نمودار ۲-۱: روند تعمیق و میزان استفاده از منابع سازمان در بستر زمان
برای مثال ویژگی عصر دانش این است که یک فرد دانشکار که تمام امکانات و سرمایههای فیزیکی او تنها یک اتاق کار کوچک و یک دستگاه رایانه میباشد، میتواند با دانشی که در زمینه برنامه نویسی کامپیوتری دارد، نرمافزاری را بنویسد که صدها میلیون دلار ارزش اقتصادی داشته باشد. لذا اقتصاد امروز دنیا آن چنان بر پایه دانش نمودار گرفته است که از آن به عنوان “اقتصاد دانش محور[۱۴]” یاد میشود. به این ترتیب همانطور که پیتر دراکر گفته است، از این به بعد دانش به عنوان منبع اساسی اقتصادی[۱۵]، جایگزین سرمایه مالی، منابع طبیعی و نیروی کار می گردد (Drucker, 1995).
در پی ظهور انقلاب اطلاعات که بعد از انقلاب صنعتی روی داد تمام زیرساختهای اجتماعی به ویژه فرهنگ، اقتصاد، سیاست، مشاغل و صنایع در بیشتر کشورها به خصوص کشورهای پیشرفته، دستخوش تغییرات اساسی شد. (آزاد، ۱۳۷۹ ) این تغییرات موجب شد که صنایع و عوامل اقتصادی از حالت سنتی خود خارج شده و به مدرنگرایی گرایش پیدا کنند. با توجه به نقشی که دانش در تمامی جنبه ها و ساختار یک جامعه ایفا مینماید به راحتی نمیتوان تعریفی جامع از آن ارائه نمود. به طور کلی یک جامعه دانش محور جامعهای است که تمام ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی آن به طرز قابل توجهی تحت تاثیر دانش قرار گرفته و به وسیله آن دگرگون شده است. (نوروزی وکمالی، ۱۳۸۶) جهت دستیابی به یک اقتصاد دانش محور باید ساختار جامعه به یک جامعه دانش محور و دانش مدار تبدیل گردد در این جامعه اطلاعات و دانش نقش مهمی را در زندگی افراد ایفا مینمایند. مهمترین ویژگیهای این جامعه را میتوان عوامل زیر دانست:
مهمترین و ارزشمندترین کالا در این جامعه، اطلاعات و دانش است و مبادله کالا جایگزین مبادله دانش گردیده است؛
افراد این جامعه نیازمند توانایی خاصی نیستند بلکه چگونگی کسب دانش و فناوری است که انسان را ممتاز مینماید؛
افرادی که بر اطلاعات و دانش تسلط دارند در این جامعه موفقتر هستند؛
اقتصاد جامعه دانش محور بر پایهی داده ها و پردازش آنها است؛
بهرهگیری از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در این جامعه از اهمیت والایی برخوردار است؛
ارتباطات چهره به چهره جای خود را به ارتباطات جهانی میدهد به دلیل اینکه ارتباطات از راهدور گسترش فراوانی یافته است؛
مدیران جامعه دانش محور با تکیه بر دانش و فکر بر مجموعه تحت سرپرستی خود نظارت و مدیریت دارند؛
در جامعه دانش محور رابطه صنعت و پژوهش بسیار نزدیک است؛
در جامعه دانش محور سواد اطلاعاتی جایگزین سواد سنتی است و کاربرد خیلی مهمی در فعالیتها و کارکردهای اجتماعی دارد؛
در جامعه دانش محور، دیدگاه های سنتی تغییر میکند و نگرشهای جدید حاکم میشوند؛
دموکراسی و آزادی فردی و اجتماعی، از جمله الزامات جامعه دانش محور است؛
در این جوامع هنگامی که صحبت از آلودگی میگردد آلودگی اطلاعات داغتر از آلودگی محیط زیست است. (نوروزی و کمالی، ۱۳۸۶)
سازمانهایی که درعرصه کسب و کار صرفاً بر اساس مزیت های مشهود سازمانی مثل پول، ماشین آلات و تجهیزات و غیره عمل می کنند نمی توانند به مزیت رقابتی در اقتصاد مبتنی بر دانش دست یابند. حال آنکه محیط کسب و کار مبتنی بر دانش، نیازمند روش و نظامی است که دارایی های ناملموس سازمانی از قبیل دانش و شایستگی های افراد، نوآوری، ارتباط با مشتری، فرهنگ سازمانی، سیستم ها و فرایندها، ساختار سازمانی و غیره را در برگیرد. درک و بهره برداری از این منابع ناملموس حیاتی در سازمانها به حفظ و کسب مزیت رقابتی[۱۶] آنها کمک می کند. در اقتصاد مبتنی بر دانش موفق ترین سازمانها از دارایی های ناملموس به نحو بهتر و سریع تری استفاده می کنند. مطالعات نشان داده اند که بر خلاف کاهش بازدهی منابع سنتی (مثل پول، زمین، ماشین آلات وغیره)، داراییهای ناملموس سازمانی واقعاً منبعی برای افزایش عملکرد کسب و کار است. نکته درخور توجه اینکه بازار به مدت طولانی ارزش دانش و عوامل نامشهود دیگر را در فرایند ایجاد ارزش تشخیص داده است. اندازه این “ارزش های پنهان” به طور روز افزونی در حال تغییر است.
در چنین فضایی مدیریت دانش می تواند به عنوان آن بخش از فرایند مدیریت تعریف شود که بر تحلیل نظام مند، برنامه ریزی، انباشت، خلق، توسعه، ذخیره سازی، و کاربرد دانش شرکت تمرکز دارد و می کوشد تا حد زیادی سرمایه انسانی را به سرمایه ساختاری به منظور ایجاد مزیت رقابتی تبدیل و به تحقق اهداف اصلی دیگر به طرز مقتضی کمک کند. همچنین، مدیریت دانش به عنوان یک فعالیت میان وظیفه ای، از اجزای شایستگی مدیریت (استراتژیک) ارشد یک شرکت است و باید باشد (Cater, 2001).
در سال های اخیر سازمانها و شرکت های مختلف دنیا به کارگیری مدیریت دانش را آغاز کرده اند و مفاهیم جدیدی مانند کار دانشی، دانشکار (دانشگر)، مدیریت دانش، و سازمانهای دانشی و…، خبر از شدت یافتن این روند می دهند (ملکی نیا و بجانی، ۱۳۸۸: ۵۳-۴۹). پیتر دراکر، با به کارگیری این واژگان، خبر از ایجاد نوع جدیدی از سازمانها می دهد که در آنجا به جای قدرت بازو، قدرت ذهن حاکمیت دارد. بر اساس این نظریه، در آینده جوامعی می توانند انتظار توسعه و پیشرفت را داشته باشند که از دانش بیشتری برخوردار باشند. به این ترتیب برخورداری از منابع طبیعی نمی تواند به اندازه دانش، مهم باشد. سازمان دانشی به توانمندی هایی دست می یابد که قادر است از نیروی اندک، قدرتی عظیم بسازد (ابطحی و صلواتی، ۱۳۸۵، ص۳). اینگونه سازمانها با چالش های نوینی روبه رو هستند. امروزه شرایط و فضای رقابتی سازمانها بیش از پیش پیچیده و متغیر شده است. این فضا به سرعت در حال تغییر است به گونه ای که برای بیشتر سازمانها، این سرعت به مراتب بیش از سرعت پاسخگویی و توان تطبیق آنهاست. تغییــرهای مستمر دانش نیز وضعیت عدم تعادل جدیدی را برای سازمانها به وجود آورده است. جریان بی پایان دانش، بازارها را در حال تغییر مداوم قرار داده که این امر سازمانها را ملزم به تغییرهای مستمر میکند (مشبکی و زارعی، ۱۳۸۲).
