فروش

بازاریابی

محور

فروش

بازاریابی

فرایند

یک طرفه

دو طرفه (تعامل)

اهداف

کوتاه مدت

بلندمدت

تأکید

حجم فروش

سود دو طرفه

تمرکز

برمصرف کننده منفرد

بر گروه های مصرف کننده

برنامه ریزی

با توجه به بازخور نیز تغییر داده نمی شود

با توجه به بازخور تغییر داده می شود

منبع: (نثائی ۱۳۸۸، ۵۰)
۲-۳ طراحی افزایش فروش
برای افزایش فروش سه راه پیش رو داریم: اول افزایش تعداد موارد فروش فردی، دوم افزایش حجم فروش به هر مشتری و سوم افزایش تعداد دفعات فروش به هر مشتری. مدل فروش قدیمی۴ بخش داشت: اول ابراز صمیمیت(تحویل گرفتن مشتری)، دوم صلاحیت دادن به مشتری(شما چقدر پول دارید یا چقدر می خواهید هزینه کنید)، سوم سخنرانی برای مشتری(معرفی کالا) و چهارم، نهایی سازی فروش(کالا را بخر، مشتری!). اما مدل جدید فروش برعکس شده است. توصیه می شود۴۰ درصد از وقت خود را بگذارید برای ابراز صمیمیت و جلب اعتماد مشتری، ۳۰ درصد از وقت را به شناسایی نیازهای مشتری اختصاص دهید(برای این منظور باید خیلی با دقت به حرفهای مشتری گوش کنید)، ۲۰ درصد از وقت را بگذارید برای معرفی کالا تا نشان دهید این کالا چگونه نیاز مشتری را برطرف می کند و۱۰ درصد آخر را هم اختصاص بدهید به نهایی سازی فروش. صحبت مشتری را قطع نکنید، وقتی او حرف می زند یک کلمه هم نگویید. اگر مکث کنید و با توجه به حرفهایش گوش کنید و سوال های مرتبط بپرسید، مشتری این گونه تعبیر می کند که او برای من ارزش قائل است. خوب سوأل کنید. سوال ملایمی مثل : منظورتان چیست؟ به مشتری می فهماند که شما به درک نیاز او علاقه مندید. (تریسی ۱۳۸۴، ۹۶)

