پیوست ۱- آزمون ضریب همبستگی پیرسون ۷۹
چکیده انگلیسی
فهرست جدول ها
عنوان صفحه
جدول (۲-۱) تفاوت بین سه روش مختلف تقسیم سود باقیمانده ۲۴
جدول (۲-۲) : خلاصه پیشینه تحقیقات خارجی ۴۴
جدول (۲-۳) : خلاصه پیشینه تحقیقات داخلی ۴۶
جدول( ۴-۱):توصیف آماری مدل تحقیق ۵۹
جدول( ۴-۲): متغیرهای وارد شده به مدل رگرسیون Enter 61
جدول( ۴-۳): متغیرهای خارج شده از مدل رگرسیون Enter _۶۱
جدول(۴-۴): خلاصه مدل رگرسیون چند متغیره ۶۱
جدول(۴-۵): آزمون معنادار بودن مدل رگرسیون چند متغیره در گروه اول فرضیات با روش ANOVA 62
جدول (۴-۶): نتایج آزمون t جهت بررسی معنی داری ضرایب جزیی رگرسیون ۶۳
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار (۲-۱) : روابط بین درآمد هر سهم وپرداخت مبلغ ثابتی به عنوان سود سهام سالانه ۱۸
نمودار (۴-۱): بررسی نرمال بودن خطاهای رگرسیون ۶۷
نمودار(۴-۲) : بررسی تساوی واریانس خطاها ۶۸
چکیده
تحقیق حاضر به بررسی تاثیر وابستگی گروهی بر روی تصمیم گیری پرداخت سود سهام درشرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. بدین منظور، ارتباط میان خط مشی تقسیم سود سهام و عوامل نظیرنابرابری اطلاعاتی؛ وابستگی به تامین مالی خارجی ( منابع خارج از موسسه ) بررسی می شود.
در راستای این هدف ، کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که صورتهای مالی (ترازنامه ، صورت حساب سود وزیان، صورت گردش وجه نقد ) و اطلاعات مورد نیاز را در سالهای ۱۳۸۶-۱۳۹۰ ارائه داده بودند ، مورد بررسی قرار گرفتند. در مجموع۴۵ شرکت از صنایع مختلف انتخاب شدند. روش تحقیق در این پژوهش همبستگی است. و برای تجزیه وتحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش، ازضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چند متغیره و تجزیه و تحلیلANOVA استفاده شده است.

نتایج تحقیق حاکی ازآن است که بین پرداخت سود سهام و میزان آن درنتیجه وابستگی به سرمایه ونابرابری اطلاعاتی و میزان سود سهام پرداختی سال گذشته رابطه مثبت ومعنی داری وجود دارد . همچنین ، بین پرداخت سود سهام و میزان آن در نتیجه ی وابستگی به سرمایه و تامین مالی خارجی رابطه منفی معنی داری وجود دارد.
واژه های کلیدی : سود سهام پرداختنی ، نظیرنابرابری اطلاعاتی؛ وابستگی به تامین مالی خارجی، بورس اوراق بهادار تهران
فصل اول : کلیات تحقیق
۱-۱ ) مقدمه :
با توجه به اینکه بورس اوراق بهادار قادر است در صورت آماده بودن شرایط و زمینه های لازم موجبات هدایت منابع مالی را به سمت فعالیت های تولیدی فراهم نماید و به تبع آن در جهت رشد، توسعه و شکوفائی اقتصادی کشور عمل نمایند، تحقیق و کنکاش پیرامون موضوعات و مسائل گوناگونی که به نوعی مرتبط با بورس اوراق بهادار هستند، از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است با بهره گیری از نتایج و پیامدهای تحقیقات، می توان در جهت توسعه بازاربورس وفعالیتهای آن گام های موثری برداشت.( وکیلی فرد ، مدیریت مالی، ۱۳۷۴)
از جمله مسائل و موضوعاتی که شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار با آن مواجه اند، خط مشی های تقسیم سود است. اینکه شرکت ها کدام خط مشی را در تقسیم سود انتخاب نمایند تا در نهایت به عنوان یک خط مشی مطلوب تقسیم سود باعث افزایش قیمت سهام در بازار شود و سرمایه گذاران را به سرمایه گذاری در بورس ترغیب نماید،  همیشه به عنوان یک مسأله عمده و مهم مطرح بوده است. اهمیت این مسئله نزد مدیران شر کت ها ، هم به جهت استفاده از اطلاعات حاصله در فرایند اداره شرکت و هم بواسطه ارزیابی بازار از عملکرد آنان بسیارزیاد است ؛ از همین رو بخشی از توان و توجه مدیران شرکت ها معطوف به مقو له ای است که از آن با عنوان « خط مشی های تقسیم سود» یاد می شود.( خادم ، ۱۳۸۱)
اما مهم تر ازتحلیل خط مشی تقسیم سود، ریشه یابی دلایل اتخاذ یک خط مشی تقسیم سود مشخص از سوی شرکت ها است . این موضوع می تواند راهگشای تصمیم گیر های مهم اقتصادی برای گروه های مختلف ذینفع ، بویژه سر مایه گذاران باشد . زیرا دلایل و عوامل تعیین کننده بدست آمده از این ریشه یابی، نه تنها به توضیح رفتار شرکت ها در گذشته کمک می نماید، بلکه ابزاری را برای پیش بینی حرکت و مسیر آتی آن ها در این حوزه فراهم می آورد . تحقیق حاضر که در راستای همین موضوع صورت پذیرفته ، می تواند تا حدودی جوابگوی ابهامات موجود دراین زمینه باشد. به منظور بررسی مباحث نظری موضوع و آشنایی با ابعاد آن ، مفاهیم زیر تشریح می شود.
۱-۲) تعریف موضوع و بیان مساله :
گروه های تجاری مجموعه ای از موسسه های تجاری مستقل قانونی هستند که یک هویت عادی دارند و از راه های گوناگون نظیر نگهداری متقابل حقوق صاحبان سهام یا حق مالی یا مدیریت به هم پیوسته وبا هم ارتباط پیدا می کنند. به احتمال قوی این گروه ها تشکیل می شوند تا نابرابری اطلاعات وعیوبات بازار را اصلاح کنند. برای مثال عدم کارایی اطلاعات برای موسسه های تجاری بسیار زیان بار می شود تا سرمایه خارجی را برای سرمایه گذاری بیشتر کنند. موسسه های تجاری وابسته گروهی راهبردهای متنوع سازی را ادامه می دهند و بازارهای سرمایه داخلی را ایجاد می کنند. جالب است ذکر کنیم که مشکلات اطلاعات و عیوب های بازار یک راه میان بر مهم، از نظریه های اصلی از خط مشی سود سهام را فراهم می کند. مساله اساسی استلزام گروه های تجاری برای تصمیم گیری در خط مشی سود سهام، یعنی تصمیم گیری در پرداخت سود سهام (پرداخت شود یا نه) و تصمیم گیری در مورد سطح پرداخت (چه مقدار پرداخت شود)می باشد.بنابراین مساله ای که وجود دارد مشکلات اطلاعاتی و عیوب بازار می باشد که در مورد گروه های تجاری توضیح می دهد و همچنین تصمیم گیری در مورد خط مشی سود سهام را قوی می کند. به طور کلی می فهمیم که اگر چه آنها عیوب بازار را برطرف می کند، گروه های تجاری برای مشکلات اطلاعات در تصمیم گیری برای پرداخت سود سهام و تصمیم گیری در سطح پرداخت آسیب پذیر هستند. ( مهرانی ، ۱۳۸۱)
بنابراین ممکن است که، گروه های تجاری عضو موسسه های تجاری را کنترل کنند و اطلاعات را که با هم در یک گروه سهیم هستند آسان کنند. بدین وسیله نابرابری اطلاعات کمتر می شود. همچنین این گروه ممکن است بتواند بازارهای سرمایه داخلی را ایجاد کند تا هزینه حق الزحمه را تامین کندبدین وسیله بر عیوب بازار سرمایه غلبه کند. بنابراین روشن می شود که در مقایسه با گروه های مستقل ، موسسه های تجاری وابسته به گروه کمتر به بازارهای سرمایه رسمی متکی هستند و ممکن است همیشه بتوانند سود سهام را پرداخت کنند. (یعنی سود سهام حذف نشود) یا سود سهام بالایی را نگه بدارند. هنگامی که گروه تجاری یک بازار سرمایه داخلی واقعی ایجاد می کنند، موسسه های تجاری عضو نیاز نیست تا از خط مشی سود سهام برای اشاره با سود دهی بالا جهت کسب تامین مالی خارجی استفاده کنند به این دلیل موسسه های تجاری وابسته به گروه ممکن است تصمیم بگیرند تا سود سهام را نپردازند و اگر آنها این کار را نکنند نسبت سود سهام عادی به سود ویژه در موسسه تجاری وابسته به گروه ممکن است کمتر از موسسه های تجاری مستقل شود (رونی مانوس ، ۲۰۱۲).
بر اساس موارد ذکر شده ،در این پژوهش نظریه های خط مشی تقسیم سود سهام و نظریه ناتوانی بازار را در گروه های تجاری شرح داده می شود تا تاثیر وابستگی گروه روی تصمیم گیری در پرداخت سود سهام و تصمیم گیری در سطح پرداخت را بررسی کنیم.
۱-۳) اهمیت و ضرورت تحقیق :
در کشورهای توسعه یافته، بورس اوراق بهادار به عنوان یک ابزار پرقدرت در جهت جذب سرمایه های کوچک و بزرگ مردم و هدایت آنها به سوی امور تولیدی عمل می کند. بورس محل و جایگاه پرقدرتی برای این امر محسوب می شود، بنابر این از نظر افرادی که در بورس سرمایه گذاری می کنند، آگاهی از علل نوسانات قیمت سهام و همچنین عواملی که قیمت سهام را متأثر می سازد، از اهمیت بسزائی برخوردار می باشد.یکی از مهمترین این عوامل، تقسیم سود سهام بین سهامداران می باشد. (خوش طینت،۱۳۸۷)
بعلاوه، عیوب گروه های تجاری و شرکتهای ترکیبی ، اصل مشترک تئوری خط مشی و یا رویه ی تقسیم سود سهام و تئوری ناتوانی و شکست بازار و یا به عبارت دیگر نقش نابرابری اطلاعاتی و عیوب بازار در بازارهای نو ظهورمثل بازار بورس ایران به دو دلیل اصلی و مهم در خور توجه می باشد . اولاً بی قانونی ( ضعف حقوقی ) ، چهارچوب نظارتی و تکنولوژی که در مورد بازارهای نوظهور امری عادی است ، حاکی از نابرابری های اطلاعاتی بوده و هزینه ی دسترسی بازار سرمایه در آنجا ، در مقایسه با بازارهای توسعه یافته و کامل بالاتر می باشد . این به نوبه ی خود بدین معنی است که در بازارهای نوظهور سیاست و خط مشی پرداخت سود ، خصوصاً نسبت به این عوامل ( عوامل مذکور ) و نیز شدت وابستگی به سرمایه گذاری و تامین مالی خارجی حساس و آسیب پذیر می باشد . ثانیاً ، در حالیکه تئوریهای تامین مالی ، کارگذاری و علائم هشدار دهنده، پیش بینی می کند که سطح نابرابری اطلاعاتی و وابستگی به سرمایه گذاری خارجی ( سرمایه خارجی ) در تصمیم گیری شرکتهای مستقل ، شرکت های وابسته به گروه های مختلف ( شرکتهای تطبیقی ) و اغلب در بازارهای نوظهور ، در زمینه ی خط مشی تقسیم سود سهام مهم و قابل توجه می باشد. (رونی مانوس ، ۲۰۱۲) .
بنابر این آگاهی از رابطه وابستگی گروهی بر روی تصمیم گیری پرداخت سود سهام هم برای شرکت ها و هم برای سرمایه گذاران می تواند مبنای اطلاعاتی مهمی را برای تصمیم گیری در اختیار قرار دهد.
۱-۴) اهداف تحقیق :
سرمایه گذاران جهت پیش بینی و اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری نیازمند اطلاعاتی نظیر ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، خط مشی های تقسیم سود سهام می باشند، تا بتوانند برآوردی از سودهای آتی داشته باشند، ونیز با بهره گرفتن از مدلهای ارزش گذاری مانند مدل درآمد های باقیمانده، ارزش ذاتی سهام را تعیین کنند. اما از آنجا که محیط اقتصادی ، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حاکم بر ایران و بورس اوراق بهادار تهران متفاوت از کشورهای غربی است، لازم است اعتبار چنین ادعاهایی را با توجه به شرایط ایران مورد بررسی وآزمون قرار داد ولی از آنجا که نرخ تورم در کشور بالاست و نیز شرکت های ایرانی جهت ارائه اطلاعات از مدل بهای تمام شده تاریخی استفاده می نمایند استفاده از خط مشی های سود سهام جهت دستیابی به اهداف ذکر شده ( پیش بینی واتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری ) می تواند تا حدی سوال برانگیز باشد.از طرفی در بازارهای نوظهور مانند بازار ایران سیاست و خط مشی پرداخت سود ، خصوصاً نسبت به این عوامل ( عوامل مذکور ) و نیز شدت وابستگی به سرمایه گذاری و تامین مالی خارجی حساس و آسیب پذیر می باشد .( جهانخانی ، ۱۳۸۴)
براین اساس ، در این پژوهش ازخط مشی سود سهام و نظریه ناتوانی بازار در گروه های تجاری استفاده می شود تا تاثیر و وابستگی گروهی روی تصمیم گیری برای پرداخت سود سهام (پرداختن یا نپرداختن) و تصمیم گیری درباره میزان پرداخت (چه مقدار پرداخت شود) بررسی می شود.
۱-۵) سؤالات تحقیق:
بین پرداخت سودسهام ومیزان آن درنتیجه وابستگی به سرمایه وتامین مالی خارجی چه رابطه ای وجوددارد؟
۲-رابطه بین پرداخت سود سهام ومیزان آن درنتیجه وابستگی به سرمایه و نابرابری اطلاعاتی چیست؟