۶۰/۱۹۵۹
کشف گاز ازچاه های الخف
۱۹۸۹
شروع عملیات فشار مصنوعی با استفاده ازپمپاژاب برای اطمینان از ثبات چاه های نفت در دخان
۱۹۹۸
اغازبه کارپروژه (عرب د)arab d برای پالایش وتولید گازومیعانات ان
۲۰۰۳
راه اندازی بخش NGL4/DKADU برای تولید۵۶۰۰تن ازمیعانات گازطبیعی درهردقیقه ازپروزه “عرب د Arab D" برای پالایش گاز
۲۰۰۳
پروژه بالا بردن سطح تولید گاز چاه ها
۲۰۰۴
کسب گواهینامه ایزو ۲۰۰۰-۹۰۰۱برای کیفیت عملیات درمیدان دخان
۲۰۰۵
افتتاح ساختمان اداری میدان دخان
کشور قطر یکى از اعضاى سازمان کشورهاى صادر کننده نفت “اوپک” و یکى از تولید کنندگان مهم نفت مى باشد. طى سالیان اختصاص داده است. (LNG) اخیر دولت قطر منابع بیش ترى را به توسعه گاز طبیعى به خصوص براى صادرات گاز طبیعى مایع کرده است اما هم اکنون بزرگترین تامین کننده آن در (LNG) اگر چه کشور قطر از سال ۱۹۹۷ شروع به تولید گاز طبیعى مایع GECF ( جهان مى باشد. کشور قطر یکى از اعضا و همچنین کشور میزبان براى مجمع کشورهاى صادرکننده گاز (اوپک گازى مى باشد، این مجمع در سال ۲۰۰۱ در جهت توسعه فعالیت هاى تولید کنندگان مهم گاز در جهان تاسیس شده است.
درسال ۲۰۱۰ ، برآوردهاى اولیه از بانک ملى قطر نشان مى دهد که بخش هاى نفتى و گازى بیش از نیمى از تولید ناخالص داخلى قطر را شکل مى دهند. کشور قطر به طور کلى به نفت و گاز طبیعى براى تمام مصارف اولیه انرژى خود وابسته است. اگر (GDP)چه بخش حمل و نقل در این کشور به ادامه رشد تقاضاى نفت کمک کرده است اما در بخش برق، تمام ظرفیت تولید برق در این پیشى (BTU) کشور گازى مى باشد. مصرف کل اولیه انرژى قطر در سال ۲۰۰۸ براى اولین بار از حد یک کادریلیون بى تى یو گرفت که تقریبا نسبت به سال ۲۰۰۱ دو برابر شده است. این رشد سریع تحت تاثیر رشد شتابان اقتصادى این کشور بوده است. ( مزارعی، ۱۳۹۰)
در واقع، در این دوره زمانى، چگالى انرژى قطر (مصرف کل در هر واحد دلار از تولید ناخالص داخلى)کمتر از ۵ درصد افزایش داشته است. بنا بر مجله نفت و گاز، اول ژانویه سال ۲۰۱۱ ، قطر داراى ۲۵,۴ میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت مى باشد. قطر در سال ۲۰۰۹ شانزدهمین صادرکننده بزرگ نفت خام در جهان بوده است و از میان ۱۲ عضو سازمان کشورهاى صادرکننده نفت (اوپک)، حائز رتبه ۱۱ در صادرات نفت خام بوده است. میدان ساحلى دخان که در ساحل غربى شبه جزیره قطر واقع شده است، قدیمى ترین میدان نفتى تولید کننده نفت در این کشور مى باشد گرچه در حجم تولید، میدان فراساحلى الشاهین با میانگین ۳۰۰۰۰۰ بشکه نفت در روز در سال ۲۰۰۹ از آن پیشى گرفته است.
