۲-۳-۲- بنه بازار
که کوی­های باغ میرعقیل، باباطاهر، سرقلعه، امام­زاده عبدالله و کولانج را شامل می­ شود.
۲-۳-۳- مختاران محلات دوگوران
که محلات دوگوران، ورمزیار، قلعه­ی حاج عباس، سرآب چرچره، کبابیان و قلعه کهن را در بر می­گیرد.
۲-۳-۴- منطقه­ جولاهان
این منطقه، که شامل محلات شالبافان، نظربک، سرآب گجیله و پای مصلی. محلّات مزبور از هر نظر خودکفا بودند؛ چنانکه هریک از کوی­های گرد (از نظر طراحی) دارای میدانچه­ای (حدوداً) در وسط بود که به آن «چمن» می­گفتند؛ زیرا در وسط هر یک از این میدان­ها، علاوه بر حوض آب، چاه، چشمه و قنات، چمن­کاری و گل­کاری هم شده بود.
در اطراف هر یک از این چمن یا میدان­ها تأسیساتی از قبیل: مسجد، حمام، نانوایی، قصابی و چند دکان بقالی و عطاری وجود داشت. از جمله چمن­های مشهور می­توان از چمن کبابیان، کُلَپّا و ورمزیار نام برد(اقبالی، ۱۳۷۹: ۱۷).
از دیگر محلات، از نظر شکل طراحی، می­توان از کوی مطول (دراز) یاد کرد. این نوع محلات عبارت بود از یک راستای بلند که عرض آن از کوچه­های معمولی پهن­تر بود و عیناً مثل چمن­ها، در اینجا هم مسجد، حمام و مغازه­ها در اطراف این محوطه قرار داشتند و ساختمان آن طوری بود که تمامی کوچه­های اطراف، دور تا دور به این محلات منتهی می­شدند و به آن راه داشتند. از جمله­ این محله­ها می­توان از محله­ی کولانج، بازار و شریف­الملک نام برد(قراگوزلو، ۱۳۷۳: ۴۷ -۴۸).
۲-۳-۵- قریه­ی شورین
محله­ و قریه­ای که در تاریخ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی همدان در دوره­ مورد بحث ما نقش مهمی داشته، قریه­ی شورین است که در دو کیلومتری شهر همدان قرار دارد و محل سکونت و بوم­گاه اصلی خوانین قراگوزلو بود. ظهیرالدوله، حاکم همدان، در سال ۱۳۲۴ق، درباره وجه تسمیه­ی شورین و توصیف آن می­نویسد:
«شورین از قراری که می­گویند، در اصل ترکی و «شاهورن» بوده است که گویا آقامحمدخان^[۱]، پادشاه اول قاجاریه، به اجداد حسام­الملک امیر افخم، پدر احتشام­الدوله، بخشیده؛ دارای عمارت و باغات و قلاع و قنوات و دهکده­هاست. که در شمال شهر همدان واقع شده است و مسافتش تا شهر شاید ده هزار قدم باشد که خیابانی محدود مُشَجَّر دارد»(ظهیرالدوله، ۱۳۶۷: ۸۴).
درباره وجه تسمیه شورین نظر دیگری نیز وجود دارد که اسم مذکور و مکان آن را به پیش از اسلام و به دوران ایران باستان می­رساند(اذکایی، ۱۳۶۷: ۲۶۵).
در کنار محلات و کوی­های مختلف، شهر همدان دارای مجموعه بازارهای زیبا و منظم است که قسمت عمده­ی این بازارهای جالب و دیدنی در محدوده­ خیابان­های باباطاهر، اکباتان، شورین و چند راستای آن هم در حد فاصل خیابان­های عباس­آباد و باباطاهر قرار گرفته که در مسیر دو خیابان اکباتان و باباطاهر، صدماتی به آن وارد شده است.
از مجموع راستا بازارهای مذکور، راستای مسجد جامع هنوز هم بافت و ساخت قدیمی خود را حفظ کرده و مسقّف است و بقیه بدون سقف می­باشند. به طور کلی در این مجموعه، در حدود سی راسته بازار وجود دارد که اسامی آن­ها به شرح ذیل می­باشد:
۲-۴- راسته بازارهای همدان
راستا بازار زنگنه (یا مظفریه و حکیم­خانه)، راستای زرگرها، راستای دباغ­خانه، راستای نخود بریزها، راستای یهودی­ها، راستای مسجد جامع و راستاهای دیگر. علاوه بر راسته­ها می­توان از کاروانسراهایی که با نام «سَرا» معروف بودند یاد کرد که در واقع مکمل بازار و راسته­ها بودند؛ از جمله سراهای مشهور می­توان از سرای گلشن، سرای میرزا کاظم و سرای گمرک نام برد.
شهر همدان، با این بافت شهری و تقسیمات خاص خود، در کنار حفظ معماری سنتی و بومی، با داشتن آثار تاریخی– مذهبی جالبی همچون کتیبه­های گنج­نامه، آرامگاه­های باباطاهر و بوعلی سینا، گنبد علویان و دیگر ابنیه­ی به جای مانده از گذشته، جلوه­ی خاصی دارد و هر سال جهانگردان و ایرانگردان بی ­شماری را به تماشای تاریخ این مرز و بوم می­پذیرد(قراگوزلو، ۱۳۷۳: ۳۲-۴۸).
این شهر، با توجه به محلات متعددی که داراست، افراد، طبقات، خاندان­ها، اقلیت و اقوام مختلفی را در خود پذیرا شده است که هر یک به نوبه­ی خود در مسائل سیاسی و اجتماعی شهر، مؤثر و تأثیرگذار بوده ­اند.
۲-۵- اوضاع اجتماعی همدان
شهر همدان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود و نیز همجواری با استان­ها و شهرهایی که اقوام ترک، کُرد و لک در آن ساکن هستند، از تنوع جمعیتی و قومی گسترده­ای برخوردار است. از طرف دیگر، وضعیت و موقعیت خوب اقتصادی موجب شده است که گروهی از ارامنه و یهودیان در این شهر اقامت کنند.
قبل از ورود به این بحث، ابتدا درباره اقشار اجتماعی به بررسی پرداخته، سپس درباره اقلیت­های مذکور بحث خواهیم کرد.
۲-۶- اقشار اجتماعی همدان در دوره­ قاجار
۲-۶-۱- حکومتی­ها:
از جمله گروه و قشری که در رأس هرم قدرت و شوکت قرار داشتند، حکومتی­ها بودند. این گروه معمولاً دارای حکمرانی بود که از پایتخت انتخاب و فرستاده می­شد. همکاران آن­ها عبارت بودند از:
۱- کارگزار: که منصوب وزارت امور خارجه بود و به کار اتباع خارجی و رفع مشکلات آنان با مردم شهر مشغول بود، چنانکه محمدعلی خان فرید­الملک قراگوزلو برای مدت نسبتاً طولانی این مسئولیت را در همدان بر عهده داشت(فریدالملک همدانی، ۱۳۵۴: ۴۲۱).

