0(B1)

43/8

^b 34/0

43/8

100(B2)

49/8

^ab 34/0

49/8

200(B3)

45/8

^a 35/0

45/8

میانگین‌هایی که در هر ستون و برای هر عامل، دارای حداقل یک حرف مشترک می‌باشند بر اساس آزمون دانکن درسطح 5 درصد اختلاف معنی‌داری ندارند.

شکل(4-17) اثر متقابل کود ازت و کود زیستی بر درصد پروتئین دانه

شکل(4-18) اثر متقابل کود ازت و کود زیستی بر فسفر برگ

شکل(4-19) اثر متقابل کود ازت و کود زیستی بر pH خاک

4-20 همبستگی صفات
بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با تعداد دانه در ردیف، تعداد رديف در بلال، عملکرد وزن خشک و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی‌داری دارد در حالی که با انتقال مجدد فتوسنتزی، pH خاک، درصد کچلی و ارتفاع بوته همبستگی منفی و غیرمعنی‌داری داشت (پیوست 4-1). همچنین نتایج نشان داد که بیشترین مقادیر همبستگی مثبت فنوتیپی به ترتیب بین عملکرد دانه با عملکرد وزن خشک (98/0)، ارتفاع بوته با درصد جذب نور (65/0)، عملکرد وزن هزار دانه با تعداد دانه در ردیف (0.53) و درصد جذب نور با محدودیت منبع (51/0) دست آمد و بر عکس بیشترین مقادیر همبستگی فنوتیپی منفی برای درصد پروتیین با PH خاکه (0.47-)، محدودیت منبع با شاخص سطح برگ (37/0-)، درصد کچلی با تعداد دانه در ردیف (37/0-) و درصد کچلی با وزن هزار دانه (36/0-) حاصل شد. همچنین نتایج همبستگی بالا و معنی‌داری را بین اجزای عملکرد با هم نشان داد (پیوست 4-1).
فصل پنجم
بحث
1-5- نقش فسفر در گياه و عوامل موثر در جذب آن توسط گياه
قابليت جذب فسفر يكي از محدوديت­هاي عمده رشد گياه است. گياهان مي­توانند با وجود بالا بودن فسفر كل در خاك، در اثر كمبود فسفر صدمه ببينند كه علت اين امر كم بودن مقدار فسفر محلول خاك (كمتر از 5 ميكرو مولار) در مقايسه با مقدار فسفري است كه با كاني­هاي خاك و يا مكان­هاي باردار تشكيل پيوند داده و يا شكل­هاي آلي وجود دارد كه براي گياه غير قابل دسترس است بنابراين به دليل حلاليت كم و ظرفيت بالاي جذب فسفر در خاك، تامين فسفات مي­تواند يكي از محدوديت­هاي اصلي براي رشد گياه باشد (مارشنر^[82]، 1995). فسفر يكي از مهمترين عناصر حيات است كه به اشكال معدني و آلي در طبيعت وجود دارد. كمبود فسفر نه تنها در ميزان رشد گياه تاثير دارد، بلكه روي تشكيل بذر و كميت و كيفيت آن نيز بسيار تاثير گذار است(پيكس^[83] و همكاران، 2001) همچنين فسفر به عنوان يكي از مهمترين عناصر محدودكننده توليد گياهان زراعي در اكوسيستم­هاي زراعي محسوب مي­شود، اما استفاده از مقادير زياد كود فسفر سبب كاهش جمعيت و فعاليت فيزيولوژيك قارچ ميكوريزا مي­شود(باگياراي^[84]، 1990؛ گويلمين^[85] و همكاران، 1995).
كلوني­زايي ميكوريزايي علاوه بر نوع گياه و سيستم ريشه­اي به غلظت فسفر خاك نيز بستگي دارد. سطوح بسيار بالا و بسيار پايين فسفر خاك ممكن است سبب كاهش كلوني­زايي ميكوريزايي شود (كويد^[86]، 1991).ميلر و مك­گوئيل^[87] (1992) گزارش كردند كه كاهش كلوني­زايي ميكوريزايي منجر به كاهش جذب فسفر در گياهان تلقيح شده با ميكوريزا مي­شود در حالي كه نتايج روبو^[88] و همكاران (2003) حاكي از عدم كاهش كلوني­زايي ميكوريزاي ريشه در سطوح بالاي فسفر محلول خاك بود. رضواني و همكاران (1390) در تحقيقات خود نشان دادند كه بيشترين ميزان جذب فسفر در تيمار كود سوپرفسفات تريپل در اثر تلقيح با قارچ ميكوريزا وجود داشت و عدم اعمال كود فسفر باعث كاهش ميزان جذب فسفر گياه شد و اين كاهش در تيمار عدم تلقيح در كمترين حد ممكن بود. ايشان همچنين تاثير منابع فسفات را بر روي ميزان نيتروژن اندام هوايي معني­دار گزارش كردند در حالي كه اثر قارچ ميكوريزا و اثر متقابل قارچ و منبع فسفات را در ميزان نيتروژن اندام هوايي گياه سويا را غير معني­دار گزارش نمودند.