در این مطالعه اهداف چندی مورد نظر است و بر اساس سوالات و فرضیه هایی که مطرح شده است سعی کرده
۱-۴-۱ مهم ترین اهداف عبارتند از
بررسی و شناخت مقدماتی بافت قدیم محله هفت تنان و محدودیت هایی که از جنبه فیزیک کالبدی در حال حاضر در آن دیده می شود.مطالعه وضعیت ارتباطی، کوچه ها معابر واقع در بافت قدیم این محله و انطباق آن با نیازهای امروزی سکنه واقع در آن و اینکه آیا این شبکه کاربری مناسب است یا خیر؟بررسی و مطالعه تعداد و نحوه پراکندگی عناصر خدماتی واقع در بافت قدیم محله هفت تنان و اینکه آیا این مقدار از لحاظ قدرت خدمات دهی و نحوه دسترسی موقعیت مناسبی دارند و در این زمینه چه مواردی را باید پیشنهاد کرد.مطالعه وضعیت فیزیکی و ساختاری سکونت گاه های واقع در بافت قدیم محله هفت تنان و رسیدن به این موضوع که آیا مسائل فیزیکی آن از قبیل اندازه، نوع مصالح ساختمانی و سبک معماری آن با شرایط امروزی مطابقت دارند یا نه و چگونه می توان آن را بهسازی کرد.جهت بهسازی بافت قدیم محله هفت تنان چه نوع برنامه ریزی شهری باید در نظر گرفته شود و آیا برنامه ریزی مطابق با فرهنگ گرایی می تواند کارساز باشد و در کنار آن چه برنامه های دیگری لازم است.نتایج این تحقیق جهت برنامه ریزی توریستی و حفظ و احیاء اهمیت تاریخی و اعتبار بافت قدیم این محله می تواند مورداستفاده سازمان ها و ادارات دولتی نظیر سازمان مسکن و شهرسازی، میراث فرهنگی – صنایع دستی و جهانگردی، شهرداری شیراز و فرمانداری این شهرستان قرار گیرد تا در برنامه های آینده خود از این نتایج بهره گیرند.
۱-۵- فرضیه های تحقیق
۱- کم بودن و ناکافی بودن معابر عمومی در محدودیت فیزیکی- کالبدی بافت قدیم محله هفت تنان تاثیر زیادی دارد.
۲- در شرایط فعلی تعداد عناصر خدماتی در بافت قدیم محله هفت تنان برای جمعیت ساکن در آن کافی نمی باشد.
۳- سکونت گاه های قدیمی و فشرده موجود در بافت قدیم درمحدوده هفت تنان در محدودیت های فیزیکی –کالبدی نقش دارد.
۱-۶- سابقه و پیشینه تحقیق
بررسی و تحلیل نظریه ها، اندیشه ها، سبک ها و الگوهای متفاوت بهسازی و نوسازی و ساماندهی شهری امکان دستیابی به راهکارهای مناسب برای زمان حال و مکان و موقع جغرافیایی مورد نظر را برای هر محقق و برنامه ریز شهری فراهم می آورد و در این جا به بررسی و تبیین تعدادی از نظریه ها و دیدگاه های مطرح شده درباره بهسازی و نوسازی در یک شهر اعم از بافت قدیم آن می پردازیم:
- شکویی رابطه تکنولوژی و بافت شهری را به این صورت بیان می دارد:تأثیرپذیری اشکال متنوع وانسانی با وسایل ارتباطی در داخل شهرها در سه دوره مجزا به شرح ذیر است:
۱- شهرهایی که بافت آنها تحت تأثیر قدم های انسانی است و رفت و آمدهای روزانه مردم بدون وسایل ارتباطی عملی می شود.
۲- شهرهایی که پس از ورود ماشین بخار در صنعت حمل و نقل و ایجاد وسایل ارتباطی تغییر بافت داده اند.