۲- نایب­الحکومه: که معمولاً بعد از حاکم، مسئولیت اداره­ی شهر همدان با او بود؛ مخصوصاً در ایامی که حاکم در شهر حضور نداشت. این فرد برحسب معمول از بین اشراف شهر انتخاب می­شد تا با نفوذ محلی خود، ایفای نقش کند.
۳- رئیس ­نظمیه: که با نیروهای نظمی تحت امر خود، مسئولیت حفظ نظم و امنیت شهر را بر عهده داشت. از جمله افرادی که در این مقام قبول مسئولیت نمودند، می­توان از معین­السلطنه یاد کرد(فریدالملک همدانی، ۱۳۵۴: ۴۱۸).
از دیگر همکاران حاکم، علاوه بر موارد مذکور باید از رئیس مالیه که مسائل مالی حکومت و شهر را اداره می­کرد و همچنین رئیس تلگراف خانه نام برد. به طور کلی افرادی که مناصب نام برده را در اختیار داشتند، همگی از طبقه حاکمان بودند، که به دلیل داشتن قدرت سیاسی و اداری و پیوند با طبقات قدرتمند دیگر، به ویژه خوانین و اشراف و اعیان، از نفوذ و اعتبار بسیار برخودار بودند.
۲-۶- ۲- خوانین:
بعد از حکومتی­ها، طبقه­ای که از نفوذ مالی و معنوی گسترده­ای برخوردار بود و حتی بر اعمال و رفتار حاکمان شهر تأثیر داشتند، خوانین بودند؛ این گروه عموماً شامل خاندان قراگوزلو بودند. طایفه­ی قراگوزلو (در اصطلاح ترکی به معنی «سیاه چشمان»)– که گاهی آن­ها را قراگوین­لو (در اصطلاح ترکی به معنی «تیره­دلان») می­خواندند- از طوایف ترک زبان اطراف همدان بودند. پیشینه­ی تاریخی آن­ها دست کم تا اوایل حکومت صفوی فرا می­رود. برخی هم گفته­اند که خاستگاه قبلی آنان «شام» بوده است(شیروانی، ۱۳۸۹: ۴۱۰).
این طایفه­ی قزلباش، پس از کشته شدن نادر شاه (۱۱۶۰ق)، سرافراز بیگ خدابنده­لو را که در همدان سر به شورش برداشته بود، از میان بردند(گلستانه، ۱۳۶۲: ۲۱-۲۳). آن­ها در زمان کریم ­خان زند، نیز یار و همراه وی بودند. همچنین در آغاز کشورگشایی آقامحمدخان قاجار، نسبت به وی اظهار اطاعت نموده، با او متحد شدند و در بر اندازی خاندان زند و استقرار حکومت قاجار نقش بسیار مؤثری داشتند(حزین لاهیجی، ۱۳۳۲: ۱۳۳).
پس از مرگ آقامحمدخان قاجار ۱۲۱۲ق، تقریباً همه خوانین مذکور در خدمت شاهزاده محمدعلی میرزا، نایب­ ایالت فارس، مأمور انتظام آن سامان شدند. بدین ترتیب، خوانین قراگوزلو حقی بزرگ بر دولت قاجار داشته اند(اذکایی، ۱۳۶۶: ۲۲۸).
۲-۷- خوانین قراگوزلو به دو تیره تقسیم می­شدند:
۱- حاجیلو یا اُزبکلو ۲- عاشقلو
تیره­ی ازبکلو عموماً دارای عدل و انصاف بودند و بر تیره­های دیگر برتری داشتند. افراد خوش­نام قراگوزلو نیز از این تیره بودند. از جمله صوفی معروف، مجذوب­علی شاه کبودرآهنگی (۱۱۷۵-۱۲۳۹ق) تیره­ی حاجیلو همان ازبکلو بود که گویا به سبب آن ­که خوانین عظام آنان چون به مکه مشرف می­شدند، آنان را حاجی می­خواندند، این اسم جدید به عوض آن اسم قدیم تداول یافت(شیروانی، ۱۳۸۹: ۴۱۱). خوانین قراگوزلو دارای املاک گسترده در سطح منطقه بودند. این اراضی در نواحی بهار، کبودرآهنگ، رزن و روستاهای دیگر اطراف همدان قرار داشت.
قدرت اقتصادی آنان به اندازه­ای بود که به راحتی می­توانستند شهر همدان و نواحی اطراف آن را دچار قحطی و بحران اقتصادی نمایند؛ به این دلیل که محصولات عمده­ی آنان غلات بود و از طرف دیگر، غذای عمده­ی مردم شهر را نان تشکیل می­داد. وسعت املاک و اراضی خوانین قراگوزلو، نظارت و کنترل بر آن­ها را دشوار می­ساخت. این امر موجب می­شد که آن­ها بخشی از اراضی خود را به بزرگان و اشراف اجاره دهند(قراگوزلو، ۱۳۷۳: ۲۹۶).
چنانکه در سال ۱۲۹۲ش، حاج موسی ناصرالملک شریفی همدانی، قریه­ی لالجین را از امیرافخم قراگوزلو، سالانه به مبلغ سه هزار تومان اجاره کرد(فروتن، ۱۳۹۰: ۶۶).
خوانین قراگوزلو علاوه بر قدرت مالی و اقتصادی، از بازوی نظامی قوی نیز برخوردار بودند و اغلب، فرماندهی و ریاست فوج همدان را برعهده داشتند. القاب و عناوین نظامی خوانین مزبور بیانگر این موضوع می­باشد؛ چنانکه مهدی ­خان برادر ابوالقاسم ­خان ناصرالملک، دارای لقب امیرتومانی بود و عبدالله­ خان قراگوزلو نیز عنوان امیرنظام و سردار اکرم را برخوردار بود؛ فوج همدان معمولاً در اغلب نبردهای داخلی و خارجی تحت رهبری و سرپرستی آنان شرکت می­کرد. به عنوان نمونه می­توان از حضور فوج همدان در زمان ناصری در جنگ هرات و در ایام محمدعلی شاه و استبداد صغیر در محاصره­ی تبریز یاد کرد(اذکایی، بی­تا: ۳۵-۴۸).
از نظر سیاسی نیز خوانین قراگوزلو از نفوذ و اعتبار شایان توجهی در دربار قاجار و حتی پهلوی برخوردار بودند، تا جایی که حکومت کرمانشاه یا همدان و یا لرستان، به طور مستمر از آن امیر افخم شورینی و فرزندان او بود در مقام وزارت نیز می­توان از وزارت مالیه­ی عبدالله­ خان امیرنظام در دوره­ محمدعلی­ شاه و وزارت مالیه­ی ابوالقاسم­خان ناصرالملک در زمان مظفرالدین شاه و همچنین نیابت سلطنت وی در زمان احمد شاه قاجار یاد کرد(اذکایی، بی­تا: ۹۶-۱۱۱).
در یک نگاه کلی و اجمالی باید گفت که خوانین مذکور، از نفوذ مالی، نظامی و سیاسی خود، نه تنها به نفع مردم و جامعه استفاده نمی­کردند، بلکه از تمام ابزارهای زر، زور و تزویر را برای چپاول و غارت اموال مردم و رعیت بی­پناه، نهایت بهره را می­گرفتند.
۲-۸- اعیان و اشراف:
این طبقه عموماً شامل تجار عمده و خاندان­های قدیمی بودند، که احترام و نفوذ خوبی در بین مردم داشتند و دارای مقامات و مناصب بالای اداری، دیوانی و دولتی بودند. آن­ها در اداره و انتظام شهر نیز نقش بسزایی داشتند. همچنین در امور اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نیز داشتند و در تحولات مختلف شهری و منطقه­ای نیز حضور پررنگی داشتند؛ از جمله شورش نان و نمک، واقعه­ی یهودیان و مشروطیت که در جای خود به آن پرداخته می­ شود(ظهیرالدوله، ۱۳۶۷: ۸۵).
از تجار عمده­ی شهر باید از حاج محمدتاجر نراقی، حاج علی­اصغر تاجر، حاج محمود رضایی، حاج محمدتقی وکیل­الرعایا و خانواده­ی متعمد دیوان نام برد.
خاندان­های بزرگ و اشرافی همدان عبارت بودند از خاندان ذوالریاستین، شریف­الملک، کوثری­ها، عین­القضات­ها، بیانی­ها و اقبالی­ها که اکثراً در محلات کبابیان، شریف­الملک و منطقه­ بنه بازار، درودآباد و مختاران ساکن بودند(اقبالی، ۱۳۷۹: ۱۷).
۲-۹- روحانیون:
برخلاف سایر طبقات اجتماعی مذکور که عموماً به امور اقتصادی و اداری اهتمام داشتند، طبقه­ی روحانیون، در کنار رسیدگی به امور دینی و معنوی مردم، به مسائل اجتماعی و کمک به مستمندان و بازستادن حق ستمدیده­گان از ظالمین، توجه ویژه­ای داشتند و به طور مداوم به ارشاد و هدایت مردم مشغول بودند.
روحانیون همدان از نظر نسب به دو گروه تقسیم می­شدند: گروه اول کسانی بودند که از تبار پیامبر اسلام (ص) و امام علی (ع) بوده و علوی محسوب می­شدند؛ چه حسنی و چه حسینی. این افراد در مراکز علوم دینی به فراگیری علوم فقه، اصول، تفسیر و غیره می­پرداختند و پیشوند «سیه» و پسوند «موسوی» در اسامی آنان آورده می­شد. سادات در نزد مردم از قرب و منزلت ویژه­ای برخوردار بودند، آن­ها یا مهاجر بودند یا بومی.
مهاجران از شهر و منطقه­ دیگری به همدان آمده بودند؛ مانند سادات رضوی کبابیانی که از قم به همدان سفر کرده و در این شهر اقامت گزیده بودند. خانواده­های رضوی، سجادی، ساجدی، مرتضوی و طباطبایی از این طایفه هستند(قراگوزلو، ۱۳۷۳: ۱۷۱).
از جمله شخصیت­های مشهور این سادات می­توان از سید محمدباقر رضوی امام جمعه­ی همدان، سید عبدالوهاب (نماینده­­ی مجلس چهارم و پنجم شورای ملی)، رئیس­الاسلام و سیدمحمد طباطبایی همدانی یاد کرد. سادات بومی و محلی­ که از روزگاران قدیم پس از اسلام در شهر همدان اقامت داشته اند، عبارتند از: علویان همدان که از اواسط قرن چهارم تا اواخر قرن ششم­ ق، با کمال عزت در همدان ریاست و حکومت داشتند و جد آنان سیدقاسم بطحایی نام داشت(درخشان، ۱۳۷۴: ۲۰۰).
از شخصیت­های مشهور خاندان بطحایی می­توان از سیدعلی ­اصغر و سید محمدعلی بطحایی نام برد. خاندان معروف دیگر سادات بومی، خانواده­ی موسوی بنی­صدر است؛ آیت­الله سیدنصرالله موسوی بنی­صدر شهرت بسیار زیادی در آن دوره داشتند؛ به دلیل اینکه وی نقش مؤثری در تحولات دوره­ پهلوی در همدان داشته است.

داندیس، در تأیید آنچه پروفسور لوشر درباره روان شناسی رنگ ها گفته است، اظهار می دارد: «رنگ مهم ترین عنصر بصری از نظر بار احساسی و عاطفی است، بنابراین دارای نیروی ویژه ای در انتقال اخبار بصری است. رنگ نه فقط دارای معانی عام است که مورد قبول همگان می باشد، بلکه دارای معانی رمزی نیز هست، علاوه بر این، افراد هر یک به فراخور نوع شخصیت خود دارای سلیقه های شخصی در انتخاب رنگ هستند. ولی به رغم تمام اهمیتی که برای رنگ قائل شده اند، نحوه انتخاب آن به ندرت همراه با تجزیه و تحلیل درست و حساب شده انجام می گیرد. به هر حال خواه درباره آن درست فکر شده باشد و خواه نه، وقتی رنگ انتخاب می شود معانی بسیار زیادی همراه با آن منتقل می گردد.»^[۴۰۵]

