_گردشگری درمانی
_ گردشگری فرهنگی
_ گردشگری اجتماعی
_ گردشگری ورزشی
_ گردشگری مذهبی و زیارتی
_ گردشگری بازرگانی و تجاری
_ گردشگری سیاسی
این گونه شناسی گردشگری علاوه بر تاکید بر انگیزه گردشگر، روند دوسویه مسافرت های گردشگری مابین مبدا و مقصد را در نظر گرفته است. از این دست گونه شناسی ها پیرامون گردشگری فراوان و هریک پوشش دهنده یکی از جنبه های گوناگون گردشگری است. اما وجه مشترک تمامی این گونه شناسی ها عامل انسانی است که همواره به منظورهای مختلف از زیستگاه اصلی خود خارج می شود تا در مکانی دیگر و سرزمینی نو، تنوع و یا تعالی در زندگی خویش ایجاد کند. هرچند که عوامل مختلفی برای گونه شناسی گردشگری به کار گرفته شده است ولی می توان با شناخت انگیزه های گوناگون و با در نظر گرفتن تعاریفی که از گردشگری بیان شده است، گونه شناسی گردشگری را در یک سری عواملی چون انگیزه یا هدف و مقصد انجام داد. هرگونه گردشگری کارکنان تخصصی ویژه، امکانات زیر ساختی و وسایل کار ویژه خود را می طلبد. هر گونه گردشگری، تبلیغات، بازارسازی و بازاریابی و بازارداری خود را می طلبد. (پاپلی یزدی، ۱۳۸۹، ۴۸)
الف) گردشگری از نظر مکان مقصد:
_ گردشگری شهری
_ گردشگری روستایی
_ گردشگری عشایری، قومی و قبیله ای
_ گردشگری در طبیعت
_ گردشگری ساحلی و دریایی
_ گردشگری کوهستانی
_ گردشگری هوا-فضا
_گردشگری زیست محیطی (فضاهایی که شامل گردشگری زیست محیطی می شود: جنگل، کوه، دشت، صحرا، اعماق دریا، فضاهای کشاورزی، غارها و غیره)
ب) گونه های گردشگری از نظر موضوع:
_گردشگری دریایی: ساحلی، دریایی
_ گردشگری برف: اسکی و سایر
_گردشگری فرهنگی و هنری: آثار باستانی، تاریخی، فرهنگی، غذایی و دینی
_گردشگری اجتماعی: دیدار و شناخت مردمان غیر خودی (اقوام، طوایف، مذاهب دیگر) ، دیدار از اقوام و آشنایان
_گردشگری علمی-آموزشی: تحصیل، کنفرانس ها، نمایشگاه ها، آموزش های رزمی
_گردشگری درمانی: معالجه، استفاده از آب معدنی، استراحت دوران نقاهت
_ گردشگری در طبیعت: تفاوت ماهوی با گردشگری زیست محیطی دارد.
_اکوتوریسم: حیات وحش، کوهستان، جنگل، دریا، کویر، قطبین، غارنوردی
_گردشگری ورزشی: انجام فعالیت های ورزشی، دیدار از مسابقات ورزشی، ورزش های هوایی
_گردشگری و چشم اندازهای کشاورزی و عشایری: دیدار از مزارع و درک زندگی کشاورزی، دیدار از عشایر و کوچ نشینان.
_گردشگری شکار و صید: شکار و صید
_گردشگری تجاری: شرکت در نمایشگاه های بین المللی، مسافرت به قصد تجارت
_گردشگری سیاسی: مسافرت به خاطر شرکت در تظاهرات، اجلاس های بین المللی، تدفین و یا به قدرت رسیدن رهبران سیاسی، سالگرد های کشورها
_گردشگری آثار جنگ: بازدید از میادین جنگ، بازداشت گاه های جنگی، قبرستانهای جنگی و زندان ها و ندامت گاه ها
_گردشگری زیارت اهل قبور: بازدید از قبور بستگان و اقربا و شهدا، کشته شدگان در جنگ ها در سطح ملی و در سطح بین المللی
_گردشگری در گتو ها: گتوهای مذهبی، آپارتاید، قومی قبیله ای
_گردشگری فضاهای صنعتی- معدنی
_گردشگری تبهکاری: مواد مخدر، گدایی، دزدی، فحشا
_گردشگری مجازی: ماهواره، سی دی، اینترنت (پاپلی یزدی، ۱۳۸۹، ۹۶- ۶۱)
۲-۲-رویکرد های مطالعه گردشگری
اکنون که گردشگری یکی از علوم نوین وپیشرو در سطح جهانی شده است، رویکردهای متفاوتی برای مطالعه این صنعت در نظر گرفته می شود. یکی از این رویکرد ها، رویکرد میان رشته ای است.
