(NE)
درگیری ذهنی
(PI)
روانرنجورخویی
(No)
سازگاری
(AG)
باز بودن به تجربه
(OE)
وظیفهشناسی
(CO)
برونگرایی
(EX)
شکل ۲‑۱۲- مدل مفهومی استخراجی از مبانی نظری و پیشینه تحقیق
نتیجهگیری فصل دوم
در این فصل مسیری را طی کردیم که از ذکر مفاهیم رفتار مصرفکننده، ،تصمیمگیری خرید، خرید آنی و عوامل موثر بر خرید آنی شروع و نهایتا با توصیف برخی پژوهشهای داخلی و خارجی انجام شده در باب خرید آنی پایان یافت. در انتها و با بهرهگیری از این مبانی به معرفی و استخراج مدل مفهومی تحقیق پرداختیم.
فصل سوم - روش شناسی تحقیق
مقدمه
هدف تمام علوم، شناخت و درک دنیای پیرامون ما است. هدف از یک تحقیق علمی، دسترسی دقیق و آسان به پاسخ یکسری پرسشها و کسب شناختی دقیقتر از مسائل و مشکلات گوناگون است.. امروزه برای بررسی موضوعات در حیطههای مختلفی از دانش بشری، از روش علمی استفاده میشود (ایران نژاد پاریزی، ۱۳۷۸). از جمله ویژگیهای مطالعه علمی که هدفش حقیقتیابی است، استفاده از یک روش تحقیق مناسب است که انتخاب آن، به هدفها، ماهیت و موضوع مورد تحقیق و امکانات اجرایی بستگی دارد. (خاکی، ۱۳۸۴). پایهی هر علمی، روش شناخت آن است و یکی از مهمترین جنبههای تحقیق علمی، روششناسی آن است. بدون روششناسی تحقیق، نتایج بررسی و تحلیلهای مربوطه، معتبر و قابل تعمیم نخواهد بود. از اینرو روششناسی تحقیق از جمله معیارهای رایج جهت ارزیابی تحقیقات علمی، تلقی میگردد.
به طور کلی روش تحقیق، مجموعهای از قواعد، ابزارها و راههای معتبر (قابل اطمینان) و نظامیافته برای بررسی واقعیتها، کشف مجهولات و دستیابی به راهحل مشکلات است (خاکی، ۱۳۸۴: ۲۰۱). یک تحقیق مستلزم رشته فعالیتهایی است که دربردارندهی فرآیندهای جستوجو، بررسی، آزمودن و آزمایش است. این فرایند را باید به طور منظم، به دقت، منتقدانه، عینی و منطقی به اجرا درآورد. نتیجهی نهایی شامل کشف واقعیات جدیدی است که به ما کمک میکند تا با مشکل برخورد کنیم (سکاران، ۱۳۸۶: ۶). در این فصل پس از بیان نوع روش تحقیق، روش گردآوری اطلاعات و دادهها، جامعهی آماری، روش نمونهگیری و حجم نمونه، ابزار سنجش و روش تجزیه و تحلیل دادهها مطرح میگردد.
روش تحقیق
انواع روش تحقیق عمدتاً به دو دسته کلی شامل روش تحقیق بر حسب هدف استفاده (تحقیقات بنیادی، تحقیقات کاربردی و تحقیقات توسعهای) و روش تحقیق بر حسب نحوه و روش گردآوری دادهها (تحقیق تاریخی، تحقیق پیمایشی) تقسیم میشود.
بر این اساس، تحقیق حاضر از لحاظ هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر نوع روش، از دسته تحقیقات توصیفی پیمایشی محسوب میگردد.
جامعه آماری تحقیق
جامعه آماری عبارت است از مجموعهای از افراد یا اجزاء و عوامل مختلف که حداقل در یک صفت با هم مشترک هستند (عباس زاده ، ۱۳۸۰: ۱۹۰).
جامعه آماری این پژوهش، شامل همه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی است که در پاییز ۱۳۹۳ مشغول تحصیل بودهاند. از آنجا که این جامعه تقریبا هجده هزار عضو دارد، جامعهای محدود محسوب میشود.
انتخب دانشجویان به عنوان جامعه آماری در میان پژوهشگران خرید آنی امری متداول است (برای نمونه روک و فیشر، ۱۹۹۵؛ نظری و قادری عابد، ۱۳۹۰). در ادامه خواهیم دید که بر مبنای همین پیشینه تجربی است که ابزار سنجش در تحقیق حاضر، مختص پاسخگویی در مکانی غیر از مکان خرید و ویژه دانشجویان طراحی گردیده است.
روش نمونهگیری
نمونهگیری فرایندی است که طی آن تعدادی از واحدها به گونهای برگزیده میشوند که معرف جامعه بزرگتری که نمونه از آن انتخاب شده است، باشند (خاکی، ۱۳۸۴: ۲۷۲).
