اوت ۲۰۰۱
تشدید روابط خصمانه با روی کار آمدن دولت جدید (بوش پسر )
در پی تصمیم کنگره بوش (پسر) تحریم های مصوبه ۱۹۹۶ علیه ایران را ۵ سال دیگر تمدید می کند
شرایط ذکر شده در تحریم داماتو
ژانویه ۲۰۰۲
اتهام پناه دادن به تروریست ها
جورج بوش (پسر)
معرفی ایران به عنوان یکی از کشورهای محور شرارت
فوریه ۲۰۰۳
عدم تحقق انتظارات آمریکا و تغییر سیاست این کشور در حمایت از سید محمد خاتمی به عنوان روحانی طی سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۲ و انتخاب مجلس محافظه کار هفتم
رئیس جمهور و برخی دیگر از مقامات آمریکا
سخت تر شدن سیاست آمریکا در قبال ایران
منبع: (آذری، ۱۳۸۷: ۳۵-۳۳)
- تحریم های ضد ایرانی در دوره های رؤسای جمهور آمریکا
در طول سالیان بعد از انقلاب اسلامی به دلیل تضاد در سیاست های ایران و ایالات متحده تحریم هایی علیه ایران تصویب شد که در ذیل به تفکیک دوره های ریاست جمهوری به آنها پرداخته خواهد شد.
۱-۳ تحریم های ضد ایرانی دوره ریاست جمهوری جیمی کارتر
پس از تسخیر سفارتخانه آمریکا در تهران، کارتر در تاریخ ۸ نوامبر ۱۹۷۹ با استناد به بخش ۲ قانون «کنترل صدور تسلیحات نظامی» کشتی حامل لوازم یدکی نظامی متعلق به ایران را (قبلاً سفارش و بها آن پرداخته شده بود) توقیف کرد. ارزش این لوازم ۳۰۰ میلیون دلار بود (خوشرو، ۱۳۸۰: ۲۱). در ۱۲ نوامبر ۱۹۷۹ کارتر بنابر ملاحظات امنیت ملی و طبق بخش ۲۳۲ قانون گسترش تجارت…، «تحولات اخیر ایران را تهدیدی برای امنیت ملی از بابت واردات نفت و محصولات نفتی» اعلام کرد. «این تحولات تهدیدی برای امنیت ملی ماست، زیرا ما برای تأمین نفت خام به ایران متکی بودیم». بدین ترتیب واردات نفت خام یا محصولات مشتق شده از نفت تصفیه شده ممنوع شد و آنچه در آمریکا یا مناطق آزاد تجاری آمریکا بود، در اختیار آن کشور قرار گرفت. هدف از برقراری محدودیت در مورد واردات نفتی از ایران قطع درآمد ارزی ایران از بابت فروش نفت خام ایران در بازار آمریکا بود که آن زمان معادل ۱۳/۸ میلیون دلار در روز بود. در ۱۳ نوامبر ۱۹۷۹، اداره مهاجرت و تابعیت آمریکا شرایط جدیدی را برای دانشجویان ایرانی اعلام کرد و تاریخ مجوزهای ورود به آمریکا را به حال تعلیق در آورد. روادیدی که قبلاً صادر شده بود، ملغی اعلام شد. شرایط جدید اداره مهاجرت، موجب اعتراض دانشجویان ایرانی شد. آنان این اقدامات را گزینشی و تبعیض آمیز می دانستند. دیوان پژوهش ناحیه کلمبیای آمریکا، این اقدام را واکنش منطقی به بحران موجود در آن زمان خواند (علومی، ۱۳۸۷: ۱۰۳).
به اعتقاد هالستی، در سال ۱۹۷۹ آمریکا دارایی های ایران را که، تقریباً بالغ بر ۱۲ میلیارد دلار می شد را به تلافی اشغال سفارتخانه آن دولت در ایران مسدود کرد. قول آزاد ساختن دارایی ها بخش مهمی از راه حل میان آمریکا و ایران بود که سرانجام به ختم واقعه گروگان گیری دیپلمات ها منجر شد (هالستی، ۱۳۷۳: ۳۸۱).
بلوکه کردن دارایی ایران، که با اوج گیری کشمکش های سیاسی بر سر مسأله تصرف سفارت، در شرایطی صورت گرفت که ابوالحسن بنی صدر وزیر اقتصاد دولت موقت اعلام کرد که تمام دارایی های خود را از بانک های آمریکا خارج خواهیم کرد. کارتر با لحاظ این احتمال، در کشور شرایط اضطراری اعلام کرد، و با استناد به قانون شرایط اضطراری اقتصاد بین المللی «IEEPA» و قانون ضرورت های ملی «NEA» با صدور دستور ویژه ۱۲۱۷۰ تمام دارایی های ایران در آمریکا را به تصرف خود در آورد (خوشرو، ۱۳۸۰: ۲۱).
بعد از استعفای دولت موقت و ۱۰ روز پس از اشغال لانه جاسوسی، بنی صدر وزیرخارجه شورای انقلاب موضع عجیبی را ابراز کرد که گذشت زمان ماهیت خیانت آمیز وی را مشخص کرد. ایشان در صبح روز ۱۴ نوامبر ۱۹۷۹ مصادف با ۲۳ آبان ۱۳۵۸ اعلام کرد که دولت ایران در نظر دارد دارائی های خود را از بانک های آمریکا خارج کند این موضوع وقتی مطرح شد که هنوز در آمریکا صبح نشده بود و در این فرصت مسئولان کاخ سفید به تکاپو افتاده و قبل از طلوع آفتاب برای جلوگیری از متضرر شدن بانک های خود، دارائی های ایران را بلوکه کردند. این از اعمال فائقانه بنی صدر بود که این بهانه را به آمریکائیان داد. در ماجرای طبس هم بنی صدر اقدام به انهدام اسناد و مدارکی نمود که در صحرای طبس پس از حمله آمریکا به جای مانده بود (شاه علی، ۱۳۸۵: ۳۱۷).
جدول شماره (۲) میزان اموال مسدود شده ایران توسط آمریکا
ردیف
نوع دارایی
برآورد دولت ایران بر حسب دلار
برآورد دولت آمریکا بر حسب دلار
۱
دارایی های ایران نزد بانک فدرال رزرو؛
۵/۲
۵/۲
۲
سپرده ها و اوراق بهادار نزد شعب اروپایی بانک های آمریکایی؛
۸/۴