۲-۴ هماهنگی فروش با بازاریابی رابطه مند
معاملاتی که تنها بر اثر بخشی عناصر آمیخته بازاریابی تاکید داشت، به سوی بازاریابی مبتنی بر رابطه و برقراری مدیریت مؤثر ارتباط با مشتری تغییر جهت داده است. طی دو دهه گذشته سازمانهای بسیاری به اهمیت رضایتمندی مشتریان خود واقف شده و دریافته‌اند که حفظ مشتریان موجود به مراتب کم هزینه تر از جذب مشتریان جدید است. بازاریابی رابطه مند به دنبال برقراری چنان روابطی با مشتریان هدف است که مجدداً در آینده از او(شرکت) خرید کنند و دیگران را نیز به این کار ترغیب کنند. بهترین رویکرد جهت حفظ و نگهداری مشتریان این است که رضامندی فراوان در مشتری ایجاد کرد و آنچه را برای او ارزش تلقی می شود، مورد توجه قرار داد تا در نتیجه وفاداری او نسبت به شرکت مستحکم شود. مدیریت ارتباط با مشتری نیز در پی ارائه ارزشهای بیشتر برای مشتری و دست‌یابی به مزایای ملموس و غیر ملموس ناشی از این رابطه است. در دنیای کنونی توجه و عمل به اصول بازاریابی رابطه مند و مدیریت ارتباط با مشتری به عنوان یک مزیت رقابتی به شمار می رود. به عبارتی بهتر آنها دریافته‌اند که از دست دادن یک مشتری چیزی بیشتر از دست دادن یک قلم فروش است و آن به معنی از دست دادن کل جریان خرید هایی است که مشتری می توانست در طول زندگی خود یا دوره زمانی که خریدار محصولات شرکت بود، انجام دهد. به عبارتی شرکتها به دنبال کسب ارزش دوره عمر مشتریان خود هستند. با توجه به مباحث مطرح شده لازم است بیان شود که برای تحقق این اهداف باید استراتژی های فروش و همچنین در سطح جزئی تر فروشندگان را نیز در همین راستا هماهنگ و برنامه ریزی نمود. چرا که در یک سازمان بیشترین ارتباط را با مشتری برقرار می کنند. با توجه به برنامه بازاریابی فروشنده یا به عبارتی برنامه فروش باید به گونه ای باشد که نیاز مشتری را برطرف کرده یا سایر اقدامات امروزی فروشندگی که در ادامه تحت عناوین دیگری بررسی خواهیم کرد. (عالی ۱۳۸۱، ۱۳۰)
۲-۵ روش های پیش بینی فروش
پیش‌بینی‌های فروش محصولات جدید، مهم و در عین حال وظیفه‌ای سنگین می‌باشد. در حالی که برخی ابداعات، بازارهای در حال رشد را تسخیر می‌کنند و ثروتمندان بیشماری را به وجود می‌آورند، برخی دیگر مطلقاً نمی‌توانند حتی در یک بازار، موفقیت کسب کنند. مدل‌های مفید زیادی برای پیش‌بینی فروش محصول جدید پیشنهاد می‌گردد. برخی از این روش‌های ویژه عبارتند از:
گروه‌های خاص، بررسی‌های رسمی در خصوص مشتریان، آزمون‌های مفهومی، روش دلفی، ارزیابی نظر کارشناسان، مصاحبه با کادر فروش، قضاوت‌های مدیریت و هدایت‌های مشتری. این روش‌ها به خصوص در ابتدای فرایند نوآوری، قبل از آن که اطلاعات فروش‌های واقعی به دست آید، مفید واقع می‌شوند. دیگر روش‌‌های پیش‌بینی فروش در مراحل بعدی فرایند نوآوری استفاده می‌شود. زمانی که یک محصول یا خدمت در بازار جایی باز کرده است، می‌توان از روش‌های ذیل استفاده کرد: آزمون میدانی، تحلیل سری‌های زمانی، معرفی یک کالای تجاری به یک بازار محدود، منحنی رشد، تعمیم مدلِ توزیع، بازارهای شبیه‌سازی شده و آزمون مدل‌های محصول جدید مانند بازاریابی با بهره گرفتن از تحلیل شبکه‌ای. یکی از مشکلات کلیدی که در مدل‌های پیش‌بینی فروش محصول جدید با آن رو به رو هستیم، وجود تعداد فراوانی از مدل‌های پیش‌بینی است که معیارهای اندکی در انتخاب مؤثرترین آنها برای یک استفاده خاص وجود دارد. احتمالاً هنوز هم انتخاب مدل بیش از هر چیز به ویژگی‌های بازار و محصول وابسته است. در صنایع با فناوری پیشرفته مانند رایانه‌ها و ارتباطات راه دور، تغییر سریع است، معرفی محصول از سرعت بالایی برخوردار می‌باشد، تعداد این معرفی‌ها فراوان است و مجموعه اطلاعات مفید اغلب کم هستند یا اصلاً وجود ندارند. به علاوه از آنجا که نوآوری‌ها ماهیتشان به طور ریشه‌ای جدید می‌باشد، پذیرش آنها توسط مشتری به زمان نیاز دارد. منطقی به نظر می‌رسد که انتظار داشته باشیم که همه مدل‌های پیش‌بینی فروش محصول جدید صرف نظر از ویژگی‌های محصول و بازار، از کارآیی مساوی برخوردار باشند. مسأله پیچیده دیگری که در فرایند انتخاب با آن رو به رو هستیم، تشخیص تفاوت بین کالاهای مصرفی و صنعتی می‌باشد. دالریپل، مردی از نسل قبل، خاطر نشان می‌کند که:
به طور قابل ملاحظه‌‌ای برآورد بازار بالقوه و پیش‌بینی فروش محصولات با فناوری پیشرفته در کالاهای صنعتی نسبت به کالاهای مصرفی مشکل‌تر است. (روستا، ونوس و ابراهیمی ۱۳۸۳، ۱۱۳)
اکنون به تشریح هر یک از عناصر متغیر پیش بین می پردازیم.
۲-۶ قیمت
قیمت میزان مبلغی است که مشتری برای تصاحب کالا یا خدمت می پردازد. برای بسیاری از کسب وکارها، قیمت به عنوان آخرین حربه برای دستیابی به رشد بیشتر، همچنین مهمترین وحیاتی ترین مؤلفه های آمیخته بازاریابی است. عناصرقیمت عبارتنداز : سطح قیمت، تخفیف ها وشرایط پرداخت قیمت محصول.(مقیمی و رمضان ۱۳۹۰، ۵۸)
قیمت آن مقدار پولی است که برای یک محصول یا خدمت هزینه میشود. یا مقدار ارزشی است که مشتریان برای مزایای داشتن و استفاده کردن از محصول یا خدمت مبادله میکنند. (رپل ۲۰۰۳، ۶)
قیمت از عوامل اساسی آمیزه بازاریابی است. بنابراین باید برای مصرف کنندگان نهایی قابل قبول باشد و دیگر مؤلفه های آمیزه بازاریابی را بهطور دقیق نشان میدهد. بهای خدمات ارزشی است که تأمین کننده خدمات برای آن قائل است و باید با درک مشتری از ارزش مطابقت داشته باشد. در صورتی که قیمت یک خدمت بسیار بالا در نظر گرفته شود، مشتریان آن را نخواهند خرید و از نظر آنان در مقابل پول پرداختی بی ارزش تلقی خواهد شد، برعکس اگر قیمتگذاری بسیار پایین باشد ممکن است خریداران تصور کنند آن خدمات نامرغوب است. بسیاری ازتأمینکنندگان خدمات به منظورتأمین نیازهای بخشهای متنوع بازار که قدرت خرید یک نیاز را ندارند، اقدام به ارائه چندین نوع خدمت با قیمتهای مختلف میکنند. (وودرف^[۱۲] ۱۳۸۵، ۲۲۷)
قیمت یک محصول یا خدمت معنای حیاتیای هم برای شرکت و هم برای مشتری دارد. قیمت بر عملکردهای مالی یک شرکت در شرایط رشد و جریان هزینه و سود یک کسب و کار تأثیر میگذارد. همچنین قیمت تأثیر بلند مدتی بر کیفیت نام و نشان، موضع یابی و ایستادن در برابر رقبای اصلی دارد. قیمت دارای هر دو نقش اقتصادی و روانشناختی است. از نظر اقتصادی، قیمت ارتباط تنگاتنگی با هزینه و سود دارد. از منظر روانشناختی قیمت برجسته میشود زیرا مصرف کنندگان باید به عنوان شاخص انحصاری کیفیت خدمات به آن اعتماد کنند. به عبارت دیگر ماهیت ناملموس بودن خدمات به معنی فقدان سایر شاخصهای کیفی است.(رولی^[۱۳] ۱۳۸۸، ۲۹)
۲-۶-۱ انتخاب هدف از قیمت گذاری
هر شرکت نخست باید تصمیم بگیرد که با کالای خاص خود چه می خواهد بکند. اگر شرکت بازار هدف و جایگاه خود در این بازار را به دقت انتخاب کرده باشد، در اینصورت در تعریف ترکیب عناصر بازاریابی خود که شامل قیمت فروش هم هست، مشکلی نخواهد داشت. برای مثال، اگر یک شرکت سازنده خودروهای تفریحی بخواهد خودرو اردویی تجملی برای مشتریان مرفه تولید کند، ممکن است به ناچار قیمت بالایی برای آن مطالبه کند.(کاتلر ۱۳۸۵، ۵۳۶)

حال مساله یک الکترون مقید به یک نیروی مرکزی که توسط پتانسیل  در  قرار گرفته است را بررسی مینماییم. هامیلتونی جفت کننده (۱-۳۸) برای اندرکنش اتم و میدان تابشی، میتواند توسط تقریب دو قطبی به فرم سادهای کاهش یابد. فرض میشود که کل اتم تحت تاثیر یک موج الکترومغناطیسی تخت که توسط پتانسیل برداری  توصیف شده است، قرار دارد. تقریب دو قطبی الکتریکی بر این واقعیت استوار است که طول موج تابشی بسیار بزرگ‌تر از ابعاد اتمی میباشد. یعنی دراتم‌های سبک،  مربوط به میدان تابشی باید از مرتبه ترازهای اتمی باشد. پس:

(۱-۵۳)
با توجه به این که  و  میباشند و برای اتمهای سبک (z<<)، خواهیم داشت:
(۱-۵۴)
بدین ترتیب با بهره گرفتن از رابطه فوق، پتانسیل برداری به این صورت نوشته میشود:
(۱-۵۵)
پس معادله شرودینگر برای این مساله، توسط رابطه (۵۰-۱) داده میشود با این تفاوت که به آن پتانسیل بستگی  اضافه شده است:
(۱-۵۶)
باید توجه کرد که در معادله بالا در پیمانه تابش هستیم که در آن داریم:
(۱-۵۷)
با تعریف یک تابع موج جدید  و با بهره گرفتن از تبدیل پیمانهای  داریم:
(۱-۵۸)
و با قرار دادن (۱-۵۸) در معادله(۱-۵۶) خواهیم داشت:
(۵۹-۱)
با ساده کردن معادله فوق وحذف رابطه نمایی از طرفین خواهیم داشت:
(۱-۶۰)
با ساده کردن و قرار دادن  در آن، رابطه زیر بدست میآید:
(۱-۶۱)
میدانیم هامیلتونی اتم لخت برابر است با :
(۱-۶۲)
و همچنین  میباشد. پس معادله (۱-۶۱)، فرم سادهای میگیرد:
(۱-۶۳)
با توجه به این که هامیلتونی کل به صورت زیر است:
(۱-۶۴)
پس با مقایسه روابط (۱-۶۴) و (۱-۶۴) هامیلتونی اندرکنش عبارت است از:
(۱-۶۵)
در این فصل و فصل‌های بعد، هرگاه نیازی به محاسبه هامیلتونی اندرکنش سیستم مورد نظر باشد، از این هامیلتونی‌ها استفاده خواهیم کرد.
۷-۱ اندرکنش یک اتم دو ترازی با یک میدان تک مدی
اندرکنش یک میدان تابشی تک مدی حامل فرکانس  ، با یک اتم دو ترازی را به صورت شکل۱-۳ در نظر می‌گیریم]۸[. حالتهای  حالتهای تراز پایینی و بالایی اتم را نشان میدهند. یعنی در آنها ویژه حالت‌های هامیلتونی  ، به ترتیب با ویژه مقدارهای  متناظر میباشند.

شکل۱-۳: اندرکنش یک میدان تابشی تک مدی دارای فرکانس  با یک اتم دو ترازی.
از آنجا که ذره میتواند در یکی از دو حالت کوانتومی یافت شود، بردار حالت  یک برهم نهی از حالتهای کوانتومی است]۸[. پس حتی هنگامی که نیروهای خارجی حضور دارند نیز تابع موج اتم دو ترازی باید به صورت یک برهم نهی باشند:
(۱-۶۶)
که  به ترتیب دامنههای احتمال یافتن اتم در حالتهای  میباشند. وقتی بردار حالت با زمان تغییرمیکند، تصاویر ویژه آن روی چهارچوب مرجع ثابت هم تغییر کرده و احتمال های وابسته به زمان ایجاد میگردند، این احتمال ها در حالت کلی برای یک سیستمN ترازی، به صورت زیر بیان میشود:
(۱-۶۷)
N حالت‌های کوانتومی مربوط به فضای هیلبرت N بعدی کامل هستند، یعنی سیستم با احتمال واحد در یکی از این حالتها یافت میشود. این بدین معنی است که جمع احتمالهای جداگانه هم باید واحد باشد:
(۱-۶۸)
پس بردار حالت هم در همه زمانها دارای طول واحد خواهد بود:
(۱-۶۹)
ویژگی جمع واحد معمولا به صورت یک رابطه مکملی بیان میشود که درآن Nبردار واحد متعامد، یک بسط واحد را تشکیل میدهند:
(۱-۷۰)
رابطه فوق، در یک سیستم دو ترازی به صورت  نوشته شده و هامیلتونی اتم لخت، عبارت خواهد بود از:
(۱-۷۱)
هامیلتونی اندرکنش اتم با میدان تابشی هم به روش مشابه، این گونه نوشته میشود:
(۱-۷۲)
که در آن  عنصر ماتریس ممان دو قطبی الکتریکی بوده و  میدان اندرکنش کننده با اتم میباشد. طبق قواعد قطبی و گزینش برای اینکه دو تراز این سیستم با میدان اندرکنش کننده جفت شوند، باید میدان الکتریکی در امتداد محور  قطبیده خطی باشد و در تقریب دو قطبی بدین صورت بیان میشود:
(۱-۷۳)
که  دامنه و  فرکانس میدان است. با بهره گرفتن از روابط (۱-۶۴)، (۱-۶۶)، (۱-۷۱)، (۱-۷۲) در معادله شرودینگر متناظر به صورت زیر:
(۱-۷۴)

همان‌طور که از سوالات و فرضیه های پژوهش حاضر برمی‌آید مهمترین هدف این پژوهش درک تلقی روشنفکران قاجاری از دو مفهوم عدالت و آزادی است. اما علاوه بر این هدف، پژوهش حاضر در پی فهم بسترهایی است که به این خوانش از عدالت و آزادی منجر شد. همچنین در این پژوهش به تفاوت دیدگاه اسلامی و غربی از این دو مفهوم نیز به طور گذرا و در خلال تحقیق اشاره می‌کنیم.
۱۳-۱- سازماندهی پژوهش
پژوهش حاضر، همچون بسیاری از پژوهش‌های دانشگاهی در مقطع کارشناسی ارشد، از چارچوب متداولی پیروی می‌کند. در این پژوهش نیز در فصل اول به تدوین طرح تحقیق که شامل طرح مسئله، طرح سوال، ارائه فرضیه‌ها و متغیرها، روش تحقیق، ادبیات موضوعی و… می‌شود، می‌پردازیم.
در فصل دوم این تحقیق به بحث از بسترهایی می‌پردازیم که بر اساس آن اندیشمندان قاجاری به سمت تعابیر خاصی از مفاهیم عدالت و آزادی رفتند. سخن از چرایی و چگونگی این گرایش از اهمیت خاصی برخوردار است. بسترهای تاریخی- اجتماعی و سیاسی‌ای که در ایران وجود داشت قطعا” در این میان نقش عمده را ایفا نموده است. در این فصل تشریح خواهیم کرد که از دید آنان ایران در شرایط بحرانی قرار داشت و آنان به دنبال راه‌حلی برای گریز از این بحران بودند. از این روست که لازم است تا با کالبد شکافی آن چه در ایران از روی کارآمدن قاجارها تا مرگ امیرکبیر گذشت، بسترهایی که موجب پیدایش اندیشه‌های روشنفکران مورد بحث شد را به بررسی بگذاریم.

در فصل سوم تا ششم این تحقیق نیز به ترتیب به بررسی مفهوم آزادی و عدالت در اندیشه‌های میرزا ملکم‌خان، آخوندزاده، مستشارالدوله و میرزا آقاخان کرمانی خواهیم پرداخت. در هر کدام از این فصول چند عنوان وجود دارد. ابتدا زندگی و آثار هر کدام از این متفکران را به طور مختصر معرفی می‌کنیم. سپس تحت عنوان دیگری ترقی و پیشرفت را از دیدگاه و اندیشه هر یک از این متفکران به بحث می‌گذاریم. این بخش توصیفگر متغیر وابسته این پژوهش از دیدگاه هر یک از این متفکران است. پس از آن به بحث اصلی این پژوهش یعنی دیدگاه‌شان درباره مفاهیم عدالت و آزادی خواهیم پرداخت. تحت این عنوان به بررسی متغیر مستقل این پژوهش می‌پردازیم. پس از آن نتیجه تعبیر و تفسیر خاص آنها از عدالت و آزادی را بررسی می‌کنیم و به نوعی متغیر واسطه این پژوهش را از دید هر یک از این متفکران تشریح می‌کنیم. سرانجام در انتهای هر فصل یک جمع‌بندی خواهیم داشت. میرزا ملکم‌خان اولین اندیشمندی است که درباره او سخن خواهیم گفت. دلیل این امر تأثیرگذاری او بر هر سه اندیشمند مورد بررسی این پژوهش است. به غیر از این سه متفکر دیگر را بر اساس اولویت سنی در فصول بعدی قرار دادیم. یعنی پس از ملکم، به ترتیب اندیشه آخوندزاده، مستشارالدوله و میرزا آقاخان کرمانی را مورد بررسی قرار دادیم. در پایان نیز به عنوان نتیجه‌گیری پژوهش، ضمن جمع‌بندی مباحث ذکر شده، انتقادات وارده به این متفکران را ذکر می‌کنیم.
فصل دوم
بسترهای تاریخی و فکری گرایش روشنفکران پیشامشروطه به تلقی غربی از مفاهیم عدالت و آزادی

