۲-۹-۱- یافتن خودکارخوشه‌ها
یافتن خوشه‌ها ساختمان مدل‌هایی است که به دنبال یافتن رکوردهای داده‌ای مشابه باهم هستند و این دسته ازشباهت‌ها تحت عنوان خوشه مطرح می‌شوند. روش‌های متعدد و مختلفی برای یافتن خوشه‌ها وجود دارد که از آن جمله روش‌های هندسی، آماری و شبکه‌های عصبی می‌توان نام برد. خوشه‌های تشکیل شده می‌تواند نقطه شروعی برای شناسایی آنچه که درون داده‌ها هستند و استفاده بهینه از آن‌ها را ارائه می کند.

۲-۹-۱-۱-نقاط قدرت این روش
این روش می‌تواند حتی زمانی که دانش قبلی از ساختار پایگاه‌داده‌های ورودی نداریم به کار گرفته شود. باداده‌های متنی، رقمی و بدون قید و شرط به خوبی کار می‌کنند. با انتخاب مسافت‌های اندازه گیری متفاوت، روش خوشه‌بندی خودکار می‌تواند تقریباً روی هر نوع داده‌ای به‌کار گرفته شود، به راحتی قابل اجرا می‌باشد. اکثر فنون یافتن خوردکار خوشه‌ها نیاز به حداقل پیغام‌دهی در رابطه با داده‌های ورودی دارند و هیچ نیازی به شناسایی فیلدهای خاصی به‌عنوان ورودی ندارند.
۲-۹-۱-۲-نقاط ضعف
به سختی می‌توان مسافت اندازه‌گیری و وزن‌های صحیح را انتخاب نمود. کارایی الگوریتم‌های این روش وابسته به انتخاب مسافت‌های متریک یا دیگر اندازه‌های مشابه می‌باشد. حساسیت نسبت به پارامترهای اولیه دارد. در روش k-mean انتخاب اولیه مقداری برای k تعیین کننده تعداد خوشه‌هایی است که یافت می‌شوند. اگر این تعداد با ساختار طبیعی داده جفت نشوند، این فرد به نتایج خوبی دست نخواهد یافت.
۲-۹-۱-۳- کاربرد
خوشه‌بندی، ابزار قدرتمندی است برای زمانی‌که مواجح باحجم بسیار زیاد و پیچیده‌ای از مجموعه داده‌ها با متغیرهای بسیار و ساختارهای داخلی فراوان باشیم. درشروع به‌کار یک پروژه داده‌کاوی، خوشه‌بندی می‌تواند غالبا یکی از بهترین فنون برای اجرا باشد. همچنین اگر در روش یافتن خودکار خوشه‌ها نواحی از داده‌ها و رکودهای مشابه وجود داشته باشند کار برای ادامه کار دیگر ابزار های داده‌کاوی راحت‌تر خواهد شد.
۲-۹-۲- درخت‌های تصمیم‌گیری و استقرا قاعده‌ای
پوشش درخت‌های تصمیم‌گیر برای داده‌کاوی هدایت شده و رکوردها را به مجموعه‌های یادگیر و جدا از هم که هرکدام نیز از واحد ساده‌ای بر روی یک یا چند فیلد تشکیل شده‌اند پیروی می‌کند.
۲-۹-۲-۱-نقاط قوت
قادر به تولید قوانین قابل فهم می‌باشند و با بهره گرفتن از زبان‌های ساده مانند Sql قابل پیاده‌سازی هستند. توانایی انجام محاسبات را بدون نیاز به انجام محاسبات زیاد دارند. به طور کلی درخت‌های تصمیم به طور خاص انتخابی مناسب در دامنه‌هایی هستند که درآن‌جا قواعدی برای یافت شدن وجود دارد. قادر به بکارگیری متغیرهای دنباله‌ای و بدون شرط هستند و متدهای درخت‌تصمیم‌گیری برای این منظور تعریف شده‌اند و تعریفی مشخص از اینکه چه فیلدهایی برای تصمیم‌گیری و پیش‌گویی مناسب هستند ارائه می‌دهند.
۲-۹-۲-۲-نقاط ضعف روش درخت‌تصمیم‌گیری
درخت‌های تصمیم‌گیر برای وظایف تخمین زدن که هدف آن‌ها پیش‌گویی مقادیر دنباله‌دار همچون درآمد، بانرخ‌های قابل توجه می‌باشند ممکن است مشکل ایجاد کنند. البته تازمانی‌که ورودی‌های زیادی برای نمایش داده‌ای به گونه‌ای که مشخص‌کننده روند مشخصی نباشند وجود داشته باشد.
۲-۹-۲-۳-کاربرد
