مدیران ارشد برای نشان دادن موقعیتی که می‌خواهند افراد بدان توجه کنند، از یک یا چند نظام کنترل تعاملی استفاده می‌کنند، نظام‌های کنترل تعاملی، نظام‌های رسمی اطلاعاتی هستند که مدیران برای دخیل نمودن خود در فعالیت‌های تصمیم‌گیری زیردستان به کار می‌گیرند. به عبارت ساده‌تر، نظام‌های کنترل تعاملی نقطه اتکای مدیران ارشد محسوب می‌شوند، نظام‌های مذکور اطلاعاتی را که مورد توجه ریاست است و برای ارتباط با زیردستان به کار می‌رود، فراهم می‌کنند. مدیران ارشد، نظام‌های کنترل تعاملی را برای ایجاد انگیزه و جستجوی اطلاعات در کل سازمان به کار می‌گیرند. این استفاده و تمرکز شدید، در مقابل کامل با مدیریت براساس استثناست که نظام‌های ارزیابی تشخیصی مبتنی برآن هستند، نمودار ذیل نشان می‌دهد. چگونه یک نظام ارزیابی تعاملی توجه سازمانی را متمرکز ساخته و سبب ظهور راهبرد‌های جدید در طول زمان می‌گردد.

۱۷نمودار۲-۱۴ نظام ارزیابی تعاملی
یادگیری
انتخاب
چشم‌انداز مدیریت ارشد
۱۶جدول۲-۱۴خلاصه ویژگی‌های نظام‌های ارزیابی تعاملی

 

چه چیز	نظام‌های ارزیابی که مدیران برای قرار گرفتن در فعالیت‌های تصمیم‌گیری زیردستان به صورت مشخص و منظم مورد استفاده قرار می‌دهند. مثال‌ها: نظام‌های برنامه‌ریزی سود، کارت امتیازی متوازن، مدیریت پروژه، نظام‌های عواید علامت تجاری، نظام‌های خبری .
چرا	تمرکز توجه سازمانی بر عدم قطعیت‌های راهبردی ایجاد سیاست برای ارائه اقدامات و راهبرد‌های جدید.
چگونه	- کسب اطمینان از این که اطلاعات جمع‌ آوری شده توسط نظام مورد نظر، تبدیل به یک دستور کار مهم و مورد مراجعه در جلسات زیردست می‌شود. - کسب اطمینان از این که نظام مورد نظر کانون توجه مدیران سازمان می‌باشد. - شرکت در جلسات رو در رو با زیردستان. - چالش مستمر در زمینه اطلاعات، با فرضیات و برنامه‌های اجرایی.
چه وقت	عدم قطعیت‌های راهبردی نیازمند جستجوی تغییرات مخرب و فرصت‌ها می‌باشند.
چه کسی	مدیران ارشد، به گونه‌ای فعالانه از نظام مذکور استفاده نموده و پاداش‌های ذهنی تلاش محور را تعیین می‌نمایند. کارکنان به عنوان تسهیل عمل می‌کند.

بخش نهم- معرفی جامعه آماری
۲-۹ معرفی جامعه آماری
۲-۹-۱ انواع دستگاه های نظارتی قوای سه‌گانه درجمهوری اسلامی ایران
وزارت اطلاعات: نظارت امنیتی.
وزارت امور اقتصادی و دارایی (ذیحسابیها): نظارت مالی در حین خرج.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی: نظارت پرسنلی و نظارت عملیاتی.
سازمان حسابرسی: نظارت حسابرسی.
سازمان بازرسی کل کشور: نظارت بر رعایت قانون به صورت عام.
دیوان عدالت اداری: نظارت قضایی بر دولت و اعمال آن.
دیوانعالی کشور: نظارت بر اجرای قوانین در محاکم.
دیوان محاسبات کشور: نظارت مستمر مالی پس از خرج.

شکل ۳-۴-۶- شکل گیری بیوریت (دی ایزوسیانات+ آب)
میانگین دی ایزوسیانات های آزاد در فرمول نهایی پارامتر مهمی برای محیط کار و محیط­زیست به ویژه وقتی پوشش به صورت اسپری کردن اعمال می‌شود. باید توجه داشت در تمام مراحل از ماسک برای جلوگیری از مشکلات تنفسی استفاده گردد. استفاده از پلی ایزوسیانات­های مختلف تأثیرمستقیمی بر کاربرد و خواص نهایی پوشش پلی اورتان دارد. انعطاف پذیری بالایی در کاربرد پوشش پلی اورتان حاصل از HDI پلی ایزوسیانات وقتی سختی معمولاًبا بهره گرفتن از ایزوسیانات اوره حاصل از TDI بالا می‌رود، وجود دارد.