سازمانهای یادگیرنده سازمانهایی هستند که در آنهــا خلق دانش و آگاهی های جدید، ابداع ها و ابتکارها یک کار تخصصی و اختصاصی نیست، بلکه نوعی رفتار همگــانی است، روشی که همه اعضای سازمان بــدان عمل میکنند. به عبارت دیگر، سازمان دانش آفرین، سازمانی است که هر فــرد در آن انســانی خلاق و دانش آفرین است. در این ســازمان تفکــر، بحثهای جمعی، و کشـف نظرها و افکــار نو تشویق می شوند و نوآوران پرورش می یابند (سنگه،۱۹۹۰، ترجمه هدایت و روشن، ۱۳۸۶).
از همین رو سازمان یادگیرنده و مدیریت دانش، بدون یکدیگر نمی توانند وجود داشته باشند. سازمانی که می خواهد به یاد گیرنده تبدیل شود، بایستی به هر دو مفهوم، به طور یکسان توجه کند و این مطلب نیازمند درک اولویت ها، هدف ها و روابط مختلف آنهاست. سازمان یادگیرنده و مدیریت دانش، هر دو دارای عقاید مشترک هستند و هر دو مرتبط با فرایند کسب و اندوختن اطلاعات، تفسیر دادهها، توسعه دانش و تقویت یادگیری می باشند. به عقیده اگستام (۲۰۰۶ میلادی) مدیریت دانش می تواند به عنوان یک خرده سیستم از سازمان یادگیرنده مورد توجه قرار گیرد و تغییرات در مدیریت دانش منجر به تغییرات در سازمان و برعکس خواهد شد. بین این دو ارتباط دوطرفه وجود دارد و فرایند تبدیل سازمان به یادگیرنده، عمدتاً با به کارگیری مدیریت دانش میسر خواهد بود(Aggestam, 2006).
ظهور اقتصاد دانش محور:
از دهه ۱۹۷۰ میلادی با پیشرفت سریع فناوری های برتر در جهان، به ویژه در زمینه های ارتباطات و رایانه، الگوی رشد اقتصادی جهان به طور اساسی تغییر کرد و به دنبال آن، از دهه ۱۹۹۰ میلادی دانش به عنوان مهم ترین سرمایه جایگزین سرمایه های پولی و فیزیکی شد (Chen & et al, 2004). در اقتصاد صنعتی، سازمانها قادر به حفظ موقعیت رقابتی قوی خود برای سال ها بودند. آنها، ارزش را از طریق فرایند بهینه سازی (یا صرفه جویی) خلق یا حداکثر می کردند. سازمانهایی با عملکرد خوب، فرایند تولیدشان را از طریق کاهش زمان تولید، بهبود کیفیت محصول، و کاهش تعداد کارکنان، بهینه سازی می کردند. بنابراین، خلق ارزش بیشتر به قابلیت صنعتی و بودجه بندی سرمایه ای– دارایی های ملموس و مالی بستگی داشت. این در حالی است که در اقتصاد دانش محور[۱۷] این رویکرد به چند دلیل، دیگر عملّی نیست. اول اینکه، با توجه به طول عمر کم دانش و میزان بالای نو آوری، حفظ موقعیت رقابتی برای مدت طولانی دیگر امکان ندارد. بهینه سازی به مثابه یک فرایند، در اقتصاد دانش محور نیز اهمیت دارد، اما به تنهایی نمی تواند ارزش را خلق یا حداکثر کند. تنها روش خلق ارزش در اقتصاد دانش محور، پذیرش نوآوری به عنوان یک فرایند کسب وکار است. توانایی سازمان برای خلق ارزش به فرایند نو آوری، منابع فکری، و خلاقیت منابع انسانی (دارایی های فکری)[۱۸] آن بستگی دارد.
بر اساس تعریف سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD[19]) اقتصاد دانش محور، اقتصاد مبتنی بر تولید، توزیع و استفاده از دانش و اطلاعات است و به سرمایهگذاری در دانش و صنایع دانش محور توجه خاص میشود. این تعریف حداقل به دو ویژگی اقتصاد نوین اشاره میکند:
اول آنکه در اقتصاد دانش محور، دانش از نظر کمی و کیفی با اهمیتتر از گذشته هاست؛ دوم آنکه کاربرد فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی عامل محرکه اقتصاد جدید است.
سازمان همکاری اقتصادی آسیا اقیانوسیه (APEC[20]) تعریف او.ای.سی.دی. را گسترش می دهد و می گوید تولید و توزیع و کاربرد دانش عامل محرکه رشد اقتصادی است و تنها متکی به صنایع با فناوری بالا نیست بلکه هر صنعتی بنا به اقتضائات خود باید از دانش استفاده نماید. به عبارت دیگر در اقتصاد دانش محور، تولید، توزیع و کاربرد دانش در تمامی صنایع، عامل محرکه رشد اقتصادی، تولید ثروت و اشتغال است.
اقتصاد دانش محور، بازارهای اطلاعاتی هستند که فرآورده ها و خدمات دانش، در آنها برای فروش عرضه می گردند، در اقتصاد دانش محور شرکت های کار و پیشه، مؤسسات دانشگاهی و بخش های صنعتی فرصت همکاری برای اشتراک اطلاعات و دانش خود و نیز تبدیل به انبوهی از ایدهها، فرصتها و راهکارهای که منجر به ایجاد ثروت اقتصادی و اجتماعی میشود را به دست می آورد.
امروزه سازمان دانشی و استفاده از خلاقیت، ایده و دانش در کسب مزیت های رقابتی و موفقیت سازمانی در حال تبدیل به شکل غالب سازمانی است. سازمانهای کنونی حرکت در این راستا و استفاده از کارکنان دانشی را سرلوحه برنامه های خود قرار داده اند. اما این گام عاری از خطر نیست. بقای سازمانها در این عصر، الزامات خاصی دارد که بعضی مواقع مورد بی توجهی واقع شده است.
الزامات اقتصاد دانش محور باعث ایجاد تغییرات گسترده ای در ابعاد ساختاری و محتوایی سازمانها شده است، همانطوری که ویژگی های سازمان های دانش محور اغلب متمایز از ویژگی های سازمان های سنتی و غیر دانشی است. کسب بهره وری فزآینده در سازمان های سبز فایل مستلزم توجه به عوامل و مولفه هائی است که کمتر در سازمان های سنتی و غیر دانشی به چشم می خورد.
اقتصاددانان معتقدند پیامدهای جهانی شدن و تغییرات ایجاد شده، حجم عظیمی از داده و اطلاعات خام را به وجود آورده است. چالش اخیر، رشد مداوم توانمندی ها برای تبدیل آنها به اطلاعات و دانش مناسب و قابل استفاده جهت حل مسائل تجاری است. دانش بصورت یک ابزار سازمانی عمده برای کسب و حفظ مزیت رقابتی درآمده است. بطور سنتی اقتصاددانان، زمین و منابع طبیعی، کارگر و سرمایه را به عنوان اجزای مهم و ضروری سازمان های اقتصادی مورد تأکید قرار داده اند. با این وجود در عصر اطلاعات، دانش به اندازهی سه جزء مذکور مهم است. از این رو، اصطلاح جدید اقتصاد دانشی ظهور کرد. مفهوم اقتصاد دانشی اغلب بطور اشتباه با عصر اطلاعات، مترادف فرض می شود (Schaffer, 2003). ادارهی دانش بصورت یکی از مهارت های اولیه و ضروری سازمان ها در آمده که سازمان ها برای بقا و کامیابی به آن محتاج هستند.
سازمان ها برای کامیابی در اقتصاد دانشی، باید مدیریت دانش را پیاده سازند. مدیریت دانش، فرایند ایجاد ارزش از دارایی های نامشهود سازمان است (Wilcox, 1997). مدیریت دانش، آمیخته ای از مفاهیم چندین حوزه، شامل هوش مصنوعی، سیستم های دانش محور، مهندسی نرم افزار، مهندسی مجدد فرایندهای کسب و کار (BPR[21])، مدیریت منابع انسانی، مدیریت کیفیت جامع و رفتار سازمانی است (Mills, 2001). مدیریت دانش، رویکرد کلیدی در حل مشکلات تجاری نظیر رقابت پذیری، کاهش سهم بازار، پارادکس بهره وری، اطلاعات اضافی و نیاز برای خلاقیت در مواجهه با شرکت های متعدد است. منطق نیاز به مدیریت دانش، بر پایهی تغییرات عمده در محیط تجاری است. مدیریت دانش از تبدیل داده (مواد خام) به اطلاعات (کالاهای ساخته شده) و از مواد ساخته شده به دانش قابل تعقیب است (Drucker, 1993).
