جدول (۳-۴) روش های آماری استفاده شده و کاربرد آنها ۸۸
جدول (۴-۱) جدول فراوانی برای سن پاسخ دهندگان به پرسشنامه ۹۲

جدول (۴-۲) جدول فراوانی برای تحصیلات پاسخ دهندگان به پرسشنامه ۹۳
جدول (۴-۳) جدول فراوانی برای شغل پاسخ دهندگان به پرسشنامه ۹۴
جدول (۴-۴) جدول فراوانی برای جنسیت پاسخ دهندگان به پرسشنامه ۹۵
جدول (۴-۵) میانگین و انحراف معیار متغیر مستقل بازاریابی رابطه‌مند ۹۷
جدول (۴-۶) میانگین و انحراف معیار متغیر وابسته وفاداری مشتری ۹۷
جدول (۴-۷) جدول آزمون رگرسیون برای فرضیه اول ۹۸
جدول (۴-۸) جدول تحلیل واریانس رگرسیون فرضیه‌های فرعی ۱ ۱۰۰
جدول (۴-۹) جدول ضرایب رگرسیون فرضیه‌های فرعی ۱ ۱۰۰
جدول (۴-۱۰) میانگین و انحراف معیار متغیر وابسته رضایت مشتری ۱۰۱
جدول (۴-۱۱) آزمون رگرسیون برای فرضیه دوم ۱۰۱
جدول (۴-۱۲) جدول تحلیل واریانس رگرسیون چندگانه فرضیه‌های فرعی ۲ ۱۰۳
جدول (۴-۱۳) جدول ضرایب رگرسیون فرضیه‌های فرعی ۲ ۱۰۳
جدول (۴-۱۴) آزمون رگرسیون برای فرضیه سوم ۱۰۴
جدول (۴-۱۵) آزمون رگرسیون برای فرضیه چهارم ۱۰۵
جدول (۴-۱۶) میانگین و انحراف معیار متغیر وابسته حفظ مشتری ۱۰۷
جدول (۴-۱۷) آزمون رگرسیون برای فرضیه پنجم ۱۰۷
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار (۴-۱) نمودار دایره‌ای برای سن پاسخ دهندگان به پرسشنامه ۹۲
نمودار (۴-۲) نمودار دایره‌ای برای تحصیلات پاسخ دهندگان به پرسشنامه ۹۳
نمودار (۴-۳) نمودار دایره‌ای برای شغل پاسخ دهندگان به پرسشنامه ۹۴
نمودار (۴-۴) نمودار دایره‌ای برای جنسیت پاسخ دهندگان به پرسشنامه ۹۵
نمودار (۴-۵) نمودار پراکنش و خط رگرسیون متغیرهای بازاریابی رابطه‌مند و وفاداری مشتری ۹۹
نمودار (۴-۶) نمودار پراکنش و خط رگرسیون متغیرهای بازاریابی رابطه‌مند و رضایت مشتری ۱۰۲
نمودار (۴-۷) نمودار پراکنش و خط رگرسیون متغیرهای رضایت مشتری و وفاداری مشتری ۱۰۵
نمودار (۴-۸) نمودار پراکنش و خط رگرسیون متغیرهای وفاداری مشتری و حفظ مشتری ۱۰۶
نمودار (۴-۹) نمودار پراکنش و خط رگرسیون متغیرهای وفاداری مشتری و حفظ مشتری ۱۰۸
فهرست شکل‌ها
عنوان صفحه
شکل (۲-۱) تکنیک‌های مختلف بازاریابی ۲۸
شکل (۲-۲) روش‌های اندازه‌گیری رضایت مشتریان ۵۰
شکل (۲-۳) مدل مفهومی عوامل موثر بر حفظ مشتریان ۷۷
فصل اول:مقدمه و کلیات طرح تحقیق
۱-۱. مقدمه
در حال حاضر که اقتصاد جهانی وارد یک دوران آشفتگی و بی‌اطمینانی دیرپا شده است واین در حالی هست که نیازهای مشتریان در حال تغییر است و به همین ترتیب، رفتار آن‌ها نیز متفاوت می‌شود؛ کمتر شرکتی هست که در واکنش به نیازها و رفتارهای متغیر مشتریان، بتواند از اجبار انتخاب‌های دشوار که خود باعث افزایش فشار هزینه‌ها و ریسک‌های رقابتی جدید می‌شود، بپرهیزد. با این حال، در دوران‌های متغیر، فرصت‌هایی نیز افزون بر چالش‌ها وجود دارد. برای اینکه بتوان از دوران‌های ناپایدار جان سالم بدر برد و حتی وضع بهتری پیدا کرد، روشن‌ترین راه به سمت کارایی بالاتر، تأمین رابطه‌ای پراعتماد با مشتریان احتمالی و ارزشمند است؛ این کار با ارائه راه‌ حل‌ هایی شدنی است که آنها به دنبالش هستند، ویژگی بارز یک کسب‌وکار با کارایی بالا، توانایی آن در ارائه یک تجربه متفاوت به مشتریان است. شرکتی که به این توانایی مجهز باشد، در دوران‌های بی‌اطمینانی به خوبی از آن سود خواهد برد. شرکت‌های مشتری‌محور که بدنبال حفظ مشتری می‌باشند بهتر می‌فهمند که چطور شرایط متغیر اقتصادی باعث تغییر رفتار مشتریان می‌شود و به همین خاطر قادرند با سرعت و اطمینان بیشتری به این تغییر رفتار واکنش نشان دهند.
۱-۲. بیان مسئله
آنچه در بازاریابی امروز دنیا اهمیت ویژه‌ای دارد، حفظ مشتریان موجود می‌باشد. طی ده سال اخیر انواع مختلف سازمانها، چه کوچک و چه بزرگ، پی به اهمیت حفظ مشتری برده‌اند. برای حفظ مشتریان کلیدی (سود آور) موجود، مهارت در ایجاد ارتباط صحیح با مشتری ضروری است. تئوری بازار یابی کلاسیک، عمدتاً به انجام معامله توجه داشت و به حفظ مشتریان اهمیتی نمی‌داد. اما با گسترش رقابت و اشباع شدن بسیاری از بازارها و تغییرات پیوسته در محیط وترکیب جمعیت، شرکت‌ها با این واقعیت روبرو شدند که امروزه دیگر مانند گذشته شرکت‌ها با یک نظام اقتصادی روبه گسترش و بازارهای درحال رشد روبرو نیستند. امروزه هر مشتری ارزش ویژه خود را دارد واینک شرکت‌ها برای به دست آوردن سهم بیشتری ازبازار ثابت یا روبه کاهش باید مبارزه کنند، بنابراین هزینه‌های جذب مشتریان جدیدرو به افزایش نهاده است.
با توجه به تحقیقات علمی صورت گرفته در بازار رقابتی امروز هزینه جذب مشتریان جدید ۵ برابر هزینه حفظ مشتریان کنونی است. شرکت‌ها دریافته‌اند که از دست دادن یک مشتری چیزی بیش از، ازدست دادن یک قلم فروش است، بلکه به معنی از دست دادن کل جریان خریدهایی است که مشتری می‌توانسته در طول زندگی یا دوره زمانی که مشتری بوده، انجام دهد (کاتلر^[۱]، ۲۰۰۴).
بنابراین استراتژی حفظ مشتریان موجود و دایمی کردن آنها در بازاریابی امروز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.همین امر موجب شده است تا در بازار رقابتی موجود، نسبت به گذشته بازاریابی مشتری مداری و مشتری محوری به عنوان یک اصل مهم قلمداد شود، که چرا در این بازاریابی تنها خواسته مشتری است که معنا پیدا می‌کند. بنابراین جذب و حفظ مشتریان بایستی هدف اصلی همه سازمان‌ها و شرکت‌ها باشد.
صنعت مواد شوینده ایران هم در حال نزدیک شدن به تحولات گسترده‌ای است. چشم‌انداز شدت گرفتن رقابت در این صنعت، حرکت به سوی آزادسازی اقتصادی و نزدیک شدن به بازارهای بین‌المللی، شرایطی را پدید آورده است که اکنون حفظ مشتریان برای این صنایع اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.صنعت مواد شوینده در تمام دنیا به کسب و کاری کاملا رقابتی تبدیل شده است. با توجه به اینکه محصولات اصلی و واقعی ارائه شده به مشتریان در همه صنایع کما بیش همسان هستند، نیاز شدید به متمایز‌سازی از رقبا اجتناب ناپذیر است. یکی از روش‌هایی که این صنایع می‌توانند به این هدف دست پیدا کنند، قوت بخشیدن به ارتباط بلند مدت با مشتریان و استفاده از جلب اعتماد مشتریان است. مشتریان وفادار، اثرات مثبت و منافع زیادی برای سازمان‌ها بدنبال دارند.(کنکاکس^[۲]، ۲۰۰۵)بنابراین مشکل اصلی در شرکت مواد شوینده گلرنگ عدم توانایی حفظ مشتریان، در درازمدت می‌باشد.
تکنیک‌های سنتی بازاریابی که به بازاریابی مبادله شهرت دارد بیشتر در جهت سود اقتصادی و در بهترین حالت تنها رضایتمندی مشتری در زمان خرید تمرکز دارد و کمتر حفظ مشتری و ایجاد رابطه سودمند و بلند مدت دو طرفه را در نظر می‌گیرد. پارادایم جدید تاکید ویژه‌ای بر بازاریابی رابطه‌مند دارد. دیدگاهی که به جای مبادلات اقتصادی یا اطلاعاتی بر روابط تعاملی بین خریدار و فروشنده به صورت فردی تاکید می‌کند. ارتباطات در این بازاریابی چهره به چهره، غیر شخصی و بر اساس اعتماد و همکاری می‌باشد بطوریکه خریدار و فروشنده به صورت رسمی و غیر رسمی دارای ارتباطات بلند مدت، فعال و توام با اعتماد متقابل می‌باشند. می‌توان گفت که بازاریابی رابطه‌مند رویکردی است که فراهم کننده سود و منافع برای طرفین معامله است و نقش وفاداری و رضایت در این استراتژی بهبود ارتباطات بین خریدار و فروشنده می‌باشد. با ایجاد و حفظ رابطه با مشتریان و جمع‌ آوری اطلاعات مفید از آنها می‌توانیم دریابیم که بخش بازار مورد نظر ما واقعا به دنبال چه ارزشی در محصول یا خدمت می‌شود. درک این مطلب به افزایش شانس ما در به دست آوردن مزیت رقابتی در برابر رقبا منجر می‌شود. لزوم توجه به مشتری و خواستهای او سبب اهمیت یافتن بیشتر مدیریت روابط مشتری شده و به عنوان یک پارادایم جدید در مدیریت بازاریابی مطرح شده است. (وانگ^[۳] و همکاران، ۲۰۰۸)
راه حل رسیدن به حفظ مشتری، بازاریابی رابطه‌مند می‌باشد در نتیجه ارتباط شدیدی بین بازاریابی رابطه‌مند و حفظ مشتری وجود دارد. شرکتها دائما در جستجوی راههایی هستند که ارتباطشان را با مشتریهای ارزشمند خود حفظ کنند.در عصر فرا رقابتی، شرکتها باید بر حفظ و نگهداری مشتریان فعلی و ایجاد رابطه بلند مدت و سودآور با آنها تاکید نمایند.
دیدگاه اصلی بازاریابی رابطه‌مند این است که به صورت پیوسته با عرضه ارزش برتر به مشتری، موجبات حفظ وی را تامین شود. بازاریابی رابطه‌مند مستلزم ایجاد، حفظ، ارتقاء و در صورت ضرورت خاتمه ارتباط با مشتریان است، به طوری که اهداف هر دو طرف درگیر در رابطه تامین شود.(سفیانیان، ۱۳۸۶)
۱-۳. اهمیت و ضرورت تحقیق
از آنجاییکه مشتریان وفادار، مولفه اصلی موفقیت هر کسب و کاری هستند این روزها با توجه به تنوع زیاد در محصولات و برندها، مفهوم وفادارسازی و حفظ مشتری در صنعت مواد شوینده، مورد توجه بیش از پیش قرار گرفته است. هیچ کسب و کاری به جز سازمان‌های انحصاری دولتی نمی‌توانند بدون داشتن مشتریانی وفادار دوام آورند. افزون بر این به لحاظ این واقعیت که انتظارات مشتریان نیز دائما در حال افزایش است، همه صنایع ملزم هستند تا فراتر از نیاز اولیه ارضای مشتریان رفته و کانون توجه خود را از ارضای صرف مشتری به ایجاد وفاداری و اعتماد از طریق ایجاد ارتباطی بلندمدت، دوجانبه و سودآور برای هر دو طرف معطوف، نمایند (دیک^[۴]، ۲۰۰۹).