هنرمند ماهر و با تجربه، از رنگ برای وجود آوردن پندار دوری و نزدیکی و بیان یک قدرت پویا و آرایش مبتکرانه سطح دو یا سه بعدی به نحوی دلپذیر، و پدید آوردن واکنش های هیجانی نزد بیننده های خود استفاده می کند. بنابر گفته بولوگ^[۴۰۶] ارتباط درک ما از زیبایی با رنگ، بسیار ساده و فوری است و اگر هم هیچ شناخت تئوریک نسبت به رنگ نداشته باشیم، بطور غریزی در موقعیتی قرار داریم که رنگ براحتی در ما نفوذ می کند و عمق و گرما و تونالیته آن یعنی کیفیت عینی آن بعضی از احساسات و تألمات ما آمیخته می گردد.^[۴۰۷] این تفاسیر از رنگ به تعبیر خلاصه در این جمله از داندیس نمود می یابد: «رنگ مهم ترین عنصر بصری از نظر بار احساسی و عاطفی است.»^[۴۰۸]
از زمان امپرسیونیست ها بین چیزی که رنگ هست و چیزی که رنگ بیانگر آن است فاصله بزرگی به وجود آمده است. در نقاشی مدرن هر کس می تواند از رنگ به طرق دلخواه استفاده کند. چه به روش نمونه سازی طبیعی عینی و چه به طریق استفاده از رنگ هایی که بطور ناخود آگاه به ذهن متبادر می شوند و افکار و شخصیت خالق خود را نمایان می سازند.
ادراک رنگ ها پیرو قوانینی است که معمولاً هنرمندان و گرافیست ها از آن استفاده می کنند. برای آموزش این قوانین می توان از دایره های رنگین یا تکنیک های دیگری استفاده کرد. این یک آموزش مفید است، زیرا توفیر رنگ ها در ترکیبات مختلف را یاد می دهد ولی به هرحال نباید آن را به کسی تحمیل کرد. اگر خیلی زود یعنی هنگامی که کودک احتیاجی به شناخت علمی و تکنیکی رنگ ندارد، او را مجبور به شناخت آن کنیم، ممکن است باعث از بین رفتن تمایلات خودبخودی او برای به کارگیری رنگ بشویم. از نظر آموزشی بهتر است به کودک وقت لازم برای پدید آوردن ارتباط فردی او با رنگ ها بدهیم تا نیروی ابتکاری او عقیم نگردد.
کودک اصولاً از اولین ماه های زندگی اش رنگ ها را می شناسد و این قوه ممیزه را می توان در مجموع عکس العمل های جسمی و عاطفی او حس کرد. به همین دلیل است که اساس رنگ ها و نیز طرز استفاده از آنها توسط کودک، هرگز با نظر بزرگسالان که دارای تقسیم بندی عینی در مورد رنگ ها هستند، مطابقت نمی کند. کودکان به دلیل محدود بودن تکامل شان کمتر از بزرگسالان قوه تمیز دادن دارند و به خلاف آنها، موفق به تشخیص دقیق رنگ ها نیستند. اغلب اتفاق می افتد که کودکان شش ساله رنگ آبی و بنفش و یا قرمز و نارنجی را با هم اشتباه کنند و به دلیل همین ادراک کلی در مورد رنگ است که کودکان کمتر از رنگ های غیرمتعارف استفاده می کنند و اغلب رنگ های کاملاً شفاف را به کار می گیرند و با وجود این تقریباً همیشه هم نتیجه زیبایی عایدشان می شود.^[۴۰۹]
استروسکایا در کتابش با نام تأثیر تعلیم و تربیت در شخصیت کودک، با ارائه مثال ششم از برخورد مربی کودکستانی با کودکان حین دیدن تابلو نقاشی سخن می گوید. او با تماشای دقیق این گونه تصاویر و پرسش و پاسخ حین مشاهده حس زیبایی شناسانه را در کودکان برمی انگیزاند. وی می نویسد: «جلب توجه کودکان به رشته نقاشی، از هنرهای تجسمی و بهره گیری از وجود آن در جهت گشودن دری به سوی زیبایی های طبیعت و آشنایی شان با اصول نمایش طبیعت از راه تطبیق اندازه ها و رنگ هاست.» ^[۴۱۰]
جهت بررسی شاخص رنگ در آزمون حاضر، سه مداد به رنگ های سبز، زرد و سیاه که شخصیت های اصلی داستان انیمیشن “مدادهای رنگی” را تشکیل می دهند و نقاشی هایی به رنگ خودشان می کشند، این امر را امکان پذیر نموده اند. چنانچه کودکان پس از تماشای انیمیشن نسبت به نقاشی پیش آزمون از این رنگ ها استفاده بیشتری نموده باشند، از لحاظ شاخص رنگ تحت تأثیر قرار گرفته اند.
از میان ۵۳ نفر کودک، ۲۹ نفر (۷/۵۴%) سعی در بازنمایی شکل موضوعی که از آن تأثیر پذیرفته اند بودند و سعی داشته اند موضوعات را با الگوبرداری از شکلی که از آن موضوع در انیمیشن دیده اند ترسیم نمایند. ۲۴ نفر (۳/۴۵%) از کودکان نیز موضوعات انیمیشن را به شکل دلخواه خود ترسیم نموده اند. اکثریت کودکان به شکل معناداری (۰۵/۰=α) از شاخص شکل تأثیر پذیرفته اند.
فعالیت گرافیکی برای بسیاری از والدین به منزله یک سرگرمی و بازی فردی است و مفهوم اجتماعی ندارد. در حالی که اثر گرافیکی بنابر دلایل بینایی و بصری علاوه بر ارزش بینایی، منعکس کننده پیچ و تاب های فکری کودک نیز هست.^[۴۱۱]
نقاشی کودکان از فرم هایی پایه ای ساخته شده است که جذابیتی ذاتی دارند. دلیل این امر آن است که فرم های ساده از قبیل دایره، مستطیل، صلیب و ماندلا (دایره ای که صلیب روی آن کشیده شده است) را می توان در نقاشی کودکان با سنین مختلف و سابقه فرهنگی متفاوت یافت.
البته در این طراحی ها نباید در پی کمال هندسی برآییم. نه تنها کنترل حرکتی و چشمی کودک برای ترسیم اشکال کافی نیست بلکه مهم تر از آن به نظر کودک ضرورتی در انجام این کار نیست.^[۴۱۲]
کودک در ابتدا واقعیت بیرونی را کپی نمی کند، بلکه آن را چنان که خود شناخته است، معرفی می نماید. بدین معنی که او تصور ذهنی اش را می کشد، نه مشاهده بصری خود را. کودک بر خلاف بزرگسالان برای نمایش واقعی بیرونی به شیوه ذهنی عمل می کند.^[۴۱۳]
با رشد بیشتر کودکان و تمرین زیاد آنان در نقاشی، چشم، ذهن و دست آنها بیشتر با هم هماهنگ شده فرم ها و اشکال شکل واقعی و ملموس تری به خود گرفته و به گفته های کودکان درباره نقاشی خود نزدیک تر می شود. با رشد بیشتر کودکان فرم های به کار رفته در نقاشی آنها نیز هندسی تر و منظم تر می شوند و بیان رئالیستی بیشتری پیدا می کنند.
آرنهایم بر این باور است که اگر کودکی بیاموزد که بعضی مراحل پیشرفته ترسیم تصویری را تقلید کند، پیش از آن که به طور تجربی به آن مرتبه برسد، مهارت ادراکی خود را کسب نمی کند و صرفاً در شیوه تقلیدی پیش می رود. به نظر آرنهایم، کودک و هنرمند موفق هر دو قادرند که ساده ترین شکل ممکن را به تصاویر ببخشند، زیرا در بند تقلید نیستند.^[۴۱۴]
این پژوهش با مطالعه شاخص شکل درصدد است میزان تأثیرپذیری کودکان را از انیمیشن مشوق نقاشی مورد بررسی قرار دهد. به این صورت که چنانچه اشکال ترسیم شده توسط کودک در مرحله نسبت به نقاشی پیش آزمون به تصاویری که در انیمیشن مشاهده نموده شباهت داشت، کودک سعی در بازنمایی شکل داشته است. طراحی شخصیت مدادهای رنگی، گل، خورشید و ابرهای سیاه و… به گونه ای صورت گرفته است که درصورت تقلید و الگوبرداری توسط کودک قابل تشخیص است.
در ترسیم محتوای آموزشی انیمیشن توسط کودکان، تفاوت معناداری (۰۵/۰=α) درک نمی شود. ۱۳ کودک (۵/۲۴%) تحت تأثیر محتوا قرار گرفتند و ۴۰ کودک (۵/۷۵%) بدون دقت به محتوای آموزشی انیمیشن نقاشی کشیده اند. در داستان این انیمیشن، مدادهای رنگی دانه گیاهی را در خاک می کارند و در روند داستان به گونه ای جذاب به کودک بیننده می آموزند که دانه گیاه برای رشد و نمو به تغذیه از نور خورشید، خاک و باران (آب) نیازمند است. به این ترتیب مطالعه میزان تأثیرپذیری کودک از محتوای آموزشی انیمیشن مشوق نقاشی امکان پذیر گردید.
کودک در انتخاب موضوع نقاشی فقط تحت تأثیر بیان داستانی نیست، بلکه احتیاج به شناخت نیز الهام بخش اوست. فعالیت گرافیک برای کودک وسیله ای است برای شناخت، پرسش و طرح مسائل و مشکلات و در عین حال برای اثربخشی و اکتشاف. بزرگسالان برای به خاطر آوردن مشخصات یک شیء و یا برای روشن تر شدن هر مطلبی، شکل و طرح آن را ترسیم می کنند، به همین ترتیب کودک برای آن که شناسایی خود را از یک سیستم فنی تکمیل کند شکل آن را می کشد.^[۴۱۵]
در نقاشی همانند بازی، تکرار بعضی مدل ها و شکل ها، خاصیت آموزشی و اطلاعاتی دارند. زیرا به کودک امکان می دهد با در اختیار داشتن شناخت قبلی و در نظر گرفتن آن به معنای نقطه حرکت، به تدارک منطق جدیدی بپردازد. بنظر می رسد حالت های رویایی که کودک در موقع نقاشی کردن در آن فرو می رود، فعالیت های مکانیکی برگشت به عقب جهت استحکام بخشیدن تجارب او باشد.
البته این امر جهت تکامل شخصیت او نقش اساسی را ایفا می کند و بی شک در مورد کودکان عقب مانده نیز بسیار مهم است و باعث شناخت شخصیت آنها می شود. بدین ترتیب نقاشی کودک را نباید فقط جهت شناخت پیشرفت ذهنی و عاطفی او مورد تجزیه و تحلیل قرار داد، بلکه باید آن را به عنوان وسیله ای برای آگاهی و شناخت که کم کم امکان بیان منطقی را برای کودک فراهم می آورد، مورد ارزشیابی قرار داد.^[۴۱۶]
با توجه به توضیحات فوق و مطالب فصل دوم و سوم پیرامون انگیزش و آموزش کودکان، لزوم بررسی تأثیر انیمیشن مشوق نقاشی بر درک محتوای انیمیشن های آموزشی ملموس می گردد. معیار تأثیرپذیری از محتوا در این پژوهش، ترسیم مفاهیم تابش نور خورشید به گیاهان، کاشتن دانه گیاه و رشد آن، بارش باران روی گیاهان و نیز بارش باران پس از رعد و برق بوده است.
از میان ۵۳ نفر جامعه تحقیق، ۲۹ نفر (۷/۵۴%) موضوع و محتوایی را که آن تأثیر پذیرفته بودند مورد تأکید قرار دادند و ۲۴ نفر (۳/۴۵%) به شکلی متعادل به ترسیم پرداخته اند. در شاخص تأکید، تفاوت معناداری (۰۵/۰=α) وجود دارد.
بررسی عنصر تأکید در نقاشی کودکان بر چندین فرض ضمنی استوار است که به نشان دادن جنبه های مهم از لحاظ هیجانی در موضوع نقاشی مربوط می شود. مثلاً مکوور^[۴۱۷] (۱۹۴۹) معتقد است که کودکان هنگام کشیدن نقاشی بر عناصری تأکید می کنند که مخصوصاً مورد توجه ایشان است و از لحاظ شخصی برای ایشان اهمیت دارد.^[۴۱۸]
لوکه (۱۹۲۷) معتقد است کودکان شش ساله و کوچکتر، معمولاً در نقاشی های خود به مقیاس گذاری صحیح دست نمی یابند. مشاهدات و نظراتی از این قبیل، برخی از پژوهندگان را به این نتیجه رسانده است که اندازه و مقیاس در نظر برخی هنرمندان جوان، غالباً بازتابی از اهمیت است نه تلاش در جهت مقیاس گذاری صحیح از لحاظ دیداری.^[۴۱۹]
لوونفلد یکی از متنفذترین مدافعان و مشارحان این نظریه بوده است که کودکان از ابعاد در نقاشی خود برای نشان دادن و انتقال اهمیت موضوع استفاده می کنند.^[۴۲۰]
در بیشتر نقاشی هایی که کودکان از خانواده ترسیم می کنند، همیشه یک شخصیت اصلی وجود دارد که کودک بیشترین بار احساسی خود را، چه به صورت عشق و ستایش، و چه به صورت ترس و دلهره، بر روی او مستقر می کند. این شخصیت اصلی و یا برجسته غالباً قبل از دیگران کشیده می شود. زیرا او اولین کسی است که کودک به او فکر می کند و توجهش به او جلب می شود. این شخص، گاهی در مرکز کاغذ ترسیم می شود و نگاه های دیگر اشخاص به طرف او برمی گردد و گاهی هم اولین شخص از طرف چپ کاغذ است. این شخصیت اصلی، همیشه از دیگر اشخاص در اندازه ای بزرگتر کشیده می شود. زیرا او مهم تر از دیگران است و بیش از هر کس دیگری در زندگی کودک، فضای روانی او را اشغال کرده است و به همین علت است که در نقاشی او، این فضا به صورت بزرگتری نشان داده می شود. او در کشیدن اجزاء منسوب این شخص دقت فراوانی به کار می برد.^[۴۲۱]
