-
- فناوری اطلاعات به دلیل بیتجربگی یا فقدان دانش در زمینه فناوری اطلاعات، مورد تهدید قرار گرفتن از جابهجایی و عدم امنیت شغلی، نگرانی از مسئولیت و حجم کار اضافی.
-
- پذیرش[۹]: سازگاری با محیط فناوری اطلاعات، پذیرش برنامههای کاربردی فناوری اطلاعات، و علاقه به، و لذت بردن از محیط جدید.
فناوری اطلاعات: با توجه به این امر که فناوری اطلاعات پهنهی وسیعی را شامل میشود، منظور از فناوری اطلاعات در این پژوهش رایانهها، اینترانت، اینترنت، نرمافزارهای کتابخانهای، وبسایتهای
کتابخانهها، منابع الکترونیکی، و امثال اینها میباشد.
کتابدار عمومی خوزستان، منظور کارمندی است که صرف نظر از تحصیلات دانشگاهی و همچنین رشته تحصیلی، در کتابخانههای عمومی استان خوزستان به حرفهی کتابداری اشتغال دارد.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینهی پژوهش
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینهی پژوهش
۲-۱٫ مقدمه
جهت بررسی نگرش کتابداران عمومی استان خوزستان نسبت به فناوری اطلاعات و عوامل فردی مؤثر بر آن، تعدادی از متون مرتبط با این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل، ابتدا به مبانی نظری مربوط به پژوهش خواهیم پرداخت و در ادامه نیز، برخی پژوهشهای مرتبط با پژوهش حاضر، را مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد.
۲-۲٫ مبانی نظری
۲-۲-۱٫ مروری بر مفاهیم اطلاعات[۱۰]، فناوری[۱۱] و فناوری اطلاعات[۱۲]
پیش از پرداختن به مفاهیم این اصطلاحات لازم است با مفهوم داده آشنا شویم.
۲-۲-۱-۱٫ تعریف داده[۱۳]
به یک مورد از اطلاعات “داده” و به بیش از یک مورد “داده ها” گفته میشود، اما در عمل کلمه Data در متون فارسی هم به شکل جمع و هم مفرد به کار میرود. برای این اصطلاح در متون علمی مختلف، تعاریفی ذکر شده است. در زیر به چند مورد اشاره شده است:
مؤسسهی استاندارد ملی آمریکا[۱۴] برای این اصطلاح دو تعریف ارائه کرده است:
-
- نمایش واقعیات، پدیده ها، مفاهیم یا معلومات، به شکلی صوری و مناسب برای برقراری ارتباط،
تفسیر یا پردازش توسط انسان یا امکانات خودکار.
-
- هر نمایشی اعم از کاراکتری یا کمیتهای آنالوگ، که به آن معنایی منتسب است یا باید منتسب شود و بهطور کلی عملیاتی که روی داده یا اقلام دادهای انجام میگیرد تا در مورد یک واحد (موجودیت) اطلاعاتی تهیه شود (جعفرنژاد، ۱۳۸۸، ص ۲۰).
داده ها، واقعیتها و جزئیات اولیه و خامی هستند که میتوانند از محیط پیرامون کسب شوند
(سن[۱۵]، ۱۳۸۶، ص ۳۷).
داده عبارت است از نمادهای غیرتصادفی مانند کلمات، مقادیر و شکلها که بیانگر رویدادهایی
هستند که اتفاق افتادهاند. به عبارت دیگر داده ها حقایقی هستند که از طریق مشاهده و تحقیق
بهدست میآیند و ثبت میشوند. داده ها را معمولاً اطلاعات خام نیز میگویند که سازماندهی شده نیستند و معنی مشخصی را بیان نمیکنند (جعفرنژاد قمی و عباسنژاد، ۱۳۸۷، ص ۱۳).
در واقع از تعاریف فوق چنین برمیآید که داده ها، عبارتند از ارقام، اعداد، نمودارها و نظایر اینها که به خودی خود معنایی ندارند.