جدول ۳-۴-۱- ایزوسیانات و خواص پوششی آن
از ویژگی‌های مهم دیگر که بستگی به نوع پلی ایزوسیانات دارد را می‌توان استحکام و تغییر رنگ می‌باشد. نور و به ویژه انرژی طول موج‌های بالا می‌تواند سبب اکسیداسیون حلقه های آروماتیک TDI و تشکیل ترکیب کینون را فراهم می‌کند.این فرایند سبب تغییر رنگ پوشش‌ها به قهوه ای و زرد می‌گردد.
جدول ۳-۴-۲- تغییر رنگ ایزوسیانات ها
پراکسید هیدروژن می‌تواند در نتیجه تیمار چوب باقی بماند. پراکسید ها می‌توانند به عنوان سخت کننده برای پوشش دهنده ها (پلی استر اشباع نشده) مورد استفاده قرار گیرند. آلودگی ظروف و یا سطح مورد پوشش سبب باقی ماندن پراکسیدی می‌گردد که می‌تواند باعث تغییر رنگ به زردی پوشش پلی­اورتان در محصول نهایی گردد. زرد شدگی یکی از بزرگ‌ترین مشکلات حاصل ازپوشش‌هایTDI حاصل از بیورت می‌باشد. استفاده از رزین اکریلیک بدون حلقه های آروماتیک زمانی افزایش یافت که تقاضا برای کاهش تغییر رنگ افزایش یافت. در حقیقت، گروه های ایزوسیانات وقتی با گروه ­های عاملی شامل اتم‌های هیدروژن فعال واکنش می‌دهند. این می‌تواند شامل الکل‌ها، فنل ها، آمین‌ها، آمید ها و آب باشد. محصول واکنش شامل گروه های N-H (به عنوان مثال کربامید اسید) می‌باشد که برای واکنش بیشتر در دسترس می‌باشد. در مورد آب، واکنش تولید آمین و دی اکسید کربن آزاد می‌کند. آمین می‌تواند با ایزوسیانات بیشتر واکنش داده تا اوره تولید کند.
شکل ۳-۴-۷- واکنش ایزوسیانات با آب تولید دی اکسید کربن می‌کند
در حالی که ایزوسیانات در آب به شکل ذرات ریز و پایدار تبدیل می‌شود گروه های-NCO باید با موادی مثل آمین‌ها پوشانده شوند(بولیان، ۲۰۰۹؛ جوشی، ۲۰۱۲).
۳-۴-۲۱- آمینو رزین (اوره و ملامین)
رزین های حاوی نیتروژن به دست آمده از فرمالدئید با آمینو، ایمید یاترکیبات آمید در گروه آمینو رزین ها دسته بندی می‌شوند. معروف‌ترین نماینده این گروه رزین های اوره و ملامینمی ‌باشند .پوشش دهنده­های بر پایه اوره و ملامین در اوایل قران بیستم وارد بازار شدند و به عنوان جایگزینی مناسب برای ترکیبات نیترات سلولز به ویژه وقتی نیاز ویژه ای برای پوشش سطح مبلمان­ها مورد درخواست بود، برگزیده گردید. آمینورزین­ها بر پایه حلال می‌باشند. واکنش بین اوره و فرمالدئید، تولید خانواده رزین های اوره را می‌کند که اگر اوره با ملامین جایگزین گردد، رزین های ملامینه شکل می‌گیرند.
شکل ۳-۴-۸- واکنش بین اوره و فرمالدئید
واکنش داخلی بین اوره یا ملامین با فرمالدئید تولید پلیمری با قطبیت بالا از مونو و دی متیل اوره را می‌کند. اصلاح فرایند مهمی است که سبب می‌شود رزین در حلال‌های آلی قابل حل گردد. اتریفیکاسیون گروه های متیلول با وزن مولکولی پایین الکل‌ها(همانند پروپیل یا بوتیل) معمولاًصورت می‌گیرد.با توجه به درصد سه گروه های آمینی، ملامین دارای شش اتم هیدروژن قابل جانشینی و متیلول آمین‌ها تنها می‌توانند الکیل­دار گردند. ملامین، هگزا متیلول متیل آمین (HMMM) در آب قابل حل می‌باشد. رزین های اوره فرمالدئید و ملامین فرمالدئید به طور عمده به عنوان عامل پیوند دهنده برای رزین های دیگر مانند آلکید­ها استفاده می‌گردد، اما برای خشک شدن به کاتالیزور احتیاج دارند. نقش آلکید ها پلاستیکی شدن و جامد شدن پوشش است.
در مورد چوب، واکنش پیوند هر رزینی متأثر از دمای اتاق با اضافه نمودن کاتالیزور اسیدی (به عنوان مثال اسید های معدنی مثل اسید هیدروکلریک و نمونه اسید آلی مثل پاراتولوئن سولفونیک صورت می‌گیرد. به همین دلیل به این رزین ها اسید درمان گفته می‌شود. برای متعادل سازی زمان خشک شدن، اجرا و کیفیت استاتیکی، رزین های اوره و ملامین با آلکید­ها به نسبت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. پوشش آمینو رزین ها به دلیل سختی بالا پر ارزش هستند. انتشار فرمالدئید در طول ایجاد پیوند و نیز حلالیت بالا در حلال‌ها از معایب استفاده از آمینو رزین ها می‌باشد (بولیان، ۲۰۰۹).
۳-۴-۲۲- رزین های پلی استر
هر پلیمر دارای پیوند استری در ساختار پلیمر، را پلی استر می‌نامند. پوشش دهنده­های پلی استر به سه دسته تقسیم می‌شوند:

 

• • پلی استر های اشباع شده.

 

• • پلی استر های اصلاح شده با روغن.

 

• • پلی استر های غیر اشباع.

 