مقدمه
تا پیش از وقوع انقلاب مشروطه ایرانیان هیچ گاه چنین نوعی از حکومت را تجربه نکرده بودند. این اجحاف و ستم روزافزون غول استبداد بود که آنان را به سمت یک جایگزین واداشت و حکومت مشروطه می‌توانست به خوبی این نقش را ایفا نماید. مشروطه آن شکل از حکومت است که در آن قدرت تحدید می‌شود. بنابراین راه خودکامی بر آنان بسته می‌گردد. آنچه این تحدید را ممکن می‌سازد، مفهوم «قانون» است. همه اینها کافی بود تا مشروطه‌خواهان، برای ایجاد مشروطه و گرایش به این مفهوم وارداتی از غرب سر از پا نشناسند.
اما همان طور که می‌دانیم، انقلاب مشروطه مفاهیمی را با خود وارد ادبیات سیاسی ایران نمود. مجلس، قانون اساسی، تفکیک قوا و… از مهمترین این مفاهیم هستند. اما نقش این مفاهیم در قیاس با برخی مفاهیم دیگر از اهمیت درجه دومی برخوردار است. در واقع پیش از ورود مفاهیم ذکر شده به دایره ادبیات سیاسی ایران لازم بود تا تکلیف برخی دیگر از مفاهیم همچون عدالت و آزادی مشخص شود و این مهم در مقطع زمانی کوتاه انقلاب ممکن نبود. بنابراین پیش از این و در دوره پیشامشروطه بود که روشنفکران ایرانی به واکاوی و بررسی مفاهیمی چون عدالت و آزادی پرداختند. نیازی به توضیح نیست که همان طوری که انقلاب مشروطه پدیده‌ای وارداتی بود، مفاهیم پشتوانه آن نیز تعابیری غربی داشت. اما چه شد که ایرانیان به سمت این تعابیر غربی گرایش یافتند. به عبارتی دیگر بسترها و فرایندی که باعث گرایش روشنفکران پیشامشروطه به سوی درک و تلقی غربی از عدالت و آزادی گشت چه بود؟ مسئله ذکر شده دغدغه این فصل از این پژوهش می‌باشد.
۲-۲- استبداد در گستره تاریخ ایران
تاریخ ایران در گستره چند هزار سال خود شاهد نوع خاصی از حکومت بوده که در رأس آن یک شاه تمامی امور کشوری و لشکری را عهده دار بود. این شکل از حکومت که در آن رئیس حکومت اختیارات نامحدودی را دارا بود، در ایران تا وقوع انقلاب مشروطه ادامه داشت. سیادت و ریاست حاکم در این شکل از حکومت ناشی از سنت‌ها بود. در واقع سیادت سنتی آن نوع از حکومت است «که مشروعیت آن بر اساس تقدس قدرت سرور و نظام‌هایی است که از زمان‌های قدیم وجود داشته است. سرور یا سروران بر اساس قواعد سنتی منصوب می‌شوند. از آنان به سبب اعتبار و احترامی که سنت برایشان قائل است اطاعت می‌شود»(وبر،۱۳۸۴، ۶۴). از آنجا که هر نوع حکومت نیازمند شکلی از تئوری یا توجیهاتی ویژه در جهت مشروع نمایاندن خود است، تاریخ شاهنشاهی ایران نیز مبتنی بر «نظریه کهن سلطنت» بود.
«نظریه کهن سلطنت» که تا وقوع انقلاب مشروطه گفتمان حاکم بر روابط مردم و حکومت در ایران بود، منشأش به ایران پیش از اسلام باز می‌گردد. مفهوم «حکمران» در اندرزنامه‌ها و سیاست‌نامه‌های پس از اسلام بیش از همه متأثر از نظریه‌های سیاسی عهد ساسانی است. از دیدگاه این نظریه انسان و جامعه هر دو در جایگاه طبیعی و قراردادی ویژه خود قرار دارند. بر اساس این دیدگاه، وظیفه فرمانروا حفظ نظم در سلسله مراتب اجتماعی است که در واقع تعادل و عدالت را تأمین می‌کند. این نظریه برآن بود که شاه «سایه خدا» بر روی زمین و واسطه میان خالق و مخلوق است. بر طبق این نظریه شریعت هم با همین نظم اجتماعی معنا می یابد(آبادیان، ۱۳۷۴، ۲۰).
در دوره اسلامی تاریخ ایران آثار بسیاری به قلم علما، فلاسفه و یا دیوانیان در تداوم این نظریه نگاشته شده است. در تمامی آثار متأثر از دوره ایرانشهری، همچون سیاست‌نامه، قابوس‌نامه و… سلطنت حق الهی شمرده می‌شود که از سوی خداوند به شخص سلطان اعطاء شده است. در این دوره نیز در تداوم دوره پیشین سلطان برگزیده خداوند و «ظلل الله فی الارض» پنداشته می‌شد و بنابراین منشاء قدرت او نیز مبنایی ماورایی می‌یافت. بنابراین طبیعی بود که تقدسی مذهبی را دارا می‌بود و اندیشه سیاسی جزء لاینفک خداشناسی می‌شد. عبارت معروف «چه فرمان سلطان چه فرمان شاه» نیز در همین راستا قابل توجیه بود. بنابراین طبیعی بود که سرپیچی از فرمان وی نیز عقوبت سختی را با خود به همراه داشت.(همان،۲۰-۲۱).
اما سالها و شاید قرن‌ها بعد، زمانی که ایرانیان از یک سو به عقب‌ماندگی‌های خود پی بردند و از سویی با ایده‌ها و اندیشه‌های سیاسی غرب مواجه شدند، نظریه کهن سلطنت نام دیگری به خود گرفت و آن «استبداد» بود.
«استبداد در لغت آن است که شخص در کاری که شایسته مشورت است بر رأی خویش اکتفا نماید…و در اصطلاح سیاسیون: مراد از استبداد تصرف کردن یک نفر یا جمعی است در حقوق ملتی بدون ترس بازخواست … استبداد صفت حکمرانی است مطلق العنان، که در امورات رعیت چنانکه خود خواهد تصرف نماید، بدون ترس و بیم از حساب و عقابی محقق»(کواکبی، ۱۳۷۸، ۸۴).
قرن‌ها پیش از مشروطه ایران ماکیاوللی جزء اولین اندیشمندانی بود که به توصیف این نوع از حکومت پرداخت. او حکومت‌های شهریاری را به دو دسته تقسیم نمود. یکی آن نوع از حکومت که در آن بزرگ‌زادگانی که قدرت را از نیاکان‌شان به ارث برده‌اند، در حکومت دارای جایگاهی والایی‌اند و در کنار شاه- و نه در سایه او- برای خود ملک و رعیت دارند و دیگری کشوری که در تمام آن تنها شهریار است که همه سرسپرده اویند.(ماکیاوللی، ۱۳۸۸، ۷۱-۷۲). به نظر می رسد نوع دوم حکومت مورد ترسیم ماکیاوللی دقیقا” نوع شرقی آن باشد.
اما در مطالعه موردی جامعه ایران، برخی از زاویه جامعه‌شناسی به دنبال جستجوی چرایی وجود استبداد در تاریخ ایران بوده‌اند. از این دیدگاه برای تحلیل استبداد در ایران می‌بایست به ساختار اجتماعی جامعه ایرانی توجه نمود. از دید این نظریه اختلافات گروهی و فرقه‌ای از عوامل مهم در شکل‌گیری استبداد در ایران به شمار می‌آید. دو عامل باعث می‌شد تا این اختلافات تبدیل به رقابت گروهی شود. یکی کمبود منابعی چون آب، چراگاه و زمین کشاورزی و دیگری احراز مناصب محلی(آبراهامیان، ۱۳۷۶، ۲۷).
به طور کلی ساختار اجتماعی ایران مجموعه‌ای پیچیده و رنگارنگ و متنوع بود. زبان‌های مختلف، پیوندهای‌ایلی، تفاوت‌های مذهبی، پراکندگی جغرافیایی و اختلاف در شیوه زندگی همه و همه جامعه ایرانی را به شکل خاصی درآورده بود(همان، ۲۶). این تنوع و اختلافات ناشی از آن وجود یک حکومت مستبد را برای برقراری ثبات، حتی در کوتاه‌مدت ضروری می‌ساخت.
جامعه‌ای که قاجارها در آن حکومت می‌کردند، تداوم این چنین جامعه‌ای در گستره تاریخ ایران بود. «جامعه‌ای که درآن شاه سایه خدا بر روی زمین به شمار می‌آمد و به جزء آن، شکل و قالب دیگری برای مردمش وجود نداشت» در این جامعه «خان خان بود و رعیت رعیت. رعیت جایگاه خود را می‌دانست و بیرون از آن و فراتر از آن برایش فرماسیون دیگر متصور نبود»(زیباکلام، ۱۳۸۲، ۷۷و۷۸). به عبارت دیگر تا پیش از مواجهه ایرانیان با غرب این دیدگاه سیاسی گفتمان مسلط جامعه ایرانی به حساب می‌آمد.
در این جامعه توجیه استبداد بر اساس دلایل گوناگونی صورت می‌گرفت. از جمله مهمترین این دلایل می‌توان به تباه کار دانستن ذاتی مردم، تقابل و رویارویی با هرج و مرج، تقدیس و فرهی دادن به پادشاهان اشاره نمود(قاضی مرادی، ۱۳۸۰، ۲۵).
رابطه استبداد و هرج و مرج تاکنون به کرات توضیح داده شده است. در واقع ترس از هرج و مرج و لزوم ثبات دلیلی بر وجود استبداد ذکر می‌شود. اما در مورد رابطه استبداد و تقدس باید گفت که «مهم ترین ویژگی امر قدسی قدرت است؛ قدرت تام و مطلق…» بنابراین قدسیت یافتن شاه به طور طبیعی افزایش قدرت او را نیز به همراه دارد. همچنین میان تباه کار دانستن مردم و زوال تمدنی ایران رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. در واقع هر چه تاریخ و تمدن ایران زوال بیشتری می‌یابد، بالفطره گناه کار دانستن مردم از سوی اندیشمندان نیز تشدید می‌شود(همان، ۳۰ و ۶۲).
به طبع در شرایط وجود حکومتی استبدادی رابطه میان مردم و حاکم نیز شکل خاصی به خود می‌گیرد. حکومت علاوه برآنکه تکالیف و وظایف سختی را از رعایا انتظار داشت، هیچگونه حقی برای آنان متصور نبود. فلسفه «سایه خدایی» که از دوران صفویه در ایران شکل گرفته بود، در واقع تداوم و تغییر شکل اسلامی نظریه باستانی «فره ایزدی» بود(آجدانی، ۱۳۸۷، ۹-۱۰).
این نوع از حکومت که قاجارها وارث آن بودند، مبتنی بر بی‌قانونی است. رابطه مردم و پادشاه همچون رابطه خدایگان و بنده و یا شبان و رمه است. رابطه‌ای که شکل سیاسی آن می‌شود رابطه سلطان و رعیت. در این نوع از حکومت شاه اقتدار فرمانروایی مطلق دارد. بدون آنکه هیچ مسئولیت مشخص و نهادینه شده‌ای را در برابر مردم دارا باشد(قاضی مرادی،۱۳۸۰، ۲۷).
در حکومت استبدادی قاجار شاه عناوین زیادی را با خود یدک می‌کشید.«پادشاه را شاه شاهان، سلطان سلاطین، قبله عالم، مطیع کننده اقالیم، دادگستر مردمان، نگهبان گله‌ها، حامی بیچارگان، فاتح سرزمین‌‌ها، سایه خداوند در زمین و… می‌نامیدند»(آبراهامیان،۱۳۷۶، ۱۴).
شاه مالک تمام زمین‌های غیر وقفی بود. می‌توانست دارایی مغضوبین را مصادره کند. به هر کس بخواهد امتیاز دهد. رعایایش را برای قشون فراخواند. در بازار، تثبیت قیمت‌ها، خرید و فروش و انبار کردن مواد غذایی دخالت کند. به یک کلام وی صاحب مرگ و زندگی رعایای خود بود(همان، ۱۴).
در چنین حکومتی طبیعی می کند که بیشتر کارمندان دولتی فاسد و رشوه خوار باشند. امور اداری بر اساس شیوه‌ای قرون وسطایی اداره می‌شد. حکام ایالات و قبایل هریک خود شاه کوچکی بودند و به واسطه رشوه‌ای که به شاه و درباریانش می‌دادند، دارای استقلال عمل بودند(حائری، ۱۳۶۴، ۱۳).
این چنین حکومتی بود که سرانجام به دلیل ناکارآمدی در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی که ناشی از افزایش استبداد داخلی از یک سو و افزایش نفوذ سلطه‌جویان خارجی از سوی دیگر بود، موج گسترده‌ای از نارضایتی را علیه حکومت قاجار با خود به همراه آورد.
۳-۲- از بحران عدالت و خلاء آزادی تا بحران امنیت
اما عدالت وآزادی که بحث اصلی پژوهش حاضر است، در نظریه کهن سلطنت چه جایگاهی داشت؟ در این زمینه ابتدا به بررسی جایگاه عدالت می‌پردازیم و سپس جایگاه آزادی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
در آثار به جای مانده دوران ایران اسلامی عدالت از مهمترین ویژگی های حاکم برشمرده شده است. اما عدالت در نظریه کهن سلطنت شکل و مفهوم خاصی داشت. از این دیدگاه عدالت «عملا” مفهوم حفظ سلسله مراتب اجتماعی را با هویت نظام کاستی دارد». بنابراین نقش مردم انفعالی و در مقابل سلطان مطلق العنان است. از این رو مردم موظف به اطاعت از شاه هستند(آبادیان، ۱۳۷۴، ۲۰). بنابراین چه نقش مردم و چه نقش شاه جبرگرایانه و موروثی است و میزان تلاش مردم نقشی در حق عادلانه آنان ندارد. به عبارت دیگر مفهوم تحرک اجتماعی مرده است. به این ترتیب روشن است که مفهوم عدالت نه تنها در جهت نفی خودگامگی نبود بلکه در جهت توجیه آن نیز بود.
علاوه بر این توجیه عدالت گره‌خورده به الوهیت زمامدار بود. مفاهیم الوهیت و عدالت به یکدیگر پیوند خورده بودند. همچنین مهمترین کارکرد عدالت در این نظریه این بود که برای نظم بخشی به جامعه از آن بهره گرفته می‌شد(همان، ۲۰).
نگاهی گذرا به آثار اندیشمندان برجسته دوران اسلامی به خوبی می‌تواند فهم و تلقی ما از اندیشه عدالت در این دوره زمانی را نشان دهد. بحث را از فارابی بزرگترین فیلسوف جهان اسلام آغاز می‌کنیم. در اندیشه فارابی مفهوم عدالت دارای دو وجه عمده است. یکی اینکه عدالت بالاترین فضیلتی است که انسان می‌تواند به دست آورد و دوم این که عدالت مبنایی برای نظم سیاسی است. اولین وجه بازتاب دهنده ویژگی فردی انسان است. اما وصف دوم بیانگر ویژگی اجتماعی هر انسانی است. اما از آنجا که در انسان شناسی فردگرایانه فارابی نظم سیاسی مبتنی بر فرد است، مدینه فاضله او نیز توسط رئیسی اداره می‌شود که عادل است. یعنی فارابی توجه‌ای به بعد اجتماعی عدالت ندارد. حتی عدالت دیگران نیز با عدالت رئیس یا فیلسوف تعریف می‌شود (علیخانی و بحرانی،۱۳۸۸، ۲۹۹). بنابراین در اندیشه فارابی مفهوم عدالت به رئیس و زمامدار مدینه گره خورده است.
در اندیشه نجم رازی نیز مفهوم عدالت بر همین اساس است. وی نیز تأکید زیادی بر عدالت شخص شاه دارد. تا حدی که حتی از پادشاه می‌خواهد که حکم میان رعایا را به نواب خود وا مگذارد:
«…پادشاه باید که حکومت گزاری میان رعایا را به نفس خود کند. و تا می تواند احکام رعیت به دیگران باز نگذارد، که نواب حضرت و امراء دولت را آن شفقت و رأفت و رحمت بر رعایا که پادشاه را باشد نتواند بود…»(نجم رازی، ۱۳۷۱، ۴۱۵).
همانطور که پیش از این گفته شد اندیشه حکومت در ایران پس از اسلام متأثر از دوره ایرانشهری است. سیاست‌نامه خواجه‌نظام‌الملک نمونه بارز این تأثیرپذیری است. خواجه بدون توجه به نهاد خلافت و متأثر از نظریه پادشاهی ایران، مشروعیت و قدرت شاه را ناشی از تأثیرات الهی می داند. از نظر وی پادشاه می‌بایست دارای دو ویژگی مهم باشد: ۱-رعایت عدالت و۲-توجه به دین و دین داری. جالب اینکه در اندیشه خواجه میان این دو ویژگی، عدل دارای اولویت است و نکته دیگر آنکه «ارجح دانستن عدل به دین از روی اهتمامی است که باید در انتظام کار رعایا صورت گیرد»(قادری، ۱۳۸۲، ۱۲۵-۱۲۶).
نگاه «فرد محور» به عدالت در اندیشه خواجه نیز متبلور است:
«ایزد سبحانه و تعالی در هر عصری و روزگاری یکی را از میان خلق برگزیند و او را به هنرهای پادشاهانه و سیرت‌های ستوده آراسته گرداند و مصالح جهان و آرام بندگان بدو باز بندد و در فساد و آشوب بدو بسته گرداند و امضاء و حشمت او در قلوب و عیون خلایق بگستراند تا مردمان در سایه عدل او روزگار می‌گذرانند و ایمن می‌باشند….»( نظام الملک،۱۳۸۰، ۱).
در این اندیشه به خوبی میان عدالت و امنیت پیوند ایجاد شده است. نکته اینکه عبارات فوق اولین عبارات سیاست‌نامه است. این مسئله اهمیت و جایگاه عدالت در اندیشه خواجه را نشان می‌دهد.
در اندیشه غزالی نیز پادشاهان در کنار پیامبران انسان‌های برگزیده خداوندند. در اندیشه غزالی سلطان حقیقی سلطان عادل است. مهم اینکه غزالی نیز میان عدالت پادشاه و ایمنی ملک پیوند می‌زند. جالب‌تر آنکه وی یک گام به پیش می‌رود و این دو را در کنار آبادانی جهان می‌گذارد:
«پس بباید دانستن که آبادانی و ویرانی جهان از پادشاهانست، که اگر پادشاه عادل بود جهان آبادان بود و رعیت ایمن بود، چنانکه به وقت اردشیر و افریدون و بهرام گور و کسری انوشیروان بود»(غزالی، ۱۳۵۱، ۸۱-۸۳).
در دوره صفویه که مذهب شیعه و حکومت به یکدیگر گره خورد، فرصت بیشتری مهیا شد تا از عدالت که بسیار مورد توجه این مذهب است سخن به میان آید. امیر محمود خواندمیر در باب «جلوس شاه طهماسب بر سیر پادشاهی و ظلل الهی» می‌سراید:
جدت ورق زمانه از ظلم بشست عدل پدرت شکسته‌ها کرد درست
ای بر تو قبای شاهی شده چست هان تا چه کنی که نوبت دولت توست
و در وصف وی می نویسد: «پس میران پادشاه نشان…بسیاری از عمله ظلمه را که در اوان حیات شاه مرحوم مردم را می‌آزردند، از دخل در امور دیوانی و مهمات سلطانی به تیغ سیاست کوتاه نمودند و دیانت مناط عدالت و انصاف در اطراف و اکناف سمت انبساط داده….»(خواندمیر، ۱۳۷۰، ۲۲۶-۲۲۷).
نکته اینکه تظلم‌خواهی به دربار شاه در ایران یک روش معمول و کاملا” طبیعی بود. در واقع در نبود یک سیستم عادلانه که مردم بتوانند از طریق آن به حقوق خود دست یابند و ایمن باشند، فقط و فقط دیدن شاه بود که می‌توانست آنان را به حق‌شان برساند. اهمیت این شیوه بیشتر از آن جهت است که این روش، راهکاری برای کنترل مقامات سلطنت و دیوانیان بود و حتی خود این مقامات نیز نمی‌توانستند از این شیوه تظلم‌خواهی جلوگیری کنند(سیوری،۱۳۷۲، ۱۷۵).

مقایسه عوامل تاثیر­گذار بر موفقیت سیستم­های e-HRM در شرکت­های استفاده کننده و شرکت­های تولیدکننده و خدمات دهنده این سیستم­ها .
مقایسه اولویت­ بندی عوامل تاثیر­گذار بر موفقیت سیستم­های e-HRM در سازمان­های ایرانی با سازمان­های غیر ایرانی .
این پژوهش می ­تواند در یک جامعه آماری وسیع­تر و گسترده­تر در سطح استان یا کشور صورت پذیرد .
منابع و مآخذ
منابع فارسی
برورتون، پل و میلوارد ، لینه (۱۳۸۵) ، تحقیق سازمانی، ترجمه سید محمد اعرابی ، هاشم آقازاده، تهران، دفتر پژوهش های فرهنگی ، چاپ اول .
حافظ نیا، محمد رضا (۱۳۸۸) ، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی،تهران: انتشارات سمت.
حسینی ، ابوالحسن ، هادیزاده ، اکرم ، جوادی ، هوشمند (۱۳۸۸) ، بررسی اثر بخشی مدیریت منابع انسانی الکترونیک بر مدیریت منابع انسانی ، تهران : پنجمین کنفرانس توسعه منابع انسانی .
خاکی، غلامرضا(۱۳۷۵). روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی(نسخه اول) ، تهران؛ انتشارات بازتاب.
خاکی، غلامرضا(۱۳۸۷). روش تحقیق در مدیریت. تهران؛ مرکز انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
خلیلی شورینی، سیاوش، (۱۳۷۵)، “روش های تحقیق در علوم انسانی"، تهران، یادواره کتاب، چاپ اول.
دانایی فرد، حسن، الوانی، سید مهدی ، اذر، عادل (۱۳۸۷) ، روش شناسی پژوهش کمی در مدیریت؛رویکردی جامع ، تهران: انتشارات صفار.
دانشگر، علی (۱۳۹۰) رابطه بکارگیری فناوری اطلاعات با بهره وری منابع انسانی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
درویش ، حسن، کریم زادگان ، داوود ،میرزانژاد ، رضا (۱۳۸۹) ، ارزیابی امادگی الکترونیکی سازمان جهت استقرار سیستم های مدیریت منابع انسانی الکترونیکی (e-HRM) ، شیراز: اولین کنفرانس سالانه مدیریت ، نواوری و کارافرینی .
سرمد، ذهره، بازرگان، عباس، حجازی، الهه (۱۳۸۷)، روش تحقیق در علوم رفتاری، چاپ شانزدهم، تهران: انتشارات آگاه.
فارسیجانی، حسن ، عارف نژاد ، محسن (۱۳۹۰) ، رتبه بندی عوامل موثر بر اجرای مدیریت منابع انسانی الکترونیک جهت دستیابی به کلاس جهانی ، چشم انداز مدیریت دولتی ،شماره ۶ ،ص۷۵-۹۴ .
کلانتری، خلیل (۱۳۸۸) مدل سازی معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی – اقتصادی ( با برنامه LISREL – SIMPLIS). تهران؛ فرهنگ صفا.
کلاین ، پاول(۱۳۸۱ )،راهنمای آسان تحلیل عاملی؛ ترجمه محمد علیئی و سید محمد میر سندسی،تهران:دانشگاه امام حسین.
کلدی، آرمان و خوش الحان،فرید( ۱۳۸۸)، شناسایی و اولویت بندی عوامل پذیرش مدیریت الکترونیکی منابع انسانی: ششمین کنفرانس بین المللی مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات.
موسی خانی، محمد ، مانیان ، امیر، حسینقلی پور، طهمورث، میربهاء ، امید، ابتین ، عبدالعزیز (۱۳۹۰) ، ارائه مدلی برای توسعه مدیریت الکترونیک منابع انسانی در سازمان های دولتی ایران ، پژوهش های مدیریت عمومی ،شماره ۱۴ ،ص۴۱-۶۲ .

