم اولیه آن شامل ۸۵ سوال بوده که بعدها مورد تعدیل قرار گرفته است . فرم مورد استفاده ما توسط دروز و تی هن^[۲۷۵] ( ۱۹۵۷) تنظیم گردیده که ۳۰ سوال تک مفهومی پنج گزینه ای (از موافقت کامل تا مخالفت کامل ) را شامل می شود که مواد آن به سه مقیاس فرعی مساوی تقسیم شده و در سال ۱۳۷۲ به همت اساتید دانشگاه اهواز و زیر نظر آقای دکتر شکرکن و دکتر نجاریان ترجمه و معرفی شده است . در فرم مورد استفاده هر ۱۰ سوال پرسشنامه ، یک مقیاس فرعی یعنی سلطه گری ، وابستگی شدید و سهل انگاری را می سنجند . در این پرسشنامه سوالهای ۳ ، ۴ ، ۵ ، ۶ ، ۹ ، ۱۰ ، ۱۴ ، ۱۷ ، ۱۸ و ۲۱ عامل سلطه گری ، سوالهای ۱ ، ۲ ، ۷ ، ۸ ، ۱۶ ، ۲۰ ، ۲۵ ، ۲۶ ، ۲۹ و۳۰ عامل وابستگی شدید و سوالهای ۱۱ ، ۱۲ ، ۱۳ ، ۱۵ ، ۱۹ ، ۲۲ ، ۲۳ ، ۲۴ ، ۲۷ ، و ۲۸ عامل سهل انگاری را می سنجند . این پرسشنامه به والدین ( پدر و مادر) به منظور سنجش نوع نگرش آنان که در هرحال شیوه عملی تربیت فرزندانشان را تحت تاثیر قرار می دهد ارائه و از آنان خواسته می شود مراتب و درجه موافقت و مخالفت خود را با اصولی که مسائل تربیتی فرزندان و رشد خلاقیت آنان را متاثر سازد اعلام نمایند . بدیهی است مخالفت کامل مفهوم تسلط و محدودیت و موافقت کامل مسامحه و آزادی را مستفاد می کند و حالتهای بینابینی نیز مفاهیم نسبی از دو حالت مذکور را تائید می نماید ( کفایت ؛ ۱۳۷۳، ص ۱۰۴).
ج : پرسشنامه ارزیابی خلاقیت دانش آموزان توسط معلمین
این آزمون ( ضمیمه شماره ۳ ) در واقع به عنوان عامل کنترل و ارزیابی بیرونی مورد استفاده قرار می گیرد یعنی ملاکی که به عنوان شاخص اعتبار برای محاسبه همبستگی آن با آزمون خلاقیت دانش آموزان مورد استفاده است . پرسشنامه هریک از دانش آموزان را از نظر داشتن درجاتی از عوامل چهارگانه تشکیل دهنده خلاقیت ( سیالی ، ابتکار ، انعطاف پذیری و بسط ) و خلاقیت بطور کلی ارزیابی می کند . در این پرسشنامه ابتدا توضیحاتی در باره خلاقیت و عوامل تشکیل دهنده آن داده شده و از مربیان و معلمین خواسته می شود هریک از دانش آموزان را از نظر داشتن صفات مذکور در یک مقیاس ۵ درجه ای مورد ارزیابی قرار می دهد ( کفایت ، ۱۳۷۳، ۱۰۱تا ص ۱۲۴).

روایی^[۲۷۶] ابزارهای اندازه گیری^[۲۷۷] تحقیق
منظور از روایی آزمون این است که آیا یک وسیله برای اندازه گیری آنچه مورد نظر بود مناسب است یا نه ؟ ( سیف ، ۱۳۷۲، ص ۱۸۲) و به این سوال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد . بدون آگاهی از اعتبار اندازه گیری نمی توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت ابزار اندازه گیری ممکن است برای اندازه گیری یک خصیصه ویژه دارای اعتبار باشد ، در حالیکه برای سنجش همان خصیصه بر روی جامعه دیگر از هیچگونه اعتباری برخوردار نباشد ( سرمد و دیگران ، ۱۳۸۵، ص ۱۷۰). لذا برای سنجش روایی پرسشنامه از روش محتوایی استفاده گردید بدین صورت که نظرات استادان صاحبنظر در زمینه موضوع خلاقیت مفاهیم خلاقیت در ابعاد سیالی ؛ انعطاف پذیری ، بسط و ابتکار مورد سوال واقع و تائید گردید. در عین حال طبق تحقیقات دکتر عابدی آزمون خلاقیت مورد نظر هم از نظر روایی همزمان (با اجرای همزمان آزمون اصلی خلاقیت تورنس و آزمون خلاقیت دکتر عابدی نتایج معنی داری از همبستگی بین عوامل چهارگانه هر دو آزمون بدست آمده است مثلا همبستگی بین دو خرده آزمون ابتکار(۴۹۷ % = r) و بین دو خرده آزمون سیالی( ۴۶۸ % =r ) بوده است) . ضمنا آزمون مورد استفاده نیز از نظر روایی محتوی ( نظر صاحبنظران ) مورد تائید استاد راهنما قرار گرفته است . براساس تحقیقات کفایت اعتبار کل آزمون ۲۷% ، مقیاس سیالی ۰۹% ، مقیاس انعطاف پذیری ۱۳% ، مقیاس ابتکار ۰۱۵% و مقیاس بسط ۲۴% گزارش گردیده که ضرایب بدست آمده در سطح ۵% معنی دار هستند.