شکل۲- ۱-رویکرد بین رشته ای در مطالعات جهانگردی
منبع: Goeldner & Ritchie (2009) , p24
۲-۳-چرا گردشگری موضوع علم جغرافیاست؟
علم جغرافیا اساساً در گرو واژگان توزیع، تعاملات و کنش متقابل و مقیاس نهفته است. این موارد نیز پیوند و همزیستی میان گردشگری و جغرافیا را روشن می سازد. ارتباط میان جغرافیا و برنامه ریزی از یک سو و پذیرش بعد برنامه ریزی در مطالعات گردشگری از دیگر سو بعد جغرافیایی گردشگری را افزون تر و غنی تر می نماید. علم جغرافیا در واژه فضا نهفته است، افزون بر آن در دهه های اخیر مدل سازی نیز در این علم از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. از سوی دیگر مطالعات گردشگری نیز به نوبه خود متضمن پذیرش مفهوم فضا و مدل سازی می باشد. در حقیقت بنیان مدل های گردشگری در ملحوظ نمودن واژه های محیط طبیعی، محیط دست ساز و مصنوع بر متشکل از زیر ساخت ها، فناوری و سیستم اداره واحد های جغرافیایی می باشد که همه و همه بار جغرافیایی گردشگری را استحکام بیشتری می بخشد. (رضویان، ۱۳۹٠، ۶)
ماهیت جغرافیا را دو قطب انسان و طبیعت و روابط متقابل بین آن دو تشکیل می دهد. این دو قطب عبارتند از انسان و محیط. (رضوانی، ۱۳۸۶، ۴) جغرافیا در تعیین و تبیین توریسم از ارائه یک تعریف حرف علمی قدیمی فراتر رفته و توریسم را در چهار چوب کلی جغرافیای انسانی ـ اجتماعی به عنوان یکی از نقشهای اساسی انسان به شمار می آورد. نقش را می توان در مفهوم کلی آن با وظیفه، فعالیت یا اظهار وجود معنی کرد. از این نقطه نظر وجود انسان یک سلسله نقش های اساسی رادر حیات خود ایفا می کنند که عبارتند از: ۱ـ تولید مثل و تداوم بنا ۲ـ نقش سکنی داشتن ۳ـ نقش کار کردن ۴ـ نقش آموزش دیدن و پرورش یافتن ۵ـ نقش تامین و تدارک دیدن نیازها ۶ـ نقش جا به جا شدن و رفت و آمد ۷- نقش فراغت و استراحت کردن. (رضوانی، ۱۳۸۶، ۸) جغرافیای توریستی روابط انسان را با محیط به هنگام وقت فراغت مطالعه می کند. فعالیت های توریستی و مسافرت های داخلی و خارجی بخشی از فعالیت های انسانی را تشکیل می دهد. (رضوانی، ۱۳۸۶، ۱۱) .
گردشگری بین تفاوت ها و تباینات فضایی در طول زمان است. از سوی دیگر جغرافیا به عنوان یک علم و تفحص مستقل نیز در درک تفاوت ها و تبانیات فضایی در طول زمان نهفته است. پذیرش گردشگری به عنوان یک علم و تخصص چند رشته ای و میان رشته ای از یک سو و حاکمیت رویکرد و کل وابسته به سازمانهای همبسته در علم جغرافیا، بعد جغرافیایی گردشگری را غنا می بخشد. (رضویان، ۱۳۹٠، ۶)
جدول۲-۱ رویکردهای جغرافیا وارتباط آن به مطالعه گردشگری و تفریح