محیط زیستی (Enviromental)
- تعادل بخشی در پایداری جنگلها، کوهها، اراضی
- پاکیزگی محیط و کاهش آسیب رسانی به آن
- افزایش فضاهای سبز برای استفاده از اوقات فراغت
- تقویت دامنه انتخاب مصرف کنندگان
- حمایت و پشتیبانی از عوامل بازدارنده که منجر به تغییرات آب و هوایی می شوند.
حکمروایی (Governance)
- دسترسی و توانایی مشارکت گسترده در فرآیندهای دموکراتیک (مردم سالاری) و تقویت شفاف سازی و پاسخگویی
- تقویت و اقتدار محلی و جوامع برای خود مدیریتی
- عدم تمرکز در تصمیم گیری و تخصص منابع
- تعیین و تنظیم چارچوب برای همکاریهای ملی و محلی و همکاریهای میان دستگاه ها
مأخذ: (برنون، ۱۳۸۸: ۵۴)
۲-۳-۵ الگوی گسترش فضایی شهرها
از راه های ممکن جهت اسکان جمعیت در شهرها، گسترش این شهرها به صورت افقی یا در ارتفاع است که در کنار آن سعی می گردد مشکلات و نواقص شهر نیز رفع شود. از طرفی دیگر برای از بین بردن مشکلات شهرهای بزرگ ایده ای ایجاد شهرهای جدید مطرح است که از اهداف اصلی آن نیز رفع اغتشاش و بی نظمی حاکم بر جوامع شهری بزرگ است و به دنبال آن تشکیل شهر یا جامعه ی شهری را ارائه می کند که از تمام معایب و نواقص شهرهای موجود به دور است (بمانیان، ۱۳۹۰: ۹۲).
۲-۳-۵-۱ پراکنش افقی شهری
مسئله تراکم بسیار زیاد و خارج از حد جمعیت شهرهای بزرگ همواره ذهن اندیشمندان، معماران و شهرسازان را به خود مشغول نموده و از طرفی نیز با توجه به اختراعات ایجاد شده از جمله وسایل حمل و نقل جدید، فکر گسترش و توسعه افقی شهرها به عنوان یکی از راه های رشد مطرح است؛ بدین صورت که شهر را با بهره گرفتن از تراکم کم به صورت گسترده توسعه دهیم. هر چند فرم گسترش افقی شهرها مشکلاتی از قبیل ایجاد محلات یکنواخت و بی روح، تضعیف کننده ی روابط اجتماعی بین ساکنان و غیره… را به همراه دارند، اما برای شهرهای پر جمعیت از جمله شهرهای بزرگ کشور ایران که از طرفی نیز با مشکل کمبود زمین مواجهند و نیاز شدید به مسکن بر اثر ازدیاد روز افزون جمعیت هر روز بیشتر نمود پیدا می کند و در صورت استفاده از فرم گسترش افقی لازم است وسعتی برای شهرهای بزرگ حداقل به مقدار سه تا ده برابر وسعت موجود در نظر گرفته شود؛ عملا” استفاده از این ایده به طور کامل برای شهرهای بزرگ ایران محقق نیست (بمانیان، ۱۳۹۰: ۹۵-۹۳). بور جس[۶](۱۹۹۸) پراکنش افقی را گسترش فیزیکی در تراکم های پایین در مکانی که رشد فضایی از رشد جمعیت پیشی می گیرد. دون[۷] (۱۹۹۹) تعریف بسیار جامعی از پراکنش افقی ارائه می دهد که عبارت است از:
گسترش نامحدود به سمت بیرون
سکونتگاه مسکونی و تجاری کم تراکم
توسعه جسته و گریخته
تجزیه قدرت کاربری زمین در مکانهای مختلف
غلبه حمل ونقل بوسیله اتومبیل شخصی
فقدان برنامه ریزی و کنترل متمرکز
توسعه نواری تجاری پراکنده
نابرابریهای مالیاتی زیاد در بین مکانها
تفکیک انواع کاربری زمین در مناطق مختلف
علل پراکنش افقی
اگر چه دلایل پراکنش افقی در بین شهرها و کشورها مختلف است اما به طور عموم پراکنش افقی در پی تعدادی از فاکتورها ایجا می گردد:
جدول شماره ۲-۳: علل پراکنش افقی
ابعاد
دلایل پراکنش
اقتصادی
- افزایش درآمد و ترجیحات خانوارها برای دسترسی به مسکن بهتر (حومه نشینی)
- درآمد پایین و دسترسی به مسکن ارزان قیمت حومه (حاشیه نشینی)
- بورس بازی زمین
- مالیات دهی بیشتر در قسمت های داخلی شهر نسبت به حومه