روش‌های درخت‌تصمیم‌گیری انتخاب خوبی برای زمانی هستند که وظایف داده‌کاوی به‌صورت طبقه‌بندی رکوردها یا پیش‌گویی خروجی‌ها باشد. باید زمانی از درخت‌تصمیم‌گیری استفاده نمود که هدف انتساب هر رکورد به یکی از دسته‌بندی‌های انجام شده باشد. درخت‌های تصمیم‌گیری نیز انتخابی طبیعی برای فهم راحت‌تر، توضیح و ترجمه به زبان طبیعی یاSql می‌باشند(Mehmed,2003).
۲-۹-۳- شبکه‌های عصبی
یکی از متداول‌ترین فنون داده‌کاوی است. شبکه‌های عصبی برای پیش‌گویی‌های سری زمانی استفاده شوند. یکی از مزایای بارز شبکه‌های عصبی گستره کاربرد وسیع آن‌ها می‌باشند. به خاطر امکانات آن، ابزارهایی که از شبکه‌های عصبی پشتیبانی می‌کنند برروی هر بستری به راحتی یافت می‌شوند. به‌طور کلی شبکه‌های عصبی دارای دو مشکل عمده می‌باشند. یکی سختی فهم مدل‌هایی که می‌سازند و دیگری حساسیت خاص عناصر به غالب داده‌های ورودی. بازنمایی مختلف داده‌ای می‌تواند نتایج متفاوتی تولید نماید بنابراین تنظیم داده‌ها قسمت مهمی در استفاده مطلوب از آن‌ها می‌باشد.
۲-۹-۳-۱- نقاط قوت شبکه‌های عصبی مصنوعی
می‌تواند گستره بزرگی از مسائل را پوشش دهد. شبکه‌های عصبی روش‌های کلی و عمومی را برای رهیافت‌های مسائل مختلف در برمی‌گیرند، زمانی‌که خروجی این شبکه‌ها به‌صورت دنباله‌دار باشد در آن صورت به‌صورت پیش‌گویانه عمل می‌نمایند. نتایج خوبی راحتی اگر برروی دامنه‌های پیچیده کار نمایند تولید می‌نمایند. بازیادشدن تعداد صنایع و کاربردهای آن‌ها شبکه‌های عصبی نیز خود را پیشرفت می‌دهند که این نتایج در دامنه‌های پیچیده‌تر همانند تحلیل سری‌های زمانی و کشف تقلب که به سادگی قابل پیگیری توسط دیگر فنون داده‌کاوی نمی‌باشند نمایان‌گراست. می‌توانند از متغیرهای دنباله‌دار و بدون قید و شرط استفاده کنند. هرچند که داده‌ها باید برای ورودی آماده شوند ولی شبکه‌های عصبی می‌توانند خود را با هر نوع داده‌ای، یعنی دنباله‌دار و بدون قید و شرط تطبیق دهند.
۲-۹-۳-۲- ن
قاط ضعف شبکه‌عصبی
نیازمند ورودی‌هایی دردامنه صفر و یک می‌باشند که این امر موجب پردازش اضافی در داده‌هایی می‌شود که به این صورت وجود ندارند. متاسفانه هیچ ضمانتی وجود ندارد که این راه ‌حل ‌ها تولیدکننده بهترین مدل از داده‌ها باشند.
۲-۹-۳-۳-کاربرد
شبکه‌های عصبی انتخاب خوب و مناسبی برای وظایف پیش‌گویی و طبقه بندی می‌باشد. شبکه‌های عصبی همچنین می‌توانند برای داده‌کاوی غیرجهت‌یافته مثلا خوشه‌بندی نیز به‌کار روند. دراین حال شبکه‌ای از رکوردهایی که شبیه به‌هم هستند شناسایی می‌کند اما هیچ توضیحی راجع‌به آن‌که چگونه این‌ها شبیه به‌هم هستند را نمی‌دهد. تنها زمانی شبکه‌های عصبی نمی‌توانند به‌خوبی کار کنند که ورودی آن دارای صدتا یا هزاران خصیصه باشد، چراکه تعداد زیاد این خصیصه‌ها کار شبکه‌عصبی را در یافتن الگو دشوار می‌سازد و می‌تواند در طول یادگیری به نتایج قابل قبولی دست نیابد. شبکه‌های عصبی می‌تواند به‌خوبی با درخت‌های تصمیم‌گیری کار نماید. درخت‌های تصمیم‌گیری می‌تواند انتخاب‌های مهم و خوبی از متغیرهای ورودی داشته باشد و این می‌تواند ورودی خوبی برای شبکه‌عصبی محسوب شود.
۲-۱۰- درجه‌بندی فنون مختلف داده‌کاوی از جهت سختی و آسانی
در جدول زیر از ابعاد مختلف به درجه‌بندی فنون مختلف داده‌کاوی می‌پردازیم.
جدول۲-۱ درجه‌بندی فنون مختلف داده‌کاوی