اقتصاد دانش محور اقتصادی است که در آن تولید، توزیع و استفاده از دانش عامل اصلی رشد، ایجاد ثروت و اشتغالزایی در همه صنایع است. البته افزایش دانش به خودی خود موجبات دانش محوری اقتصاد را فراهم نمی آورد بلکه بهره گیری از آن در همه ابعاد مورد لزوم است. هدف اقتصاد دانش محور ایجاد جامعه دانش محور است و جهانی شدن نیز از پی آمدهای دانش محور بودن اقتصاد می باشد.
همانطور که اشاره شد، در ۲ قرن گذشته سه عامل سرمایه، زمین و نیروی کار از عوامل تولید بودند که خارج از سیستم اقتصادی قرار داشتند. از سال ۱۹۷۰ که دانش و تکنولوژی در رشد اقتصادی درازمدت بسیاری از کشورها تاثیر مثبت داشته، دانش به عنوان چهارمین عامل تولید در اقتصادهای پیشرفته مورد تایید قرار گرفت.
تراکم دانش نیروی محرکه رشد اقتصادی است و توسعه فناوریهای جدید زیر بنای لازم را برای ابتکار و نوآوری های بیشتر فراهم آورده است. برخلاف اقتصاد سنتی در اقتصاد دانش محور ، سرمایه گذاری و تکنولوژی به طور متقابل ارزش یکدیگر را بالا می برند . تکنولوژی می تواند بازگشت سرمایه را به میزانی که نیروی کار و منابع مادی توانایی افزایش آن را ندارند ، ارتقا بخشد.
به دنبال این تحول به وجود آمده، امروزه نوآوری و اختراع یک دغدغه شخصی و در مواردی زاید نیست، بلکه انیستوها و مراکز بزرگ و غول پیکری با هدف اختراع و نوآوری تاسیس شده و هزینه های بسیاری را برای انجام این تحقیقات صرف می شود. محققان فقیر و تنها که در گذشته فعالیت میکردند، جای خود را به کمپانی های چندملیتی و مشهور تحقیق و توسعه داده اند و محققان به عنوان محرکه اقتصاد ملی مورد توجه ویژه و خاص قرار دارند. ثروتمندترین مرد جهان یعنی آقای بیل گیتس[۲۲] فقط از طریق بهره برداری از دانش و اطلاعات، ثروتی معادل ۵۰ میلیار دلار تا سال ۲۰۱۰ کسب کرده است. صنایع در کشورهای درحال توسعه از تولید مصنوعات فلزی و صنایع سنگین به سمت تولید دانش متمایل شده اند. پیشرفت سیستم های ارتباطی و اطلاعاتی، مفهوم فاصله را کمرنگ ساخته است. ارسال پیام از یک شهر به شهر دیگر در گذشته به صرف روزها زمان و انرژی نیاز داشت، ولی امروزه ارسال این پیام چندین ثانیه زمان نیاز دارد و انرژی بسیار ناچیزی برای انتقال آن نیاز است.
برخلاف سایر کالاها که علاوه بر هزینه تولید، برای هر واحد تولید بیشتر بایستی هزینه ای اضافی متقبل شد که در بسیاری از موارد روند افزایش هزینه به دلیل بازدهی نهایی نزولی و یا بازدهی های نسبت به مقیاس کاهنده، افزایشی نیز هست، در مورد دانش شاید هزینه اولیه تولید نوآوری و ایجاد دانش و اظلاعات زیاد باشد، اما هزینه تولید مجدد آن بسیار کم است و در اکثر موارد هزینه تولید مجدد صفر می باشد. به عبارت دیگر همواره ما با منحنی بازدهی نسبت به مقیاس فزاینده و بازدهی نهایی فزاینده روبرو هستیم که این امر موجب بزرگ شدن حجم تولید و در نتیجه کاهش هزینه های تمام شده محصولات می شود. دقیقاً به همین دلیل است که بسیاری از اقتصاددانان عامل رشد فزاینده کشورهایی مانند کشورهای جنوب شرق آسیا را تلاش این کشورها بر روی گسترش صنایع دانش محور مانند صنایع فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) می دانند.
اقتصاد دانش محور را اقتصاد شبکه، اقتصاد دانایی، اقتصاد دیجیتال، اقتصاد بی وزن، اقتصاد اطلاعات و اقتصاد خدماتی نیز می گویند. اما به جرأت می توان گفت که هیچکدام از اسامی ذکر شده، مفهوم کامل این واژه را به مخاطب منتقل نمی کنند. در اقتصاد دانش محور، ICT به مقیاس وسیعی مورد استفاده قرار گرفته است. بر همین اساس عوامل موثر در دانش محوری اقتصاد عبارتند از (جباری، ۱۳۸۶):
۱- پیشرفت در فناوری اطلاعات و ارتباطات ICT
۲- سرعت عمل در تولید دانش ( کشورهایی که توجه بیشتری به تحقیق و توسعه (R&D) و کاربرد و انتشار دستاوردهای آن نشان می دهند و در تولید سریع دانش نقش بیشتری ایفا می کنند،درحرکت به سمت دانش محور کردن اقتصاد خود توفیق بیشتری به دست می آورند)
۳- افزایش رقابت پذیری در عرصه بین المللی ( کاهش هزینه ارتباطات، تقلیل هزینه حمل ونقل، دستیابی وسیع تر به بازارها و سرعت عمل در تبادل دانش ، موجبات افزایش قابلیت رقابت را در سطح جهانی فراهم می آورد)
۴- پاسخ گویی سریع به تغییر تقاضا ( از آنجا که چرخه حیات کالاها از طریق تاثیر رسانه ها بر قدرت تصمیم گیری تصمیم گیرنده ، کوتاه تر شده است در نتیجه رقابت فشرده تر شده است)
۵- تحولات اجتماعی ( مقابله با فقر، نابرابری، سرمایه گذاری در بهداشت وآموزش و فراهم آوردن زمینه های لازم برای استفاده از دانش و اطلاعات )
همچنین مهمترین مشخصه های اقتصاد دانش محور به شرح زیر می باشند:
۱- همه کالاها علاوه بر اینکه کاربر و سرمایه بر می باشند ، دانش بر نیز می باشند
۲- همه بخش های اقتصاد، دانش بر می باشند
۳- در اقتصاد دانش محور ، این نگرش وجود دارد که دانش و اطلاعات منابعی هستند که به عموم تعلق دارند
۴- نیروی کار ارزان تعیین کننده مزیت اقتصاد دانش محور نیست
۵- در قبال تحولات سریع دانش، انعطاف پذیر است
۶- اقتصاد دانش محور ، دارای شرکت های دانش محور می باشد
۷- در اقتصاد دانش محور ، صنعت نیز دانش محور است
۸- در اقتصاد دانش محور یک منبع قادر است انواع خدمات را انجام دهد.
که ممکن است مرکزی[۳۴] ، ایالتی[۳۵] یا محلی[۳۶] باشد. تامین مالی ممکن است تحت شرایط خاصی ایجاد شود مثل تطابق با الزامات سیاسی خاص یا فعالیت درون چارچوب قانونی.
۲-۱۸-۱-۲-وام ها و قرض ها[۳۷]
که ممکن است کوتاه مدت باشند.( تا یک سال ) یا بلند مدت باشند( تا ۲۰ سال) وام ها یاقرض ها ممکن است به عنوان تامین مالی بدهی[۳۸] شناخته شود. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که آن پول نقد آماده ایی را برای سرمایه گذاری بر روی تسهیلات فراهم می کند و درآمدی برای تولیدکردن دارایی هاست. از طرفی دیگر ، آن ممکن است بار بهره [۳۹]را موجب شود. و ممکن نیست همیشه درآمد زایی داشته باشد.
۲-۱۸-۱-۳- انتشار سهام جدید[۴۰]
یا یک شناوری عمومی[۴۱] که به عنوان تامین مالی صاحبان سهام [۴۲]شناخته می شود.برعکس قرض گرفتن پرداخت بار بهره یا بازپرداخت اصل پول را به قرض دهند تحمیل نمی کند. به هر حال ، کنترل را به سهامدار تحویل می دهد و یک انتظاری وجود دارد که یک سودی باید پرداخت شود.
۲-۱۸-۱-۴- درآمدهای تقسیم نشده ( د رآمدهای نگهداری شده ) [۴۳]
پولی است که دومرتبه سرمایه گذاری در سازمان ورزشی شده است. نکته ای که باید به آن توجه کرداین است که پرداخت بهره ای ندارد و کنترل در زمانی که سرمایه مورد استفاده قرار می گیرد، حفظ می شود. برای سازمان های ورزشی غیر انتفاعی[۴۴] ، نگهداری درآمدها واجب و ضروری است، ازآنجایی که آن یک الزام قانونی است.
۲-۱۸-۲- تامین مالی بازگشتی [۴۵]
شامل پولی است که فعالیت های روزانه را تامین مالی می کند. که از منابع متعددی می آید که وابسته به نوع سازمان ورزشی است.
۲-۱۸-۲-۱- حق عضویت[۴۶]
که ممکن است جوان بالغ[۴۷] ، عضو پیوسته[۴۸] ، فامیل یا دسته بندی های مشابه باشد. نکته ای که اینجا باید به آن توجه کرد این است که آنها اغلب صادقانه خویشاوند پایدار محسوب می شوند و بنابراین یک منبع نقد فوری محسوب می شوند. اعضا همچنین یک عملکرد بازاریابی را بوسیله ی ایجاد کردن یک پایگاه مشتری مرکزی[۴۹] ارائه می کنند.
۲-۱۸-۲-۲- هزینه ی ورود تماشاچیان[۵۰]
شامل دسته هایی از جوانان بالغ ، فامیلان ، گروه های خاص ، حق بیمه [۵۱]، می شود. نکته ای که باید به آن توجه کرد، زمانیکه درجه ی بالایی از انعطاف وجود دارد، بدلیل تغییر الگوی حضور[۵۲] و تفاوت هایی در برنامه های بازی ها مجبور می شویم تنوع زیادی هم وجود داشته باشد.
۲-۱۸-۲-۳- تسهیلات شرکتی[۵۳]
شامل صندوق ها[۵۴] و میزبانی ها(مهمانوازی)[۵۵].نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که سرمایه زیادی نیاز است اما نقاط قوتی وجود دارد که ارتباطات تجاری ایجاد می شود و می تواندحق اجاره ایی بیمه[۵۶] هزینه شده باشد.
۲-۱۸-۲-۴- حق الزحمه ی بازیکنان [۵۷]و هزینه هایی شامل حق وردی ها[۵۸] ( ورودی ها ) ، اجاره ی تجهیزات[۵۹]
نکته ای که باید به آن توجه شود این است که درآمد وابسته به تقاضا است و کاربر به خاطر تجربه اجرت می گیرد.
۲-۱۸-۲-۵- اقدامات افزایش سرمایه ایی خاص [۶۰]
از دیگر منابع تامین مالی بازگشتی است که ممکن است شامل حراج[۶۱] ، فروش چیزها ی بی اهمیت و…باشد. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که بار بر روی کارمند و اعضایی است که ترتیباتی می دهند و به امور رسیدگی می کنند.به هر حال ، این دسته از وقایع ممکن است از طریق بالابردن نرخ اجناس[۶۲] درآمد زا و سودآور باشد.
۲-۱۸-۲-۶- لاتاری و قمار[۶۳]
مثل بخت آزمایی، شراب خواری، ماشین های قمار و…نکته ی مهم این است که اجازه نیاز است و اغلب الزام است. حاشیه سود پایین است و رقابت سخت از دیگر طرف های دعاوی وجود دارد.
۲-۱۸-۲-۷- تجارت [۶۴]
مثل خاطرات [۶۵]، شال گردن ، تی شرت ها ، ژاکت ها ، تجهیزات چاپ[۶۶] . نکته ی مهم این است در حالیکه می تواند یک افزایش کوتاه مدتی بر درآمد داشته باشد آن می تواند غیر مسطح[۶۷] همراه با افت[۶۸] در زمینه ی موفقیت باشد.
۲-۱۸-۲-۸- حامیان مالی و پشت نویسی [۶۹]
از دیگر منابع خوب هستند که ممکن شامل اسم شب ها ، شرکا، نشان ها ، پشت نویسی محصولات، معاملات مخالف باشد. به هر حال ممکن است سازمان کنترل خود را از دست بدهد و وابسته به درآمد حامیان مالی باشد و بوسیله ی تقاضا های شرکا متفاوت است.
۲-۱۸-۲-۹-کترینگ [۷۰]
ممکن ست شامل غذا ها یا نوشیدنی هایی می شود که همان جا سرو می شود و یا برده می شود. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که آن کاربر[۷۱] است اما به خاطر اینکه یک محیط غیر رقابتی ارائه می کند، حاشیه سود بالایی را حفظ خواهدکرد.
۲-۱۸-۲-۱۰- حق پخش رسانه[۷۲]
مثل تلویزیون و رادیو و اخیرا بیشتر اینترنت و حق جریان تلفن[۷۳] همراه است. نکته ایی که باید توجه شود این است که آن را به بر ورزش های حرفه ای بر مبنای شنوندگان زیاد متمرکز شود و ممکن است با بیشتر موسسات ورزشی و باشگاه ها غیر مرتبط باشد.در همین زمان آن ممکن است منبع درآمدی بزرگ و منحصر به فردی برای لیگ های ورزشی حرفه ای باشد.
۲-۱۸-۲-۱۱- درآمد سرمایه ای[۷۴]
مثل بهره بدست آمده و سودهای سهام : به هر حال نکته این است که قیمت های سهام می تواند در کوتاه مدت تغییر کند، و زیان می تواند به خاطر سطح ریسک ایجاد شود . بعلاوه نرخ سود ممکن است پایین باشد.
۲-۱۸-۲-۱۲- بخشش های دولت[۷۵]
ممکن مرکزی ، یا ایالتی یا محلی باشد. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که اغلب در ورزش های مختلف متفاوت است و سال به سال متفاوت است و مثل بودجه ی سرمایه ایی دولت باید شرایط خاص ایجاد شود. (استوارد[۷۶]،۲۰۰۷ : ۲۵-۲۰)
۲-۱۹- تامین مالی باشگاه های فوتبال
هر سازمان ورزشی برای پیشبرد برنامه ها و پروژه های خودنیاز به حمایت مالی دارد؛ این حمایت ها موجب می شود تا سازمان ورزشی به آرمانهایش نایل شود. بخش مهم این منابع از محل منابع دولتی تأمین می گردد. درآمدهای دیگری نیز از سوی سازمان های بین المللی و درآمدهای بازاریابی، حق عضویت ها، اعانات، قابل حصول است. امروزه بسیاری از سازمان های ورزشی برای تأمین منابع مالــی موردنیاز خود به سوی شرکت هایی می روند که علاقمندهستند به صورت داوطلبانه و برای تبلیغ نام شرکت خودشان به ورزش کمک کنند.(حسینی،۱۳۸۶ :۱۰) علاوه براین توانمندی باشگاه ها برای تولید ارزش و ساختار درآمدی آنها برای خرید و فروش بازیکنان، فروش محصولات فرعی ( پیراهن ، لوازم ورزشی و…) حمایت های مالی هواداران ، حق پخش تلویزیونی ،بلیت فروشی و تبلیغات به گونه ای است که می تواند تامین کننده ی منابع مالی آن ها باشد.
۲-۲۰- تامین مالی باشگاه های فوتبال اروپا
در بیشتر موارد تبدیل به اوراق بهادار کردن مورد استفاده قرار می گرفت،درمراحل بعدی توسعه ی استادیوم های فوتبال درالویت تامین مالی قرار داشت. فرایند تیدیل به اوراق بهادار کردن می تواند با اوراق قرضه شهرداری ها مقایسه گردد که به منظور تامین مالی پروژه ها مورد استفاده قرار می گرفت.تبدیل به اوراق بهادارکردن به باشگاه ها در بلند مدت سود خوبی می دهد .مدیران مالی و باشگا ها باید به خوبی تفکر کنند زمانی که بخواهند تبدیل به اوراق بهادار کردن را آغاز کنند.به خاطر اینکه این فرایند احتمال دارد بسیار خطرناک باشد.تبدیل به اوراق بهادار کردن باید بوسیله ی دارایی ها برگردانده شود.امروزه ، لیورپول در فکر ساختن استادیوم جدیدی بوسیله ی تبدیل به اوراق بهادار کردن است. آرسنال هم اکنون این کار را انجام داده است و ۳۵۷ میلیون پوند از این طریق تامین مالی شده است. (Deloitte&Touche Annual, 2002:45)
۲-۲۰-۱- فوتبال حرفه ایی در غرب اروپا بر چهار منبع تامین مالی اصلی تاکید می کند
درآمد های روز مسابقه ( قبض ها ی ورودی و فروش بلیط های تمام فصلی)
حق پخش تلویزیونی
حامیان مالی ( اسم گذاری برند بر روی لباس ها و دور استادیوم)
دیگر درآمدهای تجاری – بازرگانی ( تجارت های پروانه دار، خدمات کنفرانس ، کترینگ ) (دلویتی[۷۷]، ۲۰۰۸: ۱۲)
۲-۲۱- منابع مالی و هزینه های سازمان لیگ حرفه ایی فوتبال ژاپن
حق عضویت
حق پخش تلویزیونی
حامیان مالی
صدور مجوز
همچنین معروف است آنگاه که خداوند مرگ را آفرید، فرشتگانی که به تماشای آن آمده بودند، همه از هوش رفتند مگر عزرائیل؛ از این رو اختیارمرگ از سوی خداوند به او واگذار شد. در افسانهها آمده است که این فرشته هفت هزار پا و چهار هزار بال دارد و بدن او پوشیده از چشم و زبان است. یک پایش در آسمان و پای دیگرش بر روی پل صراط است. در کل عظمت اندامهای او به حدی است که اگر تمامی آبهای جهان در سر او ریخته شود، قطرهای به زمین نمیرسد (اکبری دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، اکبری بیرق، حسن) در منابع روایی، تفسیری، تاریخی و عرفانی درباره علت گزینش عزرائیل برای ستاندن جان از بندگان چنین آمده است: هنگام آفرینش آدم، وقتی سه فرشته دیگر از اجرای فرمان الهی مبنی بر انتقال مشتی خاک از زمین به دلیل زاری و التماس آن، اظهار نا توانی کردند، عزرائیل اعتنایی به تضرع زمین نکردو با قهر و قساوت تمام، یک مشت خاک از زمین برگرفت و مأموریت خود را به انجام رساند. (طبری، ۱/۴۸)
«در برخی موارد، درباورعامه یامتون عرفانی و دینی، نقشهای مثبتی نیز برای عزرائیل ذکر شده است؛ از جمله این که: عزرائیل برای تسهیل جان کندن در جلوی چشم فرد روبه موت چیزی را که او دوست دارد میسوزاند تا وی ناامید شده و جان بدهد» در منابع یهودی از ملک الموتهای متعددی نام برده ووظیفه ی عزرائیل تنها گرفتن جان انبیاء ذکر شده است (دایره المعارف بزرگ اسلامی، مقاله عزرائیل اکبری بیرق، حسن) برای تعدد فرشتگان جان ستان، از قرآن نیز مویداتی میتوان یافت( نساء ۹۷؛ انعام ۶۱و ۹۳؛ انفال ۵۰؛ نحل۲۸؛ محمد۲۷) گذشته از پیشینهی کهن باور به پیک اجل در بین ایرانیان اعتقاد به وجود فرشتگان الهی، از ارکان ایمان در بین اسلام است.
(بقره، ۲۸۰)
۴-۶-۱- نقش دو گانه عزرائیل
« به نظر می رسد که عزرائیل و دیگر فرشتگان مقرب الهی تنها در یک نقش ظاهر نمی شوند و این گونه نیست که به یک کار مشغول باشند بلکه ازآن جایی که دارای قدرت و توانایی های بسیاری هستند به امور مختلف جهان می پردازند، هر چند که هر کدام از آن ها دارای مأموریت اصلی می باشند ولی تنها به همان کار نمی پردازند. از این رو که فرشته مرگ که از فرشتگان مقرب الهی است تنها به قبض روح نمی پردازد و افزون برگرفتن جان مردم تحت تدبیرواراده الهی است» (سجده آیه ۱۱و نیز الدرالمنثور، سیوطی، ۶/۵۴۲ و۵۴۳ ) مجمع البیان (۳/۱۵۱ ) به امر تدبیر امور هستی نیز می پردازد.
علامه طبرسی در این باره بیان میکند، عزرائیل از فرشتگانی است که افزون بر قبض روح با کمک دیگر فرشتگان به تدبیر امور جهان نیز میپردازد ؛ زیرا از جمله مدبرات امری به شمار میآید که در آیه ۵ سورهی نازعات به آنها اشاره شده است. (مجمع البیان، ج۹/۶۵۲)
۴-۶-۲- تفاوت دیدار فرشته مرگ با مومنان و کافران
خداوند در آیاتی به چگونگی گرفتن جان کافران و قبض روح ستمگران و مشرکان اشاره می کند ومی گوید که ایشان هنگام جان ستانی، ستمگران را ملامت میکنند( نساء آیه ۹۷،و انعام آیه ۹۳و نحل آیه ۲۸ و نیز المیزان ،۵/۵۰) آیه ۵۰ سوره انفال نیز تبیین میکند که همان قبض روح کافران به وسیله عزرائیل و دیگر فرشتگان ، با ضرب صورت و پشت آنان ،جانشان را میگیرند.
اما فرشتگان دیگر، در هنگام قبض روح متقین و تقواپیشگان، با گفتار خوش همراه با سلام و مژده بهشت جانشان را می گیرند.(نحل آیات ۳۱و۳۲) البته ناگفته نماند که توفی انس و گرفتن کامل جان آدمی در حقیقت از افعال الهی به شمار میآید و خداوند همان ممیت و محیی واقعی است و عزرائیل و دیگر فرشتگان تنها واسطه ومامور قبض روح انسانها به شمار میآیند. (زمر آیه ۴۲ ) از این رو حضرت امام صادق (ع) در تفسیری بر این آیه میفرماید که خداوند تبارک تعالی برای ملک الموت، دستیارانی از فرشتگان قرار داده تا جانها را بگیرند. پس ملک الموت آن جانها را از فرشتگان مرگ دریافت میکند و با ارواحی که خود جانشان را ستانده همراه و ضمیمه میکند و خداوند همه ارواح و جان ها را از ملک الموت دریافت می کند.
(بحار الانوار، مجلسی، ۶/۱۴۴، حدیث۱۵)
۴-۶-۳- مرگ عزرائیل
البته ازبرخی از روایات تفسیری بر می آید که همه موجودات هستی، مرگ دارندو باید مرگ را بچشند هر چند که تفاوتی در شدت مرگ باشد و یا نوعی از مفهوم مرگ را درک کنند. اینان به آیه ۳۵سوره انبیاتمسک میکنند که چشیدن مرگ را به شکلی برای هر نفسی اثبات میکند. در روایتی آمده است که امام صادق (ع) فرمودند: تمام اهل زمین میمیرند. آن گاه پرسیده میشود: چه کسی باقی مانده است؟ ملک الموت میگوید: پروردگارا کسی باقی نمانده مگر فرشته مرگ. پس به او گفته میشود: ای فرشته مرگ بمیر و او میمیرد.
(تفسیر نورالثقلین، ۱/۴۱۹)
از این رو در باورهای مردم ایران عزرائیل از جایگاه خاصی برخوردار است . اولین تجلی این فرشته را می توان در کنایات و ضرب المثلهای رایج در ادبیات شفاهی و کتبی پارسی یافت که گاه با چاشنی طنز همراه است. به عنوان مثال چنین تعبیراتی در بین عموم شایع است:گفتند عزرائیل در بین عموم بچه قسمت میکند (انوری، فرهنگ امثال،۲/ ۹۲۱)یا در مورد شخص مهیب گفته میشود: موی عزرائیل به تنش است. (همان، ۳/۲۱ )
عزرائیل را جواب کردن،کنایه از جان به سلامت بردن (همان ،۸۲۳) بیرحمی این فرشته در کنایات و ضرب المثل ها برجستگی خاصی دارد. مثلاً در بین مردم هزاره وقتی ظالمی مراعات حال مظلومی را نکند، از این مثل استفاده میکنندکه «ایزراییل چی پروای بچیکس». (خاوری،۱۳۷)
۴-۶-۴- فرشتهی مرگ (عزرائیل در دیوان مولانا)
مراد از فرشتهی مرگ، عزرائیل میباشد که با عناوینی چون ملک الموت، جان شکر و فرشته عذاب آمده است. آیات صریح قرآنی (نساء ۹۷، محمد ۲۷، نازعات۶-۱) این موضوع را تأیید میکند در منابع تفسیری و عرفانی از نقش عزرائیل در جان ستانی و جانگیری مواردی آورده شده است.
از عزرائیل نقل شده است که: « ملک الموت چون پیش سلیمان نبی(ع) آمد تیز در یکی نگریست. آن کس بترسید چون ملک الموت برفت. از سلیمان درخواست کرد که باد را بفرمای تا مرا به سرزمین هند ببرد که از نظر ملک الموت بترسیدم. تا باشد که چون باز آید مرا نبیند و فراموش کند. سلیمان بفرمود تا باد وی را به هند برد. چون ملک الموت باز آمد، سلیمان پرسید که چرا چنان تیز درآن مرد نگریستی؟ گفت مرا فرمان بود تا یک ساعت دیگر وی را به هندوستان جان برگیرم. وی را اینجا بدیدم عجیب بماند تا این چون خواهد بود».
(فروزانفر، احادیث و قصص مثنوی، ۱۳۸۱، ۱۴۶)
عموم مردم بر این باورند که عزرائیل شخصاً عامل مرگ و میر و جان ستانی مردم است و عذاب و نکبت و سایر مشقات و سختیها را به عزرائیل نسبت میدهند و طبیبانی را که در شغل خود حاذق و ماهر نیستند، همانند عزرائیل میدانند که عامل مرگ و میر است، غافل از اینکه عزرائیل از جانب خداوند مأمور به انجام این کار است.
« مولانا در بیتی از ابیات خودش از واژه عزرائیل به عنوان فرشته جان ستان فقط قیاس نابجا کرده است».
گفت: عـــــزرائیل میآیــــد، بــــــرو! گفت پایش بس مبارک، شادشو
(همان، ۲۴۶)
۴-۶-۵- جان ستانی عزرائیل
ای شــــده انــــدر سفـــر با صــد رضا خــــود به پـــای خویش، تا سوی القضا
در خیـــالش ملک و عـــزّ و مهتـــــری گفت: عــــزرائیـــل«رو، آری، بــــری»
(مثنوی، ج۱، ۱۰۴)
گفت : « عزرائیل درمــــن این چنیـــن یک نظر انداخت پـــر از خشــم و کین»
گفت:« هین! اکنون چه میخواهی؟ بخواه گفت: «بفرما بـــاد را ای جــان پنـــاه»
تا مرا از اینجـــا به هنــــدوستان بـــرد بود که بنده کآن طــرف شـــد، جان برد
نک ز درویشی گــــریزانانــــد خلـــق لقمه حــرص و امــل زآنانـــد خلــــق
بـــاد را فــــرمود تــــا او را شتـــــاب برد سوی قصــــــر هنـــدوستان بر آب
روز دیگــــر وقت دیـــــوان ولقـــــــا پس سلیمــــان گفت عـــزرائیـــــل را
کآن مسلمـــان را به خشــــم از بهر آن بنگـــریـــدی، تــــا شد، آواره زخــان؟
(همان، ۱۰۴)
بازدید از موزه ها و خانه های قدیمی؛
کارگاههای هنری، گالری ها و هنرکده ها؛
مسیرهای فرهنگی، فعالیت های فرهنگی سنتی، غذاهای محلی، مانند مسیر جاده ابریشم؛
فعالیت های مربوط به سلامتی جسمی:
آموزش تناسب اندام؛
چشمه های آب معدنی، تفرجگاه ها و لجن درمانی؛
فعالیت های آرام بخش، مانند استراحت در محیطی آرام؛
تمدد اعصاب در محیط آرام روستایی.
فعالیت های پژوهشی:
مطالعه طبیعت در محیطی آرام و طبیعی، مانند شناسایی گل ها و گیاهان، تماشای پرندگان و عکاسی؛
مطالعات علمی درباره جوامع محلی مانند زبان شناسی، فرهنگ عامه و غیره؛
رخدادهای ویژه:
مانند برگزاری جشنواره ها و فستیوال های فرهنگی؛
فستیوال های ورزشی روستایی؛
نمایشگاه محصولات کشاورزی و صنعتی؛
فعالیت های تجاری:
خرید صنایع دستی، محصولات محلی و غیره؛
همایش هایی در مقیاس کوچک، کنفرانس ها و گردهمایی های گردشگری؛
با توجه به مطالب مورد اشاره درباره فعالیت های گردشگری می توان به تناسب موقعیت، اقلیم منطقه و فضاهای قابل دسترس و با توجه به ظرفیت های روستا نسبت به عملیاتی نمودن این فعالیت ها در راستای متنوع نمودن محصول گردشگری اقدامات لازم و اصولی صورت گیرد. روستای آهو با توجه به قابلیت های ویژه طبیعی و فرهنگی دارای توانمندی های خوبی جهت ارائه و متنوع نمودن محصولات و فعالیت های گردشگری است و مهمترین فعالیت های قابل انجام شامل پیاده روی، چادرزنی، عکس و فیلمبرداری، خرید، کوه نوردی، دوچرخه سواری و اسب سواری و …. است. توسعه روستایی بر مبنای گردشگری باید فعالیت های متنوعی را برای گردشگران لحاظ کند تا بتواند به عنوان مقصدی جذاب مزایا و منافع حاصل از این توسعه را عاید جامعه محلی کند، بنابراین تنوع محصولات روستایی با احیاء بسیاری از آداب و رسوم، صنایع دستی، غذاهای محلی، رونق کشاورزی و باغ داری و … همراه است. از مواردی که می توان در روستای آهو به آن اشاره نمود باغ تیمسار نخعی در ورودی روستای آهو با چشم انداز زیبا و قنات های متعدد است که امروزه به صورت باغ ویرانی درآمده است. با توجه به اینکه یک دانگ و نیم از این باغ وقف عموم است می توان با جلب رضایت مالک فعلی ضمن احیاء دوباره باغ بسیاری از فعالیت های مورد اشاره در بالا را اجرایی نمود. گردش روستایی و عبور از کوچه باغ ها به سمت امامزاده عبدالله و بازدید از باغ های خرم روستا و تعامل با روستاییان و فراهم نمودن فرصت هایی برای چیدن میوه از این باغ ها برای گردشگران از جذابیت های روستای آهو است که می تواند سبب رونق باغ داری و کسب درآمد برای مردم باشد.
