نمودار ۲-۷ عوامل موثر بر وابستگی شغلی و رابطه آن با تعهد سازمانی، (مولایی، ناصر،۱۳۷۸) ۸۷
نمودار ۲-۸ عوامل محیطی موثر بر تعهد سازمانی کارکنان، (مولایی، ناصر،۱۳۷۸) ۹۰
نمودار ۲-۹ عوامل ضروری، عوامل همبسته و پیامدهای تعهد سازمانی، (ماتیو و زاجیک،۱۹۹۰، ۱۷۴) ۹۱
نمودار(۴-۱) نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب جنسیت ۱۲۹
نمودار(۴-۲): نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب تاهل ۱۳۰
نمودار(۴-۳): نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب سن ۱۳۱
نمودار(۴-۴): نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب تحصیلات ۱۳۳
نمودار(۴-۵): نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب سابقه کار ۱۳۴
نمودار(۴-۶): نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب وضعیت استخدامی ۱۳۶
نمودار(۴-۷): نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب موقعیت شغلی ۱۳۷
فهرست اشکال
شکل ۲-۱: مدل سه بعدی ردین از اثر بخشی رهبری ۳۴
شکل ۲-۲: مدل مفهومی تحقیق ۱۰۶
شکل (۵-۱) : مدل نهایی تحقیق ۱۷۶

مقدمه

رهبری یکی از مهمترین محورهای بحث مدیریت است که نقش مهمی در سازمانها، بقا و کارآمدی آنها دارد . انسانها به عنوان یکی از مهمترین سرمایه های سازمانهای اجتماعی مطرح هستند . انسانهای سازمانی به انواع مختلف قابل تقسیم هستند. یکی از مهمترین تقسیم بندیهایی که برای انسانها درسازمان انجام شده، آن است که آنان را مدیر و یا پیرو می دانند. اگر جزو مدیران محسوب شوند آنگاه سبک مدیریت آنان برای موفقیت سازمان و انگیزش کارکنان از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود و اگر جزو پیروان محسوب شوند انگیزه آنان برای پیشبرد اهداف سازمانی برای مدیران از اهمیت برخوردار خواهد بود (رابینز^[۱]،۱۹۹۸،۶۴۸). یکی از مهمترین موضوعاتی که امروزه در مدیریت مطرح می شود، مسأله ماندگاری و تمایل به ماندن در محل کارسازمانی می باشد. سازمانها هزینه های زیادی صرف جذب وآموزش و نگهداری نیروی انسانی متخصص می کنند ولی وقتی نتوانند شرایط را برای کار کردن آنها فراهم آورند آنگاه بامشکل ترک سازمانی مواجه خواهند شد و این نیروهای ارزشمند به سختی و با نارضایتی سازمان خود را ترک نموده ودر مقابل سازمان دیگری نیروی پرورش دیده و متخصص را باکمی تغییر شرایط محیطی جذب میکند. حقیقت آن است برای ماندگاری نیرو ی انسانی متخصص همه چیز پول نیست که مدیران فکر کنند اگر پول بدهند نیروها باقی خواهند ماند .یکی از مسایل مهم در ماندگاری نیروی انسانی که جزو عوامل استرس نیز می باشد، سبک رهبری مدیران است (رضوان،۱۶۸،۱۹۹۶).در این مطالعه تلاش شده است تا به بررسی رابطه سبک رهبری مدیران با تعهد سازمانی پرداخته شود.

در این پژوهش منظور از تعهد سازمانی ، تعهد عاطفی ^[۲]، تعهد مستمر ^[۳]و تعهد تکلیفی یا هنجاری ^[۴] است .
در این فصل پس از تشریح مسأله پژوهش ، اهمیت و ضرورت آن بررسی شد. در ادامه فرضیات و اهداف پژوهش بیان گردید.

