اگرCPHA=0 باشد، داده ها در لبۀ پایین رونده دریافت و در لبۀ بالا رونده ارسال میشوند.
اگرCPHA=1 باشد، داده ها در لبۀ بالا رونده دریافت و در لبۀ پایین رونده ارسال میشوند.
شکل ۳-۳: وضعیت کلاک در حالات مختلف CPOL و CPHA
۳-۲- ارتباط Serial
امروزه از دهها نوع واسط ارتباط سریال استفاده می شود که بیشتر برای استفاده در شبکه های صنعتی و کاربردهای خاص توسعه داده شده اند. دو تا از قدیمیترین واسطهای سریال RS232 و RS485 هستند. هرچند این پروتکلها قدیمی هستند اما هنوز در برنامه های کاربردی بسیاری مورد استفاده قرار میگیرند.
۳-۲-۱- پروتکل RS485 [۳]
از این پروتکل نه تنها برای ارتباط سریال بین دو دستگاه استفاده می شود بلکه از آن برای ارتباط سریال بین چندین دستگاه نیز میتوان استفاده کرد. پیکربندی، مشخصات و نرخ انتقال دیتا در آن بسیار فراتر از قابلیت های پروتکلRS232 است؛ در پروتکل RS485 از تفاضل ولتاژ روی دو خط انتقال استفاده می شود؛ به عبارت دیگر، فرستنده و گیرنده از نوع تفاضلی هستند.
سطح منطقی یک از +۲۰۰ mv بزرگتر است و سطح منطقی صفر از -۲۰۰ mv کوچکتر است؛ میزان حساسیت ورودی گیرنده۲۰۰ mv ± است و نویزهای در محدودۀ +۲۰۰ mv و -۲۰۰ mv بر روی خط انتقال دیتا بیتأثیر هستند.
فرمت تفاضلی اساساً تأثیر نویز را بر روی سیستم انتقال از بین میبرد؛ به این ترتیب که فرستنده روی خط ۱ سیگنال TXD را ایجاد و روی خط ۲ سیگنال معکوس سیگنال فوق را ایجاد می کند و گیرنده نیز این دو سیگنال را دریافت می کند (شکل ۳-۸) که اگر تفاضل آنها از +۲۰۰ mv بزرگتر بود یک منطقی و اگر از -۲۰۰ mv کوچکتر بود صفر منطقی را به RXD دستگاه تحویل میدهد. به این صورت نویزهای محیط که به صورت مشترک روی دو سیم ۱ و ۲ قرار میگیرند در ورودی گیرنده تفاضلی حذف میشوند، اما سیگنال اصلی که با دامنه معکوس روی دو سیم ارسال شده اند با صحت کامل در گیرنده دریافت می شود.
همچنین با این شیوه اثر تشعشع خط فرستنده روی گیرنده نیز از بین میرود.
شکل ۳-۴: فرمت تفاضلی انتقال داده در RS485
طبق استاندارد، کابل مورد استفاده باید از نوع زوج به هم تابیده باشد زیرا در این نوع کابل به دلیل موقعیت فیزیکی کابل، در هر چرخش، تأثیر نویز کاهش پیدا می کند و می تواند حداقل دارای سه سیم باشد که یک سیم نیز به عنوان مرجع استفاده می شود؛ کابل واسط ممکن است دارای غلاف (shield) یا بدون غلاف باشد، که کابل بدون غلاف رایجتر است.
مشخصه امپدانس نامی معمولاً ۱۰۰ یا ۱۲۰ اهم است که برای اطمینان از وضعیت خط مقاومتهای انتهای خط مورد نیاز هستند تا از بروز خطا در دیتا جلوگیری شود. در استاندارد کانکتور خاصی برای RS485 معرفی نشده است؛ در این پروتکل از کانکتورهای معمولی نیز میتوان استفاده کرد.