شرکت ملى نفت قطر با نام تجارى(Petroleum) QatarQPتمامى بخش هاى بالادستى و پایین دستى صنعت نفت این کشور را کنترل مى کند در حالى که این شرکت صاحب میدان ساحلى دخان و میادین فرا ساحلى محزم و بوالحنین مى باشد و روى آن ها مشغول فعالیت مى باشد، سایر میادین فرا ساحلى توسط شرکت هاى نفتى بین المللى از طریق قراردادهاى مشارکت در تولید(PSA) انجام مى شوند. در سال هاى اخیر، شرکت ملى نفت قطر به منظور افزایش تولید و ذخایر، در جهت افزایش درآمدهاى نفتى و کاهش در هزینه هاى سرمایه اى پروژه هاى گازى، شرایط مطلوب ترى را براى قراردادهاى مشارکت در تولید(PSA) ارائه داده است.تولید کشور قطر با تولید بیش از اکوادور دومین تولید کننده کوچک نفت خام در اوپک مى باشد. در سال۲۰۰۹ کل مایعات تولیدى توسط کشور قطر تقریبا برابر ۱,۲ میلیون بشکه در روز بوده است که ۸۳۰۰۰۰بشکه در روز به صورت نفت خام و ۳۸۰۰۰۰ بشکه در روز به صورت مایعات غیر نفتى بوده است. برآوردهاى اولیه تولید در سال ۲۰۱۰ نشان مى دهد که تولید کل مایعات این کشور تقریبا ۱,۴ میلیون بشکه در روز خواهد بود که ۸۵۰۰۰۰ بشکه در روز به صورت نفت خام و ۵۹۰۰۰۰ بشکه در روز به صورت مایعات غیر نفتى خواهد بود. بر طبق برآوردها، ظرفیت تولید نفت خام این کشور بیش از یک میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۰ بوده است که پایین تر از ظرفیت تولید مایعات گازى و مایعات گازى طبیعى(NGL) در این سال می باشد به عنوان یکى از اعضاى اوپک، کشور قطر داراى سهمیه و برنامه تولید نفت معینى مى باشد که در حال حاضر ۷۳۱۰۰۰ بشکه در روز مى باشد اما مایعات گازى و مایعات گازى طبیعى (NGL) در این برنامه تولید شامل نمى شوند. مایعات گازى و مایعات گازى طبیعى (NGL)به نسبت تولید کل مواد نفتى قطر در طى زمان افزایش داشته است. برطبق برآوردهاى اداره اطلاعات انرژى آمریکا، تولید مایعات گازى و مایعات گازى طبیعى (NGL)تقریبا از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ از ۲۸۷۰۰۰ بشکه در روز به ۵۶۷۰۰۰ بشکه در روز به میزن دو برابر افزایش داشتها ست.اگر چه تولید محصولات نفتى قطر از سال ۲۰۰۲به طور پیوسته رشد داشته است اما خروجى تولید در بعضى از میادین نفتى این کشور به دلیل عمرسررسید آن ها هم اکنون در حال کاهش مى باشد، ازاین میادین مى توان به میدان دخان اشاره کرد که در گذشته بزرگترین میدان تولید کننده بوده است. به منظور جبران کاهش هاى پیش بینى شده، تکنیک هاى ازدیاد برداشت نفت (EOR) براى چند میدان نفتى همچون الشاهین، دخان، بوالحنین و میدان مرجام در نظر گرفته شده است. میدان فراساحلى الشاهین که توسط شرکت دانمارکى مارسک در حال انجام شدن مى باشد منبع مهمى براى رشد تولید در آینده مى باشد. اگر چه میانگین تولید زیر ۳۰۰۰۰۰ بشکه در روز در سال ۲۰۰۹ بوده است اما شرکت مارسک یک پروژه توسعه را در سال ۲۰۱۰ تکمیل کرده است که ظرفیت تولید آن را تا ۵۲۵۰۰۰ بشکه در روز افزایش داده است.