۳-۵-۵-۲- مسیرهای جذاب گردشگری مانند ایل راه ها
یکی از زمینه هایی که بسیاری از جنبه های میراث طبیعی و فرهنگی را شامل می شود توسعه مسیرها و کریدورهای منطقه ای گردشگری است ( رضوانی، ۱۳۸۷، ص ۲۲۱). مسیرهای جذاب گردشگری با قابلیت های طبیعی و فرهنگی مقصدها در راستای توسعه گردشگری، تنوع محصول و هدایت گردشگران به محورها از جمله توان های گردشگری مناطق در راستای جذب گردشگر می تواند باشد. این مسیرها به لحاظ فرهنگی می توانند یادآور تحرکات مردم و جابجایی آنها به ییلاق و قشلاق، مسیر حرکت کاروان ها در گذشته و لشکرکشی های تاریخی باشدو با در نظر گرفتن توسعه گردشگری در راستای زنده کردن گوشه ای از تاریخ، می توان به هویت بخشی مسیرهای تاریخی کمک نمود و از سویی دیگر زنده بودن جاذبه را در فصل کوچ نشینی عشایر تجربه کرد.
مسیرهای طبیعی با قابلیت های طبیعت گردی مانند کوچه باغ های روستایی، مسیرهای جنگلی، مسیرهای منتهی به دامنه ها و تپه ها، غارها، پناهگاه ها و زیست گاه های حیات وحش و مناطق حفاظت شده، سرچشمه ها، در امتداد رودخانه ها، آبشارها و … از جمله جاذبه های طبیعی هستند که می توان با توجه به ویژگی ها و خصوصیات آنها، مسیرهایی را در راستای توسعه گردشگری مقصد تعریف و زمینه مهیا نمودن کریدورها و محورهای طبیعی را بوجود آورد.
مسیرهای جذاب گردشگری روستای آهو شامل مسیرهای داخلی روستا و کوچه باغ هاست که می توان گردشگران را به آن مسیرها جهت قدم زدن هدایت نمود. مسیر دیگر روستا کمربندی است. روستای آهو در مسیر ایل راه ها قرار نداشته و در بیرون از روستا دارای محورهای خاصی جهت رسیدن به جاذبه هایی در خارج از روستا نمی باشد. تمام جاذبه ها و مسیرهای جذاب گردشگری در داخل روستای آهو واقع شده اند.
۳-۵-۵-۳- بناهای تاریخی (کاخها و عمارتها ـ قلعهها و برجها، میادین قدیمی، بازارها و سایر بناهای تاریخی)
اماکن تاریخی و باستانی
آشنایی با میراث بشری، جست و جو درباره شرح احوال اقوام گوناگون، تاریخ و تمدن بشری و آگاهی از چگونگی معیشت آنان همواره مورد علاقه انسان ها بوده و بشر سعی کرده که به نوعی به این اطلاعات دسترسی داشته باشد. کسب این اطلاعات از طریق مطالعه، کنجکاوی، بازدید آثار ساخته شده دست بشری و مشاهده محل زندگی آنان امکان پذیر است و از این رو، جهت ارضای حس کنجکاوی در این امر، رنج سفرهای طولانی را بر خود هموار کرده است. اماکن تاریخی و باستانی موضوع مورد علاقه گردشگران با علایق خاص مانند باستان شناسی، مورخان، محققان، دانشجویان و معماران هستند برگزاری تورهای علمی، تحقیقی، باستان شناسی و تاریخی برای علاقه مندان به صورت فردی و گروهی یکی از شیوه های توسعه این نوع گردشگری است. جاذبه های باستانی و تاریخی در روستاها به وفور یافت می باشد، چرا که قدیمی ترین محل زندگی انسان ها، روستاها بوده و نخستین آثار ساخته شده به دست انسان اغلب در روستاها پیدا شده است. برخی دیگر از روستاها نیز به دلیل بافت سنتی و تاریخی منحصربه فردشان، اهمیت فوق العاده ای دارند. ( قادری، ۱۳۸۳ ، صص ۱۱۰ – ۱۰۹ ).
آهو از جمله روستاهای با پیشینه تاریخی است، مسجد، قلعه و خانه های قدیمی روستا نشان از قدمت روستا دارد. قلعه های میرزا رضا و قلعه مستوفی با معماری سنتی و بومی روستا هنوز قابلیت سکونت داشته و روستاییان در آن ساکن هستند، قلعه هایی با برج و بارو که خود، جاذبه ای منحصربفرد برای اقامت گردشگران می تواند باشد. قلعه های بیرون از روستا شامل قلعه راه چان در ۲ کیلومتری و قلعه هزارخانی در ۴ کیلومتری روستا است. قنات های روستای آهو نیز از جاذبه های فرهنگی محسوب می شوند و به ثبت هم رسیده اند شامل قنات سراب پایین، قنات باغات و قنات گلدر.
خانه ویلایی وزیر شاهنده نیز از خانه های قدیمی روستا است که می توان با تغییر کاربری به عنوان اقامتگاه گردشگران از آن بهره برد. توجه به معماری قلعه های قدیمی و حفظ و صیانت از این آثار در راستای توسعه گردشگری روستای آهو باید در اولویت برنامه ها باشد. مجموعه قلعه ها، کوچه باغ ها و قنات ها در کنار هم پکیج کاملی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی آهو است که باید بیشتر مورد توجه قرار گرفته و زمینه های لازم برای استفاده پایدار از این منابع در راستای توسعه گردشگری روستا مهیا شود.
شکل شماره ۵ = خانه ویلایی وزیر شاهنده در روستای آهو
منبع : (مشاهدات میدانی ، نگارنده )
۳-۵-۵-۴- اماکن مذهبی و زیارت گاهی (مساجد قدیمی، مقابر و امام زادهها، گورستانهای تاریخی و سایر آثار زیارتی)
- اماکن مذهبی و زیارت گاه های مقدس
امروزه سفرهای زیارتی به صورت گروهی یا انفرادی در سراسر جهان اهمیت ویژه ای یافته است. تورهای مذهبی برای بازدید اماکن مقدس روز به روز در حال افزایش است. گاهی با وجود یک مقبره مقدس یا یک امامزاده در روستایی، خیل گردشگران به آن منطقه روانه می شوند. آژانس های مختلف گردشگری با برگزاری تورهای زیارتی به این مناطق می توانند در توسعه این نوع گردشگری مؤثر باشند.
در بدو ورود به روستای آهو گنبد امامزاده بی بی شهربانو توجه را به سوی خود جلب می کند، گورستان روستا نیز در کنار امامزاده شکل گرفته است. مردم روستای آهو و مناطق همجوار برای زیارت به این محل می آیند، اهمیت امامزاده بی بی شهربانو به مسجدی با سبک و معماری قدیمی است که بدان متصل و ورودی امامزاده است. این مسجد از جمله آثار تاریخی روستا محسوب می شود که سازمان میراث فرهنگی از تخریب آن توسط اهالی روستا برای بازسازی و ساخت مسجدی با معماری نوین ممانعت به عمل آورده است. امامزاده عبدالله نیز در بیرون از روستا و بعداز طی طریق از میان باغ های روستا قرار گرفته که با وسیله نقلیه نیز می توان به آنجا دست یافت.