 

	سهولت در فهم مدل	سهولت در یادگیری مدل	سهولت در بکارگیری مدل	عمومیت	امکانات	دردسترس بودن
کاوش خوشه	B+	B+	A-	A-	B-	B

 

۱۰- تحصیل

۲۴/۲

 

۱۱- رستوران و هتل

۸۶/۱

 

۱۲- کالاها و خدمات متفرقه

۲۰/۳

 

 

جدول ۲-۸ ضریب اهمیت گروه‌های اصلی سبد اقلام
هر یک از گروه‌های اصلی هزینه نیز به زیرگروه‌هایی تقسیم می‌شوند که هر یک از زیرگروه‌ها به تنهایی شامل چندین کالا یا خدمت با خصوصیات مشابه بر اساس طبقه‌بندی COICOP می‌باشند. به طور مثال گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها شامل گروه‌های مختلفی از کالاها است که عمده‌ترین آن‌ها به شرح ذیل می‌باشند:

 

زیرگروه

ضریب اهمیت

 

۱- غلات و نام

۰۵/۵

 

۲- گوشت

۱۲/۶

 

۳- لبنیات و تخم پرندگان

۰۷/۳

 

۴- میوه‌های تازه

۶۷/۴

 

۵- سبزی‌های تازه

۶۱/۲

 

 

جدول ۲-۹ اقلام زیر گروه خوراکی و آشامیدنی
کالاهای مشمول شاخص از ۱۰۴ قلم کالای گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و ۲۸۱ قلم کالای غیرخوراکی و خدمت تشکیل می‌شود.
۲-۳-۴-۴- نحوه جمع‌ آوری اطلاعات
جمع‌ آوری اطلاعات مربوط به قیمت کالاها و خدمات در همه شهرهای مورد بررسی از طریق مراجعه مستقیم آمارگیران ثابت، رسمی، محلی و کارآزموده اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی به منابع اطلاع و مصاحبه با آن‌ها صورت می‌گیرد. در واقع برای دستیابی به قیمت‌های واقعی، آمارگیران اقتصادی این اداره هر ماهه به حدود ۴۰۰۰۰ منبع اطلاع مراجعه و قیمت جاری بیش از ۱۲۱۰۰۰ مظنه از کالاها و خدمات را پرسش نموده و در صورتی که قیمت کالا یا خدمتی در ماه قیمت‌گیری نسبت به ماه گذشته افزایش یا کاهش داشته باشد، دلایل این نوسان، بررسی و ثبت می‌شود. در جمع‌ آوری اطلاعات همواره سعی می‌شود قیمت‌های عملی حاکم بر بازار هر شهر جمع‌ آوری و گزارش شود.