مومنی، منصور (۱۳۸۹) تحلیل های آماری با بهره گرفتن از SPSS. تهران؛ کتاب نو.
نظری ، سمیه (۱۳۹۱) ، تاثیر مدیریت منابع انسانی الکترونیک بر اثربخشی مدیریت منابع انسانی ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشکده مدیریت و حسابداری ، دانشگاه علامه طباطبایی .
نظری، غلامرضا، پویان، سید علی (۱۳۸۸) ، چاپ اول ، تهران:نشر شلاک.
هومن، حیدر علی (۱۳۸۸) مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران؛ انتشارات سمت
هومن، حیدر علی (۱۳۹۰) مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران؛ انتشارات سمت
Weekes, Sue(2002)، E-people ، عباس نوری زاده (۱۳۸۴)،چاپ اول ، تهران : نشر سازمان مدیریت صنعتی .
Nils-Goran Olve ,Anna Sjostrand(2002)، The balanced Scorecard، علیرضا علی سلیمانی (۱۳۸۴)،چاپ دوم ، تهران : نشر مرکز اموزش و تحقیقات صنعتی ایران .
Hal Gueutal, Dianna L. Stone (2005) ، The Brave New World of eHR: Human Resources in the Digital Age ، محمد صائبی ،(۱۳۸۸) ، چاپ اول ، تهران: نشر موسسه عالی اموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی.
منابع لاتین
Aghazadeh, S. (2003). The future of human resource management. Work Study.52(4),201-207.
Bondarouk, T. & Ruel, H.J.M. (2004). Discourse Analysis: Making Complex Methodology Simple. Paper presented at the European Conference on Information Systems, Turku, Finland.
Bondarouk, T. & Ruel, H.J.M. (2006, June). Does e-HRM contribute to HRM Effectiveness? Results from a quantitative study in a Dutch Ministry. Paper presented at the 4th International Conference of the Dutchs HRM Network: The Netherlands.
Bussler, L. & Davis, E.)2002(. Information Systems: The Quiet Revolution in Human Resource Management. The Journal of Computer Information Systems, 42(2): 17-20.
Cardy, R.L. & Miller, J.S. )2005(. eHR and performance management: Positive promise and negative potential. Society for Industrial and Organizational Psychology Annual Meeting, Los Angeles, CA, April.
Carlson, K.D. et al. (2002) Recruitment evaluation: The case for assessing the quality of applicants attracted, Personnel Psychology, Vol.55, Issue 2, p. 461.
Chapman, D. S., Uggerslev, K. L, & Webster, J. (2003). Applicant reactions to face-to-face