۱-۱- بیان مسأله

رهبری یکی از مهمترین محورهای بحث مدیریت است که نقش مهمی در سازمانها، بقا و کارآمدی آنها دارد . انسانها به عنوان یکی از مهمترین سرمایه های سازمانهای اجتماعی مطرح هستند . انسانهای سازمانی به انواع مختلف قابل تقسیم هستند. یکی از مهمترین تقسیم بندیهایی که برای انسانها درسازمان انجام شده، آن است که آنان را مدیر و یا پیرو می دانند. اگر جزو مدیران محسوب شوند آنگاه سبک مدیریت آنان برای موفقیت سازمان و انگیزش کارکنان از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود و اگر جزو پیروان محسوب شوند انگیزه آنان برای پیشبرد اهداف سازمانی برای مدیران از اهمیت برخوردار خواهد بود (رابینز،۱۹۹۸،۶۴۸).
یکی از مهمترین موضوعاتی که امروزه در مدیریت مطرح می شود، مسأله ماندگاری و تمایل به ماندن در محل کارسازمانی می باشد. سازمانها هزینه های زیادی صرف جذب وآموزش و نگهداری نیروی انسانی متخصص می کنند ولی وقتی نتوانند شرایط را برای کار کردن آنها فراهم آورند آنگاه بامشکل ترک سازمانی مواجه خواهند شد و این نیروهای ارزشمند به سختی و با نارضایتی سازمان خود را ترک نموده ودر مقابل سازمان دیگری نیروی پرورش دیده و متخصص را باکمی تغییر شرایط محیطی جذب میکند. حقیقت آن است برای ماندگاری نیرو ی انسانی متخصص همه چیز پول نیست که مدیران فکر کنند اگر پول بدهند نیروها باقی خواهند ماند .یکی از مسایل مهم در ماندگاری نیروی انسانی که جزو عوامل استرس نیز می باشد، سبک رهبری مدیران است (رضوان،۱۶۸،۱۹۹۶).
با توجه به اینکه سبک رهبری مدیران می تواند تاثیر غیر قابل انکاری برتعهد سازمانی کارکنان داشته باشدواین مهم درسازمانی نظیر اداره کل آموزش و پرورش استان آذربایجان غریی ازاهمیت زیادی برخوردار است توجه به رابطه بین دو متغیر سبک رهبری و تعهد سازمانی می تواند درجهت تعالی سازمان و بهبود متغیر تعهد سازمانی راهگشا باشد.
حال دراین تحقیق رابطه سبک های رهبری با تعهد سازمانی در بین کارمندان آموزش و پرورش استان آذربایجان غریی مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق محقق به دنبال پاسخ به این سوال است که ” چه رابطه ای بین سبک های رهبری با تعهد سازمانی وجود دارد؟

۱-۲- اهمیت و ضرورت تحقیق

الف ) اهمیت و ضرورت نظری تحقیق :
۱-امروزه در سازمان‌ها به منابع انسانی به عنوان مهمترین منابع سازمان نگریسته می شود.
۲-رهبر اجازه قابلیت انعطاف و پاسخ گویی به تغییرات محیطی را فراهم آورده و راهی برای هماهنگی فعالیت های گروه های گوناگون درسازمان ایجاد نموده و ارضای نیاز های فردی و عضویت سازمانی را تسهیل می کند.
۳- رهبردر تطبیق سریع سازمان با شرایط محیط متغیر و حفظ ثبات سازمان نقش اساسی دارد.
۴- توفیق یا شکست سازمانها به مقدارقابل توجهی درگرو رهبری است.
ب ) اهمیت و ضرورت کاربردی تحقیق :
تحقیقات متعددی در مورد هر کدام از متغیرهای سبک های رهبری ، انجام شده است. اما بر اساس مرور تحقیقات قبلی، تحقیقی که به­ طور مشخص به بررسی رابطه بین سبک رهبری با تعهد سازمانی پرداخته باشد، یافت نشد. در مورد اهمیت و ضرورت این تحقیق از لحاظ کاربردی می توان گفت:
به شناسایی ارتباط و تناسب بین سبک رهبری با تعهد سازمانی کمک می کند.
با توجه به محیط متغیرکنونی که سازمان ها با تغییرات سریع و پیچیده دراوضاع و شرایط خود مواجه هستند، رهبردر تطبیق سریع سازمان با شرایط محیط متغیر و حفظ ثبات سازمان نقش اساسی دارد.
مهمترین عامل کسب مزیت رقابتی درسازمان ها منابع انسانی آن ها می باشدوبه همین دلیل توجه به رابطه آنها به رابطه آنهابا سازمان و دبدگاه آنها نسبت به سازمان روزبه روزافزایش می یابد.
عوامل ریشه گرفته از سطح تعهد کارکنان سازمان، بر سازمانها به صورت یک جزء و بر جامعه به عنوان یک کل اثرات عمده و مهمی دارد.
ایجاد زمینه ای برای انجام تحقیقات بعدی و تکمیلی.
در این تحقیق، رابطه بین سبک های رهبری با تعهد سازمانی مورد سنجش قرار خواهند گرفت در نتیجه می توان رابطه بین سبک رهبری با تعهد سازمانی در کار را سنجید.
اداره کل آموزش و پرورش نیز به عنوان یکی از اداره های دولتی و معتبر در استان آذربایجان غربی، از طریق شناخت و درک هرچه بهتر مفهوم سبک رهبری و سعی در توسعه تعهد سازمانی در بین کارکنان خود، به عنوان اصلی ترین منابع سازمان می تواند گام مهمی در راستای تعالی سازمان بردارد.

۱-۳- اهداف تحقیق

۱-۳-۱- هدف اصلی:

شناسایی رابطه بین سبک های رهبری با تعهد سازمانی در بین کارمندان اداره کل آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی

۱-۳-۲- اهداف فرعی:

۱- شناسایی رابطه بین سبک رهبری دموکراتیک با تعهد سازمانی در بین کارمندان در سازمان مورد مطالعه
۲- شناسایی رابطه بین سبک رهبری استبدادی با تعهد سازمانی در بین کارمندان در سازمان مورد مطالعه
۳- شناسایی رابطه بین سبک رهبری عدم مداخله با تعهد سازمانی دربین کارمندان در سازمان مورد مطالعه

۱-۴- فرضیه های تحقیق

۱-۴-۱-فرضیه اصلی