۲-۳-۴-۵- روش محاسبه شاخص
پس از جمع‌ آوری قیمت‌ها، برای محاسبه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی، فرمول شاخص قیمت لاسپیرز^[۱۵۹] (لاسپیرز تعمیم یافته) به کار می‌رود که از این فرمول برای محاسبه میزان تورم در سطح هر یک از استان‌ها و سپس کل کشور استفاده می‌شود.
در این روش، معمولاً یک سال به‌عنوان سال پایه انتخاب و در آن سال بر اساس آمارگیری از خانوارهای نمونه شهری و بر مبنای سبد هزینه خانوار، اهمیت هر یک از کالاها و خدمات که عبارت است از نسبت هزینه آن قلم به کل هزینه خانوار، تعیین می‌گردد. بدین ترتیب میزان تأثیر هر یک از کالاها و خدمات نماینده در محاسبه تورم متناسب با اهمیت آن‌ها تعیین می‌شود.
برای محاسبه شاخص با توجه به فرمول لاسپیرز تغییرات قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارها در هر زمان نسبت به زمان پایه سنجیده می‌شود، به این صورت که مقدار مصرف تعیین شده برای هر یک از کالاها و خدمات در سال پایه، در قیمت جدید ضرب و هزینه جدید در زمان مورد نظر به دست می‌آید. با جمع کلیه هزینه‌های جدید اقلام سبد خانوار، مجموع هزینه خانوارهای شهری بر اساس قیمت‌های جدید محاسبه و سپس این هزینه‌بر هزینه خانوار در سال پایه تقسیم شده و عدد حاصل در ۱۰۰ ضرب می‌شود. بدین ترتیب شاخص در زمان مورد نظر به‌دست می‌آید.
به عنوان مثال اگر سبد هزینه خانواری در سال پایه از دو کالای نان و گوشت تشکیل شده باشد و قیمت این دو کالا در سال پایه به ترتیب ۱۰۰۰ و ۵۰۰۰۰ ریال باشد و در سال مورد نظر (n) به ۱۵۰۰ و ۷۰۰۰۰ ریال برسد و با فرض آنکه مقادیر مصرفی نان و گوشت در سال پایه به ترتیب معادل ۲۰۰ و ۸۰ باشد برای محاسبه شاخص به صورت زیر عمل می‌کنیم:
(۲-۲۸)
نرخ تورم در هر سال با توجه به فرمول ذیل محاسبه می‌شود:

تحول مصدر افتادن؛ ریشه و معانی “زند” و “زندیک".

 

• • نوروز، مهدی. “گویش نیشابوری". جاده ابریشم. ضمیمه ش۱۴، ص؟.*

 

• • نوروزی، سپیده. “کارنامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۷۵". نامه فرهنگستان. س۳. ش۱. پیاپی ۹. بهار ۱۳۷۶، ص۱۳۸ـ۱۴۷.

 

گروه واژه‌گزینی؛ گروه دستور زبان فارسی؛ گروه فرهنگ‌نویسی؛ گروه زبان‌های باستانی؛ گروه‌ گویش‌شناسی.

 

• • نوروزی خیابانی، محمد. “جایگاه دستور زبان در فراگیری زبان دوم". رشد آموزش زبان. س۱۴. ش۵۴. پاییز ۱۳۷۸، ص۲۳ـ۳۲؛ ش۵۵. پاییز ۱۳۷۸، ص۲۰ـ۲۳.

 

ارتباط قواعد و ساختار در نگرش سنتی؛ کاربرد قواعد حفظی؛ یادگیری دستور هدف نیست؛ اشتباهات دستوری نباید جدی تلقی شود؛ برنامه نقشی ـ مفهومی به جای برنامه دستوری؟/ دید مکانیکی و دید ارگانیکی؛ تنظیم خطی یا مارپیچی مطالب آموزشی.

 

• • نوری، نظام‌الدین. “دستور زبان مازندرانی «تبری»"، در: قلمرومازندران، مجموعه مقالات. به کوشش حسین صمدی. قائمشهر: [بی‌نا]، ۱۳۷۰، ج۱، ص۶۰ـ۸۳ .

 

بیان ویژگی‌های دستوری زبان مازندرانی.

 

• • نوشین‌فر، ویدا. “زبان چیست؟". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی بیرجند (ویژه علوم انسانی). ش۲. بهار ۱۳۸۱، ص۱۸۱ـ۱۸۸.

 

دلایل کاربرد الگوها و ویژگی‌های آوایی و دستوری میان زنان و مردان.

 

• • نیساری، سلیم. “گروه‌بندی افعال فارسی"، در کنگره تحقیقات ایرانی (تهران، ۱۱ـ۱۶ شهریورماه ۱۳۵۱)، سومین کنگره تحقیقات ایرانی. به کوشش محمد روشن. تهران: بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۲، ج۲، ص۳۱۹ـ۳۴۸.

 

پسوند مصدر؛ افعال باقاعده و بی‌قاعده؛ بررسی نقش حروف پیش از “دن” و “تن” در مصدرهای فارسی؛ بررسی صوت‌ها در معرفی پسوندهای ستاک ماضی؛ مسأله تغییرات فونتیکی.

 

• • ــــــ . “نوآوری در ترکیبات واژگان فارسی در خمسه نظامی گنجوی"، در کنگره بین‌المللی نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی (تبریز، ۱ـ۴ تیرماه ۱۳۷۰)، مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی. به اهتمام و ویرایش منصور ثروت. تبریز: دانشگاه تبریز، ۱۳۷۲، ج۳، ص۴۲۸ـ۴۴۰.