۳- شهرهایی که بافت آنها تحت تاثیر تکنولوژی در عصر ما با بهره گرفتن از تکنولوژی بسیار پیشرفته تغییر شکل می
- فلامکی معتقد است یکی از راه های مهم و احیاء و سامان دهی بافت های قدیمی در روند توسعه فیزیکی شهر انطباق کاربردهای خانه ها ،بازارها، مدرسه ها و گرمابه های قدیمی با شرایط امروزی است.(فلامکی،۱۳۶۹: ۱۱۱).
- فارابی در مورد بهسازی و نوسازی شهری و ایجاد شهر توسعه یافته معتقد به سعادت و خیر جهان هستی است.سعادت و خیر در مدینه فاضله ی او از طریق همفکری و همکاری شهروندان فراهم می شود بدون همفکری و همکاری عملی انسان قادر به رفع احتیاجات روزافزون خود نیست و در واقع، اقدامات بهسازی و نوسازی در هر فضایی منوط به همکاری عملی انسان است(قلمی،۱۳۷۴: ۲۳-۲۲(
- پوراحمد سال ۱۳۷۶ در کتاب خود تحت عنوان جغرافیا و کارکردهای بازار کرمان در رابطه با بخش مرکزی شهرها به ویژه عنصر بازار بافت قدیم شهری به کارکردهای بازار و عناصر وابسته به آن در گذشته و حال پرداخته است.وی راه های ساماندهی و احیاء قلب بافت قدیم یعنی بازار و بطور کلی عناصر بافت قدیم را با توجه به مکتب کارکردگرایی و تحول در کارکردهای بازار دانسته است.(پوراحمد،۱۳۷۶ :۷۷)
- شیعه اسماعیل در روند توسعه فیزیکی شهرهای ا مروزی معتقد است که از الگوهای شهرهای سنتی در جهت بهسازی و بازسازی بافت قدیم و بویژه توسعه فیزیکی باید استفاده شود و در ضمن هماهنگ سازی بخش های مختلف شهری و ایجاد رابطه و همبستگی بین بخش های مختلف شهری از مشکلات شهری کاسته شود.(شماعی ،۱۳۸۰: ۲۲)
- راسکین نویسنده بزرگ انگلیسی معتقد است که در روند رشد و توسعه شهرها فضای کالبدی قدیمی شهرها را نباید مورد بازسازی و تجدید بنا و حتی مرمت قرار داد .وی سازماندهی یک بافت قدیمی را بی احترامی به ارزش
- هوسمان در دهه ۱۸۷۰ برای اولین بار تجربه احیا و ساماندهی نواحی تاریخی را که در اثر رشد و گسترش شهر پاریس اتفاق افتاده بود مطرح نمود. وی به الگوی مرمت، به ویژه مرمت بزرگ مقیاس یا ساماندهی شهری به جای مرمت کوچک مقیاس اهمیت بیشتری می داد.از طرفی تحولات پاریس از زمانی که هوسمان به سمت فرماندار شهر انتخاب شد به اوج خود رسید.کارهای آغازین هوسمان با ساخت بناهایی در محله های جدید حومه شهر پاریس و کشیدن خیابان های تازه در محلات قدیمی و تجدید بنای عمارا تی آغاز شد که در اطراف خیابان های جدید قرار می گرفتند. او در بازسازی خیابان ها از قوانین جدید پیروی می کرد برای مثال ارتفاع خانه های کنار خیابان باید با عرض خیابان متناسب
بود با شیب بام ۴۵ درجه می بود و محل های تازه باید دارای ساختمان های عمومی می
- ویوله لودو (۱۸۹۶-۱۸۱۴) معتقد است شهرها در روند توسعه فیزیکی خود موجب بی رونقی رکود بافت های قدیمی می شوند.برای حفظ هویت فرهنگی، بخش هایی که بعد از تاریخ اصلی ساخت بناهای بافت قدیم افزوده شده اند باید حذف شوند و اگر قسمت هایی از بنا تخریب شده آن را بازسازی و تکمیل نمود ضمن اینکه کمیت فضای کالبدی حاکم بر بنا حفظ شود.(فلامکی،۱۳۶۵: ۱۶-۱۳)
- کامیلوبویی تو(۱۹۱۴-۱۸۳۶) این معمار وو نویسنده ایتالیایی در تحقیقات خود معتقد است با روند توسعه فیزیکی شهرها بناهای مرکزی شهر و بافتهای تاریخی قدیمی رو به تخریب و ویرانی می روند.ایشان مفاهیم معماری در امر باز زنده سازی را جایگزین تبعیت از ویژگی های شکلی و سبکی بناهای تاریخی نمود.وی معتقد بود با جریان توسعه فیزیکی شهر باید روح و اجتماعی و اقتصادی به بناهای تاریخی داده شود و بناهای تاریخی مرزهای زمان را پشت سر گذارد و همیشه نقش و کارکرد فعالی در زندگی مردم به عهده داشته باشد.(شماعی،۴۵:۱۳۸۰(.