پلی استر­های اشباع شده به ویژه با گروه های هیدروکسیل ترکیبات مهمی حاصل از اورتان­ها و تولیدات بخار دار مورد استفاده در بسیاری از صنایع پوششی، هستند. پلی استر های اصلاح شده با روغن با الکید­ها پیش‌تر شرح داده شده ­اند. پلی استر های غیر اشباع با پیوند دوگانه برای سیقل کاری اتوماتیک و پرداخت چوب مهم هستند. در بخش پوشش دهنده ها، پلیمر هایی با نام پلی استر حاصل از واکنش گروه ­های دی یا تری الکل با گروه های دی کربوکسیلیک اسید تولید می‌گردد. بسته به طبیعت شیمیایی درونی ترکیب، پلی استر خواص وسیعی را دارا می‌باشد.
شکل ۳-۴-۹- تولید زنجیره خطی پلی استر از واکنش گروه دی الکل با گروه دی کربوکسیلیک اسید
استفاده از دی اسید های آروماتیک سبب افزایش سختی درمقایسه با پلیمر­های مشابه حاصل از اسید های آلیفاتیک می‌باشد. وقتی گلیکول‌ها با زنجیره کربنی بلند مورد استفاده قرار می‌گیرند پلاستیکی شدن و انعطاف پذیری پلی استر بهبود می‌یابد(بولیان، ۲۰۰۹؛ بودای، ۲۰۱۱).
جدول ۳-۴-۳- اجزا ترکیبی و ویژگی آنها در تولید پلی استر
۳-۴-۲۳- رزین های آکریلیک
از رزین های آکریلیک در مواد پوششی چوب بسیار استفاده می‌گردد؛ اکریلیک­ها برای کاربرد­های برجسته در شرایطی که نیاز به تمیزی سطوح و نیز مقاومت شیمیایی و فیزیکی وجود دارد، با ارزش هستند.در واقع آکریلیک نشان دهنده آکریلات و استرهای متاکریلات در ساختار های پلیمری و گاهاً با ترکیبات غیر اشباع وینیل، می‌باشد. زنجیره وینیل و آکریلیک دارای پتانسیل بالایی در کاربرد های مختلف می‌باشد.
شکل ۳-۴-۱۰- آکریلات (۱) و متاکریلات (۲) استر.
واکنش شامل درصد پیوند دوگانه موجود در ساختار شیمیایی و ویژگی‌های پلیمر تولیدی بستگی به مونومر­های مورد استفاده، وزن مولکولی و امکان اصلاح با ترکیبات دیگر دارد(بولیان، ۲۰۰۹؛ ایرمولی، ۲۰۰۸).
۳-۴-۲۴- رزین های آکریلیک ترموپلاستیک
رزین های آکریلیک ترموپلاستیک می‌توانند عمل پلاستیکی شدن داخلی و خارجی داشته باشند و می‌توانند با نیترو سلولز یا آلکید ها به صورت ترکیبی در پرداخت‌های حرارتی، مورد استفاده قرار گیرند. وزن مولکولی باید به دقت کنترل گردد زیرا می‌تواند در جهت یابی رنگ دانه های کوچک فلزی تأثیر گذار باشد (بولیان، ۲۰۰۹).
۳-۴-۲۵- رزین های ونیلی
رزین های ونیلی حاصل از پلیمریزاسیون مونومر های ونیل، عموماً برای دستیابی به پلیمر و کوپلیمر ونیل کلراید مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توان این ماده را در لاک و الکل‌های ترموپلاستیک بر پایه وینیلیدن کلراید، وینیل استات و مشتقات پلی وینیل الکل مورد استفاده قرار داد.ازآنجاییکه مونومر­های ونیل حاوی گروه های اتیلن هستند، واکنش افزودنی‌های چند جزئی می‌تواند سبب شکل گیری ترکیبات پلی ونیل با وزن مولکولی بالا شود.
شکل ۳-۴-۱۱- مونومر ونیل استات
استفاده از این مواد در صنعت چوب کاهش یافته، اما از ونیل استات در صنایع دیگر همچون تولید لاتکس استفاده می‌گردد (بولیان، ۲۰۰۹؛ گوچ، ۲۰۱۱).
۳-۴-۲۶- رزین های اپوکسی
معروفیت رزین های اپوکسی عموماً به دلیل چسبندگی و مقاومت شیمیایی آنها می‌باشد، اما استفاده از این ماده در صنعت چوب از زمانی شروع شد که در تولید MDF برای پوشش از تکنولوژی پوشش دهنده های پودری استفاده گردید. مشخصه اصلی این رزین ها وجود گروه های اپوکسید یا اکسیران و شکل گیری با سه اتم حلقوی (دو اتم کربن ویک اتم اکسیژن) می‌باشد. این حلقه­های شیمیایی ناپایدار بوده و به آسانی با بسیاری از موادشامل کربوکسیل­ها، هیدروکسیل­ها، فنل­ها و آمین‌ها به صورت محدود و یا در دمای پایین وقتی کاتالیزور مناسب حضور دارد، واکنش می‌دهند.رزین­های اپوکسی پلیمر­های خطی هستند که معمولاً شامل بیش از یک گروه اپوکسید می‌باشند.این مواد با توجه به دمای ذوب و گروه اپوکسید دسته بندی می‌شوند. عموماً، گستره وسیعی از رزین های اپوکسی حاصل از واکنش بیس فنول – آ(دی فنول پروپان) و اپی کلرو هیدرین وجود دارد. مورد آخر سرطان­زا بوده و باید از این ترکیب حذف گردد. رزین اپوکسی مایع می‌تواند با افزایش طول زنجیره با دی فنول پروپان سبب افزایش وزن مولکولی گردد. رزین اپوکسی را می‌توان به عنوان رزین ایجاد کننده پیوند و یا پلی هیدریک پلیول با توانایی تولید بیشتر رزین، مورد استفاده قرار داد. ایجاد پیوند توسط رزین اپوکسی به صورت زیر انجام می‌گیرد(بولیان، ۲۰۰۹؛ ژو، ۲۰۱۲).
۳-۴-۲۷- واکنش با آمین‌ها و یا آمید ها (نوکلئوفیل ها)
بیشترین واکنش صورت گرفته برای رشد پلیمر برای آمین‌ها، واکنش با گروه اپوکسی به صورت مکانیسم زیر می‌باشد:
شکل ۳-۴-۱۲-واکنش گروه اپوکسی با آمین ثانویه
اگر دی آمین به صورت ترکیب با رزین پلی اپوکسی مورد استفاده قرار گیرد، واکنش تغلیظ سبب رشد زنجیره پلیمری می‌گردد. در فرمولاسیون پوشش دهنده های پودری، انیدرید دی کربوکسیلیک و دی سیاندیآمید عموماً به عنوان سخت کننده استفاده می‌شوند به دلیل توانایی آنها در واکنش با گروه های اپوکسی بدون هیچ گونه آبی که در ابتدای واکنش تولید شده، واکنش با اسید ها ی دیگر سخت کننده ها بر پایه اسید های کربوکسیلیک یا انیدرید ها می‌باشد. واکنش پیوند اسید با حلقه اپوکسی و تولید گروه های هیدروکسیل سبب افزایش پیوند های دارای کاتیون فعال می‌گردد(بولیان، ۲۰۰۹).
شکل ۳-۴-۱۳- واکنش پیوند اسید با حلقه اپوکسی و تولید گروه های هیدروکسیل
بار مثبت به دست آمده حاصل از اسید سبب ایجاد نوعی پیوند درونی می‌گردد که در واکنش زیر مشخص شده است :
شکل ۳-۴-۱۴- ایجاد پیوند درونی به واسطه بار مثبت حاصل از واکنش پیوند اسید با حلقه اپوکسی و تولید گروه های هیدروکسیل
برای افزایش پلیمریزاسیون کاتیونی، فروسن^[۲۰۱] یا نمک‌های اونوم^[۲۰۲]مورد استفاده قرار می‌گیرند(ففروسنیوم^[۲۰۳]، دیازونیوم^[۲۰۴]، سولفونیوم^[۲۰۵] و …). همچنین یکی دیگر از افزودنی هایی که می‌توان اضافه نمود نموک دیاریلی اودونیوم می‌باشد که وقتی در برابر اشعه فرابنفش قرار می‌گیرد این نمک‌ها تولید مواد اسیدی واکنش داده با گروه های اپوکسی می‌کنند. برای بهبود رزین هی اپوکسی مورد استفاده در فرمولاسیون پوشش دهنده های پودری در مواد چوبی به ویژه MF بر پایه واکنش شیمیایی که پیش‌تر شرح داده شد می‌توان از حرارت و یا اشعه فرا بنفش معمولاً در حضور کاتالیزور استفاده نمود(بولیان، ۲۰۰۹؛ ژو، ۲۰۱۲).
۳-۴-۲۸- استر های اپوکسی
این مواد معادل آلکید ها با گروه های اپوکسی می‌باشند. هم گروه های هیدروکسیل انتهایی و هم گروه های هیدروکسیل ثانویه در رزین های اپوکسی می‌توانند با اسید های چرب واکنش داده و تولید استر های اپوکسی نمایند که برای خشک کردن پرداخت‌های نهایی و یا برای بهبود رزین ملامین فرمالدئید مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گلیسایدل متاکریلات می‌تواند سبب شناسایی گروه های اپوکسی در رزین های اکریلیکی که چسبندگی را بهبود داده و محل هایی را برای واکنش‌های دیگر آماده سازی کند(بولیان، ۲۰۰۹).

دومین عامل حیاتی که موفقیت این صنعت را تحت تاثیر قرار می­دهد دانش فنی می­باشد. این دانش فنی طی سالها تلاش و کوشش بدست می ­آید بر همین اساس پیشنهادات زیر ارائه می­ شود.
از آنجایی که دانش فنی حاصل سال­ها تلاش و کوشش افراد می­باشد، سازمان­ها باید سعی کنند تا بستری فراهم آورند که همواره از نیروهای قدیمی­خود به عنوان مشاور استفاده کنند و ترکیبی از نیروهای قدیمی ­و جوان خود ایجاد کنند تا به رشد و شکوفایی سازمان کمک شایانی شود.
برگزاری دوره­ های آموزشی تخصصی مختلف
فراهم آوردن امکانات تحصیلی برای کسب علم در کشورهایی که در این صنعت توانایی بالایی دارند.