 

شانزده مورد از موازین دستوری کلمات مرکب در خمسه نظامی.

 

• • نیک‌زاد، محمدرضا. “نگاهی به اضافه استعاری". رشد آموزش ادب فارسی. س۸ . پیاپی۳۲. بهار ۱۳۷۲، ص۴۹ـ۵۵.

 

ابهام در تشخیص و تعریف اضافه استعاری؛ تکراری بودن مثال‌ها؛ رابطه اضافه استعاری و علم بیان؛ توجیه استعاری بودن چند ترکیب.

 

• • نیلی‌پور، رضا. “دستورپریشی و نمود آن در زبان فارسی"، در کنفرانس زبان شناسی نظری و کاربردی (تهران، ۱۵ـ۱۶ دی ماه۱۳۶۹)، مجموعه مقالات نخستین کنفرانس نظری و کاربردی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، معاونت پژوهشی، ۱۳۷۲، ص۴۹ـ۶۴.*

 

• • ــــــ . “شاخص‌های عینی کیفیت گفتار"، در کنفرانس زبان شناسی نظری و کاربردی (تهران، ۱۸ـ۲۰ فروردین‌ماه ۱۳۷۱)، مجموعه مقالات دومین کنفرانس زبان شناسی نظری و کاربردی. به کوشش علی میرعمادی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۷۳، ص۵۴۳ـ۵۶۱.

 

شیوه محاسبه مشخصه‌ های فرعی شاخص‌ها؛ مشخصه‌ های آسیب‌شناختی گفتار؛ هنجاریابی شاخص‌ها برای زبان فارسی.

 

• • ــــــ . “هدف‌ها و گرایش‌های زبان شناسی نوین". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. س۱۰. ش۱۲. ۱۳۵۴، ص۴۱ـ۵۴.

 

برخی از ویژگی‌های ممیز دستور زبان سنتی از زبان‌شناسی جدید؛ هواخواهی از اصل اولویت گفتار بر نوشتار؛ دو خصوصیت برجسته زبان بشری.

 

• • ــــــ ؛ طیب، محمدتقی. “توصیف ساختمانی دستگاه فعل لهجه واران". زبان شناسی. س۲. ش۱. پیاپی ۳. بهارـ تابستان ۱۳۶۴، ص۵۱ـ۹۲؛ ش۲. پیاپی ۴. پاییزـ زمستان ۱۳۶۴، ص۸۱ـ۹۲.

 

ساختمان دستگاه فعل در لهجه واران همراه با عناصر سازنده گروه فعلی؛ صرف نمونه‌هایی از فعل لازم و متعدی/ یک واژه‌نامه توصیفی از فعل‌های رایج به همراه اجزاء مختلف آن.

 

• • واحدی لنگرودی، محمدمهدی. “بررسی و مقایسه برخی فرایندهای واژه‌سازی در حوزه واژگان زبان فارسی"، در هم‌اندیشی مسایل واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی (تهران، ۱۰ـ۱۸ اسفندماه ۱۳۷۸)، مجموعه مقالات نخستین هم‌اندیشی مسایل واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی. ویراستاران: شیرین عزیزی مقدم، مژگان غلامی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۰، ص۹۵ـ۱۳۶.

 

الف ـ مقدمه ب ـ تاریخچه مختصر ج ـ اشتقاق فعل‌های تبدیلی بر اساس نظریه ساخت واژی استاندارد دستور زایشی د ـ تحلیل نظری بر اساس نظریه نحوی ایکس ـ تیره.

 

• • ــــــ . “ترتیب اصلی کلمات در جملات ساده و جفت‌های همبستگی در گویش گیلکی لنگرودی". پژوهش زبان‌های خارجی، نشریه دانشکده زبان‌های خارجی دانشگاه تهران. ش۱۳. پاییزـ زمستان ۱۳۸۱، ص۱۵۱ـ۱۷۵.

 

ترتیب کلمات اصلی؛ همبسته فعلی؛ همبسته مفعول؛ جفت همبستگی و تجزیه و تحلیل آنها؛ تمایلات جهانی.

