۷٫۲٫۲٫ خودپردازهای امروزی
طبق آمارهای منتشر شده توسط موسسه ATMIA^[27]، امروزه تعداد کل خودپردازهای مورد استفاده در جهان به طور تقریبی بیش از ۸/۱ میلیون تخمین زده شده است، که هر پنج دقیقه یک خودپرداز به این رقم اضافه می شود. مؤسسات و نهادهای اقتصادی، به منظور بررسی میزان استفاده از خودپردازها در مقیاس بین المللی، جهان را به هفت بخش تقسیم کرده اند، که ایالات متحده، کانادا، اروپا و ژاپن چهار بخشی هستند که بالاترین میزان استفاده از دستگاه های خودپرداز را دارد. ببیشتر از ۱۵۰ میلیون آمریکایی از کارت خودپرداز استفاده می کنند و تعداد معاملاتی که سالانه از طریق خودپرداز انجام می شود به حدود ۱۲ میلیارد دلار می رسد. بیشتر خودپردازها در اماکن پرجمعیت و در دسترس واقع شده اند و در موارد ضروری به سرعت و آسانی پول نقد در اختیار مردم می­گذارند.
از نظر جغرافیایی، جنوبی ترین خودپرداز جهان در ایستگاه مَکمُوردُو در قطب جنوب قرار دارد که یکی از جنوبی ترین مکان های کره زمین است. از طرف دیگر، شمالی ترین خودپرداز در بخش شمالگان نروژ که اِسوالبارد نام دارد واقع شده است. بلندترین خودپرداز در کشور تبت، و در ارتفاع ۴۵۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد؛ و کم ارتفاع ترین خودپرداز که ۴۲۱ متر زیر دریا است، توسط یک مغازه دار محلی در دریای مرده در اسرائیل نصب شده است. دستگاه های خودپرداز در سراسر جهان عملکردهای متنوع و بی شماری دارند؛ کارایی بسیاری از خودپردازهای بین المللی از معاملات مالی ساده فراتر رفته است. برای مثال خودپردازها در هند امکان پرداخت اعانه و کمک های مذهبی و دینی مشتریان را از طریق شبکه های بانکی ممکن می­سازند. امروزه تغییر کاربری دستگاه های خودپرداز و افزایش یافتن اعتماد مردم به این فناوری منجر شده که این دستگاه ها حتی در کشتی های سفری نیز نصب شوند، به طوری که حضور خودپرداز در کشتی های جنگی خارجی آمریکایی فراگیر شده است. فروش بلیط سفرهای هوایی، فیلم های سینمایی و رسیدگی به امور پزشکی از دیگر امکانات خودپردازها است. با وجود اینکه آمار کاملاًَ دقیقی از تعداد کل خودپردازهای موجود جهان در دست نیست، این دستگاه ها تبدیل به مکملی اساسی برای حیات شهرها، کشورها و حتی دریاها شده اند[۳۲].

به تازگی در صنایع خودپرداز، تولیدکنندگان به سوی ایجاد ارتباطات بی سیم گام برمی دارند. بسیاری از شرکت ها به گسترش این تکنولوژی جدید متمایل شده اند که مزیت های بسیاری را برای آینده صنایع آن‌ها به همراه دارد و به سود خود و مشتریانشان است. با وجود اینکه ارتباطات بی سیم در سایر بخش های صنعتی مانند تلفن های همراه و لپ تاپ ها پدیده جدیدی نیست، دنیای خودپردازها به تازگی وارد این عرصه می شود. کاهش استفاده از دستگاه های خودپرداز در سال های اخیر پدیده جدیدی است که صنعت خودپرداز با آن رو به رو است. این افت به علت کاهش استفاده از پول نقد، افزایش مبادلات غیر نقدی، رواج یافتن بانکداری آنلاین و استفاده از کارت های اعتباری و دبیت کارت ها به جای پول نقد در هنگام خرید می باشد. با این وجود، خودپردازها جایگاه خود را در زندگی مدرن امروزی حفظ خواهند کرد. موسسه ATMIA در گزارش خود اعلام کرده است که پول نقد دست کم تا یک نسل بعد همراه ما خواهد بود. منطق و دلایل فراوانی برای اثبات این ادعا وجود دارد. درحال حاضر ۶۵% از کل معاملات مالی جهانی، حدود ۳۶۰ میلیارد معامله نقدی در سال، از پول نقد استفاده می شود. در استفاده از پول نقد نیازی به بایگانی اطلاعات و بررسی های امنیتی نیست و شما می توانید ناشناس پول مبادله کنید. بیش از ۹۰ درصدِ شش میلیون دستگاه نصب شده در ایالات متحده، با پول نقد کار می کنند. از سوی دیگر پول نقد، ملموس و عمومی تر است و در نتیجه از طرف مشتریان مقاومت زیادی برای از میان برداشتنش وجود دارد. روی هم رفته، پول نقد و خودپردازها هر دو نقش بسیار مهمی درآینده قابل پیش بینی نظام بانکداری دارند؛ و با در نظر گرفتن ویژگی های در حال پیشرفت خودپردازها، موفقیت خودپرداز، حتی با کاهش استفاده از پول نقد، امری کاملاً آشکار است[۳۲].