مصرف مصرف نفت کشور قطر در سال ۲۰۰۹ تقریبا ۱۴۷۰۰۰ بشکه در روز بوده است. اگر چه این مقدارنسبت به سطح کل تولید در این کشور کم مى باشد ولى مصرف آن نسبت به سال ۲۰۰۰ سه برابر شده است. انرژى جهانى (FACTS) پیش بینى مى کند که مصرف نفت قطر با متوسط نرخ رشد سالیانه تقریبا ۵ درصد طى سال هاى ۲۰۱۰ و ۲۰۱۵ رشد داشته باشد. لازم به ذکر است که این نرخ رشد افزایشىبه دلیل اقتصاد در حال رشد شتابان کشور قطر به خصوص رشد تقاضا در بخش حمل و نقل مى باشد.خطوطل ولهن فتى شرکت ملى نفت قطر شبکه خطوط نفتى این کشور را بر عهده دارد و انتقال نفت را از میادین نفتى خود به پایانه ها و پالایشگاه هاى صادراتى انجام مى دهد. شبکه خط لوله فرا ساحلى شرکت ملى نفت قطر، نفت را از میادین نفتى فرا ساحلى خود به جزیره حالول روانه مى کند، جایى که نفت به منظور صادرات مورد پالایش قرار مى گیرد. در بخش ساحلى اکثر نفت خام به ام سعید جهت پالایش یا صادرات فرستاده مى شود.
صادرات قطر ۳ پایانه صادراتى مهم دارد: ام سعید، جزیره حالول، و راس لافان. پایانه راس لافان اساسا به منظور صادرات گاز طبیعى مایع (LNG) مورد استفاده قرارمى گیرد. بخش عمده اى از نفت صادراتى کشور قطربه کشورهاى آسیایى فرستاده مى شود. ژاپن یکى ازبزرگترین وارد کننده ها ى نفت قطر مى باشد اگر چه کره جنوبى نیز یک بازار صادراتى مهم براى این کشورمىب اشد.
پالایش ، بنا بر مجله نفت و گاز، اول ژانویه سال ۲۰۱۱ قطر ۳۳۸۷۰۰ بشکه در روز ظرفیت پالایشگاهى دارد. در حال حاضر ۲ پالایشگاه وجود دارند که در شهرهاى بندرى مهم ام سعید و راس لافان واقع شده اند. پالایشگاه مایعات گازى راس لافان با ظرفیت ۱۳۸۷۰۰ بشکه در روز در اواخر سپتامبر سال ۲۰۰۹ کار خود را شروع کرد. عملیات این پالایشگاه توسط شرکت قطر گاز “شرکت تابعه شرکت ملى نفت قطر ” انجام مى شود، این پالایشگاه توسط کنسرسیومى از سرمایه گذاران کنترل مى شود که عبارتند از: شرکت ملى نفت قطر ” ۵۱ درصد"،ا کسون موبیل” ۱۰ درصد"، شرکت توتال” ۱۰ درصد” و از میان شرک تهاى ژاپنى” Idemitsu 10 درصد ” Mitsui ،” ۱۰درصدو ” Cosmo ،” ۴,۵ درصد". ” Marubeni 4,5درصد این پالایشگاه توانائى تولید نفتا با ظرفیت تقریبا ۶۰۰۰۰ بشکه در روز ، سوخت جت ۵۰۰۰۰ بشکه در روز ، نفت گاز ۲۵۰۰۰ بشکه در روز و گاز نفتى مایع (LPG) 10000 بشکه در روز را دارا مى باشد.
به منظور پالایش نسبت بیش ترى از تولیدات در حال رشد سریع مایعات گازى در میادین گازى گنبد شمالى، برنامه هاى در نظر گرفته شده براى این پالایشگاه، دو برابر شدن ظرفیت آن تا سال ۲۰۱۵ مى باشد. اگر چه شرکت ملى نفت قطر قصد ایجاد پالایشگاهى با ظرفیت ۲۵۰۰۰۰ بشکه در روز به منظور فرایند نفت سنگین تر میدان الشاهین را داشتا ماا ین پروژه به تعویقا فتادها ست. گاز طبیعى، بنا بر مجله نفت و گاز، اول ژانویه سال ۲۰۱۱ذخایر اثبات شده گاز طبیعى قطر به طور تقریبى۸۹۶ تریلیون فوت مکعب(Tcf)مى باشد. این کشور حدود ۱۴ درصد از کل ذخایر گاز طبیعى جهان را دارا مى باشد و پس از روسیه و ایران دررتبه سوم قرارگرفته است. قسمت اعظم گاز طبیعى کشور قطر درمیدان وسیع فرا ساحلى گنبد شمالى واقع شدها ست.
میدان گازى گنبد شمالى گستره جغرافیایى میدانپارس جنوبىا یران مى باشد.شرکت ملى نفت قطر علاوه بر بخش نفتى، نقش مهمى در مدیریت پروژه هاى بالادستى و پایین دستى بخش گاز طبیعى این کشور ایفا مى کند. تمرکزکشور قطر بر توسعه گاز طبیعى باعث شده است تا پروژه ها درمقیاسب زرگ، منسجم و هماهنگ به منظور صادرات گاز طبیعى مایع(LNG) یا تامین خوراک گاز طبیعى صنایع پایین دستى داخلى این کشور ایجاد شود. بنابراین، مشارکت شرکت هاى خارجى، حضور شرکت هاى نفتى بین المللى، که صاحب تکنولوژى و مهارت در پروژه هاى بزرگ، منسجم و هماهنگ مى باشند را تسهیل کرده است، این شرک تها شامل اکسون موبیل، شلو توتال مى باشد. به هر حال، شرکت ملى نفت قطر با حضور شرکت هاى برجسته در بخش گاز طبیعى مایع(LNG) قطر که شامل شرکت قطرگاز و شرکت راس لافان (راس گاز) مى باشد، سهم اکثریت را دراکثر پروژه هاى گازى خود حفظ نموده است. این شرکت هاى بخش گاز طبیعى مایع، (LNG)تمام حمل و نقل گاز طبیعى بالادستى به پایین دستى را خود مدیریت مى کنند، در حالى که شرکت حملو نقل"ترانزیت” گاز قطر با نام ناکیلات، که در زبان عربى به معناى حمل کننده مى باشد، مسئول حمل و نقل گاز طبیعى مایع (LNG)کشور قطر مى باشد. تولید و مصرف قطر در حال ادامه دادن روند توسعه تولیدات گازطبیعى خود مى باشد. در سال ۲۰۰۹ کشور قطر۳۱۵۴ میلیارد فوت مکعب(Bcf) گاز طبیعى تولید نموده است که سه برابر میزان تولید شده در سال۲۰۰۰ مى باشد. اگر چه افزایش در تولید گاز طبیعى منجر به نیازهاى در حال رشد صنایع داخلى و پروژه هاى GTLبه گاز طبیعى مى شود، اما قسمت عمده گاز طبیعى مایع(LNG) صادرات مى شود مصرف گاز طبیعى قطر در سال ۲۰۰۹ تقریبا ۷۴۵ میلیارد فوت مکعب (Bcf)بودها ست .