۲-۲-۱-۲٫ تعریف اطلاعات
حری (۱۳۸۷، ص ۹) اعتقاد دارد که مفهوم اطلاعات از جمله مفاهیمی است که دهه های متمادی ذهن برجستهترین متخصصان را به خود مشغول کرده و هنوز هم تعریف روشن و مورد توافقی برای آن پدید نیامده است. متخصصان حوزه های مختلف موضوعی بیشتر کوشیدهاند جلوهها و ویژگیهای اطلاعات را - تا آنجایی که به حوزهی تخصصی آنها مربوط می شود - تعیین کنند. به همین سبب اطلاعات در قلمروهایی همچون ریاضیات، زبانشناسی، اقتصاد، روانشناسی، ارتباطات و حوزه های دیگر توسط صاحبنظران مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفته و خصیصههای متفاوتی برای آن
برشمردهاند. برای مثال از دیدگاه فیزیک و زیستشناسی، اطلاعات را ویژگی اصلی عالم معرفی
میکنند، در روانشناسی به منزله متغیری است که با برداشت حسی، ادراک یا دیگر فرآیندهای روانشناختی سروکار دارد. در زیر به چند تعریف از اطلاعات اشاره خواهد شد:
فذر و استرجس[۱۶] (۲۰۰۳، ص ۲۴۴) در دایره المعارف بین المللی کتابداری و علم اطلاعات[۱۷]، اطلاعات را اینگونه توصیف کردهاند که احتمالاً بیشترین کاربرد واژه اطلاعات در دنیای کتابداری و
اطلاعرسانی، و بهترین جای آن گسترهای میان دادهی خام و دانش است. پس اطلاعات ترکیبی از دادههاست که به شکلی قابل فهم تبدیل شده و در ارتباطات و کاربردهای مختلف قابل استفاده است.
در دایره المعارف کتابداری و علم اطلاعات[۱۸]، ویراست کنت[۱۹] در باب اطلاعات آمده است که اگر چه مفهوم اطلاعات مبهم است اما تصور میشود چیزی میان داده و دانش است که افراد آن را دریافت میکنند، یا مفهومی برای تبادل یک داده واقعی یا موقعیتی ویژه است و این کار برای کاهش شک کاربر و برآوردن نیازهای اوست (عینی، ۱۳۸۴، ص ۳۰).
اطلاعات از دیدگاه جعفرنژاد قمی و عباس نژاد (۱۳۸۷، ص ۱۳) عبارت است از دادههایی که پرورش یافته و تفسیر شدهاند و قابل درک و فهم میباشند. به طور کلی، اطلاعات عبارت است از دانش و درک گیرنده از داده ها.
نیکبخت (۱۳۸۸، ص ۹) اصطلاح اطلاعات را اینگونه تعریف میکند: اطلاعات عبارت است از داده های شکل گرفته و تغییر یافته به طوری که معنادار و مفید باشند. اطلاعات با بشر آمیخته و پدیدهای اجتماعی است، زیرا انسانها سبب انتقال اطلاعات میشوند.
از تعاریف فوق چنین برمیآید که اطلاعات، مجموعهای از خبرها، امور واقعی و پیامهایی است که با ارزش، واقعی و دارای معنا هستند، به اشکال رسمی و غیررسمی تبادل میشوند و شک و تردید را کاهش میدهند.
۲-۲-۱-۳٫ تعریف فناوری
واژهی فناوری (تکنولوژی) معادل فارسی واژهی انگلیسی Technology است که یک واژهی ترکیبی مرکب از دو بخشTechno به معنی هنر، مهارت، فن و Logy به معنی شناخت، شناسی، علم و بررسی است، که با ابداع ماشین چاپ به عنوان اولین رسانه با تولید انبوه که انتقال دانش، عقاید و تجربه ها را میسر ساخت و گسترش عدد به عنوان زبان علم و فناوری و حرکت موج دوم تحول جهانی و پیدایش تمدن صنعتی ظهور، و با مفهوم دانشها، فرآیندها، روشها، ابزارها و
سیستمهای بهکار رفته در تولید محصولات و کاربرد منظم آگاهیهای علمی و نظامیافته در موج دوم تحول جهانی تجلی یافت (صادقی، ۱۳۸۹، ص ۲۵).
فتحیان و مهدوی نور (۱۳۸۶، ص ۷۰) تعریفی از فناوری بدینگونه ارائه میدهند که فناوری، کاربرد عملی دانش و ابزاری برای کمک به تلاش انسان است. با توجه به تعاریف فوق میتوان گفت که فناوری، مجموعهای از فرآیندها، روشها، فنون، ابزار، تجهیزات، ماشینآلات و مهارتهایی است که توسط آنها کالایی ساخته شده و یا خدمتی ارائه میگردد.
۲-۲-۱-۴٫ تعریف فناوری اطلاعات
این اصطلاح نیز در متون مختلف اینگونه تعریف شده است:
بور[۲۰] (۲۰۰۱، ص ۲) دربارهی واژهی فناوری اطلاعات چنین مینویسد: فناوری اطلاعات عبارت است ابزار آمادهسازی، گردآوری، ارسال، بازیابی، ذخیرهسازی، دستیابی، ارائه و تغییر شکل اطلاعات در تمامی انواع و قالبهای آن: صدا، گرافیک، متن، ویدئو و تصویر.