طول کابل مقدار حداکثر نرخ انتقال دیتا را مشخص می کند؛ اما به دلیل سطح ولتاژ منطقی پایینتر و استفاده از سیستم تفاضلی، نرخ انتقال با توجه به طول کابل می تواند تا ۱۰Mbits/s افزایش یابد و معمولاً طول کابل می تواند تا ۱۲۰۰ متر در نظر گرفته شود؛ در کابلی با طول ۱۲۰۰ متر میتوان دیتا را با نرخ ۸۰kbits/s انتقال داد (شکل ۳-۹).
شکل ۳-۵: نمودار نرخ انتقال داده (Data Rate) بر حسب طول کابل
معمولاً پروتکل RS485 به صورت یک گذرگاه چند نقطهای و یا به صورت شبکه پیکربندی می شود که استاندارد این پروتکل حداکثر ۳۲ فرستنده و ۳۲ گیرنده را برای پیکربندی در یک شبکه مشخص کرده است. برای استفاده از ماژولهای بیشتر و همچنین برای دستیابی به فواصل طولانیتر باید به ازای هر ۲۰۰ متر یک تکرار کننده یا REPEATER جهت تقویت و بازسازی سیگنال قرار داده شود؛ هنگامی که در خط انتقال هیچ انتقال دادهای صورت نمیگیرد، فرستندهها از خط جدا، و تمام گیرندهها به خط متصل هستند؛ انتهای خط گذرگاه داده نیز با یک مقاومت بسته می شود (شکل۳-۱۰).
شکل ۳-۶: گذرگاه RS485
پروتکل ارتباطی خاصی برای RS485 تعریف نشده است اما پروتکل UART گاهی اوقات استفاده می شود؛ در اکثر کاربردها یک پروتکل منحصر به فرد در همان کاربرد تعریف شده است.
۳-۲-۱-۱- کاربردها
پروتکل RS485 در کاربردهای با سرعت بالاتر و مسیرهای طولانی مورد استفاده قرار میگیرد. از این استاندارد در بسیاری از موارد به همراه استاندارد RS232 استفاده می شود، مانند پایانه های فروش (POS)، ابزارهای اندازه گیری، ماشینهای بزرگ اتوماسیون و همچنین در شبکه هایی که به صورت گذرگاه داده تعریف شده اند مانند PROFIBUS و MODBUS.
۳-۲-۲- مقایسه دو پروتکل RS485 و RS232
بطور کلی پروتکل RS232 برای مسافتهای کوتاه استفاده می شود (جدول ۳-۲)؛ ساده و کم هزینه میباشد و برای استفاده از آن قطعات فرستنده و گیرنده، آیسیهای UART و رابطها بطور گسترده در دسترس هستند همچنین برخی از فرستندهها اجازه سرعت انتقال تا ۲ یا ۳ مگابیت بر ثانیه را می دهند. اغلب آیسیها شامل مبدل DC به DC هستند که میتوانند تغذیههای مثبت و منفی را برای تغذیه آیسیهای مورد نیاز تأمین کنند.
از RS485 در کاربردهایی که نیاز به انتقال دیتا به فواصل دور با سرعت بیشتر و با قابلیت شبکه شدن تجهیزات به صورت دو طرفه است استفاده می شود (جدول ۳-۲)؛ برای این استاندارد نیز قطعات مورد نیاز در دسترس هستند. در این استاندارد فرستندهها و گیرندهها را میتوانند در یک شبکه تا ۳۲ دستگاه افزایش داد و سرعت انتقال دیتا بین این دستگاهها می تواند تا ۱۰Mbits/s افزایش یابد؛ همچنین در این پروتکل نیز آیسیهای مبدل DC به DC وجود دارند که میتوانند ولتاژ تغذیه مورد نیاز را تولید کنند.
جدول ۳-۱: مقایسه دو پروتکل RS485 و RS232
Parameter | RS-232 | RS-485 |
Line configuration | Single-ended | Differential |
Mode of operation | Simplex or full duplex | Simplex or half duplex |
Maximum cable length | ۵۰ feet | ۴۰۰۰ feet |
Maximum data rate | ۲۰ kbits/s | ۱۰ Mbits/s |