ایجاد بستری مناسب برای خبرگان و اندیشمندان صنعت جهت تبادل اطلاعات
امکان سرمایه گذاری مشترک با شرکت های خارجی
۳-۱-۳-۵ کیفیت تولید
دیگر عامل مهم و حیاتی تاثیر گذار بر موفقیت صنعت روانکارها، کیفیت تولید می­باشد. بحث کیفیت تولید در بازارهای جهانی به امری بسیار حساس و مهم تبدیل شده است. کیفیت تولید اعتبار سازمان را افزایش می­دهد و افراد با اعتماد بشتری از محصولات جدید استقبال می­ کنند. از آنجایی که افزایش کیفیت تولید در میان روانکارها به ذخیره سازی سرمایه ­های ملی ( ازجمله بنزین) و کاهش آلودگی و فرسودگی کمک می­ کند، همواره باید دنبال راهکارهای جدید برای دستیابی به این مهم بود. به همین اساس پیشنهادات زیر بیان می­ شود:
استفاده از مواد اولیه مرغوب
بکارگیری دستگاه­ها و تجهیزات پیشرفته
دسترسی و استفاده از علم روز
هدف گذاری جهت دریافت گواهینامه های استاندارد معتبر در کشورهای اروپایی (OEM)

دسترسی به مواد اولیه و افزودنی
عامل مهم دیگر، دسترسی به مواد اولیه و افزودنی­هاست. که براین اساس با توجه به تحریم های بین المللی پیشنهاد می­ شود:
سازمان­ها تامین کنندگان مواد اولیه را افزایش بدهند تا در صورت مشکل در تامین منابع از ­یک تامین کننده، بلافاصله تامین کننده دیگری را جایگزین سازند تا براین اساس در امر تولید وقفه ایجاد نشود.
ایجاد تنوع منابع
۵-۱-۳-۵ دسترسی به نیروی ماهر
پنجمین و آخرین عامل حیاتی که سازمان­های فعال دراین صنعت همواره باید به آن توجه داشته باشند و برای کسب مزیت رقابتی برآن سرمایه گذاری کنند، دسترسی به نیروی ماهر است؛ نیروی انسانی، مهم‌ترین سرمایه سازمان است. اگر عامل انسانی را از سازمان حذف کنیم آنچه باقی می‌ماند عوامل و امکاناتی است که به خودی خود قابل استفاده نیست و ارزشی ندارد. انسان، بزرگترین و با ارزش‌ترین دارایی سازمان است که هرگز در ترازنامه‌ها و صورت‌های سود و زیان شرکت­ها منعکس نمی‌شود.
این نیروی ماهر می ­تواند با استفاده بهینه از توانایی­های خود و دانش فنی بدست آورده، به سازمان در جهت تولید محصولات با کیفیت کمک کند و کیفیت تولید را افزایش بدهند. لذا بر اساس مطالب ارائه شده پیشنهاد می­ شود که:
در هنگام گزینش و استخدام کارکنان از روش­های مختلفی برای جذب نیروی مناسب استفاده کند.
دوره­ های آموزشی مختلف برای افزایش تخصص و دستیابی به اطلاعات روز برگزار کنند.
منابع اطلاعاتی مختلف برای استفاده کارکنان فراهم آورند.
محیط داخلی سازمان به نحوی طراحی شود که برای کارکنان آرامش خاطر ایجاد کند.
با برگزاری جلسات مختلف امکان تبادل اطلاعات را فراهم آورند.
از روش­های مختلف برای ایجاد رقابت اثربخش میان کارکنان استفاده کنند.
اعطای بورس های تحصیلی به دانشجویان نخبه در رشته های مرتبط
استفاده از طرحهای جانشین پروری برای پرورش و آموزش نیروهای ماهر
استفاده از نیروهای کارآمد و بازنشسته
۳-۳-۵ پیشنهادات برای پژوهش­های آتی
باتوجه به بازار پیش رو صنایع مختلف و غیرقابل پیش بینی بودن محیط، بهترین راه ممکن جهت پیشرفت سازمان­ها اتکا به نواحی و عواملی است که در آن­ها می­توانند مزیت رقابتی کسب کنند و در جهت حفظ بقا و رشد در صنعت گام بردارند. این عوامل همان فاکتورهای کلیدی و حیاتی ای هستند که مدیران و سیاست گذاران سازمان­ها همواره باید به آن­ها توجه داشته باشند و در جهت شناسایی آن­ها برنامه­ ریزی کرده و تدابیر و روش­هایی را برگزینند.
آنچه این پژوهش به آن پرداخت، شناسایی و رتبه بندی عوامل حیاتی موفقیت در این صنعت بود. اما جای خالی برای تکمیل شدن این پژوهش­ها همیشه وجود دارد که در زیر به چند مورد از آن­ها اشاره شده است:

 

1. 1. این پژوهش به شناسایی این عوامل در صنعت پرداخته است، پیشنهاد می­ شود پژوهشگران دیگر چهار شرکت را بر مبنای عوامل حیاتی شناخته شده مورد مقایسه قراردهند.

 

1. 1. در این پژوهش از مدل تامپسون و استریکلند استفاده شد که برای هر بعد، ­یک سری فاکتورهایی را در نظر گرفته است. پیشنهاد می­ شود پژوهشگران پیش فرض این مدل را کنار گذاشته و از خبرگان در مورد فاکتورهایی اثر گذار در هر بعد نظرخواهی کنند و از میان آن­ها عواملی که اکثر خبرگان برآن توافق داشتند انتخاب و مابقی مراحل را طی کنند.

 

1. 1. استفاده از سایر روش­های رتبه بندی عوامل و مقایسه نتایج آن با­یکدیگر.

 

۴-۵- محدودیت­های پژوهش
از آنجایی که این نوع پژوهش­ها نیاز به نظرسنجی مدیران و خبرگان دارد و این افراد مشغول فعالیت هستند؛ لذا صرف زمان و ملاقات با آن­ها بسیار زمان بر است و این موضوع روند کار را کند می­ کند.
استفاده از روش ANP نیاز به مقایسه زوجی عوامل دارد، برهمین اساس تعداد مقایسات بسیار زیاد است و زمان زیادی را جهت پاسخگویی می­طلبد و ازسوی دیگر نیاز به دقت و تمرکز بالایی در پاسخگویی دارد که این موضوع نیز نیازمند صرف زمان زیادی می­باشد.
در برخی موارد نیاز است پرسشنامه مورد بازبینی قرار گیرند و امکان آن برای همه خبرگان وجود ندارد.
انتخاب ­یک مدل مشخص، ما را در قالب معیارهای مشخص محدود می­سازد و بالاجبار کل تحلیل باید در قالب همین معیارها انجام گیرد.
منابع فارسی
رهنورد، فرج الله و محمدی، اصغر (۱۳۸۳)؛ « شناسایی عوامل کلیدی موفقیت سیستم مدیریت دانش دردانشکده­ها و مراکز آموزش عالی تهران»؛ نشریه مدیریت فناوری اطلاعا،.شماره ۳
حسینی، سید محمود و پناهی، منیره (۱۳۸۶)؛ «تبین عوامل کلیدی موفقیت در صنعت کاشی در ایران»؛ پژوهشنامه بازرگانی.

