برای انتخاب پروژه های تحقیق و توسعه، وجود یک سیستم ضروری است. یک نقطه خوب برای شروع ، تهیه چک لیستی است که شامل معیارهای لازم باشد. البته معیارها از مؤسسهای به مؤسسه دیگر متفاوت است اما چکلیست یک نقطه شروع قابل قبول برای اکثر مؤسسات است تا بتوانند چک لیست مناسب خود را تهیه کنند. علاوه برآن می توان از نمودار پروژه و یا شایستگی پروژه استفاده نمود. (برگن، ۱۹۹۰)
اجرای پروژه
پس از انتخاب پروژه های مناسب، نوبت به اجرای آنها میرسد. اجرای هر پروژه هفت گام اساسی را طی می کند که عبارتند از: (فولادی، ۱۳۹۱)
انتخاب مجری پروژه؛ برای اجرای هر پروژه میبایست یک نفر مسؤلیت و اختیار نسبتاً کامل داشته باشد. شرایط لازم برای مجری هر پروژه علاوه بر زمینه تخصصی و تجربی، مستلزم ویژگیهای مدیریتی نیز هست. مجری پروژه باید مدیری باشد که با وظایف برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و رهبری و کنترل فعالیت آشنا بوده واز تواناییهای لازم برخوردار باشد.
برنامه ریزی و بودجهبندی تفصیلی پروژه؛ یکی از اساسیترین وظایف مجری پروژه تعیین نقاط استراتژیک پروژه و فعالیتهای کلیدی آن، زمان و هزینه لازم برای هر مرحله و نتیجه حاصل از هر مرحله از پروژه است. زیرا بدون وجود چنین نقاط استراتژیک و فعالیتهای کلیدی، امکان کنترل فعالیتها وجود نخواهد داشت.
تجهیز نیروی انسانی مورد نیاز اجرای پروژه؛ هر پروژهای نیازمند نیروی انسانی متخصص ویژه خود میباشد که ممکن است از درون مؤسسه تأمین شود و یا ناگزیر از جذب آنها از بیرون مؤسسه باشد. در هر صورت اجرای موفقیتآمیز هر پروژهای در گرو دانش و تواناییهای تخصصی نیروی انسانی و نیز قابلیت های آنها در انجام کار گروهی میباشد.
تدارکات مواد و تجهیزات؛ غالباً پروژه ها نیازمند مواد و ابزار آزمایشگاهی مختلفی است که میبایست یا از طریق سایر واحدهای مؤسسه و یا مراکز و مؤسسات دیگر تأمین شود. نکته حائز اهمیت دیگر اینکه برخی از پروژه ها نیازمند سرمایه گذاری زیاد در این زمینه است و گاهی به همین دلیل اینگونه پروژه ها متوقف میشوند و به اتمام نمیرسند.
تدوین گزارش پیشرفت پروژه رفع موانع و انحرافات؛ در هنگام اجرای پروژه و خصوصاً در نقاط استراتژیک برنامه میبایست گزارش پیشرفت پروژه تدوین شود تا موانع و انحرافات مشخص شده و نسبت به رفع آنها اقدام شود. مطمئناً ارائه گزارش پیشرفت پروژه به مدیریت مؤسسه، در رفع موانعی که مربوط به سایر واحدها و همکاری آنها می شود، نقش اساسی در پیشرفت پروژه دارد.
تدوین گزارش نتایج پروژه؛ هر پروژه تحقیق و توسعهای به نتیجه یا نتایجی منجر می شود که ممکن است بهبودی در مواد، اطلاعات، ابزار، محصول و… بوده و یا اصولاً بتوان آن را یک نوآوری به حساب آورد، اگرچه در مواردی ممکن است نتیجه پروژه صرفاً ارزش عملی داشته و نتیجه عملی به بار نیاورد. در چنین مواردی نیز باید نتیجه را یک پیروزی به حساب آورد زیرا این نتایج غالباً زیربنای تجربی مناسبی برای سایر پروژه ها فراهم می آورد.
