۲-۹-۴- تأثیر شوری بر فنل
فنلها ترکیبات آلی ساده با وزن مولکولی پایین میباشند (شکوهی و همکاران، ۱۳۸۴). پلیآمینها با ترکیبات فنلی همیوغ شده، آمیدهای فنلی را بوجود میآورند که در پیوند کووالانسی به ماتریکس دیواره سلولی در ساختار لیگنین وجود دارند. ترکیبات فنلی به عنوان شاخص های تنش اکسیداتیو محسوب میشوند (Gorecka et al, 2007). کاهش رشد در طی تنش عمدتاً به افزایش تجمع فنلها مربوط است که سبب توقف رشد می شود (Schutzendubel et al, 2007). تجمع ترکیبات فنلی در شرایط تنش به عنوان یک علامت برای راه اندازی زنجیرهای از واکنشها عمل می کند و منجربه افزایش مقاومت می شود (Anderson and Jordheim, 2005).
۲-۹-۵- تأثیر شوری بر تانن
پلیمرهای تانن عمدتاً محلول در آب و به شدت واکنشپذیر هستند(Krauns et al, 2003) . تانن و پروتئین مجموعه ای مقاوم به میکروبها را تشکیل می دهند (Bradley et al, 2000). Elfeel و Bakhashwain (2012) گزارش کردند که میزان تانن در درخت اقاقیا تحت غلظتهای مختلف شوری تفاوت معنیداری را نشان داده و با افزایش نمک میزان تانن نیز افزایش یافته است.
۲-۱۰- مکانیسمهای مقاومت به شوری
گیاهان از لحاظ مقاومت به شوری به دو دسته کلی شیرینرست و شوررست تقسیم میشوند. عمده گیاهان زراعی شیرینرست هستند که شوری رشد و عملکرد آنها را کاهش میدهد. در گیاهان شوررست شوری کم یا تاثیری بر رشد ندارد و یا حتی سبب افزایش رشد میشود.
برای تولید محصول در مناطق شور ارقامی موردنیاز است که در شرایط آبیاری با آب شور از رشد مناسب و کافی برخوردار باشند و آستانه کاهش عملکرد و تحمل آنها بالا باشد. برخی گیاهان به وسیله توسعه مکانیسمهایی نمک را از سلولهای خود حذف می کنند یا سلولهای خود را نسبت به نمک متحمل می کنند. گیاهان برای مقابله با شوری مکانیسمهای بیوشیمیایی و مولکولی متعدد ایجاد میکنند که تحمل به تنش شوری را بهبود میبخشد. این استراتژیها شامل تجمع و دفع انتخابی یونها، کنترل جذب و انتقال یونها از ریشه به برگ، بخشبندی یونها در سلول و پیکره گیاه، سنتز اسمولیتهای سازگار، ایجاد تغییر در مسیر فتوسنتزی، دگرگونی در ساختار غشایی، القاء آنزیم های آنتیاکسیدانتی و القاء هورمونهای گیاهی میباشد (Munns, 2008).
از استراتژی های گیاه در تحمل شوری تجمع محلولهای سازشی شامل یونهای ضروری مانند K+، محلولهای آلی اسموتیک شامل قندهای محلول (از جمله گلوکز، ساکارز، فروکتوز، ترهالوز و رافینوز)، قندهای غیر محلول (مانند نشاسته، آمیلوز و آمیلوپکتین) و اسیدهای آمینه چهارگانه (پرولین) در گیاه است (Nuccio et al, 1999). بـرای اجـرای این روش گیاه باید مـواد قابل حل سازگار را در سیتـوزول و ارگـانــلهـای سلـولهـای خـود انباشتـه کنـد و تنظـیم اسمـزی انجـام دهـد (Yokoi et al, 2002).
۲-۱۱- گیاه شناسی ختمی
۲-۱۱-۱ گونه های ختمی
جنس ختمی از خانوادهی پنیرک (Malvaceae)، دارای گونههای زیادی است که برخی از آنها در جدول ۲-۱ گزارش شده است. در این بین گونه Althaea rosea L. به عنوان یک گیاه زینتی و دارویی کشت می شود و گیاهی باغی و پرطرفدار است.
جدول ۲-۱: نام علمی و فارسی برخی گونه های ختمی (سایت گوگل)
ختمی گوشهدار | angulata | Alcea |
ختمی لوبخطی | linearilaba L. | Alcea |
ختمی برگانجیری | ficifolia L. | Alcea |
ختمی درختی | syriacus L. | Hibiscus |
پنیرک | sylvestris L. | Malva |
ختمی دارویی | officinalis L. | Althaea |
ختمی رنگی | rosea L. | Althaea |
ختمی ژاپنی |