در مورد آزمون نگرشهای فرزند پروری والدین ، اعتباریابی پرسشنامه با بهره گرفتن از روش همزمان توسط کفایت صورت گرفته که در نتیجه برای مقیاس سلطه گری ضریب اعتبار ۳۵% ، مقیاس وابستگی شدید ۲۹% و برای مقیاس سهل انگاری ۴۶% بدست آمده که در سطح ۰۱% معنی دار است .
پایائی^[۲۷۸] ابزارهای اندازه گیری تحقیق
اصطلاح پایائی بردقت اندازه گیری دلالت دارد بدین معنی که با اندازه گیری پایائی می خواهیم بدانیم که اگر آزمون را برای اندازه گیری یک یا چند متغییر بکار ببریم نتایج حاصل مشابه است یا متفاوت (سیف ،۱۳۷۲،ص ۱۹۹). قابلیت اعتماد ( پایائی ) با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه گیری در شرائط یکسان تا چه اندازه نتایج مشابه به دست می دهد . معمولا دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر( عدم ارتباط ) تا ۱+ ( ارتباط کامل) است ( سرمد و دیگران ، ۱۳۸۵، ص ۱۶۶).
کتابچه راهنمای آزمون خلاقیت دکتر عابدی ضریب پایائی کل آزمون را بین۸۰ % تا ۹۰ % ذکر کرده است براساس نتایج تحقیقات انجام شده توسط عابدی پایائی آزمون خلاقیت مورد استفاده که از طریق آزمون مجدد بر روی دانش آموزان مدارس راهنمائی تهران در سال ۱۳۶۳ بدست آمده در چهار بخش آزمون به این شرح است : ضریب پایائی بخش سیالی۸۵ % ، بخش ابتکار۸۲ % ، بخش انطاف پذیری۸۵ % ، در بخش بسط ۸۰ % بوده است (عابدی ، ۱۳۷۲) ضریب همسانی درونی با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ برای خرده آزمون های سیالی ، انعطاف پذیری ، ابتکار و بسط روی ۲۲۷۰ دانش آموز اسپانیائی به ترتیب ۷۵% ، ۶۶% ، ۶۱% و ۶۱% بدست آمده است و نتایج تحقیقات عابدی حاکی است در روش آزمون – بازآزمون که بر روی ۵۸ دانش آموز با فاصله ۱۵ روز اجراء گردیده ضرایب همبستگی خرده آزمونهای سیالی ، بسط ، ابتکار و انعطاف پذیری در اجرای اول و دوم به ترتیب ۰۲۳% ، ۴۴۴% ، ۶۱۴% و ۵۹۵% به دست آمده است که جز مقوله سیالی ، ضرایب همبستگی بقیه مقولات در حد ۱% در صد معنی دار است و در روش ضریب همسانی درونی آلفای کرونباخ نیز ضریب همسانی درونی برای ۸۱۹ دانش آموز در خرده آزمونهای سیالی ، بسط ، ابتکار و انطاف پذیری ، به ترتیب ۶۷% ،۴۸% ، ۶۸% و ۵۵% به دست آمده که در حد ۱% معنی دار است . در روش همبستگی هر سوال با نمره کل آزمون نیز نتایج در سطح ۱% معنی دار بوده است ( دائمی ، ۱۳۸۳، ص ۳و۴). در تحقیقی که کفایت در موضوع موصوف انجام داده بود میزان پایایی پرسشنامه با بهره گرفتن از روش تصنیف و فرمول اسپیرمن – براون را ۹۰ % برای کل آزمون , مقیاس سیلی ۸۸ % ، مقیاس انعطاف پذیری ۷۷% ، مقیاس ابتکار ۹۳% و بسط ۹۳% گزارش شده که همه نتایج در سطح کمتر از ۵ % معنی دار می باشد . با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ برای میزان خلاقیت کل ، مقیاس سیالی، مقیاس انعطاف پذیری ، ابتکار و بسط به ترتیب نتایج ۷۸%، ۷۸% ، ۸۱/۰ ، ۷۳% و ۷۰% گزارش شده است که این نتایج نیز در سطح کمتر از ۵% معنی دار است (کفایت ، ۱۳۷۳, صص۱۰۸ و۱۰۹) .