پژوهندگان دیگری (سولی^[۴۲۲] و های^[۴۲۳]، ۱۹۵۷؛ کرادیک^[۴۲۴]، ۱۹۶۱؛ سچرست^[۴۲۵] و والاس^[۴۲۶]، ۱۹۶۴) نیز مطالعاتی بر اساس این فرض انجام داده اند و به این نتیجه رسیده اند که در نقاشی های انجام شده توسط کودکان، موضوعات با اهمیت بزرگتر کشیده می شوند.^[۴۲۷]
در حالی که برخی پژوهندگان (فریمن، ۱۹۸۰؛ الیک و لاک، ۱۹۸۵) درباره وجود تأثیر کلی اهمیت بر اندازه در نقاشی کودکان تردید داشتند، تانیا فاکس^[۴۲۸] و چینی^[۴۲۹] در جدیدترین تحقیقات خود مدارکی در تأیید چنین تأثیری ارائه داده اند. آنها در دو تحقیق جداگانه دریافتند اولاً کودکان تصاویر پدر و مادر خود را بزرگتر از تصاویر سایر مردان و زنان می کشند. دوماً در بازنمایی دو پیکره مشابه، کودکان پیکره ای را که بداخلاق و زشت توصیف شده، در مقایسه با پیکره دیگر کوچکتر می کشند. «این نتیجه گیری، مدرکی است آشکار در تأیید تأثیر اهمیت موضوع از نظر کودک نقاشی کننده، بر ابعاد نقاشی.»^[۴۳۰]
اهمیت موضوع می تواند بر میزان پرداختن به جزئیات در نقاشی کودکان نیز تأثیر قابل توجهی به جا بگذارد. در کشیدن اجزاء منسوب به شخصیتی که برای او اهمیت دارد دقت فراوانی به کار می برد. « لوازمی مثل عصا، پیپ، کیف و گردن بند او را هم می کشد و در حالیکه دیگر اشخاص را از مقابل و بی حرکت نشان می دهد، شخصیت اصلی را نیمرخ یا در حال حرکت نشان می دهد.»^[۴۳۱]
کودک برای کشیدن یک شکل واحد، بارها و بارها اشکال مشابهی را رسم می کند. این طرح ها حکم یک کلید را دارند و بعدها همین اشکال تکراری، اندیشه مرکبی را می سازند. گاهی نیز «کودک برای ارزش دادن و برجسته کردن کسی تصویر او را چندین بار تکرار می کند. مثلاً کودکی در نقاشی اش تصویر پدرش را که شخصیت یگانه اوست نقاشی کرده که سه بار به خانه می آید و هر بار وسیله ای که به صورت سلاح است با خود می آورد. این پسر تنها فرزند خانواده است و مادرش را بسیار دوست دارد. پدرش آدم خشنی است و او را هر روز کتک می زند. این پدر خشن آن چنان او را مشوش کرده که جایی برای شخص یا اشخاص دیگری در فکر او باقی نگذاشته است و فقط او به عنوان واقعیت بیرونی در مغز کودک وجود دارد.»^[۴۳۲]
انتخاب رنگ ها در نقاشی، پررنگ و کم رنگ کشیدن و نیز سایه زدن در نقاشی می تواند در تحلیل نقاشی توسط متخصصان نقش داشته باشند. در کنار اندازه و موقعیت فضایی، رنگ آمیزی و ترجیح رنگ نیز از احساسات کودکان و عواطف آنها تاثیر می پذیرد. برکیت و همکاران (۲۰۰۳) دریافتند که کودکان در رنگ آمیزی موضوع هایی مانند آدم، سگ و درخت تفاوت قائل می شوند. کودکان، آدم و سگ را جاندار پنداشته و در رنگ آمیزی آنها رنگ های مورد علاقه خود را برای آدم ها و رنگ های کمتر مورد علاقه را برای سگ و رنگ هایی با کمترین میزان علاقه را برای درخت به کار می برند. از سوی دیگر، کودکان رنگ های مورد علاقه را برای آدم هایی که خوب نشان داده شده اند، استفاده می کنند و رنگ های کمتر مورد علاقه را برای نقاشی هایی که فکر می کنند موضوع آنها بد هستند به کار می برند.^[۴۳۳]
زنتنر^[۴۳۴] (۲۰۰۱) می گوید احتمالا دلیل انتخاب رنگ های تیره برای جنبه های منفی احساسات، زیر تأثیر تلقین های فرهنگی رسانه ها و رنگ آمیزی کتاب هاست.^[۴۳۵]
به این ترتیب شاخص تأکید در نقاشی کودکان، از زوایای رنگ، جزئیات، اندازه و تعداد قابل مطالعه است که پژوهش حاضر به بررسی دو مورد اندازه و تعداد اکتفا نموده است. در نقاشی کودکانی که از متغیر موضوع یا محتوا تأثیر پذیرفتند، اندازه بزرگ و تکرار شکل، نشانگر تأکید بر آن بود.
تفاوت معناداری (۰۵/۰=α) در انتخاب کادر افقی و عمودی پیش و پس از تماشای انیمیشن دیده نمی شود. پیش از تماشای انیمیشن ۳۱ کودک (۵/۵۸%) کادر افقی و ۲۲ کودک (۵/۴۱%) کادر عمودی را انتخاب نموده بودند. پس از تماشای انیمیشن ۳۳ نفر آنها (۳/۶۲%) کادر افقی و ۲۰ نفرشان (۷/۳۷%) کادر عمودی را انتخاب کردند.
کودک برای نقاشی کردن صفحه ای از کاغذ در اختیار دارد. موقعیت نقاشی در این مکان محدود از منظر روان شناسی و هنری پرمعنی می باشد. انتخاب کادر از سوی کودک، نیازمند یک رشته تصمیم گیری ها است ولی تاکنون بررسی و بحث مفصلی درباره گرایش های کودکان به هنگام اتخاذ این تصمیم ها انجام نشده است. اغلب پژوهش های مربوط به این اولویت ها عمدتاً به تعیین توالی رشد و زمان آمادگی کودکان برای ورود رسمی به مدرسه توجه داشتند. گودناو و لوین^[۴۳۶] (۱۹۷۳) در پژوهشی نشان دادند که آفرینش و تولید شکل تابع یک رشته اصول کلی است. مثلاً یک گرایش مشترک در میان کودکان، آغاز کردن نقاشی از نقطه ای در نزدیکی لبه بالایی کاغذ و حرکت از چپ به راست است. این گونه ترجیح توالی شروع و ادامه کار را می توان در پیدایش برخی خصوصیات و ویژگی های نقاشی کودکان مؤثر دانست.^[۴۳۷]
هنگام تماشای تلویزیون کودک همیشه با کادری روبروست که نسبت ابعاد آن در همه تلویزیون ها تقریباً ثابت است. کودک تمام مدت به این کادر چشم دوخته و حرکات و توالی نماها را در آن پی می گیرد. نسبت ابعاد تصویر فیلم در فیلم های صامت معمولا ۱: ۳۳/۱ یا ۴:۳ بود. ( رابطه میان طول و عرض یک فریم از فیلم که از تقسیم طول به عرض به دست می آید) این نسبت ابعاد که به دهانه آکادمی، دهانه کاسته و یا فریم موویتون مشهور است جنبه بین المللی یافت و صفحه تلویزیون هم با همین نسبت ابعاد ساخته شده است. جهانی ترین نسبت ابعاد تصویر فیلم در تلویزیون امروزه HD و تلویزیون دیجیتال اروپا ۱: ۷۸/۱ است.^[۴۳۸]
در پژوهش حاضر شاخص کادر با معیار تأثیرپذیری کودکان از کادر افقی صفحه تلویزیون مورد بررسی قرار گرفت.
در شاخص موضوع، ۱۹ نفر (۸/۳۵%) باران، ۴ نفر (۵/۷%) دانه، ۶ نفر (۳/۱۱%) چمن، ۲ نفر (۸/۳%) خاک، ۱۵ نفر (۳/۲۸%) گل، ۱۸ نفر (۳۴%) ابر، ۱ نفر (۹/۱%) رعد و برق، ۱۱ نفر (۸/۲۰%) خورشید و ۷ نفر (۲/۱۳%) مداد رنگی را ترسیم نموده بودند.
در شاخص رنگ، ۱۶ کودک (۲/۳۰%) از رنگ سبز، ۹ کودک (۱۷%) از رنگ سیاه و ۳ نفر (۷/۵%) از رنگ زرد تأثیر پذیرفته بودند.
در شاخص محتوا، ۸ نفر (۱/۱۵%) از باریدن باران، ۱ نفر (۹/۱%) از کاشتن و رشد دانه گیاه، ۳ نفر (۷/۵%) از تابش خورشید بر گیاهان و ۱ نفر (۹/۱%) از بارش باران پس از رعد و برق تأثیر پذیرفتند.
در شاخص تأکید، ۲۲ نفر (۵/۴۱%) از کودکان به طور مساوی از یک یا هر دو روش تأکید بر تعداد و تأکید بر ابعاد، استفاده نموده اند.
به این ترتیب متغیر مستقل (انیمیشن مشوق نقاشی) در مورد چهار شاخص موضوع، رنگ، شکل و تأکید بر متغیر وابسته (نقاشی های کودکان پیش دبستانی) تأثیر گذار بوده و در دو شاخص کادر و محتوا بی تأثیر می باشد.
نگارنده امید دارد نتایج این پژوهش، با توجه به اطلاعات ویژه ای که از تأثیر انیمیشن های مشوق نقاشی بر نقاشی های کودکان پیش دبستانی می دهد، در شناخت مخاطب کودک مفید واقع گردیده و دست اندر کاران تولید انیمیشن را در نحوه ساخت فیلم انیمیشن و پردازش محتوای آن، به گونه ای که برای کودکان قابل درک و لذت بخش باشد یاری رساند.
فصل دهم
گزارش پروژه عملی
«ضرب المثل هر کسی را بهر کاری ساختند، به روایت یک آفتاب پرست که دمی دراز دارد!» عنوان فیلم انیمیشن کوتاهی است که برای ارائه در بخش عملی رساله ساخته شد.
شخصیت های داستان دو آفتاب پرست پدر و پسر هستند. پسر که دارای یک دم بسیار بلند است، از بدو تولد قابلیت تغییر رنگ ندارد. پدر در ابتدا از ناتوانی و دست و پاگیر بودن کودک به ستوه می آید. اما قابلیت دم کودک و مهارتش به هنگام شکار مگس ها، پدر را غافلگیر کرده و تجارت مگس به کمک پسرش، سود بسیاری عاید او می کند. و در پایان این نتیجه دست می دهد که «هرکسی را بهر کاری ساختند.»
روند داستان به گونه ای است که در مدت زمان کوتاه فیلم، گویا، رسا و جذاب باشد. نگارش فیلم نامه، طراحی شخصیت ها، طراحی و ساخت فضا و طراحی استوری بورد به عهده دانشجو بوده و در سایر بخش های کار نظیر ساخت، اسکلت بندی و بافت گذاری مدل ها، متحرک سازی و نیز نورپردازی و رندر و کامپوزیت، دانشجو به عنوان کارگردان نظارت داشته است.
ایده اولیه داستان این انیمیشن که در کلاس کارگردانی ۳ مطرح گردید، با راهنمایی استاد فرخ یکدانه پرورش یافت و سرانجام با ترکیبی از تکنیک های دو بعدی (گرافیک کامپیوتری و عکس) و سه بعدی ساخته شد. تاکنون فیلم های بسیاری با بهره گرفتن از تلفیق تکنیک های دو و سه بعدی، چه به صورت تلفیق گرافیک کامپیوتری و تکنیک سه بعدی و چه به صورت ثبت رندر دوبعدی از تکنیک سه بعدی، ساخته شده است. برای نوآوری در ساخت این فیل کوتاه، به طراحی و فضاسازی ویژه تأکید شد. به این شکل که شخصیت های سه بعدی پدر و پسر، به جای قرارگیری در میان عناصر صحنه سه بعدی، در میان عکس هایی از عناصر دست ساخته جای گرفتند. برای این کار، کلیه بوته ها، گل ها و درختان با پارچه دوخته و یا با کاموا و مقوا ساخته شدند. حتی ابرها نیز از پنبه ساخته شدند. چوب ها و سنگ ها نیز واقعی هستند. پس از پایان ساخت کلیه عناصر صحنه، در چیدمان های مختلف از آنها عکاسی شد. عکس ها با گرافیک کامپیوتری پس زمینه شامل کوه ها، زمین و چمن های ریز، ترکیب شدند و چند فضای متفاوت برای سکانس ها و پلان های مختلف به وجود آمد. این فضا سازی با طراحی شخصیت ها و ویژگی های شخصیتی آنها در داستان بسیار هماهنگ بود. و این هماهنگی با گذاشتن بافت خمیر (که اثر انگشت روی آن پراکنده شده بود) روی شخصیت ها کامل شد.
متحرک سازی شخصیت پسر به دلیل داشتن دم بسیار بلندش، با دشواری هایی همراه بود و در برخی از پلان ها برای دم از یک عنصر جداگانه استفاده شد.
در قسمت کامپوزیت نیز به دلیل آنکه برای جذابیت فضا از لایه بندی زیاد برای لی اوت استفاده گردیده بود، چالش های بسیاری به وجود آمد که حتی بر دوربین ها اثر گذاشت و برای حل مشکل برخی از دوربین ها در برنامه ۳D Max و برخی دیگر در After effect و حتی در بعضی از پلان ها دو دوربین گذاشته شد. در برخی پلان ها به اجبار لایه ها و پس زمینه نیز انیمیت شدند.
به طور کلی مراحل تولید فیلم به شرح زیر می باشد:

1. نگارش فیلم نامه

۳-۳ گمرک ایران
۳-۴ سازمان اموال تملیکی
۳-۵سازمان امور مالیاتی
۳-۶ سازمان بورس و اوراق بهادار
۳-۶-۱ شرکت بورس کالای ایران
۳-۶-۲ شرکت بورس انرژی

1. 1. قوه قضائیه

۴-۱ اداره ثبت اسناد کشور
۴-۲ دادگاه های اقتصادی

1. 1. وزارت دادگستری

1. 1. سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

۶-۱ شرکت های بازرسی فنی

1. 1. اتاق بازرگانی صنایع و کشاورزی ایران و استانها

1. 1. شرکت انبارهای عمومی و خدمات گمرکی ایران

1. 1. وزارت جهاد کشاورزی

      1. 1. سازمان تعاون روستایی

       

       

۱۰-صاحبان صنایع ، کشاورزان ، بازرگانان
بررسی تطبیقی قبض انبار
الف) حقوق فرانسه : در حقوق کشور فرانسه خصوصاً حقوق تجارت که یکی از منابع قانونی در مطالعه می باشد همان دو قبض و ویژگی های آن قابل ملاحظه می باشد منتهی دارنده برگ وثیقه که با عدم بازپرداخت وام در سررسید مواجه می شود بایستی وفق مقررات عمومی قانون تجارت برای واخواست اقدام نماید. حراج کالا ۸ روز بعد از اعتراض عدم تادیه به اجرا در آید . در صورتی که یک ماه از این تاریخ گذشته باشد دارنده وارانت از حق مراجعه به ظهر نویسان محروم می گردد. اگر دارنده قبض رسید نتواند و یا نخواهد بدهی برگ وثیقه را جهت ترخیص کالا به دارنده آن بپردازد راهن ممکن است با تادیه بدهی و ستاندن وارانت از انجام واخواست و رجوع های براتی مانند اجتناب ورزد.(تا حیثیت تجاری وی محفوظ بماند) آن گاه شخص مزبور که به عنوان اولین ظهر نویس متعهد این سند تجاری بوده و اکنون ورقه را در اختیار دارد مجاز در مراجعه به دارنده قبض رسید برای وصول مبلغ مورد پرداخت خواهد بود. اگر دارنده قبض مزبور از تادیه سر باز زند بستانکار می تواند کالا را به حراج گذارده و به حق خود دست یابد. وارانت تنظیمی در انبارهای عمومی و ظهر نویسی آن موجب رهن مقبوض کالاهای تودیعی می گردد. در مقابل انواع وارانت در محل اقامت قانونا ایجاد شده که در آن مال مورد رهن در تصرف راهن باقی می ماند. وارانت های رهن غیر مقبوض شامل وارانت زراعی ، هتل داری ، تولیدات صنعتی ، نفتی و ذخایر جنگی می باشد که هریک بر اساس قانونی ویژه تاسیس یافته است.

ب)حقوق انگلیس: وارانت در انگلیس دارای مقرراتی مدون نبوده است این سند در نسخه واحد به ازای امانت کالا در انبار عمومی تسلیم می شود. برگ مزبور می تواند یا ابزار کسب وام باشد و یا انتقال مالکیت کالا را رقم زند. وقتی صاحب کالا وارانت را به وام دهنده واگذار می کند دیگر چیزی برای تسلیم به خریدار در دست ندارد. برای رفع کمبود در مواردی از سیستم weight note بهره می گیرند. این روش دو کاربرد خواهد داشت:
الف) اگر تودیع کننده به فروش بخشی از اجناس تودیعی علاقه مند باشد اختیار دارد وارانت خود را به واحدهای متساوی به نام sale warrants تبدیل نماید . در این حالت duplicafa یا نسخه ثانی از آن تحت عنوان weight notes به این اوراق افزوده می شود.
اگر خریدار قسمتی از مبلغ کالای مورد معامله را پرداخت کند weight note به وی تسلیم می گردد که متضمن مشخصات کالای خریداری شده است . مشتری مزبور نیز مجاز به انتقال مجدد کالا به غیر خواهد بود. وقتی ثمن معامله کاملا به وسیله دارنده weight note تادیه شده وارانت راهم به دست می آورد تا با ارائه دو سند نسبت به ترخیص کالا اقدام لازم مبذول دارد.
ب) ممکن است تودیع کننده متقاضی وام بوده اعم از اینکه قصد فروش کالا را داشته یا نداشته باشد. وام دهنده (دلال یا بانک)معمولا تا سه چهار مبنای کالا را قرض می دهند و وارانت را تا پرداخت تمام طلب نزد خود نگاه می دارند. اگر کالا فورا فروش رود و بدهی باز پرداخت گردد وارانت به خریدار مسترد می شود اما بیشتر اوقات مشتری نمی تواند تمام مبلغ را یکجا تادیه کند . لذا نام برده مجاز است به کارسازی بخشی از ثمن مبادرت نماید. وام دهنده نیز با در اختیار گرفتن وارانت مهلتی (معمولا تا ۹۰ روز) جهت بازپرداخت وام در نظر می گیرد. البته خریدار که weight note را در دست دارد می تواند موجب انتقال کالا به غیر شود و این عمل به دفعات صورت پذیرد. در سر رسید اگر دارنده weight note نسبت به تادیه بدهی موثق اقدام نکند وام دهنده یا مرتهن وارانت را به اجرا می گذارد و بدون تشریفات قضایی به فروش می رساند و به حق خود می رسد.
ج) حقوق ایالات متحده آمریکا: قبض انبارعمومی یا warehouse receipt در بخش ۷ مقررات یکنواخت بازرگانی (ucc) احکامی را به خود اختصاص داده است. در صورتی که برگ مزبور به گونه ای در وجه حامل یا به حواله کرد (to order یا bearer to) تنظیم شده باشد قابل انتقال یا(negotiable) بوده و می تواند جهت دریافت وام یا انتقال کالا به غیر واگذار گردد. بدین صورت دارنده قبض ، حق وثیقه یا حق مالکیت نسبت به کالای امانتی در انبار عمومی خواهد داشت. (صقری ، محمد ،۱۳۸۰ ، حقوق بازرگانی اسناد )
مقایسه مزیت مدل قبض انبار الکترونیکی
آنچه در قبض انبار و مدل های مشابه درسایر کشورها ملاحظه می گردد دامنه مسئولیت انبارهای عمومی است و میزان مطلوبیتی که تامین اعتبار و یا امنیت در نگهداری کالا برای صاحبان کالا ایجاد می نماید اما مطلوبیت و مزیت مدل مورد اشاره ازجنبه های ذیل قابل تامل می باشد:

• • انتقال ریسک تامین اعتبار از شرکت به بانک

در انبارهای عمومی با دریافت کالا و ارائه قبض انبار در قالب قبض رسید و برگ وثیقه به مشتریان و صاحبان کالا تعهد و مطلوبیت در خصوص تامین اعتبار ایجاد می گردد. عموما بانک هایی که طرف قرارداد با انبار های عمومی می باشند به اختیار و بر اساس نرخ های مصوب و یا توافقی خود اقدام به تامین مالی می نمایند و یا انبارهای عمومی با توجه به نوع کالا از صندوق در اختیار تامین مالی می نماید. در مدل مورد اشاره با توجه به محدودیت تامین اعتبار بر مبنای عقود اسلامی برای صاحبان کالا ، شرکت از طریق برون سپاری این فعالیت امکان چانه زنی و یا استفاده از قابلیت های صاحبان کالا را مورد نظر قرارداده لیکن در صورت عدم توانایی در این امر با بانک های عامل قرارداد های دو و چند جانبه ای را امضا نموده که بتواند اقدام به معرفی صاحبان کالا نماید.