۸٫۲٫۲٫ پروژه کیوسک خودپرداز^[۲۸]
اگر چه ظهور خودپردازها در ابتدا در بانک‌ها بوده است و سالهاست که به ارائه خدمت در بانک‌ها می‌پردازند ولی قابلیت ­های خودپردازها موجب شده که از خودپردازها در سایراماکن حتی نقاط رو باز استفاده شود. بدین جهت دستگاه های خودپرداز در قالب کیوسک در نواحی مختلف شهر نصب می گردند. نصب خودپردازها بصورت کیوسک در فروشگاه های بزرگ و زنجیره ای یکی از نقاطی است که بدلیل بالا بودن تعداد تراکنشهای مربوطه دارای مزیت نسبی می باشد. بدین منظور نصب آن‌ها در چنین فروشگاههایی خصوصا در نقاط در دید موجب افزایش فروش و راحتی مشتریان می گردد. همچنین استفاده از خودپردازها در فرودگاه­ ها جایی که مسافران نیاز مبرم به پول دارند توصیه می‌گردد. زیرا نوعا حمل پول نقد در مسافرتها مطلوب نیست و غیر از دست و پا گیر بودن، از نظر امنیتی نیز توصیه نمی­گردد. در عین حال راه اندازی امکان تبدیل ارزهای خارجی به ریال موجب رونق بیشتر استفاده از خودپردازها و در نتیجه کسب در آمد بیشتر برای دارندگان آن و در نتیجه نفع بیشتر اقتصاد ملی را موجب می گردد. ضمنا این امرموجب رضایت بیشتر گردشگران و بازدیدکنندگان خارجی می‌گردد. پس این امر می‌تواند در جذب بیشتر گردشگر نیز موثر باشد زیرا آسایش خیال و امنیت بیشتری برای مسافران خارجی ایجاد می کند و آن‌ها را از صرافان و دلالان ارز خیابانی بی‌نیاز می سازد. بنابراین با تکمیل و راه اندازی کامل این پروژه از تراکم دلالان خیابانی ارز که موجب سد معبر هستند نیز کاسته خواهد شد و در عوض خدمات جانبی تعمیر و نگهداری خودپردازها موجب اشتغال مولد است. نصب کیوسکهای خودپرداز در پارکها و ترمینالهای مسافربری از محلهای دیگری است که داری اهمیت بالایی است. زیرا عموم مردم از این اماکن استفاده می‌کنند. نصب خودپردازها در این اماکن غیر از کسب در آمد برای صاحبان آن‌ها، فرهنگ عمومی استفاده از کارتهای بانکی را به جای استفاده از پول نقد را در جامعه تقویت می کند. بنابراین مشاهده می‌گرددکه هر روز تجارت خرد بیشتری از فروشگاه های معتبر گرفته تا پمپ­های بنزین و یا کارواشها یا رستورانها و کافی شاپها وابستگی بیشتری به خودپردازهای داخل آن‌ها پیدا می کنند.
با توجه به آمار اخذ شده در کشورهای صنعتی می توان نتایج زیر را استخراج نمود:
۷۰ ٪ جمعیت کشورهای صنعتی از کارتهای خودپردازها استفاده می‌کنند.
۸/۶۵ ٪ از فروشگاه های معتبر از پول نقد استفاده می‌کنند.
۶۳ ٪ از خودپردازها در نقاط غیر بانکی مستقر هستند.
در نتیجه بصورت بالقوه می توان جمعیت انبوهی را به مشتریان فروشگاه ها و مراکز تجاری و عمومی افزود. با توجه به استقرار اکثر خودپردازها در نقاط غیر بانکی اهمیت اینگونه خو دپردازها بیشتر خود نمایی می­ کند زیرا این ۷۰ درصد را به جمع مشتریان می­افزاید و با تشویق آن ۸/۶۵ درصد می توان به صنعت تولید کارتهای بانکی و تجهیزات وابسته کمک نمود و همچنین تراکنشهای خودپردازها را افزود و در نتیجه درآمد بیشتری کسب کرد و به صنعت و اشتغال نیز کمک نمود. اگرچه این آمار مربوط به ایران نیست ولی با توجه به حرکت روبه رشد کشور در زمینه بانکداری الکترونیکی می توان به آینده این صنعت درآمدزا و شغل آفرین در ایران کاملا خوشبین بود زیرا کشور ما نیز ناچار به طی مسیر توسعه بانکداری الکترونیکی خواهد بود وچنین دورنمایی برای کشور ما نیز دور از ذهن نیست. بنابراین میتوان به اهمیت بیش از پیش استقرار خودپردازها در بانک‌ها و اماکن غیربانکی نظیر فروشگاه ها و فرودگاهها، پارکها و پیاده روهای مناسب پی برد. در ضمن تجاری که به ارائه خدمات در حد خرده فروشی می پردازند بوسیله اینگونه تجهیزات می توانند بر مشتریان خود بیفزایند[۳۳].