شکل شماره ۷ - گنبد امامزاده بی بی شهربانو
منبع : نگارنده
شکل شماره ۸ - نمای بیرونی امامزاده عبدالله
منبع : نگارنده
شکل شماره ۹ = بی بی شهربانو و امامزاده عبدالله
منبع : نگارنده
شکل شماره ۱۰= نمای داخلی امامزاده عبدالله و گردشگران در حال زیارت
منبع : نگارنده
جدول شماره ۴۴ - پروفایل جاذبه ها و منابع گردشگری روستای آهو بخش آشتیان استان مرکزی
ردیف | نام جاذبه | گونه | ویژگیهای شاخص وجاذب | محل استقرار | نوع فعالیت | حیطه عملکرد |
بدافزار از تکنیکهای گوناگون در جهت جستجو کردن برای تشخیص دادن نصب یک اشکال زدا استفاده میکند، که شامل استفاده ازرابط برنامه نویسی کاربردی ویندوز میباشد بخش (۲-۲)، بررسی دستی ساختار حافظه آثار بوجود آمده توسط اشکال زدایی بررسی میکند و اگر از آن ردپایی باقی مانده باشد آن را بررسی میکند. در تشخیص اشکال زدا رایجترین راه این است که بدافزار ضداشکال زدا را اجرا میکند. استفاده از توابع رابط برنامه نویسی کاربردی ویندوز آشکارترین تکنیک ضداشکال زدایی است. میتوانیم چندین تابع رابط برنامه نویسی کاربردی را که توسط یک برنامه نیز مورد استفاده قرار گیرد برای مشخص کردن وجود اشکالزدا مورد استفاده قرار دهیم بعضی از این توابع مخصوصاً برای تشخیص اشکال بوجود آمدهاند برخی دیگر کاربردهای دیگری نیز خواهند داشت. تعداد کمی از این توابع از قوانین ثبت نشده دررابط برنامه نویسی کاربردی استفاده میکنند. عموماً، سادهترین راه برای غلبه برفراخوانی یک تابع رابط برنامه نویسی کاربردی ضداشکال زدایی اصلاح دستی بدافزار درطی اجرا یا اصلاح فراخوانی نشانه برای اطمینان از درست و امن بودن اجرا است. گزینه دشوارتر تحت کنترل قرار دادن این توابع است.
توابع ویندوز رابط برنامه نویسی کاربردی ذیل میتوانند برای ضداشکال زدایی استفاده شوند:
الف-ISDEBUGGERPRESENT
ساده ترین تابع رابط برنامه نویسی کاربردی برای تشخیص یک اشکال زدایی ISDEBUGGERPRESENT است.این تابع ساختار “قفل کردن محیط فرایند”[۱۶]
بخش (۲-۳) رابرای زمینهISDEBUGGED جستجو میکند، اگر اشکال زدا فعال نباشد صفر را بازگشت میدهد در غیر این صورت یک را بر میگرداند. ساختار قفل کردن محیط فرایند راباجزئیات بیشتردربخش بعدی بحث خواهیم کرد.
ب-chekremoteDebuggerpresent
این تابع رابط برنامه کاربردی تقریباً شبیه بهIs debugger present (تابع قبلی) است. جود اشکال زدا را در یک ماشین از راه دور (دیگر) برسی نمیکند، بلکه برای یک فرایند در یک دستگاه محلی بررسی خواهد کرد این تابع همچنین ساختار قفل کردن محیط فرایند را برای زمینه isdebugged بررسی میکند. اگر چه میتواند این عمل را برای خودش یا فرایند دیگری که دردستگاه محلی قرار دارد انجام دهد. این تابع انجام یک تابع را به عنوان یک پارامتر بدست میگیرد و بررسی میکند که آیا پردازش شامل اشکال زدا هست یا نه. chekremoteDebuggerpresent میتواند برای بررسی پردازش شما استفاده شود.
ج-Ntquery information process
این یک تابع مقیم رابط برنامه نویسی کاربردی در ntdll. dll است که اطلاعات را درباره پردازش داده شده بازیابی میکند. اولین پارامتر برای این تابع، اداره پردازش است و دومین پارامتر برای گفتن نوع اطلاعات پردازش برای بازیابی است.
برای مثال استفاده از مقدار process Debugport (مقدار۰x7) برای این پارامتر به شما خواهدگفت آیا پردازش در حال اجرای اشکال زدایی است. اگر پردازش هنوزاشکال زدایی نشده باشد، صفررا بر میگرداند در غیر این صورت یک شماره پورت بازخواهدگشت.
د-OutputDebugString
این تابع برای ارسال یک رشته به یک اشکال زدا برای نمایش استفاده میشود. این میتواند برای تشخیص حضوریک اشکالزدا استفاده شود. برای مثال شکل۴-۱ از Setlast Error برای تنظیم کدخطای کنونی به مقداری دلـخواه استفاده میکند. اگر Output Debug String فراخـوانده شده باشدوهیچ اشـکال زدایی نـصب نشده باشد Getlast Error دیگر حاوی مقدار دلخواهتان نیست زیرا در صورت لغو کدخطا توسط تابع Output Debug String تنظیم خواهد شد. اگر Output Debug String را فراخوانده شده باشد و اشکال زدایی نصب شده باشد، فراخوانی Output Debug String موفق است و مقدار در GetlastError نباید تغییرداده شود.
DWORD errorValue =12345;
SetLastError(errorValue);
OutputDebugString("Test for Debugger");
if(GetLastError() == errorValue)
{
ExitProcess();
}
else
{
RunMaliciousPayload();
}
شکل۴-۱: تکنیک ضداشکال زداییoutputdebugstring
۴-۳- بررسی دستی ساختارها
استفاده از ویندوز رابط برنامه نویسی کاربردی بهترین روش برای تشخیص حضوریک اشکال زدا است، اما ساختارهای بررسی دستی ساختارها رایجترین روش استفاده شده توسط نویسندگان بدافزاراست. دلایل زیادی وجود دارند که چرا نویسندگان بدافزار از استفاده از ویندوز رابط برنامه نویسی کاربردی جهت ضداشکال زدایی ناامید شدهاند.
برای مثال، فراخوانی رابط برنامه نویسی کاربردی میتواند فراخوانی یک روت کیت باشد که اتصال یافته است و میتواند موجب بازگشت اطلاعات غلط شود. بنابراین نویسندگان بدافزار اغلب برای اجرای مشابه، فراخوانی رابط برنامهنویسی کاربردی را بطوردستی فراتراز تکیه بر روی ویندوز رابط برنامهنویسی کاربردی اجرا میکنند. دراجرای بررسیهای دستی چندین نشانه درساختار قفل کردن محیط فرایند اطلاعاتی رادرباره حضوریک اشکال زدا فراهم میکند.
۴-۳-۱- بررسی نشانه BeingDebugged
ساختارPEB ویندوزتوسط سیستم عامل برای هرپردازش درحال اجرا نگه داشته میشود، همانطور که درمثال درشکل ۴-۲نشان داده شده است. این حاوی تمامی پارامترهای user-mode مرتبط باپردازش است. این پارامترها شامل دادههای محیط پردازش که خودش شامل متغیرهای محیطی است، لیست ماژولهای بارگذاری شده، آدرسها در حافظه و وضعیت اشکال زداست.
tyPEdef struct _PEB {
BYTE Reserved1[2];
BYTE BeingDebugged;
BYTE Reserved2[1];
PVOID Reserved3[2];
PPEB_LDR_DATA Ldr;
PRTL_USER_PROCESS_PARAMETERS ProcessParameters;
BYTE Reserved4[104];
PVOID Reserved5[52];
PPS_POST_PROCESS_INIT_ROUTINE PostProcessInitRoutine;
BYTE Reserved6[128];
PVOID Reserved7[1];
ULONG SessionId;
} PEB, *PPEB;
شکل۴-۲: ساختار بلاک محیط پردازش بلوک شده ثبت شده
درحالی که یک پردازش درحال اجراست مکان محیط پردازش بلوک شده را میتوان بامکان]fs:[30hمرجع شود. برای ضداشکال زدایی، بدافزار ازآن مکان برای بررسی نشانه Being Debugged استفاده خواهد کرد که نشان میدهد آیا پردازش خاصی شروع به اشکال زدایی کرده است. یا نه جدول۴-۱ دو نمونه از این نوع بررسی رانشان میدهد.
جدول ۴-۱: بررسی دستی نشانه BeingDebugged