۹۶/۰

۸۶/۰

۴.۴. نورم
بعد از انجام تحلیل مولفه­های اصلی، شاخص های اصلی مربوط به ویژگی­های آنتروپومتریک، بیومکانیک، فیزیولوژیک، روانی و ناهنجاری های اسکلتی- عضلانی در سه گروه سنی مشخص شدند، سپس نورم مربوط به شاخص های اصلی مشترک در سه گروه سنی در این قسمت ارائه شده است . در تحلیل مولفه های اصلی از دوران واریماکس در تحلیل مولفه های اصلی استفاده شده است چون همبستگی بین مولفه ها در این روش نسبت به روش اریب بالاتر بود.

۱.۴.۴. نورم مربوط به شاخص های اصلی ویژگی های آنتروپومتریک دختران ۱۷ – ۱۵ ساله کدام است ؟
از بین ۴۵ پارامتر مربوط به ویژگی های آنتروپومتریکی محیط آرنج برای ۱۵ و ۱۷ ساله ها، ارتفاع عمودی نشسته و طول ساق پا برای ۱۶ و ۱۷ ساله ها شاخص اصلی شدند. قد، ارتفاع از زائده آخرومی تا زمین و فاصله دو بال شاخص اصلی مشترکی بین سه گروه بودند که نورم مربوط به آن ارائه شده است (جدول۲۱.۴).

۲.۴.۴. نورم مربوط به شاخص های اصلی ویژگی های بیومکانیکی دختران ۱۷ – ۱۵ سال کدام است ؟
از بین ۹ پارامتر مربوط به ویژگی های بیومکانیکی تعادل پویا(نشستن و رفتن) برای ۱۵ و ۱۷ ساله ها، استقامت عضلانی(شنا سوئدی) و قدرت مچ دست برای ۱۶ و ۱۷ ساله ها شاخص اصلی شدند. ولی بین این شاخص ها، شاخص اصلی مشترکی نبود که نورم مربوط به آن ارائه شود.

۳.۴.۴. نورم مربوط به شاخص های اصلی ویژگی های فیزیولوژیکی دختران ۱۷ – ۱۵ سال کدام است ؟
از بین چهار پارامتر مربوط به ویژگی های فیزیولوژیکی که شامل سلامت فیزیولوژیکی، دوی ۵۴۰ متر، نبض در حالت عادی و نبض بعد از فعالیت بودند؛ شاخص نبض بعد از فعالیت، شاخص اصلی مشترک برای سه گروه سنی ۱۵،۱۶ و ۱۷ سال شد (جدول۲۱.۴).

۴.۴.۴. نورم مربوط به شاخص های اصلی ویژگی های روانی دختران ۱۷ – ۱۵ سال کدام است ؟
در پرسشنامه سلامت عمومی عملکرد جسمانی و در پرسشنامه تیپ شخصیتی نئو برون گرایی تنها شاخص­ های اصلی مشترک برای سه گروه سنی ۱۵، ۱۶ و ۱۷ سال بودند که نورم مربوط به آن­ها ارائه شده است (جدول ۲۱.۴).
جدول ۲۱.۴. نورم مربوط به شاخص های اصلی ویژگی های آنتروپومتریکی، فیزیولوژیکی، روانی و ناهنجاری های اسکلتی – عضلانی دختران ۱۵ تا ۱۷ سال