۲۰ : ۸۰

^c90/2

^c00/2

^c80/28

 

۳۰ : ۷۰

^h90/0

^a80/2

^d20/26

 

۱۷۰

۰ : ۱۰۰

^f80/1

^c00/2

^b00/29

 

۱۰ : ۹۰

^b10/3

^b20/2

^c50/28

 

۲۰ : ۸۰

^a80/3

^f00/1

^a80/32

 

۳۰ : ۷۰

^d70/2

^e50/1

^c30/28

 

 

?میانگین­های دارای حرف مشترک در هر ستون اختلاف معنی­دار ندارند.
درخصوص تأثیر کودهای نیتروژنه بر میزان اسانس و ترکیب های اصلی اسانس گیاهان دارویی، نتایج مختلفی گزارش شده است. Leiser وRokman (1994) دریافتند که میزان اسانس زوفا با ۸/۱ گرم نیتروژن در گلدان، بیشترین عملکرد را داشت اما نیتروژن تغییری بر میزان اسانس بومادران ایجاد نکرد. Baranauskiene و همکاران (۲۰۰۳) تأثیر سطوح ۴۵، ۹۰، ۱۳۵ کیلوگرم نیتروژن در هکتار را روی عملکرد سرشاخه و اسانس گیاه آویشن بررسی نمودند و دریافتند که با افزایش نیتروژن عملکرد سرشاخه آویشن افزایش یافت اما تأثیر چندانی بر اسانس آن نداشت. Venshutonis و همکاران (۱۹۹۹) اظهار داشتند که کود نیتروژن تأثیر کمی بر درصد اسانس گیاه زیره داشت. باقری و همکاران (۱۳۸۷) عنوان نمودند که اثر کود نیتروژنی روی میزان اسانس بابونه معنی دار نمی ­باشد. Rohricht و همکاران (۱۹۹۶) گزارش نمودند که عملکرد اسانس گیاه مریم گلی با افزایش مقدار نیتروژن تا ۱۰۰ یا ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار افزایش پیدا کرد. Bist و همکاران (۲۰۰۰) نیز نشان دادند که با افزایش مقدار نیتروژن میزان اسانس شوید افزایش یافت؛ در حالیکه در برسی­های صورت گرفته توسط علیزاده سهزابی و همکاران (۱۳۸۶) در گیاه مرزه، عباس­زاده و همکاران (۱۳۸۵) در گیاه بادرنجویه و Arabaci و Bayram (2004)، رحیمی و همکاران (۱۳۸۸) و دادوند سراب و همکاران (۱۳۸۷) در گیاه ریحان، افزایش میزان کود نیتروژنی موجب کاهش درصد و بازده اسانس گردیده و بیشترین میزان اسانس از تیمار شاهد (عدم مصرف کود) بدست آمده است. در این مطالعه مجموع عملکرد اسانس همیشه بهار با مصرف مقادیر مختلف کود نیتروژنی افزایش یافت. با توجه به ارتباط مستقیمی که عملکرد اسانس با عملکرد گل دارد، با افزایش میزان کود مصرفی، عملکرد اسانس نیز افزایش نشان داده است. در واقع اثر نیتروژن بر عملکرد اسانس غیرمستقیم و از طریق اثری است که این فاکتور بر عملکرد گل داشته است.
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱- نتیجه گیری
شناسایی مهمترین عوامل تغذیه­ای و همچنین کاربرد روش های مناسب اعمال آنها می ­تواند به تولید گیاهان دارویی با مقادیر مطلوب ترکیبات دارویی کمک کند. یکی از اهداف این پژوهش تعیین مقادیر مناسب نیتروژن و نسبت مناسب نیتروژن آمونیومی به نیتراتی در محلول های غذایی برای افزایش عملکرد گل همیشه بهار در سیستم کشت بدون خاک بود. طور کلی، عملکرد به صورت برآیند اجزای عملکرد تعریف شده است که کاهش هر یک از اجزاء ممکن است با افزایش در سایر اجزای عملکرد جبران گردد و در نتیجه عملکرد در محدوده مشخصی حفظ شود. در گیاه دارویی همیشه بهار تلاش در جهت تولید حداکثر میزان گل با درصد بالای اسانس و عصاره می باشد، زیرا در گیاه دارویی همیشه بهار، محصول اقتصادی مورد نظر عملکرد گل در واحد سطح است و مدیریت زراعی بایستی به گونه ای باشد که حداکثر میزان تولید گل حاصل شود. مهمترین اجزاء عملکرد گل در گیاه همیشه بهار عبارتند از تعداد گل، وزن تر و خشک گل. در مطالعه انجام شده بیشترین تعداد گل، وزن تر و خشک گل از تیمار ۲۰۰ میلی­گرم در لیتر نیتروژن حاصل شد که می­توان این طور بیان نمود که با مصرف ۲۰۰ میلی­گرم در لیتر نیتروژن می­توان به بیشینه عملکرد مورد نظر دست یافت.

از طرفی یون­های آمونیوم و نیترات به عنوان منابع نیتروژن از نظر اثر برروی رشد و ترکیب شیمیایی گیاه باهم متفاوت هستند. کاربرد نسبت­های مختلف نیترات به آمونیوم در محلول­های غذایی باعث اختلافات معنی­داری بر صفات تعداد و وزن تر گل شد اما این اثرات در مورد وزن خشک گل معنی­دار نبود.
بررسی اثرات متقابل ازت و نسبت­های مختلف نیترات به آمونیوم نشان داد که بیشترین تعداد گل با کاربرد ۲۰۰ میلی­گرم درلیتر کود نیتروژن با نسبت نیترات به آمونیوم ۱۰۰:۰ بدست آمد در حالیکه بیشترین میزان وزن تر و خشک گل مربوط به تیمار ۲۰۰ میلی­گرم درلیتر ازت با نسبت نیترات به آمونیوم ۸۰:۲۰ حاصل شد.
از سوی دیگر بیشترین مقدار آلفا- پینن، کامفن و آلفا-کادینول از اسانس گیاهانی که با ۱۷۰میلی­گرم در لیتر ازت با نسبت نیترات به آمونیوم ۸۰:۲۰ تیمار شده بودند، اندازه ­گیری شد.
از آنجایی­که نیتروژن نقش اصلی را در رشد و نمو گیاهان دارد و کمبود آن در هر یک از مراحل رشد با اختلال در سنتز مواد موجب کاهش تعداد گل در شاخه فرعی و در نتیجه کاهش عملکرد و اسانس می­ شود، لذا با توجه به شرایط این تحقیق تیمار۲۰۰میلی­گرم درلیتر کود نیتروژن با نسبت نیترات به آمونیوم ۸۰:۲۰ توصیه می­گردد.
۵-۲- پیشنهادات
استفاده از نسبت متعادل نیتروژن آمونیومی به نیتراتی در محلول­های غذایی سبب افزایش نسبی عملکرد گل همیشه بهار و بهبود قابل توجه متابولیت­های ثانویه آن می­ شود که البته این نسبت بسته به نوع گیاه، مرحله رشد و نمو گیاه و زمان و سرعت جریان محلول­های غذایی متفاوت است. بنابراین مطلوب است که با در نظر گرفتن این شاخص ­ها و با هدف بهبود کیفیت و عملکرد، پژوهش های مشابهی در ارتباط با مراحل رشدی همیشه بهار صورت پذیرد.