- لوکلابلترامی(۱۹۳۳-۱۸۵۴) معتقد بود شهرها در طول زمان رشد و توسعه می یابند و بخش های هسته اولیه آنها به عنوان بافت های قدیمی مورد بی توجهی و بی مهری قرار می گیرد.لذا باید در روند توسعه فیزیکی شهر جهت ساماندهی و احیاء بافت های قدیمی به تاریخ نگاری بنا پرداخته شود و متناسب با تاریخ و با استناد به مدارک موجود فرم قسمت های از دست رفته موجود را بازسازی کنیم. (فلامکی،۱۳۶۵: ۱۶-۱۳).
- فلمن و دویس معتقد هستند با توجه به روند توسعه فیزیکی شهر هرگاه بافت قدیم مورد بی توجهی به ویژه نارسایی های شبکه حمل و نقل و امکانات خدماتی شهری قرار گیرد رکود و سیر نزولی جمعیت رواج خواهد یافت و به دنبال آن پویایی در آن تنزل خواهد یافت.
- ریموند مورفی در رابطه با توسعه شهری توجه خاصی به بخش مرکزی شهر نموده است و معتقد است که در بخش مرکزی شهرها معمولاً دو منطقه در حال توسعه دیده می شود که عبارت است از:منطقه جذب و منطقه دفع
۱- منطقه جذب: درروند توسعه بخش مرکزی شهرها بخشی محسوب می شود که به سمت واحدهای مسکونی سالم تر و مناسب تر پیش می رود و با جذب هتل ها،اداره ها و مغازه های لوکس ارزش و اعتبار خاصی پیدا می
۲- منطقه دفع:این بخش در مقابل منطقه جذب که در آن فعالیت های چشمگیری انجام می شود قرار دارد. در این منطقه شهری از بخش مرکزی،رستوران های ارزان قیمت،بنگاههای رهنی،سینماهای ارزان قیمت و… دیده می
سازمان ملل متحد در سال ۱۹۷۴ در رهنمودهای برنامه ریزی مسکن در کشورهای در حال توسعه اعلام کرد در روند توسعه فیزیکی شهری و تصرف و اشغال زمین های اطراف شهرها، دولت ها باید به جای تخریب و نوسازی بافتهای فرسوده شهر،به بازسازی آنها بپردازند و گروه های کم درآمدی که به ناچار در این بافت ها سکنی گزیده اند با کمک دولت شرایط زیستی بهتری پیدا کند چرا که در غیر این صورت، دولت مجبور است تا زمین های پیرامون شهر را به آنها واگذار نماید(سازمان ملل متحد،۱۹۷۴: ۵۴ و۴۱)
کامیلوسیت(-۱۸۴۳-) ۱۹۰۳نخستین شخصی است که از کاربرد هنر برای زیبایی شهر و اقدامات بهسازی و نوسازی شهری سخن گفته است.او معتقد بود بنای تاریخی به تنهایی ارزش زیادی ندارد بلکه با هماهنگی و ارتباط فضایی با سایر بناها ارزش وهویت خود را باز می یابد .او بخش هایی را که بعداً به ساختمان اضافه شده است را موجب کاهش انعکاس هویت بنا می دانست.وی همچنین بر این باور بود که احیای محیط قدیمی باید با توجه به نیازهای امروزین جامعه صورت گیرد.