شاخص
رتبه درصدی

آنتروپومتریک

فیزیولوژیک

روانی

ناهنجاری های اسکلتی-عضلانی

قد

ارتفاع از زائده آخرومی تا زمین

فاصله دو بال

نبض بعد از فعالیت

عملکرد جسمانی

برون گرایی

شکم افتاده

زانوی ضربدری

۱۰۰

۴۰/۱۸۰

۲۰/۱۵۳

۷۰/۱۸۶

۳/۱۳۴

Sodium azide

۱ml

۰.۵cc

Triton X-114 0/5%

۲ml

۱۰cc

Glycerol10%

۰.۳۰۸g

۱.۵۴۲g

۱۵۴.۲

DTT10mM

۰.۸۵۴g

۴.۲۷g

۳۴۲.۳۰

Sucrose12/5mM

Up to 200ml Tris 10mM

مهارکننده پروتئاز۱: یک عدد قرص ^[۷۴]PI Cocktial در ۲۰ میلی­لیتر آب مقطر استریل حل ­گردید.
مهارکننده پروتئاز۲: از محلول PMSF^[75] ۱میلی­مولار استفاده شد که در حلال آلی DMSO^[76] حل شد، وزن مولکولی PMSF400 میلی­مولار ۲/۱۷۴ گرم است که در ۵ میلی­لیتر از DMSO حل گردید.
محلول EDTA 10 میلی­مولار: وزن مولکولی EDTA 100 میلی­مولار ۲/۲۹۲ گرم، درنتیجه ۴۶/۱ گرم از آن را در ۲۰ میلی­لیتر آب مقطر ۲ بار تقطیر اضافه کرده و چون PH محلول اسیدی بود به وسیله NaOH آن را نرمال کرده و در نهایت حجم به ۵۰ میلی­لیتر ­رسید.
۳-۸-۱-۳. روش کار
به رسوب (کلونی باکتری) مرحله قبل هر سویه، ۱۵ میلی­لیتر بافر تخلیص اضافه کرده سپس frezz-thaw به وسیله ازت مایع و آب جوش انجام ­شد، این مرحله بیش از ۲۰ بار تکرار ­شد.
۵/۱ میلی­لیتر از محلول EDTA 10 میلی­مولار به محلول­های پیش اضافه ­گردید.
مهارکننده پروتئاز۱ نیز اضافه گردید.
در این مرحله محلول آماده سونیکاسیون شد. هر بشر را بدلیل جلوگیری از شکسته شدن از گرمای حاصله از سونیکاسیون در ظرف یخ گذاشته، آن را در دستگاه قرار دادیم. سونیکاسیون به مدت ۱ ساعت با پالس ۵۰-۴۷ دستگاه انجام ­گرفت.
مهارکننده پروتئاز۲ به مقدار ۵۰ لاندا به محلول­های پس از سونیکاسیون اضافه ­گردید.
محلول­ها با rpm 3000 و به مدت یک ساعت و در دمای۳- درجه سانتی ­گراد سانتریفیوژ ­گردید.
بعد از انجام سانتریفیوژ محلول رویی برای مراحل بعدی نگهداری شد و برای صحت درستی عمل سونیکاسیون از رسوب آن لام تهیه گردید و رنگ­آمیزی ذیل نلسون انجام ­گردید.

۳-۸-۱-۴. استخراج پروتئین­های ترشحی
پس از عمل سانتریفیوژ مرحله ۳-۸، محلول رویی حاصله برای اطمینان بیشتر از عدم حضور باسیل احتمالی با فیلتر ۲/۰ میکرون فیلتر گردید.
۳-۸-۲. خالص­سازی پروتئین
در این مرحله ناخالصی­های پروتئین مانند لیپیدها حذف ­شدند.
۳-۸-۲-۱. مواد مورد نیاز
محلول اشباع سولفات آمونیم ۷۰%، محلول PBS^[77] x1، الکل ۶۰%، دستگاه سانتریفیوژ یخچال­دار و کیسه دیالیز
۳-۸-۲-۱-۱. آماده ­سازی محلول­ها و مواد
محلول اشباع سولفات آمونیم ۷۰% : اصول این کار بدین صورت است که مقدار محلول اشباع سولفات آمونیم را بسته به حجم نمونه­های محلول، ازفرمول زیر محاسبه می­ شود:
۱۰۰X=70 (sample’s volum + X)
X =مقدار سولفات آمونیم اضافه شده به هر نمونه
پس از وزن کردن سولفات آمونیم ، کم کم به آب دو بار تقطیر اضافه می­گردید.
محلول PBS x1: طبق جدول زیر محلول PBS x10 آماده گردید (PH محلول خود روی ۳/۷ تنظیم می­ شود) و در این راستا محلول PBS x1 مورد استفاده با آب دوبار تقطیر آماده شد.
جدول۳-۳: مواد تشکیل دهنده محلول PBS x10

عبارتند از تغییر پذیری ، تداوم و هم حرکتی .
تغییر پذیری ،درجه بی ثباتی یک متغییر را بیان می دارد و در واقع میزان تمایل متغیر به نوسان است . سطح بالای تغییر پذیری متغییر در مقایسه با متغییر مرجع، نشانگر توان سری های زمانی برای ایجاد چرخه است . این خصوصیات برای ارزیابی علل ادواری تجاری مورد بررسی قرار می گیرد.

مدت زمانی که یک چرخه ی اقتصادی کامل، می تواند از یک سال تا بیش از یک دهه متغییر باشد. اما نکته قابل توجه این است که وقتی رکود شروع شد ، اقتصاد تمایل به عملکرد انقباضی از خود نشان می دهد و این وضعیت برای یکسال یا بیشتر ادامه می یابد. همچنین در مدت رونق، اقتصاد عملکرد انبساطی از خود نشان می دهد که برای داوم می یابد. وجود چنین گرایشی در حین رکود یا رونق، تداوم نامیده می شود.
هم حرکتی نیز به این معنا است که الگو مشاهده شده چرخه ای در بسیاری از بخش های اقتصادی و متغییر های کلان اقتصادی کم و بیش به صورت همزمان با نوسانات در محصول حرکت کند. این بدین معنی است که در یک دوره ی تجاری، مرحله حضیض و اوج در مورد متغییر های مطرح شده در یک زمان صورت گرفته است. تحلیل هم حرکتی به وسیله دو دیدگاه زمان چرخش و سمت و سوی چرخش مطرح می شود. با توجه به زمان متغییر های همزمان به صورت همزمان با تولید ناخالص داخلی و متغییر های پسرو بعد از متغییر های مرجع حرکت می کنند و از نظر جهت و راستا به سه گروه هم جهت، مخالف جهت و غیر ادواری تقسیم می شوند. اگر متغییری، هم جهت و هم راستا با متغیر مرجع حرکت کند؛ به آن متغییر هم جهت و اگر در جهتی مخالف با متغییر مرجع حرکت کند؛ به آن متغیر خلاف جهت و در نهایت متغییری را که بدون الگو خاص و به صورت تصادفی در طول زمان حرکت کند؛ متغیر غیرچرخه ای می نامند. (همان منبع،۵۳)
۲-۴-۳-تعریف چرخه تجاری :
طیب نیا و قاسمی (۱۳۸۹) چرخه های تجاری را عموماً به دو روش تعریف می کنند : «چرخه ی کلاسیک» که به پستی ها و بلندی ها در سطح سری ها اشاره دارد و «چرخه ی رشد» که به پستی ها و بلندی ها در سطح سری ها اشاره دارد. چرخه های رشد ، برای تحلیل چرخه های تجاری در کشور هایی که همانند ایران رکود ها و رونق های شدیدی در نرخ های رشد خود تجربه کرده اند ، بسیار مفیدند.
۲-۴-۴-تعریف دیگر چرخه تجاری :
هادیان و هاشم پور تعریفی علمی از ادوار تجاری ، به صورت زیر ارائه داده اند :
“ادوار تجاری نوعی نوسانات با قاعده و منظم در فعالیت های کلان اقتصادی کشور هستند که عمدتاً به وسیله بنگاه های تجاری سازماندهی می شوند . یک چرخه با یک دوره رونق اقتصادی که همزمان در فعالیت های متعدد اقتصادی رخ می دهد؛ شروع و به دوره رکود و انقباض منتهی می شود. این سلسله از تغییرات بارها و بارها تکرار می شوند؛ ولی حالت منظم دوره ای ندارند. به عبارتی، مدت زمان ادوار تجاری ممکن است از یک سال تا ۱۰ الی ۱۲ سال متغیر باشد. این چرخه قابل تقسیم به دوره های کوتاه تری نیست. “
در این تعریف چهار نکته اساسی دیده می شوند که عبارتند از :
این نوسان ها در فعالیت های عمده اقتصادی رخ داده که تنها مربوط به تولید ملی نمی شود ، بلکه برخی متغییر های دیگر ، نظیر : اشتغال ، سطح قیمت ها و متغییرهای بازار مالی با اهمیت تلقی می شوند.
ادوار تجاری به بخش های خاصی از اقتصاد یا تعدادی مشخص از متغییر ها بستگی ندارد ، بلکه رونق و رکود در زمان واحد در بسیاری از فعالیت های اقتصادی به طور همزمان مطرح می شوند. به این خصوصیت هم حرکتی می گویند .
زمانی را که یک دوره تجاری طی می کند ، می تواند از یک سال تا بیش از ده سال متغییر باشد ، اما نکته قابل تأمل آن است که وقتی رکود شروع شد ، اقتصاد تمایل به عملکرد انقباض از خود نشان می دهد و این وضعیت برای یک سال یا بیشتر ادامه می یابد.
الگوی رکود و رونق پیوسته تکرار می شوند، اما الگویی متناوب پدید نمی آورند؛ بدین معنی که گسترش و مدت نوسان ها همواره برابر نیستند و دنباله رونق و رکود و بارها در اقتصاد مشاهده می شوند.( خدامی پور و همکاران ، ۱۳۹۱، ۷۴ )
۲-۴-۵-اقتصاد ایران و دوره های رونق و رکود در دهه ۸۰ :
جهت قضاوت در مورد حاکمیت شرایط رکود یا رونق در اقتصاد ایران باید به این نکته مهم توجه داشت که شرایط یک کشور در حال توسعه مانند ایران کاملا متفاوت از اقتصادهای پیشرفته است. در حالی که ثبت نرخ رشد اقتصادی در حد سه درصد می تواند حکایت از رونق بالای اقتصادی در کشوری مانند آمریکا باشد، اما در کشور ایران با توجه به میانگین رشد اقتصادی و این که ایران یک کشور در حال توسعه است، به وضوح بیانگر رکود اقتصادی است. روند نرخ رشد اقتصاد کشور در دهه اخیر در نمودار نشان داده شده است. میانگین نرخ رشد اقتصادی ایران در دهه اخیر حدود ۲/۵درصد بوده است. وضعیت نیمه اول دهه ۸۰ با ثبت نرخ رشد اقتصادی ۶/۶ درصد به صورت میانگین، به روشنی حکایت از دوران رونق تولید دارد. اما شرایط از سال ۱۳۸۶ به بعد به کلی متفاوت بوده است. در سال های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷، نرخ رشد اقتصادی طی یک روند نزولی حتی به کمتر از یک درصد نیز رسیده است که حکایت از رکود شدید اقتصادی در سال ۱۳۸۷ دارد. شرایط در سال ۱۳۸۸ با ثبت نرخ رشد اقتصادی سه درصد رو به بهبود بوده است. در سال ۱۳۸۹ اقتصاد ایران با ثبت نرخ رشد ۸/۵ درصد برای ورود به دوره رونق اقتصادی تلاش کرده است، اما بهبود رشد اقتصادی پس از آن متوقف شده و در سال ۱۳۹۰ نرخ رشد اقتصادی مجددا به ۲/۳ درصد کاهش یافته است که بیانگر تداوم حاکمیت شرایط رکودی است. برای سال ۱۳۹۱ نیز هنوز آمار رسمی منتشر نشده است(زمانزاده،۱۳۹۲).