استاد در باب بیان عینیت صفات، فرموده‌اند: نبات موجود واحدی است که دارای وجودِ جماد و کمالاتِ جماد ـ در صورتی که جماد را لا بشرط اعتبار کنیم ـ می‌باشد و به این جهت است که تمام کمالات جماد از قبیل جوهریت و جسمیت و تحیّز و غیره را از نبات انتزاع می‌کنیم بدون این که ضمیمه‌ای به او منضم کنیم. این برای آن است که نبات تمام کمالات جماد را دارا است؛ ولی نبات کمالاتی مختص به خود نیز دارد که در جماد یافت نمی‌شود، از قبیل تغذیه و تنمیه و تولید مثل. بر همین قیاس است حیوان نسبت به نبات؛ زیرا هر کمالی که در نبات یافت می‌شود، در حیوان نیز موجود است به علاوه‌ی کمالاتی که خاصه‌ی حیوان است، از قبیل حس و حرکت اِرادی، تا برسد به انسان کامل که مظهر تام و آینه‌ی سراپا نمای حق است.

 

أ تزعم أنک جرم صغیر

و فیک انطوی العالم الأکبر[۱۹۸]

و فرموده‌اند که اگر چنین نبود که هر مرتبه‌ی بالاتری در سلسله‌ی صعودیه دارای مرتبه‌ی پایین‌تر باشد، هر آینه کمالات مرتبه‌ی مادون از مرتبه‌ی مافوق انتزاع نمی‌شد؛ چون که مباین از مباین انتزاع نمی‌شود. ولی کمالات مرتبه‌ی مادون از مرتبه‌ی مافوق انتزاع می‌شود. پس مشخص می‌شود که عالی در قوس صعود دارای کمالات سافل است و این نیست مگر به جهت ضیق وجود در مرتبه‌ای و سعه‌ی آن در مرتبه‌ی دیگر؛ زیرا هر چه سعه‌ی وجودی بیشتر باشد، انتزاع مفهومات از آن بیشتر است. اگر مرتبه‌ی عالی در مقام ذات وجودی‌اش دارای وجود سافل نبود، بایستی بدون ضمیمه‌، منشأ انتزاع کمالات وجودی سافل نگردد، در حالی که بدون ضمیمه، منشأ انتزاع می‌گردد. بنا بر این، نتیجه این می‌شود که هر عالی در مقام ذاتش دارای وجود سافل است و واجب الوجود چون وجودی است بحت و بسیط و تمام ـ بلکه فوق التمام ـ باید دارای جمیع وجودات به نحو اعلی و اتم باشد، چون اگر فاقد یک مرتبه‌ی وجودی باشد، مرکب از وجود و عدم خواهد بود و این نحو ترکیب، بدترین ترکیبات است.
و این مطلب همان مراد اساطین حکمت است که گفته‌اند: «بسیط الحقیقه کل الأشیاء و لیس بشیء منها»^[۱۹۹]، و در قول حضرت صادق اشاره به این مطلب شده است، آنجا که می‌فرماید: «إنه شیء بحقیقه الشیئیه»^[۲۰۰].
زیرا معلوم شد که ذات واجب دارای وجودات اشیاء است و ذات واجب به ذات خود علم دارد، پس معلوم می‌شود که علم به ذات خودش، همان علم است به ما سوا، نه آن که علم به ماسوا به صور مرتسمه باشد تا که لازم شود که ذات واجب محل کثرت باشد.^[۲۰۱]
۲ـ ۸٫ علم به کنه وجود
از نگاه فاضل تونی، علم همان وجود است و کنه وجود به تصور در نمی‌آید؛ چون که تصور کنه این است که حقیقت شیء نزد عقل حاصل شود و وجود اگر در عقل حاصل شود، مُحاط عقل خواهد شد، در حالی که وجود محیط به تمام اشیاء است و این تناقض است. پس وجود نمی‌تواند محاطِ عقل شود.
دلیل دیگر بر این که کنه وجود به تصور در نمی‌آید، آن است که اگر حقیقت وجود در عقل حاصل شود یا آثار خارجی بر او مترتب می‌شود یا نه؛ اگر آثار خارجی مترتب شود، پس وجود ذهنی نخواهد بود و اگر آثار خارجی مترتب نشود، انقلاب لازم می‌آید و انقلاب محال است. و برخی از بزرگان که گفته‌اند وجود بدیهی التصور است، مرادشان یا مفهوم وجود است ـ نه حقیقت وجود ـ یا این که می‌گویند حصولِ علم به وجود، بدیهی است. اما باید دقت کرد که بدیهی بودنِ حصولِ علم به وجود، مستلزم بدیهی بودنِ حقیقتِ وجود نیست.^[۲۰۲]
۲ـ ۹٫ جوابِ شبهه‌ای پیرامونِ نسبت عقل اول به عالم کبیر
چون قیصری، شارح فصوص، این بیان را دارد که نسبت عقل اول به عالم کبیر و حقایق آن ـ که عبارت است از ماهیات و وجودات خاصه ـ همان نسبت نفس و روح است به قوای خویش، و روح با آن که حقیقت واحده است، دارای تمام قوا به نحو بساطت است، و به همین نحو است عقل نسبت به عالم کبیر، پس جای آن است که کسی بر شارح اشکال کند و بگوید نسبت عقل به عالم کبیر در صورتی نسبت نفس به قوای بدن است که اشیاء به حقایق وجودیه در عقل باشند؛ ولی اگر صور اشیاء در عقل باشند، صحیح نیست.
جناب فاضل می‌فرماید که شارح نیز این سؤال مقدر را جواب داد به قول خود «و لا یتوهم … الخ». و حاصل جواب این است که این اشکال وارد نیست؛ زیرا همان طور که علم واجب تعالی به ما سوا، به صور مرتسمه نیست ـ چنان که مشائین بر آن رفته‌اند ـ بلکه علم واجب تعالی به ما سوا بدین ترتیب است که واجب تعالی دارای تمام حقایق وجودیه‌ی ما سوا به نحو اعلی و اشرف می‌باشد؛ زیرا که واجبْ وجودِ بسیطِ صرف است و اگر فاقد مرتبه‌ای از وجودات باشد، بسیط نخواهد بود و این بر خلاف فرض است و نیز برای واجب مقابلی در وجود خواهد بود؛ پس توحید خاصی تمام نخواهد شد. … بنا بر آنچه ذکر شد، واضح می‌شود که از برای اشیاء در مرتبه‌ی ذاتِ واجب، وجودی است ازلاً و ابداً و آن وجود در خارج محقق نمی‌شود به این نحو که منتقل شود به خارج بعد از این که در مرتبه‌ی ذات واجب بود، مثل این که شخصی در مکانی باشد و منتقل به مکانی دیگر شود؛ زیرا حصول شخص در مکان دوم وقتی ممکن است که در مکان اول معدوم باشد. حصول به این معنا لازمه‌اش تباعد در محل اول است؛ بلکه آنچه در خارج حاصل می‌شود، مظهر وجودی است که در مرتبه‌ی ذات واجب بود. پس وجودات خارجیه‌ برای وجودات در مرتبه‌ی ذات واجب ممکن و ظلّ هسنند نه ، خود آن وجودات ،و حق تعالی می فرماید: «ألم تر إلی ربّک کیف مدّ الظلّ»^[۲۰۳].
همچنان که صور علمیه‌ی ذهنیه که به وسیله‌ی کتابت یا تکلم در خارج وجود می یابند، از ذهن خارج نمی‌گردند، بلکه در عین این که در لفظ موجود هستند، در ذهن نیز وجود دارند و آنچه که در لفظ موجود است، مظهر است برای آنچه در ذهن است. علم عقل اول به مادون خود، همانند علم واجب به ما سوا است؛ چون عقل اول مظهر واجب است و حکم مظهر همان حکم ظاهر است. بنا بر این، عقل اول دارای تمام وجودات مادون به نحو بساطت و اجمال است و هر مجملی نسبت به مفصّل ذر است؛ مثل این که عقل نسبت به نفس ذر است، نفس نسبت به عالم مثال ذر است و عالم مثال نسبت به عالم شهادت ذر است؛ چون ذره در لغت به معنای چیز کوچک است و خداوند فرمود: «فمن یعمل مثقال ذرّه خیراً یرَه»^[۲۰۴].^[۲۰۵]
نفس الامر
واژه‌ی نفس الامر در دو جایگاه مختلف به کار می‌رود. در فضای فلسفی زمان ما این واژه بیشتر کاربرد معرفت‌شناسانه دارد. این معنا در گزاره‌های ذهنی و همه‌ی آنچه علم حصولی تلقی می‌شود، به کار می‌رود. در این معنا، نفس الامرِ صورت‌ها و گزاره‌های ذهنی، ما بازای خارجی آنها است. بحث دراین حوزه آن است که آیا این صورت‌های ذهنی، اعم از تصورات و تصدیقات، با نفس الامر و محکیّ خود مطابقت دارند یا ندارند؟ آیا راهی برای کشف این مطابقت وجود دارد یا ندارد؟
کاربرد دیگر واژه‌ی نفس الامر نیز که بیشتر به زمان‌های پیشین باز می‌گردد، ناظر به معنای هستی‌شناسانه‌ی آن است: واقعیت اشیای پیرامون ما و مثلاً اشیای عالم ماده چیست؟ چرا این موجودات بدین ترتیب و با این خصوصیات تحقق یافته‌اند.
در کاربرد دوم، نفس الامر اشیا در مرتبه‌ای بالاتر از آن اشیا مطرح می‌شود.در این زمینه، برخی «نفس کلیه» یا همان «لوح محفوظ» را نفس الامر اشیای عالم شمرده‌اند و برخی «عقل اول» را نام برده‌اند؛ اما از نظر عرفا نهایی‌ترین مرحله‌ی نفس الامر اشیا و تعین‌های خلقی، که نفس الامر همه‌ی آنها به شمار می‌آید، در تعین ثانی قرار داشته و عبارت از اعیان ثابته‌ی این تعین‌ها است. بنا بر این، واقعیت و نفس الامر هر تعینی از تعینات خلقی، صورت‌های علمیه‌ای است که در موطن صقع ربوبی قرار دارند.
به بیان دیگر، اگر در پی حقایق اشیا باشیم، در می‌یابیم که بر اساس مراتبِ نظام تجلیات، همه اشیا در مقام ذات به نحو وجودی مندکّ و مندمج‌اند. پس از آن، در مقام تعین اول، همان حقایق به نحو علمی مندمج‌اند و هنوز حالت تفصیلی و جزئی نیافته‌اند. در تعین ثانی است که ذوات متمایز به تمایز نسبی، خود را نشان می‌دهند و ماهیات مفصل شکل می‌گیرند. حقایق اشیا که از آنها در زبان فلسفی به ماهیات تعبیر می‌شود، در ساحت عرفان از آنها به اعیان ثابته تعبیر می‌شود و مراتب نازل‌تر در عوالم مادون، جلوه‌هایی از آنها می‌باشند. «حقیقه الخلقِ عباره عن صوره علمِ ربهم بهم؛ (حقیقت خلق، همان صورت علم رب آنها به آنها است)»^[۲۰۶]. در واقع ماهیات همان کیفیت علم حضرت حق به اشیا است: «ماهیه کلِّ شیء کیفیه ثبوتهِ فی علم الله أزلاً؛ (ماهیت هر چیزی، همان کیفیت ثبوت ازلی‌اش در علم خداوند است)»^[۲۰۷]. به تعبیر دیگر از نظر اهل معرفت، حقیقت هر شیء، صورت علمی آن شیء نزد خداوند است: «حقیقه کلِّ موجود عباره عن نسبه تعینه فی علم ربِّه أزلاً و یُسمّی باصطلاح المحققین من أهل الله عیناً ثابته و باصطلاح غیرهم ماهیهً؛ حقیقت هر موجودی، همان نسبت ازلی تعینش در علم رب او است و این در اصطلاح محققان از اهل الله، «عین ثابت» و در اصطلاح دیگران، «ماهیت» خوانده می‌شود»^[۲۰۸]. موطنی را که در آن، ذوات خود را به تفصیل نشان می‌دهند و حقایق متعدد می‌شوند یعنی موطن اعیان ثابته، می‌توان موطن «نفس الامر اشیا» دانست. در حقیقت نفس الامر شیء نیز چیزی جز عین ثابت آن نیست. البته از نظر آنان، مراحل نازل‌تر بعدی همچون عقل اول، قلم اعلی، نفس کلی، لوح محفوظ و … را نیز می‌توان به این اعتبار که آنچه در آنها است، با مرحله‌ی تعین ثانی مطابق است، به طور ثانوی و نسبت به عوالم نازل‌تر از خودشان، «نفس الامر» شمرد، اما نفس الامر حقیقی و اصیل تنها در مرتبه‌ی تعین ثانی معنا می‌یابد.
استاد در این مقام چنین آورده‌اند که نفس الامر عبارت است از علم ذاتی که شامل تمام اشیاء از جزئی و کلی است. ممکن است کسی اشکال کند که چگونه ممکن است نفس الامر عبارت از علم باشد، در حالی که علم تابع معلوم است و معلوم ذات الهی است؛ پس باید ذات واجب نفس الامر باشد.
قیصری به این طریق جواب داده که علم و قدرت و اراده از جهت تحقق و وجود، عین وجود واجب است و وجود واجب متبوع است، نه تابع؛ و به این جهت علم که عین واجب است متبوع است. بنا بر این، به این اعتبار نفس الامر عبارت از علم است؛ اما به اعتبار مغایرت علم با ذات که به حسب مفهوم علم است و علم تابع معلوم است که ذات واجب باشد و علم نفس الامر نیست. پس اشکالِ مستشکل، مرتفع می‌شود.^[۲۰۹]
تطابق عقل اول با نفس الامر
مرحوم فاضل تونی در باب تطابق عقل اول با نفس الامر فرموده‌اند:
این که برخی از عارفان^[۲۱۰] عقل اول را همان نفس الامر دانستند حق است؛ زیرا مظهری برای علم الهی است؛ از جهت احاطه‌اش به کلیاتی که در بر دارنده‌ی جزئیات‌اند نیز از این جهت که علم آن مقام (یعنی عقل اول) با آنچه در علم الهی است تطابق دارد. با این اعتبار، نفس کلی هم که لوح محفوظ خوانده می‌شود، نفس الامر است.^[۲۱۱]
استاد در ادامه بیان می‌کنند که قول بعض عرفا که معتقدند نفس الامر عبارت از عقل اول می‌باشد حق است؛ زیرا که عقل اول مظهر علم واجب است و مظهر عین ظاهر است. اما تخصص این حکم به عقل اول، وجهی ندارد؛ زیرا همین بیان در نفوس کلیه و عالم مثال نیز جاری است و به اعتبار مظهریت، به این نیز می‌توان چنین نسبتی داد.^[۲۱۲]