• • پرداختن به امور عملیاتی و تخصصی در حوزه لجستیک

در انبارهای عمومی امور مرتبط با بازرسی کالا ، ارزش گذاری کالاها ، حراج و فروش کالا ، تامین اعتبار و… بصورت متعارف انجام می پذیرد. در مدل مورد اشاره انبارهای عمومی بازرسی کالا را به شرکت های بازرسی کالا سپرده است و ارزش گذاری کالا را به شرکت های ارزش گذاری و نهادهای مالی سپرده است و از این طریق به انجام امور عملیاتی و تخصصی پرداخته و تمرکز خود را بر این اساس استوار کرده است.

• • ایجاد فرصت مناسب برای صاحبان کالا که مشتریان شرکت می باشند

در انبارهای عمومی صاحبان کالا از خدمات متعارف استفاده می برند لیکن بدلیل فقدان ارائه خدمات کامل در کشورمان به صاحبان کالا این فرصت از طریق پیاده سازی این مدل فراهم خواهد آمد که صاحبان کالا بتوانند از خدمات بصورت استاندارد بین المللی بهره مند گردند. بعنوان مثال انجام معامله کالای در وثیقه انبارهای عمومی از طریق قبض انبار قانونی و معتبر و مورد تایید در بورس کالا بدون الزام به سپردن تعهد و تضمین های مالی

• استفاده مناسب و تخصصی از ابزار حمایت قانونی در اختیار

قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه
موثر بودن کمپین
عملکرد بازار نام تجاری
عملکرد مالی نام تجاری
قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه
موثر بودن کمپین
عملکرد بازار نام تجاری
عملکرد مالی نام تجاری
شکل ۱-۱، مدل مفهومی تحقیق (لاکستون و همکاران، ۲۰۱۴)
با توجه به مدل مفهومی تحقیق، در این پژوهش اهداف زیر در نظر گرفته خواهند شد:
۱-۵-اهداف تحقیق
این تحقیق دارای دو هدف کاربردی و اصلی (علمی) است:
۱-۵-۱- هدف کاربردی پژوهش
هدف کاربردی این پژوهش کمک به افزایش عملکرد نام تجاری محصولات صنعت پوشاک در ایران است.
۱-۵-۲- هدف اصلی (علمی) پژوهش
هدف اصلی این پژوهش بررسی اثر قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه بر عملکرد مالی نام تجاری است.
۱-۵-۳- اهداف فرعی (علمی) پژوهش
بررسی اثر قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه بر موثر بودن کمپین
بررسی اثر قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه بر عملکرد بازار نام تجاری
بررسی اثر قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه بر عملکرد مالی نام تجاری
۱-۶-سوال های تحقیق
سوالات تحقیق به دو قسمت سوال اصلی تحقیق و سوال های فرعی تحقیق تقسیم می شوند.
۱-۶-۱- سوال اصلی تحقیق
قابلیت اربتاطات بازاریابی یکپارچه چه اثری بر عملکرد نام تجاری دارد؟
۱-۶-۲- سوالات فرعی تحقیق
قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه چه اثری بر موثر بودن ارتباطات کمپین نام تجاری دارد؟
قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه چه اثری بر عملکرد بازار نام تجاری دارد؟
موثر بودن ارتباطات کمپین چه اثری بر عملکرد بازار نام تجاری دارد؟
موثر بودن ارتباطات کمپین چه اثری بر عملکرد مالی نام تجاری دارد؟
عملکرد بازار نام تجاری چه اثری بر عملکرد مالی نام تجاری دارد؟
موثر بودن ارتباطات کمپین نام تجاری چه اثری بر قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه و عملکرد مالی نام تجاری دارد؟
موثر بودن ارتباطات کمپین نام تجاری چه اثری بر قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه و عملکرد بازار نام تجاری دارد؟
۱-۷-فرضیه ‏های تحقیق
همانند سوال های تحقیق فرضیه های تحقیق نیز به دو قسمت فرضیه اصلی تحقیق و فرضیه های فرعی تحقیق تقسیم می شوند.
۱-۷-۱- فرضیه اصلی تحقیق
قابلیت بازاریابی یکپارچه اثر مثبت و معنی داری بر عملکرد نام تجاری دارد.
۱-۷-۲- فرضیه های فرعی تحقیق
قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه اثر مثبت و معنی داری بر موثر بودن ارتباطات کمپین نام تجاری دارد.
قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه اثر مثبت و معنی داری بر عملکرد بازار نام تجاری نام تجاری دارد.
موثر بودن ارتباطات کمپین نام تجاری اثر مثبت و معنی داری بر عملکرد مالی نام تجاری دارد.
موثر بودن ارتباطات کمپین نام تجاری اثر مثبت و معنی داری بر عملکرد بازار نام تجاری دارد.
عملکرد بازار نام تجاری اثر مثبت و معنی داری بر عملکرد مالی نام تجاری دارد.
موثر بودن ارتباطات کمپین نام تجاری واسطه اثر قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه بر عملکرد مالی نام تجاری است.
موثر بودن ارتباطات کمپین نام تجاری واسطه اثر قابلیت ارتباطات بازاریابی یکپارچه بر عملکرد بازار نام تجاری است.
۱-۸-روش شناسی تحقیق
این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات پیمایشی-میدانی و از نظر ماهیت نتایج توصیفی از نوع همبستگی است.
در این پژوهش در ارتباط با جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق به طور عمده از روش های کتابخانه ای با بهره گرفتن از کتب، مقالات و پایان نامه های مربوطه استفاده و در خصوص جمع آوری اطلاعات جهت آزمون فرضیه های تحقیق از روش میدانی با بهره گرفتن از پرسشنامه طیف ۵ گزینه ای لیکرت استفاده شده است.
در این پژوهش برای تجزیه تحلیل فرضیات و بررسی برازش کلی مدل مفهومی از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. در مدل سازی معادلات ساختاری از یک طرف میزان انطباق داده پژوهش و مدل مفهومی بررسی می شود که آیا از برازش مناسب برخوردار است و از طرف دیگر، معناداری روابط در این مدل برازش یافته آزمون می شود.

۱-۹-جامعه و نمونه ی آماری
جامعه آماری این پژوهش استفاده کنندگان از محصولات صنعت پوشاک است. از آن جا که در سطح اطمینان ۹۵% نمونه ای ۳۸۴ نفری برای مطالعه جامعه ای با تعداد اعضای ۱۰۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰۰۰ نفر کافی است و با این فرض که تعداد مشتریان در جامعه آماری در این بازه قرار می گیرد، تعداد نمونه ۳۸۴ نفری کفایت خواهد کرد (هادی زاده مقدم و همکاران، ۱۳۹۱). روش نمونه گیری تصادفی است.
۱-۱۰-ابزارهای گردآوری داده ها
در تحقیق حاضر برای گردآوری اطلاعات از روش های میدانی و کتابخانه ای استفاده شده است. از روش میدانی برای گردآوری داده های آماری و از روش کتابخانه ای برای گردآوری اطلاعات در زمینه ادبیات و پیشینه نظری استفاده شده است. برای این منظور اطلاعات مورد نیاز در مورد متغیرهای مورد بررسی از یک گروه نمونه با بهره گرفتن از پرسشنامه گردآوری شده است. با بهره گرفتن از فیش برداری اطلاعات لازم در زمینه ادبیات و پیشینه تحقیق از کتب، وب سایت ها، کتب دیجیتالی، مجلات علمی و نشریات گردآوری شده است.
۱-۱۱-روش تجزیه و تحلیل داده ها
با توجه به هدف و روش پژوهش، دو نوع آمار توصیفی و استنباطی در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. ابتدا آمار توصیفی برای توصیف پاسخ دهندگان و اطلاعات جمعیت شناختی آنان و همچنین بیان وضع موجود از طریق توصیف پاسخ به سوالات تحقیق با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS صورت گرفته است. از سوی دیگر به منظور آزمون فرضیات تحقیق و همچنین پاسخ به سوالات تحقیق از آمار استنباطی استفاده خواهد شد. برای آزمون فرضیات تحقیق از روش معادلات ساختاری و از رویکرد حداقل مربعات جزئی (با بهره گرفتن از نرم افزار اسمارت پی ال اس) استفاده شده است.
۱-۱۲-قلمرو زمانی، مکانی و موضوعی تحقیق
قلمرو موضوعی این تحقیق مدیریت بازاریابی و مدیریت نام تجاری است. این تحقیق در فروردین ماه سال ۱۳۹۴ شروع شده و اطلاعات و داده های آماری آن در اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ در شهر تهران (فروشگاه ها و نمایندگی های پوشاک مناطق ۲، ۶ و ۱۱ شهر تهران) گردآوری شده و در اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ به اتمام رسیده است. بنابراین قلمرو زمانی تحقیق مقطعی است. قلمرو مکانی تحقیق نمایندگی های پوشاک مناطق ۲، ۶ و ۱۱ در استان تهران است و قلمرو زمانی تحقیق را بهار و تابستان ۱۳۹۴ تشکیل داده است.

۲- سموم با دوام نسبتا"زیاد: این سموم برای تجزیه شدن به زمانی حدود ۵/۱ سال نیاز دارند و معمولا” تحت شرایط محیطی مانند تغییرات آب و هوایی تغییر چندانی در آن‌ها ایجاد نمی‌کنند. روغن‌های معدنی، Dnoc و برخی قارچ کش‌ها در این گروه قرار دارند.

