استیگل[۵۴] : نسبت میان بازداده مرتبط به عملیات تولیدی مشخص و معین در مقایسه با نهادهای مصرف شده.
ماندل[۵۵] : بهره وری به مفهوم نسبت بین بازده تولید به واحد منابع مصرف شده است که با یک نسبت مشابه در دوره پایه مقایسه می شود و به کار می رود. بهره وری برابر است با خارج قسمت خروجی (میزان تولید) بر یکی یا کل عوامل تولید.
کونیز نی[۵۶] (۱۷۶۶ ) : اولین بار لغت بهرهوری را در مقالهای عنوان کرد. |
ایتر (۱۸۸۳ ) : بهرهوری را «قدرت و توانایی تولید کردن» تعریف کرد. (ابطحی و کاظمی، ۱۳۸۸) |
ارلی[۵۷] (۱۹۰۰ ) : بهرهوری را ارتباط بین بازده و وسایل به کاررفته برای تولید این بازده عنوان کرد. |
خاکی (۱۳۸۸): بهره وری عبارت است از « معیاری برای قضاوت پیرامون میزان تغییر ناشی از عملکرد آدمی در چارچوب یک ساختار متعادل انسانی – ماشینی».(خاکی ۱۳۸۸ : ۲۳)
سازمان همکاری اقتصاد اروپا[۵۸] :
بهره وری برابر است با خارج قسمت خروجی (میزان تولید) بر یکی از (کل) عوامل تولید
سازمان بین المللی کار[۵۹] :
بهره وری عبارت است از رابطه بین ستاده حاصل از یک سیستم تولیدی به داده های بکار رفته (مانند زمین، سرمایه، نیروی کار و …) به منظور تولید آن ستاده.
مرکز بهره وری ژاپن[۶۰] :
بهره وری عبارت است از به حداکثر رساندن استفاده از منابع، نیروی انسانی، تسهیلات و غیره به طریقه ی علمی و کاهش هزینه تولید، گسترش بازارها، گسترش بازارها، افزایش اشتغال، کوشش برای افزایش دستمزدهای واقعی و بهبود معیارهای زندگی، آنگونه که به سود کارگر، مدیریت و عموم مصرف کنندگان باشد.
آژانس بهره وری اروپا[۶۱] :
الف: بهره وری درجه استفاده موثر از هریک از عوامل تولید است.
ب: بهره وری در درجه ی اول یک دیدگاه فکری است که همواره سعی دارد آنچه را در حال حاضر موجود است، بهبود بخشد. بهره وری مبتنی بر این عقیده است که انسان می تواند کارها و وظایفش را بهتر از روز پیش به انجام رساند. علاوه بر آن، بهره وری مستلزم آن است که به طور پیوسته تلاش هایی در راه انباق فعالیتهای اقتصادی با شرایط دائماً در حال تغییر و همچنین تلاش هایی برای به کارگیری نظریه ها و روش جدید انجام گیرد. بطور کلی می توان گفت بهره وری ایمان راسخ به پیشرفت انسانها است.
سازمان بهره وری ملی ایران [۶۲]:
بهره وری یک فرهنگ، یک نگرش عقلانی به کار و زندگی است که هدف آن هوشمندانه تر کردن فعالیتها برای دستیابی به زندگی بهتر و متعالی تر است.(طاهری ۱۳۸۶ : ۲۵)
۲-۳-۲ جلوه های بهره وری
نتایج فعالیتهایی که در رابطه با بهره وری صورت می گیرد را می توان در چهار جلوه ی ویژگی مرتبط با هم نشان داد، این ویژگی ها عبارتند از:
۱- کاهش هزینه
۲- کم شدن زمانه
۳- افزایش کمیت
۴- بهبود کیفیت
همانطور که گفته شد استراتژی های افزایش بهره وری می توانن یکی یا ترکیبی از جلوه های فوق باشند.
۲-۳-۳ استراتژی های (راهبرد) بهره وری
پیش از طرح استراتژی ها، لازم است بدانیم در ادبیات مدیریت از واژه استراتژی بطور کلی پنج مفهوم زیر که به پنج P مشهور هستند استنباط می شود:
۱- طرح[۶۳]
به معنای نوعی مسیر اقدام آگاهانه و مورد نظر، یک رهنمود (یا مجموعه ای از آنها) برای برخورد با یک وضعیت است.
۲- نقشه[۶۴]
به معنای نوعی صف آرایی یرای چیرگی بر حریف یا رقیب می باشد.
۳- الگو[۶۵]
الگویی از یک سلسله اقدامات که می تواند کاملاً جدید یا نسبتاً از پیش اندیشیده باشد.
۴- موضوع[۶۶]
یعنی تحلیل ناشی از جایگاهی که از آن به مسأله نگاه می کنیم (منظر و جایگاه سازمان در محیط بیرونی)
۵- دیدگاه[۶۷]
تلقی های ذهنی از مجموعه ی استراتژی های سازمان (منظر درون سازمانی)
(خاکی ۱۳۸۸ : ۴۳).