بر این اساس چرخه های تجاری در دهه ۸۰ در ایران شامل ۵ دوره ۲ ساله می باشد که سال های ۸۲ و ۸۳ دوره رونق،سال های ۸۴ و ۸۵ دوره رونق،سال های ۸۶ و۸۷ دوره رکود،سال های ۸۸ و ۸۹ دوره رونق وسال های۹۰ و ۹۱ دوره رکود در نظر گرفته شده است .
۲-۴-۶-اصول چرخه ها
موثرترین کتاب درباره چرخه ها توسط ادوارد ووی^[۲۶] یکی از پیشگامان تحلیل چرخه ، همراه با اوجی ماندینو ^[۲۷]به نام چرخه ها ، نیروهای شگفت انگیز آغازگر رخداد ها نوشته شده است. از میان چرخه های صد ساله و گاهاً هزار ساله هزاران چرخه مجزا از هم تفکیک شده اند . مثلا چرخه فراوانی ماهی قزل آلا در دریای آتلانتیک ^[۲۸]۹۶ ساله است و چرخه جنگ های بین المللی از سال ۱۴۱۵ تا ۱۹۳۰ حدود۲۰ ، ۲۲ سال می باشد میانگین چرخه خورشید گرفتگی از سال ۱۵۲۷ نزدیک ۱۱ سال است .چرخه های اقتصادی متعددی شامل چرخه ۱۸٫۳۳ سال در رونق بازار مسکن و ۹٫۲ سال در بازار سرمایه وجود دارد.
چهار اصل از مهمترین زیر بنایی چرخه، حاصل جمع، هماهنگی، همزمانی و تناسب می باشد. اصل حاصل جمع به این معناست که حرکت قیمت، حاصل جمع تمام چرخه های فعال است. از دید نظریه ی چرخه، الگوهای قیمتی از برهم کنش دو یا چند چرخه تشکیل می شود. اصل حاصل جمع بینش خوبی در مورد منطق پیش بینی چرخه ای به ما می دهد.
اصل هارمونی به سادگی بیان می کند که موج های مجاور معمولا با اعداد کوچک رند به یکدیگر مربوط هستند. معمولا این عدد دو می باشد.
اصل همزبانی اشاره دارد به تمایل شدید موج های دارای طول یکسان برای رسیدن به کف (نقطه ی پایینی یا حفره) به صورت همزمان.
اصل تغییر پذیری و صوری بودن اسمی بودن:
دو اصل دیگر مربوط به چرخه وجود دارد که رفتار آن را به صورت عمومی تری توضیح می دهد، اصول تغییر پذیری و صوری بودن (اسمی بودن) نام دارند.
۲-۴-۷-چگونه چرخه ها را مجزا کنیم :
در بررسی چرخه ها مؤثر بر بازار لازم است ابتدا هر چرخه را مجزا کنیم . راه های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد . ساده ترین آن مشاهده ظاهری است. برای مثال در بررسی نمودار میله ای روزانه تشخیص نقاط سقف و کف به سادگی امکان پذیر است با محاسبه ی میانگین دوره زمانی بین سقف و کف های چرخه ای می توان متوسط طول دوره را تعیین کرد.
۲-۴-۸-طبقه بندی چرخه ها:
طبقه بندی عمومی چرخه ها به این صورت است: چرخه های بلند مدت (دو یا چند ساله) چرخه های فصلی (یکساله) چرخه های ابتدایی یا متوسط (۹ تا ۲۶ هفته)و چرخه های معاملاتی (۴ هفته)چرخه معاملاتی به دو چرخه آلفا و بتا تقسیم می شود که به طور میانگین هر کدام دارای طول دوره ی ۲ هفته ای هستند.
۲-۴-۸-۱-چرخه کندراتیف^[۲۹]:
در عمل گاهاً با چرخه هایی با دوره های بلند مدت تر نیز برخورد می کنیم. یکی از معروف ترین آنها چرخه ی حدودا ۵۴ ساله ی کندراتیف است. این چرخه ی بزرگ اقتصادی در سال ۱۹۲۰ توسط اقتصاددان روسی به نام نیکولای کندراتیف ^[۳۰]کشف شد و به نظر می رسد که تاثیر مهمی بر قیمت های انواع کالاها و اوراق بهادار دارد در این چرخه ی ۵۴ ساله در نرخ های بهره، مس، کتان، گندم، بازار سرمایه وبازارهای عمده فروشی کالا مشخص شده است. در انگلستان از سال ۱۷۸۹ از این چرخه به عنوان عاملی در بازارهای کالا، تولید شمش- آهن و دستمزد کارگران کشاورزی استفاده می شود. چرخه کندراتیف در سالهای اخیر تبدیل به یک مطلب عمومی در مباحث اقتصادی شده است. آخرین نقطه ی سقف در سال ۱۹۲۰ رخ داده است و نقطه ی سقف بعدی مدت زیادی است که به تاخیر افتاد. کندراتیف خودش ارزش بسیار زیادی برای نگرش خود به این چرخه ی اقتصاد سرمایه قائل شده است.
۲-۴-۸-۲-چرخه های موسمی :
همه ی بازار ها تا حدی تحت تاثیر چرخه های موسمی سالیانه قرار دارند . چرخه موسمی گرایش برای حرکت در جهت معینی در زمان های خاصی از سال است . در بازار حبوبات در مواقع درو کردن محصول قیمت به پایین ترین سطح می رسد که این به دلیل فراوانی محصول و عرضه ی زیاد آن است . برای مثال در بازار های حبوبات اکثر سقف های موسمی بین ماه های آوریل و ژوئن رخ می دهد و اکثر کف های موسمی بین آگوست و اکتبر اتفاق می افتد . یکی از معروف ترین الگو های موسمی الگوی موسمی شکست فوریه یعنی زمانی است که قیمت های حبوبات از دسامبر یا ژانویه تا ماه فوریه سقوط می کند.
۲-۴-۸-۳-چرخه های بازار سرمایه :
آیا می دانستید که قوی ترین دوره سه ماه در بازار سرمایه از نوامبر تا ژانویه است ؟ بعد از آن فوریه ضعیف تر است و بعد از آن در ماه های مارس و آوریل بازار مجدداً تقویت می شود و در ماه ژوئن بازار معمولاً آرام است و در ماه جولای بازار مجدداً تقویت می شود (شروع رالی صعودی سنتی تابستان) ضعیف ترین ماه سال سپتامبر است و قوی ترین ماه سال دسامبر می باشد.
البته ولی دقیقا در ایران هم به همین صورت می توان بازار را به دوره ها و چرخه های زمانی تقسیم نمود به صورت کلی در بازار سهام ایران شش ماهه اول سال بازار تقویت می شود و در شش ماهه دوم ضعیف می باشد ولی با کمی دقت می توان این دو چرخه را به چرخه های کوچکتر تقسیم نمود .
۲-۴-۸-۴-چرخه ی ریاست جمهوری:
یکی دیگر از چرخه های معروفی که بر رفتار بازار سرمایه تاثیر گذار است چرخه ی چهارساله می باشد که چرخه ریاست جمهوری نیز خوانده می شود به این دلیل که همزمان با دوره ی انتخابات ریاست جمهوری رخ می دهد . سال انتخاب معمولا سال پر بازده ای می باشد . سال های پس از انتخابات یعنی سال دوم و سوم معمولا کم بازده هستند سال قبل از انتخابات یعنی سال چهارم معمولا پربازده است (یوسفی اصل،۱۳۹۱، ۶-۲).
۲-۵-پیشینه تحقیق در سطح ملی
۲-۵-۱- پیشینه های مربوط به چرخه های تجاری
هاشم پور و هادیان (۱۳۸۲) تحقیق « شناسایی چرخه های تجاری در اقتصاد ایران » را با هدف استخراج اجزای روند بلند مدت ادوار اداری و تکانه های نا منظم از تولید ناخالص داخلی حقیقی ایران و شناسایی علل پیدایش ادوار تجاری در اقتصاد ایران انجام داده به منظور استخراج ادوار تجاری فرض شده داده های سالانه سری زمانی تولید ناخالص داخلی حقیقی ایران مجموع سه جزء روند بلند مدت ، نوسانات چرخه ای و حرکات نامنظم است . برای تفکیک این اجزا از فیلترهای دریک – پرسکات (HP) در دو مرحله استفاده شده که مرحله اول استخراج روند بلند مدت و مرحله دوم استخراج جزء چرخه ای باقی مانده است و به این نتیجه رسیدند که نرخ رشد بلند مدت تولید ناخالص داخلی در ایران در آغاز انقلاب و شروع جنگ (۵۶-۶۱) و سال های پایانی جنگ (۶۵-۶۷) منفی بوده و اقتصاد ایران هفتمین دوره تجاری را پشت سر گذاشته و با ورود به دوره رکود با هشتمین دوره تجاری رو به رو است که از اوایل سال ۸۰ شروع و تا سال ۸۳ ادامه می یابد.
طیب نیا و قاسمی (۱۳۸۵) در « نقش تکانه های نفتی در چرخه های تجاری اقتصاد ایران»، نقش تکانه های قیمتی نفت بر پیدایش چرخه های تجاری در اقتصاد ایران را بررسی نمودند و برای استخراج چرخه های تجاری سری زمانی، تولید ناخالص حقیقی ایران را به دو قسمت تجزیه کردند اول روند بلند مدت زمانی و دوم نوسانات چرخه ای و از فیلتر میان گذر BP و فیلتر دریک – پرساک (HP) استفاده کردند و دریافتند اقتصاد ایران به شدت تحت تاثیر تکانه نفتی است و فعالیت های اقتصادی کشور پس از اولین تکانه نفتی سال ۵۳ وارد نوسانات شدید رکود و رونق شده و تا پایان جنگ نوسانات شدید ادامه داشته است یعنی نفت در ایجاد رونق و رکود موثر بوده است.
در تحقیقی که محرابیان و همکاران (۱۳۸۶) در مورد « تاثیر نوسان های چرخه های تجاری بر رشد اقتصادی ایران» انجام دادند. هدف بررسی نظری ارتباط بین نوسانات چرخه های تجاری و رشد بلند مدت اقتصادی بود و سپس مطالعه مورد نظر به طور خاص برای ایران در سال های ۱۳۴۰ تا ۱۳۸۷ انجام شد و برای سنجش نوسان ها در چرخه های تجاری و نااطمینانی تورم از روش مدل های ناهمسانی واریانس شرطی (GARCH) استفاده شده و به منظور آزمون فرضیه ها از آزمون هم انباشتگی و مدل (VECM) برآورده شده و نتایجی به شرح زیر به دست آوردند زیرا در ایران نوسانات در رشد تولید به نااطمینانی در تولید انجامیده و باعث کاهش سرمایه گذاری و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی در بلند مدت شده است.
طیب نیا (۱۳۸۹) در پژوهش « اندازه گیری چرخه های تجاری در ایران» به منظور شناسایی حقایق آشکار در مورد چرخه های تجاری و متغیرهای تاثیرگذار بر آن در دوره زمانی ۱۳۵۰ تا ۱۳۸۲ با بهره گرفتن از روش کتابخانه ای و داده های بانک مرکزی نتیجه گرفته شد که ایران هفت دوره تجاری را پشت سرگذاشته است که ۱۷ سال آن رونق و ۱۵ سال آن رکود بوده و دوره های رونق از تندی بیشتری نسبت به دوره های رکود برخوردار بوده اند اما نوسان دوره های رکود از رونق بیشتر بوده است.
پور حیدری و عالی پور (۱۳۹۰) در مقاله ای با عنوان « بررسی ارتباط بین داده های حسابداری با چرخه های تجاری در بورس اوراق بهادار تهران» در بین ۲۵۳ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که مربوط به ۲۹ صنعت مختلف چرخه ای و غیر چرخه ای بوده اند یک تحقیق شبه تجربی از نوع پس رویدادی و با هدف کاربردی انجام داده اند و دریافتند که در ارتباط معناداری بین برخی داده های حسابداری و چرخه های تجاری وجود دارد و بین برخی دیگر از متغیرها (متغیر کل دارایی) و چرخه های تجاری، هیچ ارتباط مشاهده نشد. ارتباط داده های حسابداری و چرخه های تجاری، تحت تاثیر اندازه شرکت و چرخه ای یا غیر چرخه ای بودن شرکت ها است.
در سال ۱۳۹۱ خدامی پور و همکاران در پژوهشی با عنوان « بررسی رابطه محافظه کاری و رابطه ارزشی سود با چرخه تجاری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران» ارتباط محافظه کاری و رابطه ارزش سود با چرخه تجاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را، در سال های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۸ بررسی نموده و ۱۴۶ شرکت را ازروش حذف سیستماتیک انتخاب نمودند؛ آن ها برای گردآوری داده ها از روش اسناد کاوی، یعنی بورس و بانک اطلاعاتی رهاورد نوین و نرم افزار تدبیر پرداز استفاده و برای سنجش محافظه کاری از مدل باسو و فرضیه ها از طریق رگرسیون خطی چند متغیره آزمون شده و دریافتند که رابطه محافظه کاری و رابطه ارزشی سود جاری در طول دوره های رکود اقتصادی بالاتر است اما رابطه ارزشی سود مورد انتظار آتی در طول دوره های رونق بیشتر است.