تالیفات راجع به داده ها

اجاره آثار سینمایی و برنامه های کامپیوتری

آثار مربوط به فرهنگ عامه و فولکلور

فصل دوم : اثرهای غیر قابل حمایت
مبحث نخست : در قوانین ایران
در قوانین ایران قبل از لایحه جامع ، بیشتر به مصادیق مورد حمایت قانون پرداخته شده است و از موارد خارج از حمایت نه تنها بحثی به میان نیامده بلکه مصادیق را هم نام نبرده و قانون در این زمینه ساکت می باشد .
در پیش نویس لایحه حقوق مالکیت ادبی و هنری ، آثار غیر قابل حمایت را ضمن مواد ۷ تا ۱۶ برشمرده است . بر اساس ماده ۷ موارد زیر از حمایت این قانون برخوردار نیستند :
الف ) هرگونه فکر ، مفهوم از قبیل مفاهیم ریاضی ، طرز کار دستگاه ها یا ابزار و وسایل ، روش های استفاده ، قواعد و اصول کلی ، اکتشاف ها و داده های محض حتی اگر در اثری بیان ، توصیف ، تشریح شده ، به تصویر کشیده شده یا مجسم شده باشند
ب ) ماده ۹ نیز در جهت با بند ۴ ماده ۲ کنوانسیون برن مقرر می دارد : کلیه قوانین و مقررات عمومی از قبیل قانون اساسی کشور ، قوانین عادی و آیین نامه ها و همچنین مفاد کنوانسیون ها و توافقات دوجانبه یا چند جانبه بین المللی را بعلت نیاز به دسترسی و تمسک اشخاص مختلف و تعابیر متفاوت از دایره شمول حمایت های قانون خارج دانسته اند .
ج ) کلیه متون رسمی اداری از قبیل ابلاغیه ها ، دستورالعمل ها ،بخش نامه ها آگهی های عمومی و سایر دستورات اداری ؛
د ) کلیه متون قضایی از قبیل احکام و قرار دادگاه ها ، آراء وحدت رویه و سایر تصمیمات قضایی صادره از مراجع قضایی ؛
ه ) سخنرانی های ایراد شده در مجامع عمومی رسمی از قبیل مجلس شورای اسلامی ، شورای شهر ، دادگاه علنی ؛
و )سایر متون رسمی صادره از مقامات عمومی برای اطلاع رسانی ؛

ز ) ترجمه رسمی موارد (ب) تا (ز) ؛
ح ) اخبار روز و گزارش رویدادهای مختلف به منظور اطلاع رسانی .
مبحث دوم : در موافقت نامه تریپس
در کنوانسیون برن و موافقت نامه تریپس هم آثاری وجود دارند که تحت حمایت واقع نشده یا آنها را از اثرهای تحت حمایت خود استثناء نموده اند .
در کنوانسیون برن ذیل بند ۲ ماده ۲ چنین آمده است : با وجود این ، این حق برای قانون گذاران کشورهای عضو اتحادیه محفوظ است که مقرر کنند ، آثار ادبی و هنری یا فقط یک یا چند دسته از آنها مادام که روی یک حامل مادی تثبیت نشده اند مورد حمایت قرار نگیرند .
در بند ۴ همین ماده نیز این اختیار را به قانون گذاران کشورهای عضو اتحادیه اعطاء نموده است که می توانند حمایت خود را شامل متون رسمی قانونی ، اداری یا قضایی نیز نمایند و در صورتی که حمایتی هم صورت نپذیرد تخطی از قانون محسوب نمی شود .
در بند ۸ ماده ۲ آمده است : حمایت این معاهده شامل اخبار روز یا وقایع متنوع که واجد جنبه اطلاع رسانی مطیوعاتی صرف هستند نمی شود .
در بند ۱ ماده ۲ مکرر بیان شده است « در اختیار قانون گذاران کشورهای عضو اتحادیه است که بخشی از حمایت مقرر در ماده قبلی یا تمام آن را نسبت به سخنرانی های سیاسی و سخنرانی های ایراد شده در جریان رسیدگی های قضایی حذف کند .
همچنانکه موافقت نامه تریپس در بند ۲ ماده ۹ حمایت از حق نسخه برداری و نمودهای عینی را مجاز دانسته است و ایده ها ، رویه ها ، روش های اجرایی و مفاهیم ریاضی را غیر قابل حمایت می داند .
مبحث سوم : آثار الحاق در اثرهای غیر قابل مورد حمایت
در قوانین ایران از اثرهای غیر قابل حمایت نه تنها بحثی به میان نیامده بلکه مصادیق را هم نام نبرده و قانون در این زمینه ساکت می باشد . بنابر این در صورت الحاق ایران به موافقت نامه تریپس ، این دسته از آثار ادبی و هنری تا هنگامی که روی یک حامل مادی تثبیت نشده اند مورد حمایت قرار نخواهند گرفت .