فعالیتهای نفتی و گازی قطر
نفت:
درپایان سال ۲۰۱۲ ذخایر اثبات شده نفت قطررتبه سیزده هم را به خود اختصاص داده است .براساس اطلاعات وامارمجله نفت وگاز درژانویه سال ۲۰۱۳ذخایر اثبات شده نفت قطر۴/۲۵میلیارد بشکه تخمین زده شده است که قطر رادررتبه سزده هم جهان قرار داده است .همچنین براساس امار رسمی اوپک درسال ۲۰۱۱قطر دربین ۱۲کشور اوپک مکان دهم تولید نفت رابه خود اختصاص داده است .تولید روزانه میعانات قطرحدود۶/۱میلیون بشکه درروزمیباشدکه (۸۵۰۰۰۰)بشکه ان نفت خام که دوحوزه نفتی الشاهین .دخان به ترتیب با (۲۷۰۰۰۰)و(۳۰۰۰۰۰) نیمی از تولید نفت کشور را به خود اختصاص داده اند اگرچه تولید نفت قطر از سال ۱۹۹۲به طور پیوسته افزایش یافته است ولی میزان بازدهی حوزه نفتی دخان که قبلا بزرگترین میدان تولیدبود روبه کاهش است که به منظور جبران کاهش های پیش بینی شده اقداماتی برای بهره وری وافزایش برداشت درچند حوزه نفتی مانند الشاهین ،دخان،مرجم ،بوالحنین انجام داده است شرکت نفت میرسک دانمارک اجرای پروژه الشاهین را به عهده دارد که یکی ازمهمترین منابع برای افزایش تولید دراینده به شمار میرود اگرچه این حوزه درسال ۲۰۰۹ به طور متوسط حدود۳۰۰۰۰۰بشکه نفت تولید میکرد ولی با اجرای پروژه توسط شرکت میرسک که درسال ۲۰۱۰ به پایان رسید ظرفیت تولید را به ۵۲۵۰۰۰بشکه درروز افزایش داد.به طور کلی قطر امیدوار است که ظرفیت تولیدش را به ۲/۱میلیون بشکه که درقیاس با تولید فعلی که ۹۵۰۰۰۰هزابشکه در روز میباشد افزایش دهد( U.S. EIA 2013)تمام فعالیتهای مربوط به نفت وگازقطر زیرنظر شرکت قطرللپترولیوم که تحت مالکیت دولت است انجام میشود.که سرمایه ان حدود ۲۰ میلیاردریال قطری است شرکت قطرللپترول دراغلب شرکتهای که دراین زمینه فعالیت میکنند سهامداراصلی است وهمچنین نظارت درپروژه های درحال اجراء میدان شمال وتولید گازطبیعی وپالایشگاهها و راه اندازی کارخانه های پتروشیمی رابرعهده دارد .قطرللبترول به تنهایی
۶۱درصد ازنفت خام قطررا ازطریق میدان خشکی دخان ودومیدان دیگربه نامهای محزم وبوالحنین واقع درابهای منطقه ای قطرتولید میکند. نفت قطر به دوحوزه دریایی وخشکی تقسیم میشود (محمد بن سعود الدلیمی،۲۰۱۲،ص ۱)
۱- میدان نفت درخشکی
میدان دخان : عملیات حفرچاه برای اولین بار درسال ۱۹۳۵ آغازشدواولین حوزه نفتی است که نفت به مقدارفراوان برای تجارت کشف شد.واین اتفاق دربین سالهای ۱۹۳۹و۱۹۴۰صورت گرفت .طول این میدان ۶۵کییلومترمربع وعرض ان ۵ کیلومترمبربع میباشد.این میدان نفتی شامل سه مخزن نفت خام و یک مخزن گاز غیرمرتبط میباشد.تولید نفت خام برای اولین با درسال ۱۹۴۷آغازواولین محموله بارگیری شده دردیسامبرسال ۱۹۴۹دراین میدان صورت گرفت .میزان استخراج نفت درمیدان دخان روزانه ۳۳۵ هزاربشکه میباشد(محمدبن سعود الدلیمی ،۱۰۱۲،ص۲)
۲- میدان نفت دریایی
میدانهای نفتی دریایی سهم عمده ای دربخش نفت قطر دارند .دومیدان نفتی مهم که زیرنظرقطر للپترول راه اندازی شده اند میدانهای محزم وبوالحنین نام دارند.اما میدانهای نفتی دیگر ازجمله (الشاهین)(الریان ) (الخلیج) (العد الشرقی)(الکرکره)با سرمایه گذاری شرکتهای بزرگ نفتی انجام شده است. این هفت میدان نفتی به واسطه قرادادهای سرمایه گذاری دربخش تولید واکتشاف نفت (EPSA)وقراردادهای توسعه وتولید (DPSA) درمراحل مختلف تولید وراه اندازی میباشند (قطرللبترول،۲۰۱۲)