تجزیه و تحلیل توالی ژنوم بیانگر این است که ژن های ویرولانس در پاتوژن ها، تا حدودی متفاوت از سایر ژن ها در کروموزوم می باشد. این تفاوت ها شامل محتوای نوکلئوتیدها، درصد GC، ارتباط ژن های ویرولانس با عناصر متحرک ژنتیکی مانند (توان الحاقی، ترانسپوزون ها، اینتگرون ها، پلاسمید ها) می باشد (گارمندیا و همکاران، ۲۰۰۵)^۶.
توانایی یک ارگانیسم برای ایجاد عفونت نه تنها به حساسیت میزبان در مقابل تهاجم میکروارگانیسم بستگی دارد، بلکه به ویژگی بیماریزایی ارگانیسم نیز مربوط می شود. یک ارگانیسم برای ایجاد عفونت باید دارای فاکتورهایی باشد که اجازه ورود به میزبان و بیماریزایی را پیدا کند. سویه های بیماری زا و غیر بیماری زا اشریشیاکلی در خصوصیات بیوشیمیایی و حساسیت دارویی مشابه اند. توانایی UPEC برای ایجاد عفونت علائم دار دستگاه ادراری به دلیل وجود دو نوع عامل ویرولانس می باشد: ادهسین ها ( مثل فیمبریه نوع I، P-فیمبریه، S-فیمبریه، FIC-فیمبریه و…) و توکسین ها (مثل همولیزین، فاکتور نکروزدهنده تومور) (ناظمی و همکاران، ۲۰۱۰ ). اتصال به اپی تلیوم دستگاه ادراری اولین مرحله UTI می باشد و این باعث می شود تا باکتری نسبت به نیروهای هیدرودینامیک جریان ادرار مقاوم باشد (بهرانی و همکاران ۲۰۰۲) و این موضوع باعث افزایش یافتن توانایی آن ها برای تکثیر و تهاجم به بافت کلیوی می گردد (جدول شماره۱-۱) (تیبا و همکاران، ۲۰۰۸)^۱.

