۳-۶ روایی و پایائی ابزار اندازه گیری
پیش از اطمینان نهائی به ابزارهای اندازه گیری و به کارگیری آن ها در مرحله اصلی جمع آوری داده ها ، ضرورت دارد که محقق ازطریق فنون تاکتیکی و علمی ، اطمینان لازم را نسبت به روا بودن به کارگیری ابزار مورد نظر و معتبر بودن آن پیدا کند . در واقع روایی و پایائی ویژگی هائی هستند که هر ابزار سنجش از جمله پرسشنامه و نیز مصاحبه باید دارا باشد. بررسی روایی و پایایی ابزار اندازهگیری بسیار مهم میباشد که در زیر به شرح آن پرداخته میشود.
۳-۶-۱ روایی پرسشنامه
مفهوم روایی به این سؤال پاسخ میدهد که ابزار اندازهگیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را میسنجد.بدون آگاهی از روایی ابزار اندازهگیری نمی توان به دقت از داده های حاصل از آن اطمینان داشت در تحقیق حاضر، از روش اعتبار محتوا [۱۸۵]استفاده شده است. اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده می شود.اگر سؤالهای پرسشنامه معرف ویژگی و مهارت ویژهای باشد که محقق قصد اندازهگیری آنها را داشته، آزمون دارای اعتبار محتوا است. روایی محتوای یک آزمون معمولاً توسط افرادی مشخص در موضوع مورد مطالعه تعیین می شود (سرمد،۱۳۹۱،ص۱۷۰) . کلیه سؤالات مطابق با مقالات علمی معتبر که در قسمت چهارچوب نظری مطرح شده است و همچنین دیدگاه های تخصصی اساتید مرتبط طراحی گردیده است ، لذا اعتبار آن به طریق محتوایی حاصل شده است .
۳-۶-۲ پایایی پرسشنامه
پایایی یا قابلیت اعتماد یکی از ویژگیهای فنی ابزار اندازه گیری است . این مفهوم با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهدضریب پایایی نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی های متغیر و موقتی وی را می سنجد.لازم به ذکر است که قابلیت اعتماد در یک آزمون میتواند از موقعیتی به موقعیت دیگر و از گروهی به گروه دیگر متفاوت باشد.برای محاسبه پایایی، شیوههای مختلفی به کاربرده میشود،از آن جمله میتوان به اجرای دوباره آزمون، روش موازی (همتا)، [۱۸۶]،روش تصنیف (دونیمه کردن) [۱۸۷]، و ضریب آلفای کرونباخ [۱۸۸] اشاره کرد. (سکاران ، ۱۳۹۰،ص ص۳۱۸ - ۳۱۷). در این تحقیق برای تعیین پایایی پرسشنامه با تأکید بر همسانی درونی سوالات، از روش ضریب آلفای کرونباخ برای مجموع سوالات مرتبط با هر متغیر محاسبه شده است.در SPSS استفاده شده که به وسیله نرم افزارهنگام محاسبه ضریب پایایی با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ، یک نمونه اولیه مشتمل بر۳۰ پرسشنامه پیش آزمون گردید و سپس با بهره گرفتن از دادههای به دست آمده،ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است.برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمرههای زیر مجموعه سوالهای پرسشنامه و واریانس کل را محاسبه کرد.سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد( سرمد و دیگران ، ۱۳۹۲،ص۸۴ ). برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ، پرسشنامه به تعداد ۳۰ نفر از افراد جامعه آماری داده شد و ضریب آلفای کرونباخ با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه گردید :
/ (n/n-1)*(1 -∑ = α
که در آن :
n = تعداد سئوالات پرسشنامه، = واریانس سئوال و S واریانس کل تست می باشد.
پایائی پرسش های مطرح شده برای اندازه گیری هر متغیر با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ در جدول شماره ۳-۳ نشان داده شده است :
جدول ۳-۴ ضریب آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق
متغیر
ضریب آلفای کرونباخ
خودآگاهی
۰٫۸۳۹
خود مدیریتی
۰٫۷۵۹
آگاهی اجتماعی
۰٫۷۲۱
مدیریت روابط
۰٫۷۵۸
هوش هیجانی
۰٫۷۷۵
بنابراین می توان گفت که پرسشنامه فوق از اعتبار کافی برخوردار می باشد. بدین معنی که پاسخ های داده شده ناشی از شانس و تصادف نبوده بلکه به خاطر اثر متغیری می باشد که مورد آزمون قرار گرفته است . مشاهده میشود که مقدار ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرها بالای ۷۰ درصد میباشد که می توان گفت مقدار مناسبی است،چرا که هرچه مقدارضریب آلفا به ۱ نزدیک تر باشد نشانگر همسانی درونی بالاتری است.
۳-۷ روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات
در تحقیق حاضر به دو روش توصیفی[۱۸۹] و استنباطی[۱۹۰] به تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده پرداخته شده است . در سطح توصیفی با بهره گرفتن از مشخصه های آماری نظیر فراوانی[۱۹۱] ، میانگین [۱۹۲]، انحراف استاندارد [۱۹۳]و ضریب تغییرات[۱۹۴] به تحلیل و توصیف ویژگی های جامعه پرداخته شده است.
در سطح استنباطی هم از ضریب همبستگی پیرسون[۱۹۵] استفاده شده است. این ضریب همبستگی شاخصی است ریاضی که جهت و مقدار رابطه بین دو متغیر را توصیف میکند. ضریب همبستگی درمورد توزیع های دویا چند متغیره به کار می رود. اگر مقادیر دو متغیر شبیه هم تغییر کند یعنی با کم یا زیاد شدن یکی دیگری هم کم یا زیاد شود به گونهای که بتوان رابطه آن ها را به صورت یک معادله بیان کرد و گفته می شود که بین این دو متغیرهمبستگی وجود دارد. اگر هر دو متغیر با مقیاس نسبتی و پیوسته باشند از ضریب همبستگی پیرسون استفاده میشود.