• رضایت مدیر از عملکرد صادراتی

 

 

 

 

 

نگرش و درک مدیران شرکت‌ها از موفقیت در صادرات نیز غالباً به‌عنوان معیارهای ذهنی عملکرد صادراتی بکار گرفته می­شوند (شوهام، ۱۹۹۶). استفاده ازاین‌گونه معیارها به دلایل زیر مطرح می­باشد:

 

 

• مدیران شرکت‌ها غالباً از طریق درک خود از عملکرد شرکت نسبت به ارزیابی عینی از عملکرد، بیشتر به فعالیت واداشته می­شوند.

 

 

 

• منابع تخصیص داده­ شده به شرکت یا امور فعالیت‌های صادراتی بر اساس درک مدیران و نگرش­های آن‌ها در جهت عملکرد صادراتی صورت می­گیرد.

 

 

فروش صادراتی، سود صادراتی بیشترین معیارهای اندازه‌گیری عملکرد هستند که مورداستفاده قرار می‌گیرند (زو و استن، ۱۹۹۸). ازاین‌رو در این تحقیق نیز محقق به بررسی عملکرد صادرات ازنقطه‌نظر بعد مالی می‌پردازد.

 

 

•  

 

 

• عوامل مؤثر بر عملکرد صادرات

 

 

 

 

اهمیت اساسی عملکرد صادرات برای بازاریابی بین‌الملل منجر به حجم وسیعی از تحقیقات در این حوزه شده است. در کل تحقیقات اولیه بیشتر در مورد دلایل گرایش شرکت‌ها به امر صادرات بوده است (کاووسگیل و نوین^[۵۵]،۱۹۸۱؛ دیامانتوپولوس و اینگلس^[۵۶]،۱۹۸۸). برای مثال کاووسگیل و نوین(۱۹۸۱) چندین عامل از رفتار صادراتی شامل مزیت‌های رقابتی شرکت (مانند تصاحب محصول منحصربه‌فرد)، الهام‌های مدیریتی برای اهداف کسب‌وکار(شامل اهداف کلی برای رشد، سود و توسعه بازار)، میزان تعهد برای صادرات (یعنی اینکه منابع کافی برای صادرات را اختصاص دهند) و انتظارات مدیریتی از تأثیرات صادرات بر روی اهداف کسب‌وکار(مانند ادراکات مدیریتی از پتانسیل موجود برای رشد بازارهای خارجی) را شناسایی کردند. در کل به نظر آن‌ها ادراکات مدیریتی بر روی رفتار صادراتی از اهمیت بالایی برخوردار است.

 

 

•  

 

 

 

 

 

•  

 

 

•  

 

 

• تحقیقات انجام‌گرفته در داخل کشور

 

 

• حقیقی و همکاران(۱۳۸۷)

 

 

 

 

 

 

 

 

حقیقی و همکاران در تحقیق با عنوان “شناسایی عوامل تعیین‌کننده عملکرد صادراتی در صنعت مواد غذایی” در راستای توسعه صادرات و بازاریابی صادراتی در قلمرو صنعت مواد غذایی، تعداد ده عامل، شامل: اندازه شرکت، تجربه صادراتی، محرک‌های صادراتی، مشکلات صادراتی، مزیت‌های رقابتی، تعهد صادراتی، استراتژی­ های انطباق محصول، استراتژی­ها­ی انطباق قیمت، کانال‌های صادرات مستقیم و هزینه‌های تبلیغات خارجی موردبررسی قرار گرفته‌اند. مدل ارائه‌شده توسط حقیقی و همکاران در شکل ۲-۱آمده است. نتایج تحقیق بیانگر تأیید روابط معنادار میان عوامل ده­گانه و عملکرد صادراتی این شرکت‌ها می‌باشد.
شکل۲-۱ مدل شناسایی عوامل تعیین‌کننده عملکرد صادراتی در صنعت مواد غذایی(حقیقی و همکاران،۱۳۸۷(

 

 

•  

 

 

•  

 

 