بهره برداری از نتایج پروژه
با تدوین گزارش نتایج پروژه، کار تیم تحقیق پایان نمیپذیرد و میبایست تا هنگام بهره برداری کامل از نتایج آن با مسئولان ذیربط همکاری داشت. البته در خیلی از پروژه ها نتیجه پروژه یک روش یا یک محصول یا ترکیبی از مواد است و نمی توان مرز مشخصی میان گزارش نتیجه پروژه و بهره برداری از آن را مشخص نمود. اما به هر حال می بایست همکاری مناسبی میان مجری، کارشناسان پروژه و مسئولان واحد استفاده کننده از نتایج پروژه، وجود داشته باشد تا نسبت به استفاده از نتایج پروژه مقاومتی ایجاد نشود. (امامجمعه زاده، ۱۳۸۳)
فصل دوم
بخش دوم
۲-۲- برون سپاری
۲-۲-۱- تعریف برونسپاری
واگذاری برخی فعالیتهای تکراری و متناوب داخلی به پیمانکاران خارج از آن در قالب یک قرارداد یا تفاهمنامه را برون سپاری[۱۰] می گویند. مفهوم این عبارت چنین است که نه تنها خود فعالیتها واگذار میگردند، بلکه غالباً عوامل تولیدی و اختیارات تصمیم گیری مرتبط با آن نیز واگذار می گردند. (گرینور، ۱۹۹۹)
برونسپاری یک تصمیم تجاری آگاهانه و مبتنی بر تفکر برای انتقال و واگذاری کار داخلی به یک تامین کننده خارجی می باشد. (بیب و مایر، ۱۹۹۹) اگر بخواهیم از نظر معنی برونسپاری را توضیح دهیم این واژه به عمل فراهم آوردن (برخی کالاها یا خدمات مورد نیاز یک تجارت یا سازمان) تحت قراردادی با یک عرضهکننده خارجی مربوط می شود.(دیکشنری وبستر مریام)
۲-۲-۲- اجزای اصلی تشکیل دهنده برونسپاری
برون سپاری، یک فرایند ارتباطی است که در یک سوی آن، سازمان برونسپار(کارفرما، خریدار یا واگذارکننده خدمت) و در سوی دیگر آن تامین کننده (پیمانکار، فروشنده یا تدارکدهنده خدمت) قرار دارد و حلقه واسط میان این دو، فعالیت مورد نظر برای واگذاری است. (چشم براه و مرتضوی، ۱۳۸۶)
لذا می توان اجزای اصلی تشکیل دهنده برونسپاری را به سه جزء زیر تفکیک نمود :
خریدار یا واگذارکننده خدمت[۱۱]
تامینکننده یا تدارکدهنده خدمت[۱۲]
فعالیت مورد برونسپاری
۲-۲-۳- سطوح برونسپاری
در یک تقسیم بندی، برونسپاری را میتوان در دو حوزه محصولات (ساخت وتولید) و خدمات (امور پشتیبانی) مورد بررسی قرار داد. در حوزه ساخت و تولید، امور تدوین تکنولوژی، ساخت قطعات، اجزا و زیر مجموعهها میتوانند برای تولید، به یک تامینکننده واگذار گردند و در حوزه امور پشتیبانی خدماتی چون نگهبانی و امنیت، تدارکات، خدمات رفاهی، تامین نیروی کار موقت، امور حقوق کارکنان و …. به یک تامینکننده واگذار گردند. (عبداله نژاد، ۱۳۸۴)
مطالعاتی که توسط شرکت اوسون در سال ۱۹۹۴ میلادی، در مورد ۴۰۰ شرکت انجام شد نشان میدهد که ۴۵ درصد از شرکتها، مدیریت پرداخت حقوق خود را برونسپاری کرده اند.این شرکتها ۳۸ درصد اداره بخش مالیات، ۳۵ درصد مدیریت پاداش، ۳۴ درصد غرامت کارگری و ۳۰ درصد نیز قسمتی از استراتژی های قابلانعطاف مربوط به کارکنان خود را برونسپاری نموده اند. (الوانی، ۱۳۸۳)
نتایج انجام یک بررسی دیگر در سال ۱۹۹۷ میلادی در انگلستان نیز نشان میدهد که ۷۵ درصد از شرکتها، رویکرد برونسپاری را تنها برای فعالیتهای پشتیبانی خود به کار گرفتهاند. (چشم براه و مرتضوی، ۱۳۸۶)
فرایند اجرایی برونسپاری
اجرای هر تصمیمی نیاز به ساز وکار، رویه و نظام دارد، تا بتوان آن را به درستی پیش برد. هرچه حوزه تاثیرگذاری تصمیمات بزرگتر باشد، اهمیت این موضوع نیز بالاتر می رود. تصمیمات برونسپاری نیز از این امر مستثنی نیست. برونسپاری را میتوان از نظر اجرایی در الگویی مشتمل بر ۵ گام اصلی و یک گام با عنوان اقدامات اولیه و پیشنیازی ارائه نمود. (چشم براه و مرتضوی، ۱۳۸۶) این الگو در شکل ۲-۵ نشان داده شده است.
شکل ۲-۵- الگوی اجرایی برونسپاری
اقدامات اولیه
برای آغاز اجرای فرایند برونسپاری در هر سازمانی، انجام مجموعه ای از اقدامات اولیه، الزامی و اجتناب ناپذیر است. نتیجه این اقدامات فراهمنمودن بستری مناسب برای اجرای فرایند برونسپاری خواهد بود. از جمله مهمترین اقدامات اولیه و پیشنیازی در برونسپاری میتوان به موارد ذیل اشاره نمود: (چشم براه و مرتضوی، ۱۳۸۶)