۱-۹-۱-ژن aer (آئروباکتین):
مولکول های متصل به آهن مانند آئروباکتین و آنتروباکتین به وسیله ی برخی از سویه های بیماری زایی اشرشیا کلی، سنتز می گردند. زمانی که میزان آهن در دسترس بافتی پایین باشد، این مولکول ها با اتصال به آهن موجبات ادامه ی حیات باکتری را فراهم می نمایند. باکتری ها به واسطه تولید ترکیبات ترشح کننده آهن مانند آئروباکتین با پروتئین های ترشح کننده آهن موجود در بدن رقابت کرده و آهن را از آنها می گیرد.
۱-۹-۱-۱- ژن آلفا همولیزین (hlyA) و سایتوتوکسیک نکروزیتینگ فاکتور۱ (CNF1):
همولیزین ها، سموم مقاوم و حساس به گرما، فعالیت متابولیک، المنت های ژنتیکی، پلاسمیدها، عموماً با تهاجم ارتباط دارد. توکسین هایی هستند که باعث آسیب بافتی می شوند که انتشار باکتری و ترشح مواد غذایی میزبان را تسهیل می کند و ممکن است همچنین باعث تغییر مسیر های انتقال پیام در میزبان شود.^[۲۸]

اتصال دهنده ها (Adhesions):
از دیگر عوامل تهاجم اتصال دهنده ها می باشند که ممکن است فیمبریه ای یا غیر فیمبریه ای باشد. فیمبریه (پیلی) رشته ایی از جنس پروتئین است و بصورت پلیمری از زیر واحدها در سطح باکتری تشکیل می شود. نقش اصلی آن ها در اتصال می باشد و بطور مستقیم در بیماریزایی سویه های اشریشیاکلی تاثیر دارد. پیلی می توان به عنوان گیرنده باکتریوفاژ نیز عمل کند و در جذب و انتقال DNA و همچنین تحرک باکتری ایفای نقش می کند. فیمبریه نوع I (نه فیمبریه نوع P) در خلال کلونیزه شدن ابتدائی سلول های اپیتلیال بیان شده در حالیکه فیمبریه P بعداً هنگامی که باکتری در قسمت تحتانی دستگاه تنفس یا بافت های بدن است، بیان می شود. باکتری ها هنگامی که فیمبریه نوع یک را بیان می کنند سریعاً به وسیله ماکروفاژها کشته می شوند. انواعی از پیلی که در استقرار و بیماریزایی سویه های مختلف E.coli نقش دارند که شامل پیلی تیپ Ι، پیلی نوع P، پیلی نوع S، پیلی CS1 و پیلی تیپ ۴ می شوند. پیلی تیپ Ι به گیرنده های گلیکوپروتئینی که حاوی مانور، که در سطح RBC و سلول های یوکاریوتی یافت می شوند متصل می شوند. پلی نوع P با سلول های کلیه و مجاری ادرای ارتباط برقرار می کنند و نقش مهمی در ایجاد بیماری یوروپاتوژن (عفونت مجاری ادرای) دارند. پیلی نوع S در سویه های که باعث مننژیت در نوزادان می شود دیده می شوند. پیلی CS1 موجب استقرار سویه های ETEC در روده می شوند(توت و همکاران، ۲۰۰۱)^۱.
پیلی تیپ ۴ که به دو کلاس ۴A و ۴B تقسیم می شود. انواع ۴B در بسیاری از پاتوژن های روده ایی دیده می شود مانند پیلی تشکیل دهنده تجمع یا BFP (Bundle-forming pili) که در EPEC در قطبین باکتری ایجاد می شود یا CFA/Ш و لانگوس پیلی که در سویه ETEC وجود دارد(آماویزیت وهمکاران، ۲۰۰۱)^۲. یک اتصال دهنده بارز و غیر فیمبریه ای پروتئین اینتمین (Intimin) می باشد که به وسیله ژن eae (اتصال و جدایی اشریشیاکلی) (Attaching and effacting) موجود در EHEC و EPEC تولید می شود که به سلول باکتری اجازه اتصال به سطح آنتروسیت را داده و موجب بروز حرکات تیپیک اتصال و محو شدن می گردد(ون و همکاران، ۲۰۰۱)^۳.^[۲۹]
جدول شماره (۱-۱): ژن های ویرولانس در اشریشیا کلی و عملکرد ژن ها