ایزوترم لانگمویر یکی ازایزوترم‌های جذب است که توسط آیروین لانگمویر در سال ۱۹۱۶ در ارتباط با جذب تک لایه ای مولکولهای گاز بر روی سطح یک جامد بیان شده است که به نام خود او شناخته میشود.(۵۶)(۵۷) این تئوری از قانون جذب فیزیکی مولکول گاز روی سطح جامد بدست آمده است که طبق این نظریه وﻗﺘﻲ ﺟﺬب ﺳﻄﺤﻲ آﻏﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﻮﻟﻜﻮل ﮔﺎز ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ در ﻫﻤﺎن ﺟﺎ ﻣﺘﺮاﻛﻢ و ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ می ﺷﻮد وﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺟﺴﻢ ﺟﺎﻣﺪ از ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎی ﮔﺎز ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه، ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺷﻐﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد، ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎی ﮔﺎز ﺑﻪ ﻧﻘﺎﻃﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت دﻳﮕﺮ ﺟﺬب آن ﻧﻘﺎط ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺬب ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎی ﮔﺎز ﺗﻨﺰل و ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺮار ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎی ﮔﺎز ﺟﺬب ﺳﻄﺤﻲ ﺷﺪه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ آﻧﻜﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮﻗﺮاری ﺗﻌﺎدل ﺟﺬب اﻳﻦ دو ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻣﺴﺎوی ﻣ ﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﺳﻴﻨﺘﻴﻜﻲ می رﺳﺪ،در این نظریه فرضیات زیر لحاظ شده است.(۵۸)
۱٫سطح جسم جامد یک سطح کاملا یکنواخت و همگن است، یعنی از یک نوع ماده تشکیل شده و مکان ترجیحی برای جذب در سطح آن وجود نداشته و تمام مکانها اولویت یکسان برای جذب دارند

۲٫هر مکان بیشتر از یک مولکول جذب نمیکند، در چنین شرایطی یک تک لایه از مولکولها بر روی سطح جسم جامد جذب خواهد شد.

 

3. 3. مولکولهای گاز جذب شده در فاز بخار یک رفتار ایده آل دارند یعنی هیچ بر همکنشی بین مولکولهای گاز باهم و با سطح جاذب وجود ندارد.

 

3. 3. تمام مولکولها با مکانیزمی مشابه هم جذب سطح میشوند.

 

باید توجه داشت که در عمل این چهار شرط به ندرت عملی شده و در واقع سطحی که جذب در آن رخ میدهد پر از نقایص و غیر یکنواختی است ﻫﺎی ﺟﺬب ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ.
لانگمویر در تئوری جذب خود پیشنهاد نمود که جذب از طریق واکنش زیر انجام میشود:
?? + ? ↔ ?
که در آن Ag مولکولهای گاز و S مکانهای جذب میباشد. ثابت تعادل مربوط به واکنش رفت و برگشت نیز به صورت Kو K-1 بیان میگردد. اگر میزان سطح پر شده با θ نشان داده شود که بیانگر درصد مکانهای جذب پر شده میباشد، در آن صورت:
ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺟﻨﺒﺸﻲ ﮔﺎزﻫﺎ ﭼﻮن ﺗﻌﺪاد ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎی ﮔﺎز ﺑﺎ ﺟﺪاره ﺑﻪ ازای واﺣﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺬب ﮔﺎز ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺴﻢ ﺟﺎﻣﺪ از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﮔﺎز و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﺰء اﺷﻐﺎل ﻧﺸﺪه از ﺳﻄﺢ ﺟﺴﻢ ﺟﺎﻣﺪ بستگی خواهد داشت. بنابراین در این رابطه  کسر پوششی سطح (نسبت سطح پوشیده‌شده به کل سطح در دسترس برای جذب) ،  فشار جزیی یا غلظت گاز مورد نظر و K ثابت تعادل واکنش جذب (  ) که K₁ ثابت تعادل واکنش جذب وk_-1  ثابت تعادل واکنش واجذب می‌باشد) است. محاسبه و اندازه گیری در شرایط آزمایشگاهی مشکل میباشد و در عمل برای فشار گاز بسیارکم باشد θ ≈kP وبرای فشار گاز بالا می باشد. مقادیر عددی k و k_d و k_a به ﻧﻮع ﺟﺎذب و دﻣﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ و اﻧﺪازه گیری آن ها منحصرا با روش های بهتری امکان پذیر است_: (۵۹)(۶۰)
شکل۲-۵:نمودار وابستگی میزان جذب سطحی بافشار در تئوری لانگمویر
اگر میزان حجم گاز مصرفی برای تشکیل یک لایه در شرایط استاندارد از لحاظ دما و فشار استاندارد را با V_mon حجم گاز جذب شده در فشار P با V نشان داده شود، میزان سطح پر شده θ برابر است با:
که در این حالت رابطه خطی لانگمویر به صورت زیر بیان میگردد مطابق شکل ۵-۲
شکل ۲-۶رابطه خطی لانگمویر
از طریق مقادیر مربوط به شیب و عرض از مبدأ خط حاصل از رابطه فوق میتوان K و V_mon را بدست آورد.مقدار محاسبه شده V_mon مربوط به میزان مکانهای پر شده توسط گاز میباشد. به این صورت که با دانستن تعداد مولکولهای جذب شده و دانستن سطح اشغال شده توسط هر مولکول میتوان به راحتی سطح کل را محاسبه نمود.
۲-۴-۷ ایزوترم لانگمویر برای جذب مایع روی جامد:
سیال حاوی جذب شونده (غلظت C₀ با واحد ppm ) برای مدتی کافی در تماس با جاذب قرار گرفته و پس از آن جدا می شود در نتیجه ی این فرایندغلظت جذب شونده کاهش میابد.با تعریف (q_e) به صورت مقدار مول جذب شونده به ازاء واحد جرم جاذب می توان نوشت:
V : حجم محلول بر حسب لیتر , W: جاذب بر حسب گرم
: ظرفیت جذب تک لایه ،جاذب
K_L : ثابت تعادل جذب لانگمویر (Lit/mg) و وابسته به انرژی آزاد جذب
شکل۲-۷: نمودار بر حسب
در معادله ی لانگمویر با محاسبه ی کمیت R (پارامتر تعادلی) می توان میزان مطلوب یا نامطلوب بودن جذب را محاسبه کرد (۶۲)(۶۱)
C₀ :غلظت اولیه (ppm) , K_L : ثابت تعادل جذب لانگمویر (Lit/mg)