۹٫۲٫۲٫ مزایای بی‌شمار خودپرداز برای اقتصاد:
با بهره گرفتن از این دستگاه حجم انبوهی از اسکناس را می‌توان توزیع کرد و در گردش قرار داد.
خودپرداز در چرخه مخارج نقدی با ایفای نقشی حیاتی، زیربنای اقتصاد مصرف‌کنندگان است.
صنعت خودپرداز با ارزشی فراتر از ۴۰۰ میلیارد ریال، ابربازاری است که برای سازندگان، راهبران، پول‌رسانان و تامین‌کنندگان، کسب و کار و شغل در سطح جهانی ایجاد کرده است.
خودپردازدر اقتصادهای پیشرفته از طریق یک سیستم بین‌المللی متشکل از شبکه‌های گره خورده به هم امکان دریافت ارز کشورهای خارجی را برای توریست‌ها و مسافران خارجی با بهره گرفتن از کارت بانکی کشور خودشان فراهم آورده است.
خودپرداز به میلیون‌ها کارگر مهاجر خارجی، امکان انتقال وجه به خارج از کشور را به وجود آورده است.
۱۰٫۲٫۲٫ مزایای خودپرداز برای خرده‌فروشان:
خودپرداز میزان فروش خرده‌فروشان مجاور خود را تا ۲۵ درصد افزایش داده است (نظریه انگیزه خرید). مشتریان دارای کارتهای ماشینهای خودپردازمعمولا ۲۰-۲۵ درصد بیش از مشتریان فاقد کارت خرید می‌کنند. بدین ترتیب خودپردازها موجب رونق کسب و کار می گردند.
ساعات خرید را به ساعات بیشتری نسبت به ساعات کار شعب بانک‌ها افزایش داده است.
در ساعات اضافی کسب و کار را برای فروشندگان سودمندتر کرده است.
دارندگان کارت در جست‌وجوی خودپرداز معمولا به فروشگاه‌های مجاور برای خرید سر می زنند. بنابراین ترافیک خریداران را ازدیاد می‌بخشد[۳۴].
۱۱٫۲٫۲٫ مزایای خودپرداز برای دولت:
خودپرداز به عنوان یک ابزار بانکداری الکترونیکی، دولت را در الکترونیکی کردن پرداخت حقوق و دستمزد به بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی از طریق ایجاد امکان برداشت وجوه سپرده شده در حساب‌های بانکی‌شان یاری کرده است.
از این دستگاه می‌توان به عنوان پایانه‌های عمومی مناسبی برای جمع آوری وجوه اعانه و خیریه استفاده کرد.
فیلم‌ها، عکس‌ها و ژورنال ثبت شده در این دستگاه‌ها، منابع باارزشی از اطلاعات برای سازمان‌ها و نهادهای ملی، منطقه‌ای در خصوص بررسی سرقت از بانک و استفاده ناصحیح و یا کلاهبردارانه از کارت‌های بانکی است.
از دوربین‌های این دستگاه می‌توان برای تهیه مستندات لازم برای دستگیری و محکومیت مجرمان استفاده کرد.
استفاده از خودپردازها ریسک ناشی از چکهای برگشتی را کاهش می دهد زیرا امکان پرداخت به سرعت برای خریدار در لحظه خرید وجود دارد.
استفاده از خودپردازها، این امر ضمن کاستن از حمل و نقل غیر ضروری شهروندان موجب کاهش ترافیک و آلودگی هوا نیز می گردد. زیرا امکان اخذ پول از شعبات دیگر و بانک‌های دیگر را ممکن می سازد[۳۴].
۱۲٫۲٫۲٫ مزایای خودپرداز برای بانک‌ها :
باعث کاهش ازدحام در شعب بانک‌ها شده است.
با ارائه خدمات صندوق­داری به صورت مکانیزه باعث صرفه­جویی در هزینه استخدام صندوقداران بانک‌ها شده است.
ساعات ارائه خدمات بانک‌ها را به سه برابر ساعات کار معمول شعب ارتقا داده است.
به عنوان رایج ترین و پرکاربردترین ابزار دسترسی به خدمات بانک و نیز ابزار مدیریت ارتباط با مشتریان^[۲۹] درآمده است.