هرچند در این تحقیق به چهارچوب نمونهگیری (لیست افراد جامعه) دسترسی نداشتیم، اما با بهره گرفتن از اطلاعات دفتر نظارت و ارزیابی دانشگاه علامه طباطبایی، از تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در پاییز ۱۳۹۳ (به تفکیک مقاطع تحصیلی) اطلاع حاصل شد[۱۲۲] و از اینرو روش طبقهای نسبی برای نمونهگیری مناسب تشخیص داده شد. از آنجاکه دانشجویان اعضای جامعه تحقیق را تشکیل میدهند با انتخاب مقطع تحصیلی به عنوان مبنای طبقهبندی، سعی شد تا نمونه معرف مناسبی برای این جامعه بوده و پراکندگی مناسبی از جهت سن و تحصیلات پاسخدهندگان حاصل گردد. بر همین اساس اقدام به توزیع ۱۶۸ عدد پرسشنامه بین دانشجویان کارشناسی، ۱۸۴ عدد بین دانشجویان ارشد و ۴۸ عدد بین دانشجویان مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی گردید.
تعیین حجم نمونه
اینکه حجم نمونه چقدر باشد، سؤال مهمی است. چرا که انتخاب نمونه بزرگتر سبب اتلاف منابع میشود و یا نمونه کوچکتر، پژوهشگر را به نتایجی فاقد استفاده علمی میکشاند. از آنجایی که متغیرهای ما کمی میباشند و جامعه ما محدود (و حجم آن حدود هجده هزار نفر) است، لذا از فرمول زیر برای تعیین حجم نمونه استفاده میکنیم (سکاران، ۱۳۸۶: ۲۹۵-۲۹۴).
۳۸۴
n : حجم نمونه؛
Ζ : میزان اطمینان برآورد با در نظر گرفتن ضریب اطمینان ۹۵% این مقدار برابر با ۹۶/۱ میباشد.
P : نسبت موفقیت که آن را ۵/۰ در نظر میگیریم.
ε : نمونه گیری میتواند با خطاهای چندی همراه شود به ویژه اگر از جانب محقق به اندازه کافی جدی گرفته نشود. نمونهگیری نیز مثل هر کار دیگری، به عنوان یک فعالیت، دارای جنبههای نظری و عملی میباشد. دقت برآورد، تفاضل نسبت واقعی صفت در جامعه با میزان تخمین محقق برای وجود آن صفت در جامعه است که در تحقیق حاضر آن را با توجه به تحقیقات پیشین ۰۵/۰ در نظر گرفتهایم و دقت نمونهگیری نیز به آن بستگی دارد (سکاران، ۱۳۸۶: ۲۹۵-۲۹۴). با جاگذاری اعداد در فرمول کوکران،حجم نمونه مورد نظر ۳۸۴ نفر خواهد شد. با توجه به تعداد نمونه ۳۸۴ نفره، محقق ضمن پیش بینی احتمال عدم تکمیل یا عدم بازگشت تعدادی از پرسشنامهها از سوی مشتریان و همچنین احتمال وجود نواقص در تعدادی از پرسشنامهها، اقدام به توزیع ۴۰۰ پرسشنامه بین جامعه آماری نمود که از این تعداد، ۲۳ پرسشنامه به علت عدم دقت پاسخگویی به سؤالات قابل استفاده نبود، لذا کنار گذاشته شد. بر این اساس تعداد ۳۷۶ عدد پرسشنامه معتبر شناخته و مورد استفاده قرار داده شدند.
ابزار سنجش
به منظور سنجش شاخصهای مدل نظری تحقیق از پرسشنامه و آزمون فرافکن (سناریو) استفاده شده است.
در این راستا با نظر اساتید، پرسشنامه اولیه (که مستقیما از مقالات معتبر خارجی اقتباس گردیده بود) به منظور برخورداری از روایی لازم برای توزیع در جامعه مورد تحقیق، بازنگری و بومیسازی گردید و در نهایت پرسشنامه نهایی در دو نسخه مجزا برای پاسخدهندگان مذکر و مونث طراحی گردید. این اقدام از آن جهت صورت گرفت که آزمودنیها همزادپنداری بهتری با شخصیتهای سناریو احساس کرده و متغیرهای مورد نظر، به نحو مناسبی اندازهگیری شوند. نمونهای از پرسشنامههای نهایی در پیوست تحقیق آمده است.
پرسشنامه مذکور با یک مقدمه برای آشنایی پاسخدهندگان با موضوع تحقیق آغاز میشود. در ادامه ۳۷ گزاره (پرسش) مربوط به متغیرهای تحقیق قرار دارند که پاسخ همگی در قالب طیف لیکرت پنج گزینهای مورد سنجش قرار گرفته است. در این قسمت برای سنجش دو متغیر تصمیم خرید آنی و ارزیابی هنجاری، سناریوی کوتاهی قرار داده شده است تا مخاطب براساس همزادپنداری به سوالات پاسخ دهد. .در بخش پایانی پرسشنامه، ویژگیهای جمعیتشناختی طرح گردیدهاست که شامل سه پرسش در زمینه سن، مقطع تحصیلی و اشتغال/ عدم اشتغال فرد میباشد.
تعاریف عملیاتی متغیرها
جدول ۱-۳ شاخصهای مورد استفاده برای سنجش متغیرهای تحقیق و منبع آنها را نشان میدهد.
جدول ۳‑۱- تعاریف عملیاتی متغیرهای تحقیق
متغیرها | شاخصها | منبع | پیشینه استفاده |