 

• • اگر باشد ،جذب نامطلوب است

 

• • اگر جذب مطلوب است.

 

• • اگر جذب برگشت ناپذیر است .

 

۲-۴-۸ ایزوترم اصلاح شده ی لانگمویر:
ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﺗﺼﺤﻴﺤﺎﺗﻲ درﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻻﻧﮕﻤﻮﻳﺮ، راﺑﻄﻪ ای ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ در آن ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺴﺮی دوم ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻻﻳﻪ ای ﺑﻮدن ﺟﺬب اﺷﺎره دارد: (۶۳)
ﻛﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ a₁ ﺛﺎﺑﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺮ ﻫﻢ ﻛﻨﺶ ذرات ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ ﻻﻳﻪ اول ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد و a_L ثابتی است که به برهم کنش خود ذرات جذب شونده بستگی دارد.
۲-۴-۹ ایزوترم لانگمویر-فروندلیچ (معادله ی سیپس) :
مدل هم دمای سیپس را میتوان ترکیبی از دو ایزوترم لانگمویر و فرندلیچ دانست. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﺮوﻧﺪﻟﻴچ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻘﺪار ﺟﺬب، در اﺛﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺪار ﻓﺸﺎر( ﻏﻠﻈﺖ ) ﺑﻮﺟﻮد ﻣ ﻲآﻳﺪ ﻳﻚ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﺎده ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ فروندلیچ ، ﺳﻴﭙﺲ در ﺳﺎل ۱۹۴۸ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد داده شد اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ در ﻓﺸﺎرﻫﺎی ﺑﺎﻻ دارای ﻳﻚ ﺣﺪ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ.
این ایزوترم با رابطه زیر بیان شده است:

 

• • b ثابت تعادلی جذب سیپس

 

• • توان و شاخصی از ناهمگنی

 

• • تعداد مکانهای تبادلی فعال روی ماده جاذب است

 

اﻳﻦ ﺷﻜﻞ از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻻﻧﮕﻤﻮﻳﺮ اﺳﺖ .اﻣﺎ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻣﻌﺎدﻟﻪ وجود دارد در این است که n در معادله ی سیپس اضافه شده است . مقادیر نشان دهنده ناهمگنی سطح ماده جاذب
میباشد در صورتی که مقادیر نزدیک به یک یا مساوی یک باشد نشان دهنده همگنی سطوح فعال ماده جاذب است. در این حالت معادله سیپس به معادله لانگمویر تبدیل میشود.
شکل ۲-۸: حالت هایی از معادله ی سیپس
ثابت های بر اساس معادلات زیر به دست می آیند:

 

• • ثابت جذب در دمای معین

 

• • ثابت جذب در دمای مرجع

 

• • پارمتری از n در دمای مرجع

 

• • α ثابت

 

۲-۴-۱۰ ایزوترم برونر-ایمت-تلر: