۲-۱۷- سازمان میراث فرهنگى و گردشگرى و شوراى عالى میراث فرهنگى و گردشگرى
با انتزاع سازمان میراث فرهنگی کشور و سازمان ایرانگردی و جهانگردی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ادغام آن دو در یکدیگر در سال ۱۳۸۲ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تأسیس گردید که ریاست آن، معاون رئیس جمهور محسوب می‌شود.
شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری به منظور توسعه گردشگری مکلف به اجرای دستورالعمل‌های ذیل در ارتباط با اتباع سایر کشورها نیز می‌باشد:
لغو روادید،
اجازه ورود یا پروانه گذر مرزی،
صدور روادید در مبادی ورودی به کشور برای مدت معین،
صدور روادید در سفارتخانه‌های ایران در زمان‌های معین و حداکثر ظرف مدت یک هفته(رنجبریان، ۱۳۸۵: ۲۰۵).
۲-۱۸- انواع فعالیت شرکت‌هاى خدمات مسافرتى
الف) فعالیت شرکت‌های خدمات مسافرتی بر حسب نوع مجوز،
ب) فعالیت شرکت‌های خدمات مسافرتی بر حسب بعد سازمانی،
پ) فعالیت شرکت‌های خدمات مسافرتی بر حسب تورگردانی،
ت) فعالیت شرکت‌های خدمات مسافرتی بر حسب سطح فعالیت.
۲-۱۸-۱- فعالیت شرکت‌هاى خدمات مسافرتى برحسب نوع مجوز
نوع اول، شرکت‌هاى خدمات مسافرتى داراى مجوز بند (الف):
فعالیت این آژانس‌ها تنظیم و فروش بلیط مسافرت‌های هوایی با موافقت مؤسسه حمل و نقل هوایی مربوط و صدور بارنامه هوایی با رعایت قوانین و مقررات سازمان‌های هواپیمایی کشور است.
نوع دوم، شرکت خدمات مسافرتى داراى مجوز بند (ب):
این آژانس‌ها به فعالیت جهانگردی؛ یعنی برگزاری تور ورودی، داخلی و خارجی و تنظیم برنامه‌های بازدید و به طور کلی ارائه خدمات به انواع تورها با رعایت قوانین و مقررات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی زیر نظر سازمان ایرانگردی و جهانگردی می‌پردازند.
نوع سوم، کاروان زیارتی: به شرکت‌هایی که در زمینه برگزاری کاروان‌های زیارتی(گشت‌های زیارتی گروه) داخلی و خارجی فعالیت می‌کنند، مجوز خود را از سازمان حج و زیارت دریافت می‌کنند.
نوع اول و نوع دوم شرکت‌های خدمات مسافرتی که دارای مجوز بند (الف) و (ب) می باشند و در هر دو زمینه‌ای که به آن اشاره شد فعالیت می‌کنند(روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان ، ۱۳۸۷).
۲-۱۸-۲- فعالیت شرکت‌هاى خدمات مسافرتى بر حسب بعد سازمانى
شرکت‌هاى خدمات مسافرتى بین‌المللى
این شرکت‌ها دارای نمایندگی در سطح جهان هستند که می‌توانند فعالیت‌های خود را بدون نیاز به سایر شرکت‌های بین‌المللی در سرتاسر جهان پوشش دهند، این شرکت‌ها دارای تورهای بین المللی هستند. در کشور ما فقط دو سازمان، شرکت هواپیمایی «هما» با ۳۶ نمایندگی در سطح جهان و دیگری، سازمان سیاحتی و مراکز تفریحی «بنیاد» با دارا بودن نمایندگی در شهرهای پاریس، فرانکفورت، دبی، مادرید، ژنو و توکیو، امکان هماهنگی امور خود را در سطح بین‌المللی(ولو بسیار محدود) دارند.
شرکت‌هاى خدمات مسافرتى ملى
آژانس‌هایی که در سطح کشور فعالیت می‌کنند و دارای نمایندگی‌های فروش در سراسر ایران می‌باشند و عمده فعالیت‌های آن‌ها در حوزه‌های تورهای داخلی، خروجی و بعضاً ورودی است.
شرکت‌هاى خدمات مسافرتى منطقه‌اى
این نوع شرکت‌ها که عمدتاً در مراکز استان‌ها، قرار دارند، فعالیت‌شان معطوف به همان منطقه‌ای است که آژانس مسافرتی در آنجا واقع شده است. بیشتر این آژانس‌ها در همان حیطه جغرافیایی- تاریخی متخصص بوده و به خدمات‌رسانی به گردشگران داخلی و ورودی در همان منطقه می‌پردازند.
تورهاى ورودى
در سال‌های اخیر فعالیت‌های بسیاری برای جلب تورهای ورودی به علت بازده بالای اقتصادی آن آغاز شده است. این شرکت‌ها متخصص طراحی انواع تورها(فرهنگی، تاریخی و باستانی، مذهبی، مطالعاتی، ماجراجویانه، اکوتوریسم، شکار و…) برای متقاضیان خارجی می‌باشند که بنا به درخواست آژانس‌های طرف قراردادشان در سایر کشورها به طراحی این نوع تورها می‌پردازند.
تورهای ورودی عمدتاً به صورت کامل ارائه می‌شوند و شامل امکانات حمل و نقل، راهنما، هتل، سه وعده غذا، بازدیدها و سایر موارد وابسته می‌باشند. قیمت این تورها برحسب نوع خدمات داده شده، زمان و مدت سفر و نوع برنامه متفاوت است.
لازم به ذکر است که تقاضا برای استفاده از این تورها، فصلی است و زمان پرمسافرت عمدتاً از اواخر زمستان تا اواخر بهار و از اواخر تابستان تا اواخر پاییز است.
تورهاى خروجى
تورهای خروجی با وجود اینکه در ارتباط با منافع ملی و خروج ارز هستند در شرایط فعلی، چندان توصیه نمی‌شود اما با توجه به زمان مناسب؛ بخصوص هنگام تعطیلات نوروز، سه ماه تابستان و یا وقایع خاصی نظیر مسابقات ورزشی، برخی از آژانس‌ها اقدام به برنامه‌ریزی تورهای خروجی می‌کنند که عمدتاً بازارهای هدف شامل کشورهای خاورمیانه، دبی، ترکیه، سوریه، قبرس، کشورهای جنوب شرقی آسیا، چین و کشورهای اروپایی می‌شود. تورهای خروجی نظر به تقبل هزینه‌های سنگین(ارزی و ریالی)، همچنین ارائه تضمین مالی کافی برای بازگشت؛ بخصوص برای اخذ ویزای کشورهای اروپایی عضو پیمان شینگن، متقاضیان خود را بیشتر در طبقات مرفه کشور جستجو می‌کند، بیشتر آژانس‌های مطرح کشور اقدام به برگزاری تورهای خروجی می‌کنند.
تورهاى داخلى
متقاضیان تورهای داخلی شهروندان مقیم داخل کشور می‌باشند که بیشتر شامل قشر کارمند، جوانان، دانشجویان و بازنشستگان و خانم‌های خانه‌دار می‌باشد. این تورها به صورت نیم‌روزی، یک روزی تا حداکثر دوهفته‌ای برنامه‌ریزی شده‌اند. عموماً تورهای داخلی شامل ایاب و ذهاب، هتل با صبحانه، راهنما و بازدیدها می‌باشند.
استفاده از سایر خدمات بستگی به نوع تور و هزینه پرداختی آن دارد. اکثر تورهای داخلی معمولاً شامل برنامه بازدید از مراکز دیدنی شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، کرمان و یزد و یا دو جزیره حوزه خلیج فارس و شهرهای شمالی کشور می‌باشند. تقریباً کلیه آژانس‌های دارای مجوز بند (ب) ، توان برگزاری و یا فروش این نوع سفرها را دارند.
تورهاى زیارتى
این نوع از تورها توسط آژانس‌هایی که اجازه برگزاری این نوع برنامه را دارند برگزار می‌شود. مقاصد زیارتی در داخل کشور شهرهای مشهد و قم و در خارج از کشور، عراق(برای زیارت عتبات عالیات)، عربستان صعودی(برای حج عمره و تمتع) می‌باشند. در مورد تورهای زیارتی خروجی، برنامه‌ریزی این سفرها، کامل بوده و تمامی خدمات سفر را شامل می‌شوند ولی در مورد تورهای زیارتی داخلی خدمات ارائه شده بستگی به هزینه پرداختی توسط مسافر و یا برنامه مسافرتی را دارد(فراهانی، ۱۳۷۹: ۴۴۲).
۲-۱۸-۳- فعالیت شرکت‌هاى خدمات مسافرتى برحسب سطح فعالیت
سازمان‌هاى عمده فروش
شرکت‌هایی هستند که وظیفه رابط بین عرضه‌کننده محصولات گردشگری با سفرگذاری‌ها و سازمان‌های خدمات گردشگری را برعهده دارند. عمده‌فروشان به تقاضای خرده‌فروشان برای فروش مجموعه خدمات مسافرتی پاسخ می‌گویند. عمده‌فروش برنامه گردش‌های دسته‌جمعی را طرح‌ریزی و تهیه می‌کند، سپس آن را تبلیغ و ترویج می کند و سرانجام برنامه را به اجرا درمی‌آورد. همچنین از عرضه‌کنندگان محصولات و خدمات امور مسافرتی میزان زیادی از محصولات و خدمات را خریداری می‌کند. این محصولات و خدمات شامل بلیط هواپیما، اتاق، تخت خواب، غذا و امکانات تفریحی، حمل و نقل زمینی،گردش در شهر و ورود به مکان‌های مشخص می‌شود.
عمده‌فروشان محصولی را که در اختیار دارند به صورت کلی عرضه می‌کنند تا دیگر واسطه‌ها بتوانند مجموعه‌ای را که جذابیت زیادی دارد خریداری و به مشتریان خود عرضه کنند(گی، ۱۳۸۲: ۱۳).
گشت پردازها
سازمان‌هایی تجاری‌اند که ترکیبی از خدمات حمل و نقل، اسکان و غیره را به صورت یک بسته خدمات گردشگری از طریق یک‌سری کانال‌های ارتباطی به عموم عرضه می‌کنند.
گشت پردازها اصولاً با تهیه مجموعه‌هایی از خدمات، به فعالیت‌های گردشگری- تفریحی می‌پردازند. آن‌ها ممکن است این مجموعه را به طور مستقیم و یا از طریق عمده‌فروشی‌ها و خرده‌فروشی‌ها به مصرف‌کنندگان عرضه کنند.
گشت‌پرداز، برعکس عمده فروش که باید برای ترتیب دادن تعداد زیادی از گردش‌های دسته‌جمعی طرح‌ریزی کند، می‌تواند سالانه گردش‌های دسته‌جمعی معدودی را سامان دهد. همچنین عمده‌فروش معمولاً امور مربوط به هر مسافر در مقصد و بازگرداندن آن‌ها را به عهده می‌گیرد؛ درحالی‌که گشت‌پرداز فقط در مقصد مسئولیت ترتیب دادن اموری از قبیل انتقال مسافران به هتل یا مهمانپذیر، بازدید از نقاط دیدنی، پرداخت ورودیه‌ها و سایر امور ویژه را بر عهده دارد. در کشور ما بیشتر آژانس‌های متخصص تورهای ورودی و یا آژانس‌های منطقه‌ای(استانی) در این زمره قرار می‌گیرند(کاظمی، ۱۳۸۶: ۷۹).
۲-۱۸-۴- کارگزاران مسافرتى(آژانس‌ها یا سفرگذارى‌ها)
کارگزاران مسافرتی خرده‌فروش، خدمات را مستقیماً به مشتریان(شامل شرکت‌ها و عموم مردم) می‌فروشند. یک کارگزار مسافرتی واقعی برای فروش، شش خط محصول دارد:
بلیط‌های خطوط هوایی،
بسته تورها،
ذخیره جا در هتل و استراحتگاه،
دانلود پروژه های پژوهشی درباره بررسی نقش آژانس‌های خدمات مسافرتی در توسعه توریسم شهرستان بندر ...
