یافتن راه حلهای مناسب برای مسائل و مشکلات مختلف علمی پیش روی بشر و همچنین کنجکاوی انسان را علاقمند به کسب شناخت و بدست آوردن اطلاعات نموده است. بدون شک توسعه جوامع در عرصه های مختلف همگی مدیون تحقیقات مختلف صورت گرفته میباشد وجود هر سوالی مسئله علمی باید سنگ بنای محکمی برای خود داشته باشد، پس از گردآوری مبانی نظری تحقیق نیاز به تدوین فرضیه ها انتخاب روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات میباشد.
تدوین فرضیه ها و انتخاب روش تحقیق مناسب از مراحل مهم هر تحقیق به حساب میآیند و در صورتی که به درستی انجام نپذیرد، ممکن است محقق را از مسیر و هدف اصلی تحقیق منحرف نموده و به برداشتها و نتایج نادرست منتهی گردد. با عنایت به این امر اتخاذ یک روش منطقی دارای روح علمی و انتظام و واقعیتگرا برای دستیابی به نتایج مطلوب ضروری است.
تحقیق فرایندی است که در سایه آن به اطلاعات و آگاهی بیشتری در رابطه با محیط اطراف خود پی برده و به تاثیراتی که که بر آنها داریم، دست مییابیم. در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته ها تحت عنوان روششناسی یاد می شود. روش تحقیق علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین است. تحقیق بطور کلی بر کشف اصول عمومی و کلیتها تاکید دارد و ویژگیهای کلی مجموعه مورد بررسی، مجموعههای کوچکتر موجود در آن را به دست میدهد.
در فصل سوم، پس از تشریح روش تحقیق و جامعه آماری، به ارائه مدل به همراه تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق خواهیم پرداخت. در نهایت به بیان آزمونهای آماری لازم به منظور آزمون فرضیه ها خواهیم پرداخت.
۳-۲- روش تحقیق
از لحاظ طبقه بندی تحقیق بر مبنای هدف این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است. تحقیق حاضر از لحاظ طبقه بندی برحسب روش، از نوع تحقیقات توصیفی (غیر آزمایشی) است. از بین تحقیقات توصیفی این تحقیق از نوع تحقیقات پسرویدادی میباشد. از دیگر سو، این تحقیق از لحاظ تئوریک از نوع تحقیقات اثباتی و از لحاظ استدلال از نوع استقرایی میباشد.
۳-۳- فرضیه های تحقیق
با توجه به مبانی نظری و پیشینه تحقیق، فرضیه تحقیق به صورت زیر قابل تعریف میباشد:
-
- فرضیه اول: شرکتهایی که کیفیت سود پایینتری دارند در مقایسه با شرکتهای با کیفیت سود بالاتر، واکنش ضعیفتری در خصوص گزارش تعدیلی از بازار دریافت خواهند کرد.
-
- فرضیه دوم: کیفیت سود اندازه گیری شده با بهره گرفتن از الگوی اسلوان (۱۹۹۶)، از کیفیت سود اندازه گیری شده با بهره گرفتن از شاخص اقلام تعهدی بر اساس مدل دی چو و دی شف (۲۰۰۲) در پیش بینی واکنش بازار مفیدتر است.
۳-۴- متغیرهای تحقیق و شاخص های اندازه گیری آنها
۳-۴-۱- متغیر وابسته
گزارشهای تعدیلی
در این تحقیق متغیر وابسته واکنش بازار در زمان ارائه گزارشات تعدیلی میباشد که با بهره گرفتن از بازده اضافی سهام در بازه زمانی انتشار گزارشات تعدیلی اندازه گیری می شود:
که در آن:
= Daily Ret بازده روزانه شرکت i برای روز های ۰ و +۱
IndRet= بازده بازار میباشد.
۳-۴-۲- متغیر مستقل
در این تحقیق برای اندازه گیری متغیر مستقل تحقیق(کیفیت سود) از دو مدل استفاده شده است که در ادامه به تشریح هریک از آنها میپردازیم:
۱) کیفیت سود بر اساس اقلام تعهدی
برای اندازه گیری کیفیت سود از اقلام تعهدی بر اساس مدل دی چو و دی شف (DDEQ) (2002) استفاده می شود. اقلام تعهدی در مدل مذکور خطاهای عمدی برآورد که ناشی از دستکاری مدیریت سود و خطای غیر عمدی اقلام تعهدی را در نظر می گیرد. مدل مذکور به شرح زیر است:
که در آن:
= میانگین جمع دارایی های شرکت i در سال های t و t-1
= جریانات نقدی عملیاتی شرکت i در سال t
= تغییرات در دارایی های جاری شرکت i در سال های t-1 به t
= تغییرات در بدهیهای جاری شرکت i در سال های t-1به t
= تغییرات در وجه نقد شرکت i در سال های t-1 به t
= تغییرات در بدهیهای کوتاه مدت شرکت i در سال هایt-1به t
= تغییرات در درآمد شرکت در سال های t-1 به t
= اموال، ماشین آلات و تجهیزات ناخالص
در مدل فوق کیفیت سود برابر است با:
کیفیت سود که در این مدل با بهره گرفتن از انحراف معیار میانگین متحرک مقادیر باقیمانده مدل (از سال t-4 تا سال t) محاسبه می شود بیانگر این است که شرکت های با انحراف معیار بیشتر کیفیت سود پایین تری دارند.
۲) شناسایی کیفیت سود با بهره گرفتن از الگوی اسلوان (۱۹۹۶)
کیفیت سود در الگوی اسلوان (۱۹۹۶) به شرح الگوی زیر میباشد:
که در آن، عبارت از تعهد عملیاتی است؛ عبارت است از عایدی قبل از اقلام غیر مترقبه، جریانهای نقدی ناشی ناشی از عملیات است؛ میانگین ارزش دفتری اول و پایان دوره مجموع داراییهاست.
پس از محاسبه برای تمام شرکتهای نمونه متغیر جدیدی به نام به منظور تفکیک شرکتهای نمونه به کیفیت سود ضعیف و قوی محاسبه و تعریف میگردد. به منظور محاسبه این متغیر ابتدا میانه به دست آمده از شرکتهای نمونه محاسبه میگردد. پس از محاسبه این میانه متغیر به شرح زیر محاسبه می شود:
قدر مطلق اختلاف هر شرکت با مقادیر میانه کل نمونهها است. پس از محاسبه این متغیر شرکتهای نمونه بر اساس آن به دهکهای مختلف تقسیم میگردند. شرکتهای قرار گرفته در دهکهای اول و دوم به عنوان شرکتهای با کیفیت سود قوی تلقی شده و سایر دهکها با کیفیت سود ضعیف طبقه بندی میگردد.
۳-۵- معرفی مدل تحقیق
با توجه به فرضیات تحقیق مدلهای مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل این فرضیات به صورت زیر ارائه میگردد:
برای آزمون فرضیات تحقیق از مدل پالمورس، ریچاردسون و اسکولز (۲۰۰۴) که به اختصار PRS نامیده می شود استفاده میگردد که به شرح زیر میباشد:
که در آن:
=CAR واکنش بازار در زمان ارائه گزارشات تعدیلی.
ATTRIB = یک متغیر مجازی است که چنانچه تعدیل گزارش توسط حسابرس، مدیریت و یا بورس اوراق بهادار صورت پذیرد عدد ۱ و در غیر این صورت مقدار ۰ را می گیرد.