۳- سموم با دوام متوسط: متوسط زمان لازم برای تجزیه این سموم بین ۶-۱ ماه است. ترکیباتی مانند لیندین و دیمتوآت که قدرت تبخیر شوندگی نسبتا” کمی دارند جزء این گروه می‌باشند. کاربرد این سموم در کشاورزی با رعایت نکاتی نظیر زمان مصرف و دوره کارنس امکان پذیر است.
۴- سموم کم دوام: این دسته از سموم، وقتی با آب مخلوط می‌شود به شدت هیدرولیز می‌شوند به طوری‌که اگر صبح با آب مخلوط شوند و تا پایان روز مصرف نشود هیدرولیز و بی اثر می‌گردد. معمولا"مدت تجزیه این سموم کمتر از یک ماه است. سمومی نظیر دیکلرووس جزء این گروه می‌باشد. دوره کارنس این سم بین ۳-۱ است.(Luque et al., 2012).
۱-۵-۹- طبقه بندی براساس ساختارشیمیایی
۱- ترکیبات معدنی: این ترکیبات در ساختار شیمیایی خود فاقد اتم کربن هستند و به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند:
۱-۱ ترکیبات معدنی طبیعی نظیر سموم گوگردی معدنی
۱-۲ ترکیبات معدنی سنتز شده نظیر سموم آرسنیکی، فلوئوره و غیره
۲-ترکیبات آلی: این ترکیبات در ساختار شیمیایی خود فاقد اتم کربن هستند. این ترکیبات نیز به دو گروه تقسیم می‌شوند:
۲-۱ ترکیبات آلی طبیعی مانند روغن‌های طبیعی، سموم گیاهی و غیره
۲-۲ ترکیبات آلی مصنوعی مانند ترکیبات آلی فسفره، پیروتروئیدهای مصنوعی، تیوسیانات‌ها و غیره(Zhang et al., 2011)
۱-۶- آفت کش‌های ارگانوفسفره(آلی فسفره)
بیش از نیم قرن است که به طور گسترده از آفت کش‌های ارگانوفسفره برای مقاصد کشاورزی استفاده می‌شود. بیش از ۳۰۰ نوع مختلف از این آفت کش‌ها را می‌توان در فروشگاه‌ها یافت نمود، که تقریبا” %۴۵ آن‌ها بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. ارگانوفسفره‌ها پر مصرف‌ترین آفت کش و معمول‌ترین علت مسمومیت با حشره کش‌ها در جهان را تشکیل می‌دهند. در این خصوص کافی است بدانیم که آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا(EPA) علت %۸۰ از موارد بستری به خاطر حشره کش‌ها را، مسمومیت با ارگانوفسفره‌ها ذکر کرده است(رسولی کوچه، ۱۳۷۸).ارگانوفسفره‌ها به علت مؤثر بودنشان بیشتر مورد پسند کشاورزان می‌باشند و در طی چند روز پس از به کارگیری تجزیه شده و به طور نسبتا” سریع هیدرولیز می‌گردند، بنابراین در محیط باقی نمی‌مانند در حالی که حشره کش‌های ارگانوکلره مثلDDT بدون تغییر در بافت‌های حیوانات و انسان باقی می‌مانند و در محیط زیست و حیوانات اثرات جانبی دارند.حشره کش‌های فسفره به کلیه سمومی اطلاق می‌شود که در ترکیب خود دارای فسفره هستند. در این گروه، سموم با خاصیت تماسی، گوارشی نفوذی، تدخینی و سیستمیک وجود دارند. منشأ اصلی این سموم اسید فسفریک است. ترکیبات فسفره مخلوطی از الکل‌ها و اسیدهای فسفردار مختلف هستند که آن‌ها را استر می‌نامند، به عبارت دیگر این ترکیبات استر الکل‌های مختلف با اسیدهای فسفره می‌باشند. استرهای فسفر دارای ترکیبات متفاوتی هستند. علاوه بر فسفر، آن‌ها دارای اکسیژن، کربن، گوگرد و ازت بوده و بدین لحاظ دارای مشخصات متفاوتی می‌باشند. خواص سمی این ترکیبات ابتدا توسط دانشمند آلمانی به نام شرادر در سال ۱۹۳۷ کشف شد. ترکیبات فسفره از نظر ساختمان شیمیایی و نحوه اثر شبیه به گازهای عصبی گروه فسفروهالید و فسفروسیانید هستند. برخی از این ترکیبات نظیر سیانیدها به عنوان سموم عصبی معروفند. این ترکیبات اولین بار در جنگ جهانی دوم به صورت مد مورد استفاده قرار گرفتند. یکی از این نوع ترکیبات تابون است که توسط آلمانی‌ها ساخته شد و از خطرناک‌ترین سموم فسفره می‌باشد. علاوه بر این، در طول جنگ جهانی دوم دانشمندان آلمانی به رهبری گرهارد شرادر گازهای سمی دیگری نظیر گاز سارین و سومان را ساختند و آن‌ها را در جنگ مورد استفاده قرار دادند. ترکیبات شیمیایی با خاصیت حشره کشی که در این زمان ساخته شدند از مشتقات اسید فسفریک هستند.بعضی از ارگانوفسفره‌ها به طور مستقیم توکسیک هستند و بعضی دیگر مانند مالاتیون باید در کبد متابولیزه شوند تا فعال شده و توکسیک گردند. ارگانوفسفره‌ها از نظر جذب، نفوذ و تأثیر متفاوت هستند.
راه‌های ورود ارگانوفسفره‌ها به بدن: پوست، دستگاه گوارش(GI)، دستگاه تنفس، غشاهای مخاطی و به ندرت راه تزریق بوده و عمده‌ترین راه‌های جذب مؤثرشان غشاهای ریوی، دستگاه گوارش و پوست می‌باشند. متابولیسم ارگانوفسفره‌ها، کبدی و دفع آن‌ها، کلیوی می‌باشد. افراد بستری شده به خاطر مسمومیت اتفاقی را کشاورزان، کارگران و بچه‌ها تشکیل می‌دهند و در اغلب این موارد، مسمومیت از راه پوست و تنفس ایجاد می‌شود. پیش آگاهی در این افراد به مراتب بهتر از افرادی است که به قصد خودکشی (Suicide) اقدام به مصرف ارگانوفسفره می‌نمایند. در این خصوص به گزارش سال ۱۹۸۷ انجمن آمریکایی مرکز کنترل سموم (AAPCC) اشاره می‌کنیم که حدود ۹۰۳۲ مورد مراجعه به خاطر مسمومیت غیر عمد را ذکر کرده که از این تعداد فقط ۲۶۴۲ نفر بستری شده و فقط ۳ نفر فوت نموده‌اند در حالی که در مورد مسمومیت عمدی میزان مرگ و میر معمولا” بیش از %۱۰ بوده و تقریبا” همه‌ی افراد مسموم بستری می‌گردند(رسولی کوچه، ۱۳۷۸). در یکی از تحقیقاتی که در سال ۸۵ در یکی از بیمارستان‌های کشور انجام پذیرفت از ۱۵۳ بیمار بستری شده به دلیل مسمومیت در این بیمارستان %۱/۷۷ با سموم ارگانوفسفره مسموم شده بودند(کلارک، ۲۰۰۲). در تحقیق دیگری نشان داده شد که در طی یک سال(۱۳۷۵)، ۴۸ مورد مسمومیت با سموم ارگانوفسفره در یکی از بیمارستان‌های شهر بابل به ثبت رسید. بررسی پرونده‌ها نشان می‌دهد که %۹/۴۸ مسمومیت‌ها عمدی و به تقریبا” همگی کشاورز بوده و به طور مستقیم یا غیر مستقیم با سم پاشی باغات و مزارع در ارتباط بوده‌اند(مقدم نیا، ۱۳۷۶). مسمومیت در هر دو نوع آفت کش‌ها ارگانوفسفره‌ها و کاربامات‌ها به وسیله مهار آنزیم استیل کولین استراز(Ache) صورت می‌گیرد که در کاربامات‌ها به طور طبیعی قابل برگشت و در ارگانوفسفره‌ها غیر قابل برگشت است. تترا اتیل پیروفسفات(TEPP) اولین ارگانوفسفره ساخته شده می‌باشد و چون محلول در آب است به طور مستقیم(بدون تبدیل و متابولیت) عمل می کند، لذا جذب و شروع اثر آن به طریق پوستی و خوراکی سریع‌تر از سایر را‌ها می‌باشد. پاراتیون سمی‌ترین حشره کش بعد از تترا اتیل پیروفسفات می‌باشد که مشتق آلی اسید فسفریک است و در فاصله زمانی کوتاهی پس از جنگ جهانی دوم شناخته شد و هم اکنون نیز به عنوان مؤثرترین حشره کش کاربرد دارد. پاراتیون با تبدیل شدن به فرم فعال خود(پاراکسون) اثر می‌گذارند. علائم مسمومیت شدید الی ۲۴ ساعت بعد ظاهر می‌گردد. آفت کش‌های ارگانوفسفره پر مصرف‌ترین و مهم‌ترین گروه از سموم به کار رفته در دفع آفات می‌باشد که برخی از دلایل آن عبارت است از:
- اثرات شدید حشره کشی و کنه کشی دارند .
- طیف تأثیر وسیع بر آفات مختلف(از لحاظ زیست محیطی منطقی نیست)
- سریع‌الأثر بودن و داشتن اثرضربه‌ای شدید
- عدم وجود باقی مانده خطرناک درسیستم‌های بیولوژیکی وطبیعت
- عدم خاصیت تجمعی درچرخه‌های زیست وبافت‌های بدن
- میزان مصرف نسبتا” کم سم در واحد سطح
اعم معایب ترکیبات فسفره عبارتند از:
- سمیت شدید برای انسان و جانوران خونگرم
- اثرات سوء ناشی از طیف اثر وسیع مانند از بین رفتن حشرات مفید
-طغیان آفت و ظهور آفات ثانوی
- بروز مقاومت سریع آفات چند نسلی به این سموم در اثر فشار شدید(رخشانی،۱۳۸۲)
- نا پایدارند، در محیط قلیایی هیدرولیز می‌شوند.
- با ترکیبات قلیایی قابل اختلاط نیستند.
گروه ترک کننده ممکن است از ترکیبات خطی، حلقوی و یا هتروسیکلیک باشد، به علاوه فسفر همیشه به کربن متصل نمی‌شود، بلکه ممکن است به اکسیژن و یا گوگرد متصل شده باشد، بنابراین در این قسمت اتصالات از نوع p-c یا p-ox یا p-sx می‌باشند. این ترکیبات بر روی سیستم عصبی تأثیر گذاشته و سبب بلوکه شدن آنزیم استیل کولین استراز می‌شوند. استیل کولین واسط شیمیایی است که برای انتقال پیام عصبی در ناحیه سیناپس لازم است و پس از انتقال تحریک توسط آنزیم استیل کولین استراز به اسید استیک و کولین تجزیه می‌شود.از آن جایی‌که میل ترکیبی سموم فسفره با آنزیم استیل کولین استراز شدید است و اگر این عمل اتفاق بیوفتد به علت کمبود و یا عدم وجود آنزیم فوق، استیل کولین تجزیه نمی‌گردد و تجمع آن باعث ایجاد عوارض خاص مسمومیت می‌شود، به همین دلیل سموم فسفره را آنتی استیل کولین استراز یا بازدارنده‌ی آنزیم استیل کولین استراز نیز می‌نامند(Kamanyire et al., 2004).