لوکوربوزیه تخریب بناهای قدیمی و ساخت بناهای جدید برروی بنای قدیمی و ورود وسایل نقلیه به داخل بافت های قدیمی را ضروری می دانست وی در سال ۱۹۸۲ یکی از اعضای اصلی چهارمین کنگره سیام بود .یکی از اصول مهم این کنگره منطقه بندی بود. از نظر آنان منطقه بندی چه در بخش های قدیم و چه در بخش های میانی و جدید شهر لازم و ضروری بود.اعضای سیام هیچ توجهی به ساختمان های موجود در شهر نداشتند و تمایلی به اصلاح بافت قدیم از خود نشان نمی دادند بنابراین قرار دادن بافت قدیم از خصوصیات بارز آنها بود.(اعتضادی،۱۳۷۱:۷۵).همچنین شهر توسع یافته و آرمانی از نظر لوکوربوزیه،شهر نوسازی و بازسازی شده به سبک آپارتمانی و جایی سرسبز با بناهای مرتفع است.(بحرینی،۱۵:۱۳۷۸)
اندیشه کولن لینچ به نظره ادراک بصری و سیای شهر معروف است.لینچ کلیه ادراک شهر را به خوانایی آن و برقراری ارتباط منطقی و اصولی بین شهر و شهروند میداند.خوانایی شهر تنها بر عناصر یا عملکردهای تکیه ندارد بلکه شامل محتوا و شکل نیز می شود.به اعتقاد لینچ باید در فرایند بهسازی و نوسازی شهری برنامه ریزی با مشارکت مردم و مشاوره با متخصصان و هماهنگی با مسئولان و مردم شهر صورت گیرد. به نمایش گذاشتن ارزش
نظریه بیکن معروف به نظریه ساماندهی استخوان بندی اصلی شهر است.او بهسازی و نوسازی شهر را در ساختار کالبدی شهر با برخورداری از انگاره ای روشن از استخوان بندی شهر می داند.او معتقد است شبکه های حمل و نقل هر بخش از شهر قادر است در پیوند با استخوان بندی اصلی،در سطح وسیعی گسترش و تداوم و قابلیت تغییر و اصلاح داشته باشد.
بیکن تطابق و هماهنگی سیستم حرکت و تاسیسات شهر رابا مختصات جغرافیایی به ویژه توپوگرافی و اقلیم منطقه ضروری و این اقدام را ابزاری مناسب برای تاکید و افزایش جلوه بصری و مفهومی جدید به ساختمانهای عمومی و یادمان های تاریخی شهر می داند.
۱-۷
روش تحقیق
نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش اصلی تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد. آمارهای مورد نیاز از طرف مراکز دولتی از قبیل فرمانداری،سازمان مدیریت و برنامه ریزی،مرکز آمار ایران،وشهرداری های محل تهیه خواهد شد و نمایش داده ها نیز از طریق سییستم رایانه ای و نرم افزارهایی نظیر صورت خواهد گرفت.البته لازم است که جهت معرفی محله هفت تنان و وضعیت جغرافیایی که این محله در آن واقع شده است تا حدودی جنبه های توصیفی که نوعی شیوه توصیفی نامیده می شود مورد استفاده قرار گیرد
۱-۸ مشکلات و محدودیت های تحقیق
انجام دادن هر کار پژوهشی مسائل و مشکلات خاص خود را به همراه دارد که در انجام این تحقیق مشکلات زیر وجود داشته است:
۱- نادرست بودن ارقام و بعضاً عدم همخوانی آمار یک موضوع واحد در سازمانها و اداره های مختلف؛
۲- عدم وجود آمار و اطلاعات کافی درباره ی بافت قدیم و کمبود و عدم وجود آمار و اطلاعات به طور تفکیکی از محلات بافت قدیم در دوره های سر شماری؛
۳- عدم وجود امنیت در داخل بافت که ممکن است از سوی افراد گوناگون برای محقق پیش آید.
۴- عدم همکاری ادرات و ارگانهای مختلف در شهر میبد به منظور ارائه اطلاعات.
۱-۹ واژه ها و مفاهیم کلیدی تحقیق