با وجود این استدلال آماری قابل قبول ، لازم است یادآوری گردد عوامل مختلفی می تواند در وجود ، بروز و ارزیابی خلاقیت آزمودنی ها دخالت داشته باشد بنابراین شایسته است همواره جانب احتیاط رعایت و با استناد به نتایج مطلوب اجرای این قبیل آزمونها از زدن برچسب خلاق ، غیرخلاق و… به افراد خودداری گردد( دائمی ، مقیمی ، ۱۳۸۳، ص ۸).
در مورد آزمون سنجش نگرشهای فرزند پروری والدین ، تحقیقات کفایت حاکی است که با بهره گرفتن از روش های تصنیف و آلفای کرونباخ ضریب پایایی برای کل آزمون ومقیاسهای فرعی سلطه گری ، وابستگی شدید و سهل انگاری با بهره گرفتن از فرمول اسپیرمن – براون ، به ترتیب ۲۲% ، ۲۰% ، ۱۶% ، ۱۱% و ۱۱% بوده است که به جز مقیاسهای سلطه گری و سهل انگاری در سطح ۵ % معنی دار می باشد . در روش آلفای کرونباخ که بر اساس محاسبه واریانسها بدست می آید کل آزمون ۳۲% ، مقیاس سلطه گری ۲۶% ، مقیاس وابستگی شدید ۲۲% و مقیاس سهل انگاری ۱۹% . بدیهی است ضرایب بدست آمده در سطح کمتر از ۰۰۱/۰ معنی دار می باشد(کفایت ، ۱۳۷۳، ص۱۰۵و ۱۰۶ ).
روش های آماری تجزیه و تحلیل داده های^[۲۷۹] تحقیق
در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها نسبت به نوع متغیرهای تحقیق از روش های آمار توصیفی(معیارهای تمرکز ، معیارهای پراکندگی و جداول فراوانی همراه با نمودارهای مربوطه) و برای تبیین فرضیات تحقیق از روش های استنباطی پارامتریک( آزمون همبستگی و آزمون T وتحلیل واریانس ) بر اساس نرم افزار آماری۱۳ ^[۲۸۰]SPSS استفاده شده است.
آمار توصیفی^[۲۸۱] : در سطح آمار توصیفی از روشهایی چون معیارهای طبقه بندی(محاسبه جداول فراوانی ، نمودارهای مربوطه) و معیارهای تمرکز(محاسبه میانگین ) و معیارهای پراکندگی(واریانس و انحراف معیار) استفاده شده است . همچنین برای تبیین فرضیه های تحقیق از آمار استنباطی^[۲۸۲] شامل(ضریب همبستگی ، آزمون T و تحلیل واریانس) استفاده شده است .
فصل چهارم:(یافته های تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها )
- مقدمه
- یافته های توصیفی تحقیق
- یافته های استنباطی تحقیق
مقدمه
در این بخش به تجزیه و تحلیل داده ها و استخراج نتایج پرداخته می شود ابتدا توصیف داده ها مورد پردازش قرار گرفته و سپس نتایج اجرای آزمونها ، مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار می گیرد و اطلاعات مربوط به آزمون فرضیه ها ، بر اساس روش های آماری استنباطی مانند ضریب همبستگی ، آزمون Tو تحلیل واریانس مورد بررسی قرار میگیرد.
بخش اول : یافته های توصیفی تحقیق
- توزیع پایه تحصیلی
جدول ۱-۴: توزیع فراوانی، فراوانی نسبی پایه تحصیلی فرزندان

فراوانی
درصد
درصد تجمعی

کلاس اول
۱۲۴
۳۴٫۲
۳۴٫۲

کلاس دوم
۱۱۶
۳۲٫۰