۱۰- تحصیل
۲۴/۲
۱۱- رستوران و هتل
۸۶/۱
۱۲- کالاها و خدمات متفرقه
۲۰/۳
جدول ۲-۸ ضریب اهمیت گروه‌های اصلی سبد اقلام
هر یک از گروه‌های اصلی هزینه نیز به زیرگروه‌هایی تقسیم می‌شوند که هر یک از زیرگروه‌ها به تنهایی شامل چندین کالا یا خدمت با خصوصیات مشابه بر اساس طبقه‌بندی COICOP می‌باشند. به طور مثال گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها شامل گروه‌های مختلفی از کالاها است که عمده‌ترین آن‌ها به شرح ذیل می‌باشند:
زیرگروه
ضریب اهمیت
۱- غلات و نام
۰۵/۵
۲- گوشت
۱۲/۶
۳- لبنیات و تخم پرندگان
۰۷/۳
۴- میوه‌های تازه
۶۷/۴
۵- سبزی‌های تازه
۶۱/۲
جدول ۲-۹ اقلام زیر گروه خوراکی و آشامیدنی
کالاهای مشمول شاخص از ۱۰۴ قلم کالای گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و ۲۸۱ قلم کالای غیرخوراکی و خدمت تشکیل می‌شود.
۲-۳-۴-۴- نحوه جمع آوری اطلاعات
جمع آوری اطلاعات مربوط به قیمت کالاها و خدمات در همه شهرهای مورد بررسی از طریق مراجعه مستقیم آمارگیران ثابت، رسمی، محلی و کارآزموده اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی به منابع اطلاع و مصاحبه با آن‌ها صورت می‌گیرد. در واقع برای دستیابی به قیمت‌های واقعی، آمارگیران اقتصادی این اداره هر ماهه به حدود ۴۰۰۰۰ منبع اطلاع مراجعه و قیمت جاری بیش از ۱۲۱۰۰۰ مظنه از کالاها و خدمات را پرسش نموده و در صورتی که قیمت کالا یا خدمتی در ماه قیمت‌گیری نسبت به ماه گذشته افزایش یا کاهش داشته باشد، دلایل این نوسان، بررسی و ثبت می‌شود. در جمع آوری اطلاعات همواره سعی می‌شود قیمت‌های عملی حاکم بر بازار هر شهر جمع آوری و گزارش شود.
۲-۳-۴-۵- روش محاسبه شاخص
پس از جمع آوری قیمت‌ها، برای محاسبه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی، فرمول شاخص قیمت لاسپیرز[۱۵۹] (لاسپیرز تعمیم یافته) به کار می‌رود که از این فرمول برای محاسبه میزان تورم در سطح هر یک از استان‌ها و سپس کل کشور استفاده می‌شود.
در این روش، معمولاً یک سال به‌عنوان سال پایه انتخاب و در آن سال بر اساس آمارگیری از خانوارهای نمونه شهری و بر مبنای سبد هزینه خانوار، اهمیت هر یک از کالاها و خدمات که عبارت است از نسبت هزینه آن قلم به کل هزینه خانوار، تعیین می‌گردد. بدین ترتیب میزان تأثیر هر یک از کالاها و خدمات نماینده در محاسبه تورم متناسب با اهمیت آن‌ها تعیین می‌شود.
برای محاسبه شاخص با توجه به فرمول لاسپیرز تغییرات قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارها در هر زمان نسبت به زمان پایه سنجیده می‌شود، به این صورت که مقدار مصرف تعیین شده برای هر یک از کالاها و خدمات در سال پایه، در قیمت جدید ضرب و هزینه جدید در زمان مورد نظر به دست می‌آید. با جمع کلیه هزینه‌های جدید اقلام سبد خانوار، مجموع هزینه خانوارهای شهری بر اساس قیمت‌های جدید محاسبه و سپس این هزینه‌بر هزینه خانوار در سال پایه تقسیم شده و عدد حاصل در ۱۰۰ ضرب می‌شود. بدین ترتیب شاخص در زمان مورد نظر به‌دست می‌آید.
به عنوان مثال اگر سبد هزینه خانواری در سال پایه از دو کالای نان و گوشت تشکیل شده باشد و قیمت این دو کالا در سال پایه به ترتیب ۱۰۰۰ و ۵۰۰۰۰ ریال باشد و در سال مورد نظر (n) به ۱۵۰۰ و ۷۰۰۰۰ ریال برسد و با فرض آنکه مقادیر مصرفی نان و گوشت در سال پایه به ترتیب معادل ۲۰۰ و ۸۰ باشد برای محاسبه شاخص به صورت زیر عمل می‌کنیم:
(۲-۲۸)
نرخ تورم در هر سال با توجه به فرمول ذیل محاسبه می‌شود:
