۱ –مباحث بینفردی[۲۸] که روی اهداف اجرایی همچون حقوق و پیشرفت تمرکز میکند.
۲ –مباحث درونفردی[۲۹] که روی دیدگاه های توسعهای ارزیابی عملکرد همچون بازخورد نیرومندی و ضعف افراد تمرکز میکند.
۳ –حفظ سیستمها[۳۰].
۴ –مستندسازی.[۳۱]
ارزیابی عملکرد تعیینکنندهی هدف و چگونگی رضایتفردی، نیازهای توسعهای یا نیازهای مدیریتی و سازمانی خواهد بود (کورال[۳۲] ، ۲۰۰۹).
هاروی وبوین[۳۳] اهداف و مقاصد ارزیابی عملکرد را تحت عناوین برقراری نظام حقوق و دستمزد بهینه، بهبود عملکرد، ارزیابی در خصوص تصمیمات مربوط به انتخاب، انتصاب، اخراج، تنزیل، ارتقاء و… ابزاری برای رشد و توسعهی نیروی انسانی طبقهبندی میکند (هاروی و بوین،۲۰۰۲).
با این وجود یادگیری یا بهبود عملکرد کارکنان در صورتی که بازخورد عملکردشان به اطلاعشان نرسد، بسیار محدود خواهد بود. اطلاع از میزان اثربخشی کار در پرورش رفتارهای مثبت و حذف اعمال نامناسب اهمیت دارد. دلیل اصلی به کارگیری ارزیابی عملکرد به حداکثر رسانده بهره وری از طریق شناسایی و سرمایهگذاری روی نقاط قوت کارکنان است (جزنی،۱۳۸۰).
ارزیابی عملکرد به غیر از تامین بازخورد، وظایف دیگری نیز در سازمان انجام میدهد. برخی از استفادههای متداول ارزیابی عملکرد کمک به موارد زیر است:
- تعیین افزایش مناسب حقوق و مزایای کارکنان بر اساس مقایسه های عملکرد.
- تعیین ارتقاء و یا انتقالها با در نظرگرفتن نقاط قوت و ضعف کارکنان.
- تعیین افراد مشمول اخراج جمعی یا فردی براساس عملکرد کاری آنها.
- تعیین نیازهای آموزشی وشیوههای ارزشیابی با تشخیص زمینه های ضعف کارکنان.
پیشبرد ارتباط موثر در داخل سازمانها به وسیله بحث وگفتگو بین کارکنان و روئسا.
رعایت قوانین و مقررات دولت به مثابه ملاک مقایسه اعتبارسنجیهای مربوط به اشتغال (آلآقا، ۱۳۷۸).
کارل[۳۴] اهداف ارزیابی عملکرد را به دو دسته تقسیم میکند:
اهداف دسته اول به رشد و پرورش نیروی انسانی و هدف دیگر به انجام ارزیابی بر میگردد. او دادن بازخورد در خصوص عملکرد، تعیین مسیر برای آینده شغلی و تشخیص نیازهای آموزشی در رابطه با رشد وتوسعه نیروی انسانی به عنوان زیر مجموعه اهداف اول و اخذ تصمیمها در خصوص نظام پرداختها (جذب، انتخاب و استخدام و ارزیابی نظام انتخاب) از زیر مجموعه اهداف دسته دوم طبقهبندی معرفی کرد (به نقل از طبرسا و غفوری،۱۳۸۷: ۳).
از نظر حاجی شریف اهداف ارزیابی عملکرد عبارتست از:
۱ – تعیین بازدهی کار[۳۵]: یعنی قدرت تولید و یا مقدار تولید یک شخص یا یک کارگروهی در یک واحد زمانی معین.
۲ – کارآیی[۳۶]: عبارتست از نسبت کار انجام شده یا انرژی مصرف شده به منابع مصرف یا نسبت مقدار تولید شده به مقدار عواملی که بهکار گرفته شده است.
۳ – تعیین کارآمدی[۳۷]: عبارتست از میزان موفقیت در تحقق هدفها و یا انجام ماموریتها.
۴ –طبقهبندی عاقلانه کارکنان [۳۸]: دستیابی به وضعیت استعداد و توان نیروی انسانی موجود و سوقدادن استعدادهای نهفته به سمت اهداف مطلوب در سازمان و به کارگیری این اطلاعات در انتصابات و ترفیعات آتی و برآورد نیاز آموزشی کارکنان ، و بلاخره تعیین طبقهبندی عادلانه کارکنان در گروه های مختلف شغلی (حاجی شریف، ۱۳۷۱: ۳۲).
میلیمن و همکاران در تحقیق خود خلاصهای از پیشینه و اهداف ارزیابی عملکرد را در کشورهای مختلف آوردهاند که در جدول ۲-۱ نشان داده شده است (Milliman and et al., 2002: 141).
کاربردهای ارزیابی عملکرد
مارک سینگر(۱۹۹۰) برخی از عمدهترین کاربردهای ارزیابی عملکرد در سازمان را چنین بیان کرده است.
۱ . تعیین سیستم مناسب افزایش حقوق و پاداشها برمبنای معیارهای عملکرد.
۲ . تعیین ارتقاء و نقل و انتقالات کارکنان بر اساس نشان دادن نقاط قوت وضعف آنان.
۳ . تعیین کارکنانی که بر مبنای عملکردشان باید بازخرید یا از خدمت منفصل شوند.
۴ . تعیین نیازهای آموزشی و فنون ارزشیابی از طریق شناسایی نقاط ضعف.
۵ . ترویج ارتباطات موثر درونسازمانی به وسیله ایجاد تبادل افکار و عقاید بین فرادستان و زیر دستان.
۶ . رعایت قوانین و مقررات دولتی به عنوان معیار اندازه گیری برای اعتباربخشیدن به معیارهای اشتغال (بزاز جزایری، ۱۳۸۵: ۳۲-۳۱).
سعادت (۱۳۸۶) کاربردهای ارزیابی عملکرد را عبارت از موارد ذیل بیان میکند:
۱ – برنامه ریزی نیروی انسانی: در صورت طراحی درست، اطلاعاتی که به وسیلهی سیستم ارزیابی به دست میآید میتواند به طور دقیق و صحیح نقاط ضعف و قوت نیروهای درونسازمان را آشکار کند.
۲ – کارمندیابی و انتخاب: نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد کارکنان فعلی سازمان میتواند در پیشبینی عملکرد آتی کسانی که میخواهیم انتخاب کنیم و استخدام نماییم مفید واقع شود.
۳ – تعیین روایی آزمون استخدامی: عملکرد بعد از استخدام، معیارهایی که به وسیله آن میتوان روایی آزمونهای استخدامی را تعیین نمود.
۴ – آموزش و قدرت کارکنان: سنجش از اطلاعاتی که از ارزیابی عملکرد به دست میآید، به سازمان در تعیین نیازهای آموزشی کمک میکند.
۵– تعیین مسیر شغلی.
۶ – حقوق و مزایا.
۷ - شناخت استعدادهای بالقوه کارکنان.
چه چیزی را ارزیابی میکنند؟
شاخص یا شاخصهایی که مدیریت برای ارزیابی عملکرد کارکنان انتخاب میکند برآنچه آنها انجام میدهند اثر بسیار شدیدی دارد.
نتایج کار فردی: اگر قرار باشد هدف (و نه وسیله ) مورد توجه باشد، در آن صورت مدیریت باید نتیجه کار کارگر یا کارمند را ارزیابی کند. اگر قرار باشد نتیجه کار مدیر یک کارخانه مورد ارزیابی قرار گیرد، در آن صورت باید از شاخصی چون میزان تولید، ضایعات و اسقاط و بهای تمام شده هر واحد محصول استفاده کرد.
رفتارها: در این مورد مدیر رفتار فرد مورد ارزیابی قرار میدهد. رفتارهای یک مدیر کارخانه را که میتوان مورد ارزیابی قرار داد احتمالاً شامل سرعتی خواهد شد که وی در ارائه گزارش ماهانه دارد یا شیوه رهبری ویژهای است که وی آن را به اجرا در میآورد.
ویژگیها: اگرچه ویژگیهای فردی متداولترین شاخصهایی است که سازمانها برای ارزیابی عملکرد کارکنان خود به کار میبرند، ولی از همه ضعیفتر است. ما میگوییم که این شاخص در مقایسه با نتیجه عملکرد یا رفتار فرد ضعیفتر است زیرا با عملکرد واقعی فرد به هنگام انجام وظیفه (در مقایسه با دو شاخص دیگر) فاصله بیشتری دارد. ویژگیهای چون داشتن «یک نگرش خوب »، نشان دادن «اطمینان»، «هوشیار» یا «صمیمیبودن» یا داشتن «تجربه بسیار زیاد»، احتمالاً، با نتایج کار مثبت رابطه ای مستقیم دارند، ولی این امکان هم هست که چنین رابطهای وجود نداشته باشد. این یک واقعیت است که غالبا سازمانها ویژگیهای فرد را به عنوان شاخصهایی برای ارزیابی سطح عملکرد کارکنان مورد استفاده قرار میدهند و شایسته نیست که ما این واقعیت را نادیده بگیریم (رابینز، ۱۳۷۸: ۱۰۱۲).
استراتژیهای بهسازی عملکرد
استراتژیهای بهسازی عملکرد را می توان به دو گروه تقسیم کرد:
آنها که برای کاهش دادن یا مهارکردن نارساییهای موجود به کار گرفته میشوند وآنها که برای جلوگیری از بروز نارساییها به کار برده میشوند.
استراتژیهای رفتاری مثبت
وقتی زیردستان نارساییهای رفتاری شغلی دارند، شاید استفاده از استراتژیهای رفتاری مثبت، اثربخش باشد. رویکرد مثبت به سوی بهسازی، تلاشهایی را میطلبد در جهت تشویق رفتارهای شغلی دلخواه از طریق ایجاد مقیاسهای رفتاری و برقراری نظامهای حقوق و دستمزد مبتنی بر رفتارهای دلخواه. برای اجرای چنین استراتژی، باید به تهیه و تدوین مقیاسهای دقیق رفتاری برای عملکرد بپردازیم. چنین کاری را میتوان با بهره گرفتن از فن رویدادهای حساس برای تعیین رفتارهای حساس عملکردهای اثربخش و غیراثربخش انجام داد.
استراتژیهای رفتاری منفی
استراتژیهای منفی، بر کاهش رفتارهای نامطلوب از طریق تنبیه، تاکید دارند. استراتژی منفی به طور معمول در بسیاری از سازمانها به کار گرفته میشود؛ چرا که میتواند نتایج نسبتا فوری به دست دهد. آثار منفی آن را میتوان به مد شماری از اصول هشداردهنده کاهش داد؛ از جمله:
-
- نقشه راه
نقشه راه ترسیم شده برای تحقیق حاضر شامل مراحل زیر می باشد:
در گام مقدماتی و مرحله صفر، طرح تفصیلی تحقیق شامل بیان مسأله و ضرورت آن، پرسش ها، اهداف و محدوده تحقیق تبیین شده است.
سپس در مرحله اول با کمک منابع علمی دست اول ادبیات نظری تحقیق تدوین شده و پیشینه داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد. پس از آن بر اساس نتایج این مرحله، چارچوب اولیه مدل مفهومی تحقیق طراحی می شود. سپس با بهره گرفتن از ترکیب نگاشت شناختی و متدولوژی سیستم های نرم و همچنین بکارگیری روش های مناسب از جمله تحلیل محتوای مصاحبه های هدایت شده و ساختمند با خبرگان و تکنیک های گروه کانونی و دلفی، مدل مفهومی بومی برای هاب های پژوهش و فناوری وزارت نفت طراحی خواهد شد.
در مرحله دوم تحقیق، اجزای مدل و روابط بین آنها با توزیع پرسشنامه میان خبرگان هاب های پژوهش و فناوری وزارت نفت و تحلیل داده ها با روش تحلیل عاملی و مدلسازی معادلات ساختاری اعتباریابی می شوند و مدل نهایی برازش شده تحقیق ارائه خواهد شد. بر همین اساس در نهایت نیز نتایج تحقیق جمع بندی و پیشنهادات تحقیق ارائه شده است.
-
- روش کلی تحقیق
تحقیق حاضر با روش آمیخته یا تلفیقی[۶] انجام می شود (Creswell, 2003) که میتوان آن را به دو بخش مجزا تقسیم نمود. روشهای بکارگرفته شده را در دو دسته روش تحقیق کمی (شامل توصیفی-پیمایشی) و روش تحقیق کیفی (شامل نگاشت شناختی و تحلیل محتوای مصاحبه های عمقی) دسته بندی کردهایم. این تقسیمبندی از آن جهت است که در روند انجام تحقیق با مسائلی که در موضوع تحقیق و جامعه نمونه ماهیتهای مختلف دارند مواجه هستیم و تحقیق در مورد هریک نیازمند روشهای مجزای تحقیقی می باشد. بر همین اساس به طور کلی ابتدا با رویکرد استقرایی (مطالعات نظری، مشاهده مستقیم محقق و مصاحبه های کیفی) مدل مفهومی تحقیق طراحی خواهد شد. سپس با نگاشت شناختی و تحلیل محتوای مصاحبه های عمقی با خبرگان، مدل بومی برای هاب های پژوهش و فناوری صنعت نفت کشور طراحی می شود. در انتها نیز با روش تحقیق کمی پیمایشی (تحلیل عاملی و معادلات ساختاری) مدل طراحی شده برازش و اعتبار یابی می شود.
-
- پیشینه اجمالی تحقیق
مفهوم مدیریت دانش از اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی مطرح گردید. در اواسط دهه ۱۹۸۰ و آشکار شدن جایگاه دانش و تاثیر آن بر قدرت رقابت در بازارهای اقتصادی، اهمیت آن مضاعف شد. در این دهه نظام های مبتنی بر هوش مصنوعی و نظام های هوشمند برای مدیریت دانش به کار گرفته می شد و مفاهیمی چون اکتساب دانش[۷]، مهندسی دانش[۸]، نظام های دانش محور[۹] و مانند آن رواج یافت. در اواخر دهه ۱۹۸۰ سیر صعودی انتشار مقالات مربوط به مدیریت دانش در مجلات حوزه های مدیریت، کسب و کار، فناوری اطلاعات و علوم کتابداری و اطلاع رسانی را می توان مشاهده کرد. در همین دوران اولین کتاب های خاص مدیریت دانش منتشر شدند . در آغاز دهه ۱۹۹۰ فعالیت گسترده سازمان های آمریکایی، اروپایی و ژاپنی در حوزه مدیریت دانش به نحو چشمگیری افزایش یافت. ظهور اینترنت در اواسط دهه ۱۹۹۰ تحرک تازه ای به حوزه مدیریت دانش بخشید. شبکه بین المللی مدیریت دانش در اروپا[۱۰]، مجمع مدیریت دانش ایالات متحده آمریکا[۱۱] فعالیت های خود را در شبکه اینترنت گسترش دادند. در سال ۱۹۹۵ ، اتحادیه اروپا طی برنامه ای به نام اسپریت[۱۲] بودجه قابل ملاحظه ای را برای اجرای طر حهای مدیریت دانش اختصاص داد.
به تدریج شرکت های بزرگی از جمله شرکت های نفتی مانند شرکت بریتیش پترولیوم (BP)؛ شرکت شل (Shell)؛ توتال فرانسه (Total) و… به شکل تجاری وارد عرصه مدیریت دانش شدند (تولایی و دیگران، ۱۳۸۸). بر اساس مطالعاتی که آقای دکتر اخگر (استاد دانشگاه شفیلد انگلیس و مشاور مدیریت دانش موسسه مطالعات بین المللی انرژی وزارت نفت) انجام داده است؛ ۲۴ شرکت اول نفتی دنیا از سال ۱۹۹۹ میلادی دارای استراتژی های مدون و عملیاتی مدیریت دانش می باشند و نظام مدیریت دانش را در شرکت های خود عملیاتی نموده اند. اکنون مدیریت دانش در سال های آغازین قرن ۲۱ برای بسیاری از کشورهای پیشرفته به عنوان نماد رقابت و عامل دستیابی به قدرت و توسعه است. شرکت های بزرگ اروپایی از سال ۲۰۰۰ به بعد حدود ۵۵ درصد درآمد خود را به مدیریت دانش اختصاص داده اند. همچنین بر اساس گزارش های منتشر شده جهانی؛ در حال حاضر تمام شرکت های برتر در فهرست Fortune 500 دارای سیستم مدیریت دانش در شرکت خود می باشند.
موضوع شبکه های دانش و شبکه سازی ارتباطات بین افراد و پایگاه های سازمانی و بین سازمانی بر اساس دانش از دستاوردها و مباحث نوین کاربردی موضوع مدیریت دانش می باشد.
بر اساس مطالعات اولیه محقق و جستجو در بانک های اطلاعاتی اینترنتی شامل کتابخانه ملی ایران (nlai.ir)، خانه کتاب (ketab.ir)، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (irandoc.ac.ir)، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی کشور (sid.ir)، بانک اطلاعات نشریات کشور (Magiran.com) و…، به طور کلی در خصوص مدیریت دانش و به اشتراک گذاری دانش تحقیقات نسبتاً زیادی انجام شده است؛ اما موضوع شبکه های دانش در داخل کشور پیشینه ای ندارد.
همچنین مهمترین مطالعات خارجی انجام شده در خصوص موضوع تحقیق عبارتند از:
Dantas, Eva (2006), The development of knowledge networks in latecomer innovation systems: the case of PETROBRAS in the Brazilian offshore oil industry, Thesis (Ph.D.), University of Sussex, UK.
این تحقیق در قالب رساله دکتری و با هدف توسعه شبکه های دانش و تاثیر آن بر روی سیستم های نوآوری به صورت مطالعه مورد در بخش صنایع دریایی شرکت ملی نفت برزیل انجام شده است.
Araos, Agustin Perez (2006), A methodology to support knowledge sharing networks and manufacturing excellence practices in SMEs, Thesis (Ph.D.), The University of Manchester, UK.
این تحقیق نیز در قالب رساله دکتری و با هدف ارائه یک متدولوژی برای پشتیبانی از شبکه های به اشتراک گذاری دانش و تعالی تولید در شرکت های کوچک و متوسط به انجام رسیده است.
Burditt, Thomas (2008), Field working : exploring knowledge networks in the practice of nature conservation, Thesis (Ph.D.), University of the West of England, Bristol.
این تحقیق هم در قالب رساله دکتری و با هدف طراحی و ارائه شبکه های دانش برای کاربرد در حفاظت از منابع طبیعی انجام شده است.
Knowledge Network Employs in Procter & Gamble Company
شرکت پی اند جی معتقد است شبکه دانش کارکنان ابزاری برای نگهداری و مکانیابی دانش ها و تخصص ها در سازمان های بزرگ است. کارکنان درP&G با یک چالش مواجهند و آن پیدا کردن کسانی است که تخصص و دانش مناسب برای حل مسائل کاری و بحرانی آنان را دارد. دانش تجربی که افراد در ذهنشان حمل می کنند، در سراسر شرکت در دنیا پراکنده است. پیدا کردن مستقیم افرادی که دانش مناسب را دارند، تقریبا غیر ممکن است، مگر اینکه آنها از قبل عضو عضو شبکه کارکنان باشند. وقتی کارکنان نمی توانند راه حل مناسب را پیدا کنند، مجبورند هم وقت و هم تلاش زیادی صرف کنند تا بتوانند راه حلی که بهینه باشد، پیدا کنند. لذا شبکه دانش کارکنان را از سال ۱۹۹۹ در شرکت خود راه اندازی کرده است.
همچنین نتایج دیگر تحقیقات مهم انجام شده در قالب مقالات معتبر زیر ارائه شده است:
Claire R. McInerney (2010), Managing Knowledge Networks; Mastering Organizational Knowledge Flow: How to Make Knowledge Sharing Work, Journal of the American Society for Information Science and Technology, Volume 61, Issue 11, November 2010.
James Allen, Andrew D. James & Phil Gamlen (2007), Formal versus informal knowledge networks in R&D: a case study using social network analysis, R&D Management, Volume 37, Issue 3, pages 179–۱۹۶, June 2007.
Ron A. Boschmaa & Anne L. J. ter Wal (2007), Knowledge Networks and Innovative Performance in an Industrial District: The Case of a Footwear District in the South of Italy, Industry & Innovation, Volume 14, Issue 2, Pages 177 – ۱۹۹٫
-
- تعریف واژه ها و اصطلاحات تحقیق
دانش: ترکیب منظم و سازمان یافته ای از آراء و قوانین، رویه ها و اطلاعات محسوب می کنند. به عبارت دیگر دانش مخلوطی از تجربیات، ارزش ها، اطلاعات موجود و نگرش های کارشناسی نظام یافته است که چارچوبی برای ارزشیابی و بهره گیری از تجربیات و اطلاعات جدید به دست می دهد. (Marakas, 1999)
دانش آشکار: دانشی است که به وضوح تعریف یا فرموله شده و از طریق تکنولوژی های اطلاعاتی نیز به اشتراک گذاشته می شود. دانشی که به طور کامل و مستقیم از شخصی به شخص دیگر منتقل می شود. این دانش رسمی و قابل کدگذاری است و می توان آن را در حافظه سازمان یا در هر جای دیگر ذخیره کرد و در دسترس همگان قرار داد. نمونه های دانش آشکار عبارتند از: کتاب ها، گزارشات، فیلم ها و سایر اشکال فیزیکی ارائه دانش. (Nonaka & Takeuchi, 1995)
دانش ضمنی: از مدل های ذهنی باورها و اعتقادات هر فرد تشکیل می شود که آنچنان در ذهن او جا گرفته اند که بدیهی تلقی می شوند. دانش ضمنی ریشه در درون افراد دارد و بیان آن در قالب کلمات دشوار می باشد. در اکثر سازمان ها، دانش ضمنی به ندرت مبادله یا به اشتراک گذشته می شود. بنابرین، وقتی که فرد صاحب این دانش، سازمان را ترک می کند این نوع دانش را به همراه می برد. از دانشی که ریشه در فرهنگ سازمان دارد نیز به دانش ضمنی یاد می شود. (Nonaka & Takeuchi, 1995)
مدیریت دانش: دانشگاه مدیریت دانش تگزاس آمریکا، مدیریت دانش را اینگونه تعریف می کند: فرایند سیستماتیک و نظام مند کشف، انتخاب، سازماندهی، تلخیص و ارائه ی اطلاعات است، به گونه ای که شناخت افراد را در حوزهی مورد علاقه اش بهبود می بخشد. مدیریت دانش به سازمان کمک می کند تا از تجارب خود، شناخت و بینش بدست آورد و فعالیت خود را بر کسب ذخیره سازی و استفاده از دانش متمرکز کند تا بتواند در حل مشکلات، آموزش پویا، برنامه ریزی راهبردی و تصمیم گیری، از این دانش بهره گیرد. مدیریت دانش نه تنها از زوال دارایی های فکری و مغزی جلوگیری می کند، بلکه به طور مداوم بر این ثروت می افزاید.
سازمان یادگیرنده: سازمانی است که می داند چگونه از دانش استفاده کند و به کارکنان خود فرصت و ابزارهای ایجاد و بکارگیری دانش را بدهد. سازمان یادگیرنده دانش را خلق کرده و در شیوه کار و تجربه بکار می گیرد، رفتار خود را اصلاح می کند تا با تغییرات منطبق شود و به این ترتیب خلق و بکارگیری دانش جدید برای رشد و یادگیری در چرخه بی پایان را میسر می سازد. (حبیبی، ۱۳۸۷)
سرمایه فکری: زیر مجموعه ای از داریی های مشهود درون سازمانی است. سرمایه فکری سازمان ها معمولا به سه دسته تقسیم می شوند. سرمایه انسانی، و سرمایه ساختاری و سرمایه مربوط به جذب و حفظ مشتریان. سرمایه فکری می تواند مواردی چون دانش کارکنان، داده ها و اطلاعات در مورد فرایندها، تخصص ها، محصولات مشتریان و رقبا، دارایی های فکری مانند نام و نشان تجاری یا حق لیسانس را در بر بگیرد. در برخی موارد سرمایه فکری عبارت است از ارزش بازار سازمان منهای ارزش دفتری آن. (Kelleher and Dominic, 2003)
جریانات دانش: مسیری که دانش برای جریان یافتن در درون سازمان یا بیرون سازمان می پیماید. (McNabb, 2006)
پایگاه دانش: مجموعه دانش موجود در یک سازمان را پایگاه دانش آن سازمان گویند که شامل دانش کسب شده توسط افراد سازمان، که توسط مجموعه داده ها و اطلاعات پشتیبانی شده و مواردی چون نام و نشان تجاری و علامت تجاری سازمان را در بر می گیرد. در برخی سازمانها پایگاه های دانش تخصصی با موضوعات مشخص ایجاد شده اند تا دانش مرتبط با عناوین یا فرایندهای کلیدی را جمع آوری نمایند. (McNabb, 2006)
شبکه: به طور کلی واژه شبکه به معنای مجموعه ای از واحدهای (یا گره ها) خاص است که روابط گوناگونی بین آنها وجود دارد. (Alba, 1982)
شبکه دانش: شبکه دانش یکی از راهکارهای مدیریت دانش محسوب می شود که منطق ایجاد آن، ایجاد اثرات هم افزایی از طریق ترکیب موثر پایگاه های دانش شرکتهای هم پیمان است. درنتیجه انتظار می رود پایگاه های دانش شرکت های مرتبط گسترش یابد زیرا شرکت ها به طور همزمان بهترین راهکارها را مبادله نموده و قابلیت های مبتنی بر دانش جدید ایجاد خواهند نمود که درنهایت موجب تسهیل در امور روزمره کاری خواهد شد. (Johnson, 2009)
هاب پژوهشی صنعت نفت: مراکز تخصصی علمی، فنی، پژوهشی و آموزشی (مجریان سطح ۱ اجراء) داخل مجموعه صنعت نفت شامل: پژوهشگاه صنعت نفت، دانشگاه صنعت نفت، موسسه مطالعات بین المللی انرژی، پژوهشکده ازدیاد برداشت و شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی، که با ایجاد یک شبکه علمی / تخصصی با دانشگاه ها (متناسب با نتایج آئین نامه قطب بندی دانشگاه ها) با همکاری شرکت های دانش بنیان، مهندسین مشاور (مجریان سطح ۲) جهت اجرای طرح ها و یا بخشی از طرح های واگذار شده به خود، تعریف می شود. (نظام نامه پژوهش و فناوری وزارت نفت، ۱۳۹۰).
فصل دوم ادبیات نظری و پیشینه تحقیق
-
- مقدمه
هدف از فصل دوم پژوهش حاضر، مروری جامع بر مطالعات نظری و تجربی داخلی و خارجی انجام شده در خصوص موضوع تحقیق، و جمع بندی آن ها در قالب ارائه یک مدل و چارچوب مفهومی می باشد.
لذا به منظور فرآهم آوردن زمینه مطالعاتی و نظری لازم برای پاسخگویی به سؤالات تحقیق و شکل گیری مدل مفهومی تحقیق، ابتدا ادبیات نظری مربوط به مفهوم شبکه و شبکه سازی بررسی شده است. در ادامه مفهوم دانش و مدیریت کردن دانش بررسی شده تا با کمک این مفاهیم شنناخت جامع و دقیقی نسبت به شبکه های دانش بدست آید. سپس مفهوم شبکه های دانش و ابعاد آن تشریح شده است. بخش بعدی این فصل مربوط به سوابق و پیشینه داخلی موضوع تحقیق می باشد.
یادگیرندگان و مدرسان به طور قابل توجهی افزایش یافته است؛ با این وجود، نه تنها افت تحصیلی دانشجویان کاهش نیافته است بلکه در برخی از پژوهشها، برخلاف انتظار با گذشت زمان میزان آن نیز بیشتر شده است (نگاه کنید به: پارک و چوئی[۱۰]، ۲۰۰۹).
مشکل افت تحصیلی در یادگیری الکترونیکی به دلایل مختلفی حائز اهمیت است و یکی از مهمترین دلایل اهمیت این مقوله، تضمین کیفیت یادگیری الکترونیکی و ارتقاء اثربخشی و کارآمدی این نوع آموزش نوپا است. افت، ترک تحصیل یا تکرار پایهها هزینه های قابل توجهی بر مؤسسات آموزشی تحمیل می کند و از طرفی در صورتی که به ترک تحصیل منجر شود، معنایی جز اتلاف وقت و سرمایه نخواهد داشت.
افت تحصیلی در آموزشهای از راه دور از دیر باز، کانون توجه پژوهشگران این حوزه بوده است. برخی مواقع متخصصان و نظریهپردازان آموزش از راه دور به دلیل افت تحصیلی بالا در این نوع از آموزشها مورد انتقاد واقع شدهاند، این پدیده و کاهش آن نیز به عنوان یکی از چالشهای پیش روی آموزشهای برخط مطرح است (رکدال[۱۱]،۲۰۰۴). به زعم برگ و هانگ[۱۲] (۲۰۰۴) بیش از ۷ دهه است که مقوله ماندگاری دانشجو با جدیت پژوهش می شود. این پژوهشها منجر به نتایج مفیدی در زمینه عوامل زمینه ساز و مرتبط با ماندگاری، شده است. تحقیقات مربوط به ماندگاری دانشجو بر مواردی از قبیل: نرخ دانشآموختگی، الگوهای ماندگاری دانشجو، الگوهای رفتاری فرسودگی دانشجو، روندهای تاریخی و عوامل روانی مرتبط با ماندگاری، متمرکز بوده است. محققان این حوزه در تلاشهایشان ابزارها و مدلهایی برای تبیین، سنجش و پیش بینی افت تحصیلی ارائه کرده اند. با وجود قدمت زیاد پرداختن به افت تحصیلی در آموزشهای حضوری، پرداختن به این مقوله در آموزشهای از راه دور، خیلی جدید نیست. نمونه اولین مدلهایی که به مقوله افت تحصیلی در آموزش از راه دور پرداخته است، مدل بوشیر[۱۳] (۱۹۷۳) است (بوشیر،۱۹۷۳ به نقل از برگ و هانگ،۲۰۰۴). این در حالی است که به این مسئله در آموزشهای الکترونیکی کمتر پرداخته شده است.
راحتترین استدلال برای تحلیل علت افت تحصیلی این است که دانشجو درس نمیخواند؛ هر کس درس نخواند مشروط می شود. هر چند این اصل ساده صادق است اما بیانگر عمق مسئله نیست. در علت شناسی این پدیده تحلیل سادۀ دیگر، این است که مدرس، خوب نتوانسته است محتوا را تدریس نماید به عبارتی روش تدریس مدرس خوب نبوده است و یا تحلیل دیگر می تواند این باشد که محتوای درس به اندازهای سخت بوده که دانشجویان آنرا نفهمیدهاند. در مورد اول، مشکل افت تحصیلی ناشی از یادگیرنده و در مورد دوم به مدرس و در مورد سوم به محتوا نسبت داده شده است. پژوهشهای فراوانی برای شناسایی علل افت تحصیلی دانشجویان در آموزشهای از راه دور و متعاقب آن در آموزشهای الکترونیکی صورت گرفته است. در این بخش در راستای بیان مسئله و تبیین پیچیده بودن عوامل مرتبط با افت تحصیلی دانشجو، چند نمونه پژوهشی گزارش خواهد شد و در فصل دوم، پیشینه پژوهشها تشریح خواهد شد. در یکی از اولین پژوهشهای نظاممند، علل افت آموزش از راه دور اینگونه گزارش شده است:
کمبود زمان: کار وقت زیادی از دانشجویان را میگیرد.
دلایل مادی.
تغییر اساسی در برنامه های آینده.
مریضی.
مسائل شخصی.
نارضایتی از شرایط تحصیلی و زندگی.
رفتن به سربازی.
دلایل شخصی و خصوصی.
ازدواج.
سخت بودن دروس (رکدال، ۱۹۷۲).
در پژوهش دیگری که مستقیماً به علل افت تحصیلی دانشجویان در یادگیری الکترونیکی پرداخته شده است، علل زمینه ساز آن اینگونه گزارش شده است:
عدم زمان کافی.
عدم وجود انگیزه.
طراحی ضعیف دروس.
عدم برخورداری از مدرسان توانمند (فرانکولا[۱۴]،۲۰۰۱).
برخی در تحلیل علل مرتبط با موفقیت تحصیلی دانشجویان به نقش عوامل روانشناسانه چون سبک یادگیری[۱۵]، مرکز کنترل[۱۶] و … پرداختهاند. به عنوان مثال در پژوهشی اثر مرکز کنترل (درونی/ بیرونی) بر بهبود عملکرد یادگیری زبان در آموزش مبتنی بر وب بررسی شده است. نتایج این بررسی حاکی ست، عملکرد و خودکارآمدی دانشجویان با مرکز کنترل درونی به مراتب بهتر از دانشجویان با مرکز کنترل بیرونی بوده است (چانگ و هو[۱۷]، ۲۰۰۹).
همانگونه که از نمونه پژوهشهای انجام شده متوجه میشویم، عوامل متعدد زیرساختی، شبکه ای، فرهنگی، روانی و اجتماعی زمینه ساز موفقیت و عدم موفقیت دانشجو در یادگیری الکترونیکی است. جهانی بودن پدیده افت تحصیلی از یک طرف و مشکلاتی چون موانع زیر ساختی و فرهنگی یادگیری الکترونیکی؛ این پدیده را در ایران تشدید می کند. مسئلهای که پژوهش حاضر بر آن متمرکز شده، شناسایی عوامل مرتبط با افت تحصیلی و شناسایی عوامل پیش بینی کننده موفقیت دانشجویان در تحصیل الکترونیکی است. علاوه بر این، پژوهش حاضر در صدد ارائه مدلی مبتنی بر هوش مصنوعی است. با این هدف که مدل هوشمند بتواند موفقیت دانشجو را با دقت بیشتری پیش بینی کند. این توان پیش بینی، برای دانشجویان الکترونیکی به عنوان یک سیستم هشدار عمل کرده و دانشجو می تواند با پیش بینی وضعیت خود، برای مواجه شدن و به حداقل رساندن ریزش تدارک لازم را ببیند. از طرفی، برای مدیران و تصمیم گیران این امکان را فراهم می آورد تا برای دانشجویان در معرض خطر، خدمات حمایتی آموزشی، مشاورهای فراهم آورند و خطر ریزش آنان را به حداقل ممکن برسانند؛ در بحث اهمیت تحقیق بیشتر به این قضیه خواهیم پرداخت.
۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق
افت تحصیلی، ترک تحصیل، مشروطی دانشجویان، انصراف و ناتمام گذاشتن تحصیل، مفاهیمی هستند که هر نظام آموزشی اعم از دانشگاه، مدرسه، موسسههای کارآموزی و… به نحوی با آن آشنا هستند. این پدیده هر چند برای هر نظام آموزشی اعم از نظامهای متداول و الکترونیکی طبیعی است اما وقتی میزان آن افزایش مییابد به یکی از بزرگترین معضلات موسسۀ آموزشی تبدیل شده و دلیلی بر ناکارآمدی آن خواهد بود. این امر در بازار رقابتی منجر به از دست رفتن مشتری و ورشکستگی موسسۀ آموزشی خواهد شد. در نظامهای نوپا، چون آموزشهای الکترونیکی این معضل باعث زیر سئوال رفتن کل آن خواهد شد و پذیرش همگانی آن را به عنوان یک قالب آموزشی زیر سئوال خواهد برد.
هر چند کمتر دانشگاهی میزان افت تحصیلی در یادگیری الکترونیکی را گزارش مینماید؛ در پژوهشهای پراکنده، اعداد و ارقام متفاوتی گزارش شده است. برخی، نرخ ماندگاری در آموزشهای مبتنی بر وب را ۱۰ تا ۲۰ درصد کمتر از آموزشهای متداول گزارش کردهاند (دوهرتی، ۲۰۰۶). در جدول ۱‑۱ به عنوان نمونه، نرخ افت تحصیلی در سیستم یادگیری الکترونیکی تک درس، کارآموزیهای مبتنی بر وب و دوره های کاملاً الکترونیکی، گزارش شده است. برخی تحقیقات میزان افت را به صورت مقایسه ای با آموزش حضوری گزارش نموده اند، برخی نیز به افت تحصیلی در آموزشهای متداول نپرداختهاند از این رو خانه مربوطه در جدول ۱‑۱ خالی است.
جدول ۱‑۱:آمار مقایسه ای افت تحصیلی در آموزش الکترونیکی
نوع سیستم آموزشی بررسی شده | آموزش حضوری | آموزش الکترونیکی | منبع |
تک درس برخط | ۸% | ۱۸% | لوی[۱۸] (۲۰۰۷) |
دروس برخط | ۲۵% | ۴۸% | ردفیلد[۱۹](۲۰۰۴) |
دروس برخط | ۱۹% | ۲۰% | بسیج[۲۰](۲۰۰۵) |
دروس برخط |
چکیده
بزرگترین شهرستان استان سیستان و بلوچستان ، از نظرمساحت ٰشهرستان ایرانشهر است که دارای گنجینه ی فرهنگی و گویش بلوچی نواحی جنوب است.در فرهنگ عامه ی مردم این منطقه، نمونه هایی از میراث معنوی ما یعنی ضرب المثل های فارسی و بلوچی ـ مشاهده می گردد.از آنجا که مثل در عین عمومی بودن و پوشش دادن گسترده نفوذ زبان های فارسی و بلوچی، جنبه ی بومی و محلی نیز دارند، تحت تأثیر عوامل گوناگون در معرض تغییر هم هستند.هرگونه پژوهش در مثل های نواحی مختلف بلوچی زبان می توانند خدمتی مؤثر به ادبیات شفاهی ایران باشد.در این پژوهش که به بررسی مثل های بلوچی و نمونه های آن در فارسی می پردازد، نگارنده ضمن معرفی بلوچستان و شهرستان ایرانشهر، به بررسی زبان و ضرب المثل های بلوچی پرداخته است.بی تردید، ضرب المثل های بلوچی، دربرگیرنده ی بخشی از مسائل مهم اجتماعی، اخلاقی ،فرهنگی و دینی قوم بلوچ هستند، که کسی نمی تواند ارزش های والای ادبی ضرب المثل ها را نادیده بگیرد.از آنجا که یکی از آفت بزرگ فرهنگی و ادبی هر قومی، از بین رفتن گویش های محلی آنهاست، این پژوهش می تواند تا حدی به این مهم دست یابد و این میراث فرهنگی را در اختیار آیندگان بگذارد تا از فرهنگ و سنن آباواجدادی خود جدا نشوند و آن را به آیندگان بسپارند.
کلید و واژه ها
بلوچستان ـ شهر ایرانشهر ،زبان و فرهنگ فارسی ، زبان و فرهنگ بلوچی،ضرب المثل های بلوچی،
مقدمه
“یکی از آثار و مظاهر دانش یا فرهنگ عوام، امثال و اصطلاحات است و اگر کمی تعمق کنیم ، می بینیم که حکیمانه ترین اندرزها شیرین ترین بذله ها و پرمغزترین کنایه ها، که اغلب هر یک از آنها به تنهایی می تواند موضوع کتاب بزرگی در ادبیات اخلاق ،اقتصاد، علم الاجتماع و غیره قرار گیرد، در یک جمله ی کوتاه و در عین حال بسیار خوش آهنگ خلاصه شده و به این طریق ، گنجینه ای پر بها و سرمایه ای بزرگ برای ما به وجود آورده است که حقاً با گرانبهاترین گوهرهای جهان قابل برابری نیست؛ چراکه در پشت هریک از این امثال و اصطلاحات و استعاره ها، چهره ی تابناک ملیت قدیم ما تمدن درخشان گذشته ی ما و وسعت نظر و بلندپروازی پدران ما پنهان است۱". ۱((۱ امیر قلی امینی ، فرهنگ عوام با تفسیر امثال اصطلاحات زبان پارسی ( تهران انتشارات موسسه ی مطبوعاتی علی اکبر علمی ، ۱۳۶۹)
زبان بلوچی، یکی از وابستگان گروه زبان های ایرانی نواست که از طریق شاخه ی هند و ایرانی(آریایی) به خانواده ی فرضی زبان های هند و اروپایی متصل می گردد.یکی از عوامل بازدارنده برای مطالعه بر روی زبان بلوچی عدم برخورداری این زبان از منابع مکتوب تاریخی و ادبی از دوران قدیم است. در حقیقت ،پس از استقلال پاکستان در سال ۱۹۴۷میلادی بود که بلوچ های پاکستان ،شروع به گردآوری و کتابت حجم قابل توجهی از میراث تاریخی و ادبی خود نمودند. به طور کلی، در دو قرن گذشته و قرن آغازین جدید تحقیقات علمی معتبر توسط افراد بلوچ و غیربلوچ برروی زبان و ادبیات بلوچی و تاریخ بلوچستان انجام شده است.(( ۱ مقدمه ی کتاب زیر چاپ رسول بخش کشاورز، به نام «بلوچی زبان ءبتل و گالوار» «ضرب المثل ها و اصطلاحات زبان بلوچی» است.{خرداد۹۱}))
اندیشه نگارش این پایان نامه برمبنای همین نیاز صورت گرفته تا گامی هرچند کوچک اما تخصصی در زمینه فرهنگ و ادب بلوچی برداشته شود، زیرا ادبیات شفاهی، ما در ادبیات مکتوب است.به طور کلی ،ضرب المثل ها از نوع کلام مجازی است که اجزا ترکیب کلام در معنی حقیقی خود به کار می روند.در این نوع کلام ،نویسنده و یا گوینده از خواننده و یا شنونده انتظار دارند که با بهره گرفتن از دانش پیشین فرهنگی و زبان خود و دقت و تفکر درباره ضرب المثل مورد نظر، به رمز گشایی آن بپردازند؛ زیرا کلامی که با بهره گرفتن از گفتار مجازی بیان می شود،دارای رمز است که با دقت و تفکر گشوده می شود به همین دلیل تأثیر بیشتری در خواننده یا شنونده می گذارد و به مدت بیشتری در ذهن او می ماند.
نتیجه آن که بخشی از گنجینه ی ادبی زبان بلوچی، ضرب المثل های این زبان است که با سرنوشت تاریخی و فرهنگی این قوم گره خورده است.کاربرد این ضرب المثل ها در محاورات روزمره یا در کلام مکتوب، حلاوت خاصی به شنونده یا خواننده می بخشد و تأثیرمستقیم و غیرمستقیم در اندیشه، احساسات وجهان بینی او می گذارد، زیرا پشتوانه ی تاریخی و گاه باستانی در لفظ و مفهوم هستند.این امثال، در طی هزاران سال، در میان اقوام مختلف شکفته و نشر یافته و در هر کشور ، برحسب اختصاصات قومی و فرهنگی و آداب و سنن و مذهب و حتی وضع جغرافیایی و سیاسی آن کشور، ویژگی های خاص پیدا کرده است.
فصول مختلف پایان نامه عبارتند از :
۱٫فصل اول که به عنوان کلیات و مبادی پژوهش به بیان مسئله پژوهش -اهداف – فرضیه پیشینه پرداخته شده در فصل دوم آشنایی با سرزمین بلوچستان معرفی شده در فصل سوم ایرانشهر در موقعیت سیاسی اجتماعی فرهنگی بررسی شده درفصل چهارم درباره به زبان بلوچی پرداخته شده است.درفصل پنجم. که مهمترین فصل پایان نامه است درباره ضرب المثلها بلوچی است که بعضی ضرب المثلهاباگویش سرحدی وبعضی مکرانی هستند. درمرحله اول.ضرب المثل بلوچی بااعراب نوشته شده. ودرمرحله دوم.آوانگاری ضرب المثل ها،طبق جدولی که محقق ارائه داده، نوشته شده است:درمرحله سوم. ترجمه ی تحت اللفظی باعلامت اختصاری(ت.ت):درمرحله چهارم. ترجمه ی روان باعلامت اختصاری(ت.ر)نشان داده شده است. ودرمرحله پنجم.کاربردضرب المثل بیان شده است. ,ودرآخرمفهوم ضرب المثل نوشته شده است و در نهایت جنبه های فرهنگی ، اجتماعی ، ضرب المثل ها بیان شده .
علائم اختصاری:
ت.ت= ترجمه تحت اللفظی
ت.ر=ترجمه روان
(( )) توضیحات محقق برای درک بهتر مفهوم جمله
ا.ح:امثال وحکم.علی اکبردهخدا.
ج:جلد.
ص.صفحه.
دوا:دوازده هزارمثل فارسی وسی هزار معادل آن,ابراهیم شکورزاده ی بلوری.
د:دکتر.
م.ض.م.:مجموعه ضرب المثلهای مشهوربندرخمیر,سیدعبدالجلیل قتالی.
دا:داستان نامه بهمنیاری,دکتراحمدبهمنیار.
ف.ب.ض.ف.د:فرهنگ بزرگ ضرب المثلهای فارسی,دکترحسن ذوالفقاری.
فصل اول
کلیات و مبادی تحقیق
کلیات و مبادی پژوهش
در این فصل به مطالب چون بیان مسئله و سوابق پیشینه تحقیق و اهداف و ضرورت تحقیق و فرضیه تحقیق و اهمیت و جنبه های نو آوری مسئله و روش تحقیق پرداخته می شود.
۱-۱-بیان مسئله
بزرگترین شهرستان استان سیستان وبلوچستان شهرستان ایرانشهراست که دارای گنجینه فرهنگی است.درفرهنگ عامه مردم این منطقه نمونه هایی ازمیراث معنوی ما یعنی ضرب المثلهافارسی وبلوچی مشاهده می گردد.بی تردیدضرب المثلهای بلوچی دربرگیرنده بخشی ازمسایل مهم اجتماعی اخلاقی فرهنگی دینی و….قوم بلوچ هستند.کسی نمی تواندارزشهای والای ادبی ضرب المثلهارانادیده بگیرد.یکی ازاهداف مهم این پایان نامه انتقال گنجینه هافرهنگی گذشتگان به آینده ازطریق جمع آوری وثبت وضبط ضرب المثلهاست ازسوی دیگراین پژوهش برآن است تا نمونه هایی ازاین ضرب المثل ها رابررسی وتحلیل نماید وشواهدی ازآنها رادرادبیات فارسی پیدانموده ودلایل تشابه آنها رابیان نماید.
۱-۲-سوابق پیشینه ی تحقیق
درباره ی ضرب المثل های بلوچی، به طور کلی در ایران، پاکستان ،افغانستان، کارهایی تحت عنوان «بتل گنج» انجام شده و با توجه به نزدیکی تاریخ و فرهنگ بلوچ ها با تاریخ و فرهنگ دیگر اقوام ایرانی،تشابهات قابل توجهی در ضرب المثل های بلوچی و فارسی دیده می شود.آقای رسول بخش کشاورز ـ ساکن ایرانشهر ـ مجموعه ای از این ضرب المثل ها را که در حدود۶۰۰۰ مدخل هستند، گردآوری نموده و با فارسی سنجیده است.حاصل کار آقای کشاورز ،تحت نام «بلوچی زبان ء بتل و گالوار» (ضرب المثل ها و اصطلاحات زبان بلوچی) زیر چاپ است .و همچنین آقای عبدالعزیز دولتی بخشان ـ ساکن سراوان ـ مجموعه از ضرب المثل ها را گردآوری کرده بنام «پیران زمانگ» با فارسی سنجیده است و همچنین پایان نامه ای با عنوان ضرب المثل های بلوچی جاسکی و نمونه های آن در فارسی در زبان بلوچی خانم مریم داوری ـ ساکن بندرعباس ـ نوشته شده
و دیگر آقای خدابخش زومکن جاسکی ـ ساکن جاسکـ مجموعه از ضرب المثل های جاسک را گردآوری کرده است.حاصل کار آقای جاسکی (فرهنگ جامع و اصطلاحات و ضرب المثل های بلوچی) است.
اما تحقیق جداگانه و مستقل و جامعی درباره ضرب المثل های و فرهنگ عامه مردم ایرانشهر صورت نگرفته و این پژوهش اولین تحقیق جامع و مستقل در این زمینه است و این پایان نامه ،کاری کاملاً جدید است.
۱-۳-اهداف و ضرورت تحقیق
با انجام این پژوهش به صورت علمی(به خصوص با تاکید بر علوم فرهنگ و زبان شناسی) گنجینه ای مختصر در یک بخش ازعلوم انسانی فراهم می آید و با شناختی که مردم منطقه ی ایرانشهر از اهمیت این بخش از فرهنگ و زبان خود به دست می آورند، در کاربرد روزمره ی ضرب المثل ها بیشتر ترغیب می شوند.
ضرورت های خاص انجام این تحقیق ،بر دو پایه استوار است:آشنایی مردم ایرانشهر با بخشی از فرهنگ و زبان خود و تشویق آنها به انجام پژوهش های مشابه برای روشن کردن زوایای تاریک این بخش از مطالعات.
افزودن جزئی کوچک به گستره ی مطالعات فرهنگ و زبان ایرانی که به نظر می آید مورد توجه زبان شناسان، جامعه شناسان ،مردم شناسان و فرهنگ دوستان قرارگیرد.
یکی از آفات بزرگ فرهنگی و ادبی هر قومی، از بین رفتن گویش های محلی آنهاست و ازآن جاکه یکی از رسالت های مطالعات زبان و ادبیات فارسی، حفظ گویش های مختلف است، این پژوهش می تواند تا حدی به این مهم دست یابد و این میراث فرهنگی را در اختیار آیندگان بگذارد تا از فرهنگ و سنن آباو اجدادی خود جدا نشوند؛چنانچه این کار صورت نگیرد ،بدون تردید بخشی از فرهنگ قومی فراموش خواهد شد.
۱-۴-فرضیه تحقیق
گویش بلوچی یکی از گویش های زبان بلوچی است که با زبان فارسی خویشاوند است و در اثر برخوردهای زبانی از زبان های انگلیسی نیز متأثر شده است.
ضرب المثل های بلوچی، همانند ضرب المثل های سایر اقوام، بازتاب جهان بینی و باورهای آنهاست.
تشابهات مصداقی بین ضرب المثل های بلوچی و فارسی وجود دارد که حکایت از ارتباط دیرینه ی دو قوم ایرانی فارس و بلوچ است.
۱-۵-اهمیت و جنبه های نوآوری مسأله:
از آنجا که امثال در عین عمومی بودن و پوشش دادن گستره ی نفوذ زبان های فارسی و بلوچی ،جنبه ی بومی و محلی نیز دارند، تحت تأثیر عوامل گوناگون در معرض تغییر هم هستند.
هرگونه پژوهش در مثل های نواحی مختلف بلوچ زبان می تواند خدمتی مؤثر به ادبیات شفاهی ایران باشد،به ویژه که در این پژوهش ،ارجاعاتی به متون ادبی فارسی نیز صورت گرفته است.با توجه به این که حوزه ی زبانی یکی از حوزه های پایانی محل تلاقی زبان های فارسی و بلوچی در ایران است، به همین دلیل هرگونه مطالعه ی مرتبط به بحث زبان و فرهنگ در این حوزه ی جالب توجه خواهد بود، زیرا این حوزه به نحوی ،یک مجموعه ی زبانی و فرهنگی جالب توجه محسوب می شوند که هم از ویژگی های فارسی برخوردار است وهم از ویژگی های بلوچی .از آن جا که تاکنون کار علمی مستقلی که نشان دهنده ی این امتیازات شاخص باشد، انجام نشده است، این تحقیق می تواند در نوع خود تازه بوده و راهگشایی برای انجام تحقیقات مشابه در آینده باشد.
۱-۶-روش تحقیق:
الف] این تحقیق از نوع توسعه ای و نظری است که اطلاعات آن از طریق کتابخانه ای و هم چنین میدانی به صورت مصاحبه با آگاهان زبانی و فرهنگی منطقه صورت گرفته است. پس از گردآوری اطلاعات ،براساس یافته ها نظری صاحب نظران – که یک فصل از پایان نامه را به خود اختصاص می دهد. مطالب یافته شده را براساس موضوع، از کلی به جزئی ،در بلوچی و فارسی معیار مورد بررسی قرار داده ایم.
اگرCPHA=0 باشد، داده ها در لبۀ پایین رونده دریافت و در لبۀ بالا رونده ارسال میشوند.
اگرCPHA=1 باشد، داده ها در لبۀ بالا رونده دریافت و در لبۀ پایین رونده ارسال میشوند.
شکل ۳-۳: وضعیت کلاک در حالات مختلف CPOL و CPHA
۳-۲- ارتباط Serial
امروزه از دهها نوع واسط ارتباط سریال استفاده می شود که بیشتر برای استفاده در شبکه های صنعتی و کاربردهای خاص توسعه داده شده اند. دو تا از قدیمیترین واسطهای سریال RS232 و RS485 هستند. هرچند این پروتکلها قدیمی هستند اما هنوز در برنامه های کاربردی بسیاری مورد استفاده قرار میگیرند.
۳-۲-۱- پروتکل RS485 [۳]
از این پروتکل نه تنها برای ارتباط سریال بین دو دستگاه استفاده می شود بلکه از آن برای ارتباط سریال بین چندین دستگاه نیز میتوان استفاده کرد. پیکربندی، مشخصات و نرخ انتقال دیتا در آن بسیار فراتر از قابلیت های پروتکلRS232 است؛ در پروتکل RS485 از تفاضل ولتاژ روی دو خط انتقال استفاده می شود؛ به عبارت دیگر، فرستنده و گیرنده از نوع تفاضلی هستند.
سطح منطقی یک از +۲۰۰ mv بزرگتر است و سطح منطقی صفر از -۲۰۰ mv کوچکتر است؛ میزان حساسیت ورودی گیرنده۲۰۰ mv ± است و نویزهای در محدودۀ +۲۰۰ mv و -۲۰۰ mv بر روی خط انتقال دیتا بیتأثیر هستند.
فرمت تفاضلی اساساً تأثیر نویز را بر روی سیستم انتقال از بین میبرد؛ به این ترتیب که فرستنده روی خط ۱ سیگنال TXD را ایجاد و روی خط ۲ سیگنال معکوس سیگنال فوق را ایجاد می کند و گیرنده نیز این دو سیگنال را دریافت می کند (شکل ۳-۸) که اگر تفاضل آنها از +۲۰۰ mv بزرگتر بود یک منطقی و اگر از -۲۰۰ mv کوچکتر بود صفر منطقی را به RXD دستگاه تحویل میدهد. به این صورت نویزهای محیط که به صورت مشترک روی دو سیم ۱ و ۲ قرار میگیرند در ورودی گیرنده تفاضلی حذف میشوند، اما سیگنال اصلی که با دامنه معکوس روی دو سیم ارسال شده اند با صحت کامل در گیرنده دریافت می شود.
همچنین با این شیوه اثر تشعشع خط فرستنده روی گیرنده نیز از بین میرود.
شکل ۳-۴: فرمت تفاضلی انتقال داده در RS485
طبق استاندارد، کابل مورد استفاده باید از نوع زوج به هم تابیده باشد زیرا در این نوع کابل به دلیل موقعیت فیزیکی کابل، در هر چرخش، تأثیر نویز کاهش پیدا می کند و می تواند حداقل دارای سه سیم باشد که یک سیم نیز به عنوان مرجع استفاده می شود؛ کابل واسط ممکن است دارای غلاف (shield) یا بدون غلاف باشد، که کابل بدون غلاف رایجتر است.
مشخصه امپدانس نامی معمولاً ۱۰۰ یا ۱۲۰ اهم است که برای اطمینان از وضعیت خط مقاومتهای انتهای خط مورد نیاز هستند تا از بروز خطا در دیتا جلوگیری شود. در استاندارد کانکتور خاصی برای RS485 معرفی نشده است؛ در این پروتکل از کانکتورهای معمولی نیز میتوان استفاده کرد.
طول کابل مقدار حداکثر نرخ انتقال دیتا را مشخص می کند؛ اما به دلیل سطح ولتاژ منطقی پایینتر و استفاده از سیستم تفاضلی، نرخ انتقال با توجه به طول کابل می تواند تا ۱۰Mbits/s افزایش یابد و معمولاً طول کابل می تواند تا ۱۲۰۰ متر در نظر گرفته شود؛ در کابلی با طول ۱۲۰۰ متر میتوان دیتا را با نرخ ۸۰kbits/s انتقال داد (شکل ۳-۹).
شکل ۳-۵: نمودار نرخ انتقال داده (Data Rate) بر حسب طول کابل
معمولاً پروتکل RS485 به صورت یک گذرگاه چند نقطهای و یا به صورت شبکه پیکربندی می شود که استاندارد این پروتکل حداکثر ۳۲ فرستنده و ۳۲ گیرنده را برای پیکربندی در یک شبکه مشخص کرده است. برای استفاده از ماژولهای بیشتر و همچنین برای دستیابی به فواصل طولانیتر باید به ازای هر ۲۰۰ متر یک تکرار کننده یا REPEATER جهت تقویت و بازسازی سیگنال قرار داده شود؛ هنگامی که در خط انتقال هیچ انتقال دادهای صورت نمیگیرد، فرستندهها از خط جدا، و تمام گیرندهها به خط متصل هستند؛ انتهای خط گذرگاه داده نیز با یک مقاومت بسته می شود (شکل۳-۱۰).
شکل ۳-۶: گذرگاه RS485
پروتکل ارتباطی خاصی برای RS485 تعریف نشده است اما پروتکل UART گاهی اوقات استفاده می شود؛ در اکثر کاربردها یک پروتکل منحصر به فرد در همان کاربرد تعریف شده است.
۳-۲-۱-۱- کاربردها
پروتکل RS485 در کاربردهای با سرعت بالاتر و مسیرهای طولانی مورد استفاده قرار میگیرد. از این استاندارد در بسیاری از موارد به همراه استاندارد RS232 استفاده می شود، مانند پایانه های فروش (POS)، ابزارهای اندازه گیری، ماشینهای بزرگ اتوماسیون و همچنین در شبکه هایی که به صورت گذرگاه داده تعریف شده اند مانند PROFIBUS و MODBUS.
۳-۲-۲- مقایسه دو پروتکل RS485 و RS232
بطور کلی پروتکل RS232 برای مسافتهای کوتاه استفاده می شود (جدول ۳-۲)؛ ساده و کم هزینه میباشد و برای استفاده از آن قطعات فرستنده و گیرنده، آیسیهای UART و رابطها بطور گسترده در دسترس هستند همچنین برخی از فرستندهها اجازه سرعت انتقال تا ۲ یا ۳ مگابیت بر ثانیه را می دهند. اغلب آیسیها شامل مبدل DC به DC هستند که میتوانند تغذیههای مثبت و منفی را برای تغذیه آیسیهای مورد نیاز تأمین کنند.
از RS485 در کاربردهایی که نیاز به انتقال دیتا به فواصل دور با سرعت بیشتر و با قابلیت شبکه شدن تجهیزات به صورت دو طرفه است استفاده می شود (جدول ۳-۲)؛ برای این استاندارد نیز قطعات مورد نیاز در دسترس هستند. در این استاندارد فرستندهها و گیرندهها را میتوانند در یک شبکه تا ۳۲ دستگاه افزایش داد و سرعت انتقال دیتا بین این دستگاهها می تواند تا ۱۰Mbits/s افزایش یابد؛ همچنین در این پروتکل نیز آیسیهای مبدل DC به DC وجود دارند که میتوانند ولتاژ تغذیه مورد نیاز را تولید کنند.
جدول ۳-۱: مقایسه دو پروتکل RS485 و RS232
Parameter | RS-232 | RS-485 |
Line configuration | Single-ended | Differential |
Mode of operation | Simplex or full duplex | Simplex or half duplex |
Maximum cable length | ۵۰ feet | ۴۰۰۰ feet |
Maximum data rate | ۲۰ kbits/s | ۱۰ Mbits/s |