۷-۱ نقشه راه
در این پژوهش سعی بر آن خواهد بود تا ابتدا با بهره گرفتن از منابع کتابخانه ای، اینترنتی، پایگاه های دادۀ معتبر و استفاده از ژورنال ها، مجلات و پایان نامه های مختلف اطلاعات موجود در این حوزه گردآوری و بررسی گردد؛ سپس با بهره گرفتن از مصاحبات عمیق با متخصصین امر که برحسب میزان دسترسیاز سازمان های ذیربط من جمله ستاد توسعۀ نانو، کوریدورو شرکت های مرتبطانتخاب خواهند گردید،تلاش می شود تا زمینه ای جهت مطالعات بیشترو استخراج شاخص ها برای پرسشنامه ایجاد گردد. در مرحلۀ بعدی پرسشنامه ای بر پایۀ مصاحبات انجام شده و نیز ادبیات مرتبط تهیه خواهد شد. این پرسشنامه مشتمل بر سؤالاتی با گزینه های مشخص بوده و طیف لیکرت به عنوان مقیاس کمی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در پایان داده های بدست آمده با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهند گرفت.

۸-۱ شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق
فناوری نانو
نانوتکنولوژی که دربرگیرندۀ ایجاد و دستکاری مواد ارگانیک و غیرارگانیک تا سطح مولکولی و نانویی است، یک فناوری در حال ظهور و توانمند ساز می باشد که میزان زیادی توجه را در جوامع صنعتی و علمی به خود جلب نموده است؛ این واژه چتری برای طیف وسیعی از علوم و تکنولوژی های گوناگون می باشد(Oriakhi,2004).
تجاری سازی
برای تجاری سازی تعاریف مختلفی مطرح شده است؛ شاید ساده ترین تعریفی که بتوان برای آن ارائه داد این جمله باشد: حرکت از سمت تحقیقات به توسعۀ فناوری و تولید و فروش(Crawley,2007) و یا ماکسیم ساختن اثرات تجاری و منافع مالی عایده از تکنولوژی(Commercialization handbook,2005). همچنین در تعریفی دیگر آن را فرایند یا چرخۀ معرفی یک محصول یا شیوۀ تولید به بازار دانسته اند. آغاز حقیقی حیات یک محصول آخرین مرحله از توسعۀ یک محصول است و مرحله ای است که بیشترین پول صرف تبلیغات، ترفیع فروش و دیگر تلاش های بازاریابی خواهد شد. باید توجه داشت این مفهوم با فروش، بازاریابی یا توسعۀ کسب و کار اشتباه گرفته نشود؛ فرایند تجاری سازی دربرگیرندۀ سه جنبۀاساسی است:
قیف (غربال گری): به منظور دستیابی به بقای بلند مدت بسیار حیاتی است که ایده های زیادی را مد نظر داشته باشیم تا بتوانیم یک یا دو محصول یا کسب و کار را از میان آنها انتخاب نماییم.
این پروسه فرایندی چند مرحله ای است که هر مرحله دارای اهداف و معیارهای خود می باشد.
ذینفعان اصلی که مشتمل بر مشتریان نیز می باشند می بایست شامل گردند(Vijay,1997).
محصولات با فناوری بالا
محصولاتی هستند که خریداران آنها دارای نیازهای مشخص می باشند، به اطلاعات زیادی نیاز دارند و دارای زبان مشترک می باشند. محصولات با فناوری بالا به سه گروه تقسیم می شوند که عبارتند از : محصولات فنی، محصولات مورد علاقه و محصولات قابل نمایش (ابراهیمی، ۱۳۸۰).
مالکیت معنوی
مالکیت معنوی به حق و حقوقی ابلاغ می شود که یک اثر خلاقانه ، نوآوری و یک اعتبار کسب و کار را حفظ می­ کند؛ اینگونه مالکیت ها در حالت طبیعی دارای سند و یا نوشتۀ مکتوبی نمی باشند که متعلق بودن آن را به فرد خاصی اثبات کنند ( قاسم زاده، ۸۷ ).
حق اختراع
حق اختراع یکی از هشت مؤلفۀ استاندارد مالکیت معنوی است؛ حق اختراع حقی را به مخترع می دهد تا از محصول خود هر گونه استفاده تجاری نماید و بتواند از لحاظ مادی نیز نتیجه زحمات خود را گرفته و دیگران را از استفادۀ تجاری، فروش و یا تغییر آن در یک دورۀ زمانی محدود باز دارد . این مدت زمان ۲۰ سال است؛ یعنی به مدت بیست سال پس از ثبت اختراع توسط مخترع کس دیگری حق استفاده تجاری از آن محصول را ندارد (قاسم زاده، ۸۷ ). مالکیت های معنوی به ماشین آلات، دستگاه ها، مواد، فرایند ها و بهبود هر یک از این ها تعلق می­گیرند (Commercialization handbook,2005).
فصل دوم
ادبیات تحقیق
مقدمه
در ابتدای قرن بیست و یکم تولید محصولات جدید دستخوش تغییرات چشمگیری شده است. از یک طرف زمان رساندن محصولات جدید به بازار پیوسته کاهش یافته و از سوی دیگر تنوع ایده‌ها و طرح‌ها بسیار زیاد شده است (طاهریان، ۱۳۹۱). از دیگر سو شاهدیم که اکنون فناوری انقلابی همچون نانو به موجی عظیم همچون فناوری الکترونیک و یا اختراع الکتریسیته بدل گردیده که در کوتاه زمانی تمام دنیا را درخواهد نوردید و شاهد این مسئله تأثیرات شگرف آن بر جنبه های گوناگون زندگی بشری از کوتاه زمان پیدایش آن است؛ به عبارت بهتر استفاده از فناوری نانو در کلیۀ علوم پزشکی، علوم مواد، صنایع دفاعی، الکترونیک، کامپیوترهای کوانتومی و غیره موجب گردیده که تحقیقات تجاری سازی در زمینۀ نانو به عنوان یک چالش اصلی علمی و صنعتی پیش روی جهانیان قرار گیرد (انصاری،۱۳۸۴). لذا در این فصل بر آنیم تا با نگاهی دقیق تر به مفاهیمی همچون تکنولوژی، صنایع هایتک، فناوری نانو، نانومواد، تجهیزات و تجاری سازی به تبیین بهتر جایگاه این حوزه از فناوری در ایران و جهان پرداخته و ریسک ها، عدم اطمینان ها و منافع حاصل از آن را با نگاهی دقیق تر مورد بررسی قرار دهیم تا در پایان بتوانیم به چالش های پیش روی این فناوری بپردازیم. مطالب این فصل در دو بخش کلی ارائه گردیده اند:
در ابتدا نگاهی دقیق تر بر دو واژۀ «تجارت» و «تجاری سازی» خواهیم داشت؛ سپس به بررسی مفهوم و اهمیت تکنولوژی پرداخته و به طبقه بندی آن می پردازیم. پس از آن به بحث در رابطه با فناوری های پیشرفته پرداخته و صادرات در این زمینه را مورد بررسی قرار می دهیم؛ پس از بررسی اهمیت، مراحل و فرایند تجاری سازی به چالش های پیش روی تکنولوژی در کشورهای در حال توسعه و ایران پرداخته و مروری بر اقدامات مؤثر در این زمینه می نماییم؛ سپس وارد بخش اصلی ادبیات تحقیق شده و با بررسی مقالات، کتب و پایان نامه های گوناگون خارجی و داخلی درصدد برخواهیم آمد تا با شناسایی چالش های اثرگذار بر فرایند تجاری سازی به مدل تحقیق دست یابیم.
در بخش دوم این فصل وارد مبحث نانوفناوری شده و نگاهی بر تاریخچه و اهمیت آن خواهیم داشت؛ پس از آن مبحث نانوتکنولوژی در ایران را مطرح نموده، سازمان های مرتبط و کاربردهای آن در کشور را مورد بحث قرار می­دهیم؛ سپس مروری خواهیم داشت بر بحث نانومواد و تجهیزات و در پایان نیز پس از بررسی اقدامات انجام شده در جهت تجاری سازی این محصولات در کشور و میزان سرمایه گذاری صورت گرفته در این صنعت به نتیجه گیری در این زمینه می پردازیم.
فصل دو در یک نگاه
نمودار ۱-۲) نقشۀ راه فصل دوم
بخش اول
۱-۲ تجارت و تجاری سازی
تجارت را می توان مکانیسمی دانست که از طریق آن تکنولوژی جدید از طریق محصولاتی که نتیجۀ آن تکنولوژی هستند در دسترس عامه قرار می‌گیرد و یا به عبارت دیگر عبارت است از فرد یا گروهی از افراد که خدمت یا محصولی را با نرخ توافق شده به فروش می‌گذارند. این تعریف تعریفی جامع و وسیع است که جامعۀ شکارچی ۱۵,۰۰۰ سال پیش از دوران مسیحیت تا شرکت‌های چندملیتی نانوتکنولوژی را دربرمی گیرد (T.Burke, 2009) و اما در رابطه با مفهوم تجاری سازی می توان آن را بسیار نزدیک به مفهوم انتقال فناوری دانست؛ به عبارت دیگر فرایند تجاری سازی همان فرایند انتقال دانش و فناوری از مراکز تحقیقاتی به صنایع موجود یا کسب و کارهای جدید است (کلانتری، ۱۳۹۱) و از نظر فرایند نوآوری تجاری سازی یعنی اینکه فناوری و دانش نوین باید از مؤسسه های عرضه کنندۀ آن به سمت صنایع و شرکت های متقاضی جریان یابد (Ghazinoori,2005) و به عبارت دیگر تجاری کردن یا تجاری سازی فناوری یکی از روش هایی است که می توان به وسیلۀ آن علم را به اقتصاد گره زد (کلانتری، ۱۳۹۱).
امروزه متخصصین تکنولوژی از این حقیقت آگاهند که ویژگی عصر دانش کاربرد اختراعات و نوآوری ها در تکنولوژی و تولید است که تنها می تواند از طریق تجاری سازی جدیدترین دستاوردهای تکنولوژیِ حاصل از ایده های خلاقانه به دست آید (بهبودی و همکاران، ۲۰۱۱)؛ با این حال توسعۀ فناوری جدید موفقیت تجاری را تضمین نمی‌کند و لذا تجمیع مؤثر تحقیق، توسعه و بازاریابی برای موفقیت یک نوآوری مورد تأکید است (نیک پیام و نیک پیام، ۱۳۹۱). لذا همانطور که گفته شد ابداع و تجاری سازی به چیزهایی بسیار فراتر از پایۀ قوی علم و تکنولوژی نیازمند است. تجاری سازی عبارت است از تصمیم برای تجارت مبتنی بر قضاوت های معقول دررابطه با عایدات آتی از سرمایه گذاری در طراحی و توسعۀ محصول ، تولید ، بازاریابی و توزیع که در آن در دسترس بودن سرمایه ، اندازه و ماهیت بازارها و نیز حضور دارایی های مکمل همگی توانمندی شرکت ها را در تجاری سازی تکنولوژی های جدید تحت تأثیر قرار می دهند (US congress,1995). به منظور روشن شدن بحث چارچوب تجاری سازی در جدول زیر نشان داده شده است:
جدول ۱-۲) چارچوب تجاری سازی (P.McCoy, 2009)