 

3. 3. فصل سوم: اعیان ثابته (علم ربوبی)

 

موضوع اعیان ثابته از لحاظ‌های مختلفی اهمیت دارد. برخی آن را جزء مهم‌ترین نوآوری‌های شیخ اکبر، محی‌الدین ابن عربی به شمار آورده‌اند. این بحث ـ بر خلاف مبحث اسما که پیش از محی‌الدین نیز مطرح بوده است ـ کمتر مورد توجه عارفان پیش از ابن عربی بوده است. اعیان ثابته، همان صور ماهیات و کثرات تفصیلی است که در تعین ثانی، معلوم حق می‌گردند. به بیان دیگر، صورِ علمی حق در تعین ثانی را که به نحو معلومات تفصیلی‌اند و در واقع، چیزی جز همان ماهیات نیستند، اعیان ثابته می‌نامند. پس اعیان ثابته، همه‌ی اموری است که با اسامی ماهوی از آنها یاد می‌کنیم؛ مانند عقل اول، نفس کلی، فلک، فرشته، انسان، اسب، سنگ و … . حق تعالی به این امور علم پیشین دارد و ایجاد آنها نیز به واسطه‌ی همین علم پیشین است.
۳ـ ۱٫ کیفیت علم حق
در علم خداوند وکیفیت آن، بین علما اختلافات زیادی وجود داشته و دارد؛ بعضی بر این عقیده هستند که خداوند مطلقاً نه به ذات خود و نه به ما سوا علم ندارد، بعضی گویند خداوند علم به ذات خود دارد ولی علم به ما سوا ندارد.
استاد در این مقام نظر چندی از حکما و عرفا را شمرده‌اند که به اهم آرای مطرح شده اشاره‌ای می‌کنیم:
عقیده‌ی افلاطون: افلاطون علم خدا را منفصل از ذات می‌داند و مناط علم خدا در نظر او ارباب انواع یا مُثُل می‌باشد. و حاصل عقیده‌اش این است که هر دسته از موجودات، یا به عبارت دیگر هر یک از انواع، دارای یک فرد مجرّد عقلانی هستند که موسوم به رب النوع است و آن رب النوع به افراد آن نوع افاضه‌ی کمالات می‌کند. و هر یک را به حسب استعدادی که لایق او است به کمال خودش می‌رساند. مثلاً تربیت نوع انسان به واسطه‌ی رب النوع او است و آن رب النوع مناط علم خدا به این افراد است و در این صورت علم خدا از ذات خدا منفک و منفصل می‌باشد.^[۲۱۳]
عقیده‌ی طالس مَلَطی: علم خداوند به اشیا به واسطه‌ی علم حضوری حق به عقل اول است؛ چون صورت اشیا در عقل اول مرتسم است؛ یعنی عقل اول مانند لوحی است که در آن نقوش کائنات منتقش شده است؛ پس علم واجب به عقل اول حضوری و علم او به ماسوا به وسیله‌ی ارتسام آنها در عقل اوّل است. البته روشن است که این عقیده صحیح نیست؛ زیرا تمام موجودات از جهتی به ذات واجب استناد دارند و در استناد به واجب فرقی بین معلول اول و غیر اول نیست. و همان‌ طور که علم واجب به عقل اول حضوری است، باید به غیر عقل اول هم حضوری باشد. و از جهت دیگر صور مرتسمه در عقل اول علم کمالی در مقام ذات نتواند بود.
قول اشراقیین: برخی از اشراقیین قائلند که علم واجب تعالی به ما سوا همان وجودات آنها است؛ یعنی همان وجودات ما سوا علم واجب است. مثلاً وجود انسان و وحش و طیر علم خدا هستند؛ چون تمام موجودات از مجردات و مادیات معلول خدا هستند و هر معلولی پیش علت خود حاضر است. این عقیده از شیخ شهاب‌الدین سهروردی و محقق طوسی است و جمعی دیگر از حکما نیز همین قول را اختیار کرده‌اند. ولی باید دانست که علم به این معنا غیر از علم کمالی که در مقام ذات باشد در حالی که مراد از علم واجب در مقام ذات علم تفصیلی است.
علاوه بر اشکال سابق، اشکال دیگری نیز به این نظر هست و آن این است که در این صورت صدور این موجودات عینی بدون علم سابق می‌شود و علاوه بر این، هر صادری که صدورش مسبوق به علم نباشد، صدورش به اختیار نخواهد بود؛ بلکه به ایجاب خواهد شد.
عقیده‌ی فارابی و ابن‌سینا: از قدماء آنکسیمانوس^[۲۱۴] و از حکمای مسلمین فارابی و ابن‌سینا بر این عقیده بودند که علم خدا به صوری است که در ذات اقدسش مرتسم است؛ یعنی علمش به صور مرتسمه در ذات می‌باشد. ابن‌سینا گفته است علم از جهتی به دو قسم تقسیم می‌شود: نخست، علم فعلی؛ و دوم، علم انفعالی.
علم فعلی آن است که علم سبب معلوم در خارج شود؛ مانند علم بنّا به بِنا که اول بنّا صورت عمارت را تصور می‌کند و سپس از روی آن صورت ذهنی آن را می‌سازد.
علم انفعالی آن است که معلوم سبب علم شود؛ مانند علم غیر بنّا که هر گاه عمارتی ببیند، صورتی از آن عمارت در ذهنش حاصل می‌شود و در این صورت عمارت سبب علم شده است.
علم واجب از قسم اول است، نه قسم ثانی؛ یعنی واجب تعالی صورت موجودات را در ذات خود ایجاد کرد و به همان نحوی که در ذات او مرتسم بودند، وجود خارجی به آنها داد؛ پس علمِ او موجبِ وجودِ موجودات شد، نه این که وجودِ موجوداتْ موجبِ علمِ خداوند شود.