دستگاه های خارج از شعبه هربانک از طریق نمایش لوگوی بانک درمعرض هزاران استفاده کننده از خدمات بانکداری­الکترونیکی دستگاه در مکانهایی خارج از شعبه بانک، به عنوان ابزارهای تبلیغاتی و بازاریابی کارآمدی برای آن بانک تلقی می‌گردند.
با استتفاده ازاطلاعات نرخ استفاده از هر دستگاه خودپرداز خارج از شعبه، بانک قادر خواهد بود تا نسبت به تغییرمحل شعب خود به مکان هایی با مشتری بیشتر و درنتیجه ارائه بیشترین حجم خدمات بانکی اقدام کند.
ازآ نجاییکه این دستگاه قادر به استفاده از اسکناس های معیوب نیست، به ارتقای سلامت اسکناس ها کمک می‌کند. همچنین امکان ایجاد صرفه جویی در هزینه های چاپ اسکناس را به دنبال خواهد داشت، زیرا استفاده از پول کاغذی را کاهش می دهد[۳۴].
۱۳٫۲٫۲٫ مزایای خودپرداز برای مشتریان دارندگان کارت های بانکی:
خودپرداز امکان برخورداری از پول نقد را در خارج از ساعات کار بانک فراهم می‌کند، این امر مشتریان را قادر به استفاده از پول خود در ۲۴ ساعت شبانه روز می‌کند.
باعث صرفه جویی در هزینه، زمان و ریسک حمل پول مشتریان از طریق ارائه وجه نقد و خدمات بانکداری الکترونیک در محل مناسبی در نزدیکی محل زندگی، کار ویا مرکز خرید مورد نظر می‌شود. محل نصب دستگاهای خارج از شعب می‌تواند در مراکز خرید، سوپرمارکت‌ها، فروشگاهای معتبر، ایستگاهای اتوبوس و قطار، هتل‌ها، فرودگاها، جایگاهای سوخت‌رسانی، دفاتر پستی، دانشگاها، رستورانها و مانند آن‌ها باشد.
این دستگاها امکان پرداخت آسان و شبانه‌روزی قبوض آب، برق، تلفن (ثابت و همراه)، گاز و نیز انجام عملیات دیگری نظیر خرید شارژ تلفن همراه در اختیار مشتریان قرار می‌دهد.
مشتریان بانک‌ها با بهره گرفتن از این دستگاه می توانند از آخرین وضعیت حساب‌ها خود با دریافت گردش حساب و مانده موجودی همیشه مطلع باشند.
از آنجاییکه این دستگاها عمدتا با کارت‌های نقدی مشتریان^[۳۰] کار می‌کنند، استفاده ازاین دستگاه می ­تواند منجربه توسعه فرهنگ پرداخت نقدی به جای فرهنگ پرداخت عتباری و جلوگیری از بوجود آمدن خطرات ناشی از استفاده ازکارتهای اعتباری و افتادن در دام قرض شوند[۳۴].
همچنین استفاده از خودپردازها، مزایایی برای جامه نیز دارد. پیام‌های عمومی به طور روزافزونی با بهره گرفتن از این دستگاه‌ها به اطلاع آحاد جامعه می‌رسد. به عنوان مثال پلیس بریتانیا درکمپین تبلیغاتی «ممنوعیت نوشیدن الکل برای رانندگان» از این دستگاه‌ها استفاده کرده است. در زمینه فرهنگ‌سازی و ارتقای سطح آگاهی‌های مردم در راستای استفاده از دستگاه‌های ارائه خدمات غیرحضوری بانکی، ثابت شده است که خودپرداز نوعی از آموزش رایگان فناوری را به جامعه ارائه کرده و به دلیل سهولت انجام تراکنش‌ها و محبوبیت جهانی باعث ایجاد اطمینان و تجربه مورد نیاز برای استفاده از تکنولوژی پیشرفته خدمات غیرحضوری شده است. به کمک کارت‌های عابربانک، به ویژه افراد کم‌درآمدی که در هیچ بانکی حساب ندارند^[۳۱]یا افرادی که به ندرت از خدمات بانکی استفاده می‌کنند^[۳۲]می‌توانند از خدمات خودپرداز برخوردار باشند. این امر زمینه‌ساز ارتقای فرهنگ مالی افراد فقیر خواهد بود. گزینه انتقال وجه از طریق خودپرداز، به افراد جامعه امکان انتقال وجه موجود در حساب خود به هر فرد دیگر و از جمله مؤسسات خیریه در داخل و خارج از کشور اعطا کرده است؛ و در یک جمله، خودپرداز مهم‌ترین پایانه توزیع روش پرداخت برگزیده جوامع کنونی (روش نقد) است[۳۴].
۱۴٫۲٫۲٫ انواع خطاهای دستگاه های خودپرداز