۱-۷- چگونگی ایجاد مسمومیت به وسیله سموم فسفره
ترکیبات ارگانوفسفره از طریق فسفریلاسیون اسید آمینه سرین در جایگاه فعال آنزیم کولین استراز، موجب غیر فعال شدن این آنزیم به صورت غیر قابل برگشت می‌شود. بعد از آن آنزیم استیل کولین استراز دیگر قادر به هیدرولیز استیل کولین نخواهد بود. در نتیجه موجب تجمع استیل کولین در سیناپس‌های سیستم عصبی مرکزی و محیطی و تحریک بیش از حد سیناپس‌های کولینوژیک نیکوتینی و موسکارینی می‌شود. اثرات ناشی از مسمومیت با این ترکیبات بسیار متنوع و پیچیده است. مهم‌ترین عوارض کلینیکی مسمومیت با سموم ارگانوفسفره‌ها ناشی از مهار استیل کولین استراز می‌باشد. اکثر ترکیبات ارگانوفسفره در بدن توسط سیستم سیتوکروم P450 کبدی از طریق دسولفوراسیون اکسیداتیو به متابولیت فعال سمی خود تبدیل می‌گردند(Kamanyire et al., 2004).
۱-۸- راه‌های ورود ارگانوفسفره‌ها به بدن
عمده‌ترین راه‌های جذب مؤثر ارگانوفسفره‌ها غشاهای ریوی، دستگاه گوارش و پوست می‌باشند(سینک و همکاران،۱۹۹۸؛ رسولی کوچه، ۱۳۷۸). مهم‌ترین و معمول‌ترین راه تماس صنعتی با این سموم، آلودگی‌ها و تماس‌های اتفاقی پوست است و بیشتر ترکیباتی که در این دسته قرار می‌گیرند، به سرعت و به آسانی از راه پوست جذب می‌شوند. دومین راه تماس عمده، از راه استنشاق است. از آن جا که آستانه سمیت آن‌ها فاصله زیادی با آستانه کشندگی دارد در نتیجه مسمومیت‌های خطرناک به سرعت و سهولت پیش می‌آید. سموم ارگانوفسفره می‌توانند در حین سم پاشی از طریق پوست، مخاطات، چشم و همچنین به صورت خوراکی و استنشاقی وارد بدن شده و عوارض بسیار مختلفی از جمله تهوع، سرگیجه، سختی تنفس، کهیر در بعضی از قسمت‌های پوست شود. متابولیسم ارگانوفسفره‌ها کبدی و دفع آن‌ها کلیوی می‌باشد. اثرات سموم ارگانوفسفره بر سیستم عصبی، آن‌چنان واضح است که نام عوامل اعصاب بر این سموم اطلاق شده است(Richter et al., 1992)
۱-۹- تقسیم بندی ارگانوفسفره‌ها
۱- ارگانوفسفره‌ها به طرق مختلفی چون ثبات شیمیایی، شدت مسمومیت، دوز کشندگی تقسیم بندی می‌شوند
۱-۱ تقسیم بندی بر اساس ثبات شیمیایی
الف) ترکیبات با ثبات شیمیایی کم: این ترکیبات محلول در آب بوده و تا حدی محلول در روغن‌ها می‌باشند و به محض آماده شدن باید مورد استفاده قرار گیرند. این ترکیبات در مواردی به کار می‌روند که توقع دوام بیشتری نیست. نمونه این ترکیبات عبارتند از: فوسارین، دد و اپ.
ب)ترکیبات با ثبات شیمیایی متوسط(سموم نیمه نفوذی یا نیمه سنتتیک): این ترکیبات به مقدار کم محلول در آب هستند و بیشتر محلول در چربی هستند مانند مالاتیون و دیازینون
ج) ترکیبات شیمیایی با ثبات شیمیایی زیاد(سموم نفوذی و سنتتیک): این ترکیبات حلالیت متوسط در روغن‌ها و حلالیت متوسط یا زیاد در آب دارند که می‌توان به دیمتوات، اکاتین اشاره نمود.
۱-۲ تقسیم بندی بر اساس شدت مسمومیت: بر اساس شدت مسمومیت این سموم را به سه دسته ضعیف، متوسط و خیلی شدید تقسیم بندی می‌کنند. از سمومی که در دسته سموم ضعیف قرار می‌گیرند می‌توان به مالاتیون و دیازینون اشاره نمود. همچنین سمومی مثل کومفوس در دسته سموم متوسط و سمومی چون فوآرات و تترا اتیل پیروفسفات در دسته سموم خیلی شدید قرار می‌گیرند. تقسیم بندی این سموم به سه دسته فوق علاوه بر کمک در تعیین پیش آگاهی مسمومیت در به کارگیری اقدامات درمانی مناسب، پزشک را نیز یاری خواهد نمود.
۱-۳ تقسیم بندی بر اساس دوز کشندگی: یکی دیگر از راه‌های تقسیم بندی بر اساس شدت مسمومیت می‌توان به تقسیم بندی بر اساس دوز کشندگی اشاره نمود .
فاکتورهایی که می‌توانند بر سرعت تجزیه و نیمه عمر یک آفت کش به ویژه آفت کش‌های ارگانوفسفره تأثیر بگذارند شامل:
۱- شیمی آفت کش
۲-خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اسپری‌های اضافه شده به آفت کش
۳-انواع فاکتورهای محیطی(مثل دما، رطوبت، بارندگی و ….)
۴- فاکتورهای مرتبط با گیاه(مثل مومی یا نرمی بافت گیاه و ….)
۵- شرایط خاک(مثل جمعیت میکروبی خاک، رطوبت، دما، pH(Richter et al., 1992)
۱-۱۰- مکانیزم مسمومیت و پدیده پیر شدن
حشره کش‌های ارگانوفسفره به طور غیر قابل برگشت عمل آنزیم استیل کولین استراز را متوقف کرده و باعث تجمع استیل کولین در سیناپس‌های موسکارینی و نیکوتینی می‌شوند که این خود باعث ایجاد علائم موسکارینی و نیکوتینی می‌گردد که در کنار علائم عصبی ناشی از مسمومیت، به عنوان راهنمای تشخیص مسمومیت به کار می‌روند. ارگانوفسفره با کمپلکس شدن به هیدروکسیل سرین در محل Esteruticsite آنزیم کولین استراز عمل نموده و اتم فسفر با پیوند کووالانسی به این محل باند می‌شود. بر عکس هیدرولیز سریع استیل کولین استراز که به طور طبیعی در اعصاب کولینرژنیک بدن انجام می‌گیرد، هیدرولیز آنزیم باند شده به کاربامات‌ها به طور آهسته انجام می‌گیرد و بدتر از آن آنزیم فسفریله شده به واسطه ارگانوفسفره‌ها به سختی با آب واکنش داده و هیدرولیز می‌شود که این موضوع بیانگر علت مهار غیر قابل برگشت پیوند بین استیل کولین استراز با ارگانوفسفره‌ها می‌باشد. بعضی از عوامل شیمیایی همانند اکسیم‌ها مثل داروی پرانیدوکسیم می‌توانند آنزیم باند شده با فسفر را دوباره فعال نمایند و لیکن این فرایند می‌بایست هر چه زودتر انجام گیرد چون آنزیم فسفریله شده ممکن است به مرحله پیر شدن (Aging) برود و دیگر به اکسیم‌ها جواب ندهد. در اثر پدیده پیر شدن، ارگانوفسفره یک گروه آلکیل از دست داده و مبادرت به تشکیل باندهای غیرقابل برگشت و محکمی با آنزیم می‌کند که در این حالت دیگر اکسیم، نخواهد توانست آنزیم را مجددا” فعال نمایند. در ترکیباتی مثل سومان، سارین، و تابون روند پیر شدن به سرعت انجام می‌گیرد و درست به همین خاطر توسط آلمان در جنگ جهانی دوم به عنوان عوامل جنگی به کار گرفته شدند. برای بیان مکانیزم عملکرد ارگانوفسفره‌ها لازم است تا نقش استیل کولین استراز مختصری توضیح داده شود(Glynn, 2006).
۱-۱۱- ترشح استیل کولین به وسیله پایانه‌های عصبی
فیبرهای عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک یکی از دو انتقال‌دهنده سیناپسی، یعنی استیل کولین و نوراپی نفرین را ترشح می‌کنند. به فیبرهایی که استیل کولین را ترشح می‌نمایند کولینرژیک و به فیبرهایی که نوراپی نفرین ترشح می‌کنند آدرنرژیک می‌گویند. (آدرنال یعنی اپی نفرین). در سیتوپلاسم پایانه اکسون تعداد زیادی میتوکندری وجود دارد که عمده منبع انرژی لازم برای سنتز انتقال‌دهنده‌های عصبی استیل کولین را فراهم می‌کند. استیل کولین در حضور آنزیم استیل کولین ترانسفراز، از استیل کوانزیم A و کولین ساخته می‌شود و سپس به درون وزیکول‌های کوچک سیناپسی ویژه خود منتقل می‌شود.در حالت طبیعی حدود ۳۰۰۰۰۰ وزیکول در پایانه‌های هر صفحه حرکتی وجود دارد. هنگامی که وزیکول‌ها استیل کولین را به درون فضای سیناپسی آزاد می‌کند، استیل کولین بلافاصله در درون فضای سیناپسی شروع به فعال کردن گیرنده‌های استیل کولین می کند و به نوبه خود غشای پلاسمایی عضله را تحریک می‌کند و تا زمانی که استیل کولین در فضای سیناپسی وجود دارد، این عمل ادامه می‌یابد. استیل کولین از دو طریق به سرعت حذف می‌شود:
۱- بخش اعظم آن به وسیله آنزیم استیل کولین استراز تخریب می‌گردد.
۲- مقدار کمی از استیل کولین در فضای سیناپسی منتشر می‌شود و بدین ترتیب از محل اثر گذاری روی فیبر عضلانی دور می‌شوند. مدت زمان کوتاهی (حداثر چند میلی ثانیه) که استیل کولین در فضای سیناپس می‌ماند برای تحریک عضلانی کافی است(Glynn, 2006).
۱-۱۲- عملکرد استیل کولین